Zelfverzekerde Wiersma
wint op de valreep
dan toch van Clerc
i
1
i "i sa i1
i
i I
1
1
9 Cl
9
P
fel
Weer zegels Leipziger Messe
KRYPTOGRAM
'Alles'over bridge
in meer dan
850 bladzijden
O
O
/O
W
O
0
w
w
ATERDAG 25 FEBRUARI 1978
Weet u wat de "vork van Mor
ton" is, of wie in 1938 Euro
pees kampioen werd, of wat
de Weisberger èonventie is?
Het antwoord op deze en nog
zo'n paar honderd andere
vragen vindt u in de Official
Encyclopedia of Bridge, die
in 858 bladzijden letterlijk al
les vertelt over het wie,
waarom, wanneer en waar
voor van spel en spelers.
De belangrijkste onderwerpen
worden daarbij behandeld
aan de hand van veel spel
materiaal, waardoor een ge
slaagde combinatie ontstaat
van lextuur-encyclopedie.
Aan het onderwerp "psyche"
b.v. worden bijna drie pa
gina's gewijd met vermelding
van de meest beroemde voor
beelden uit de geschiedenis.
96
C? H V 10 6 2
O 84
H V 3 2
B 7 5 4 2
c3 5 3 O 9 8
O A V 9 5 2 O H B 10 6
+B98 +7654
AH V83
O A B 7 4
O 73
A 10
Zuid opende (allen kwetsbaar) 1
Sch, noord 2 Ha. zuid 3 Ru
noord 3 Ha, zuid 5 Ha en
noord 6 Ha. Het psychologi
sche bod (een kleur bieden,
terwijl je die kleur, of de ver
eiste punten niet hebt) van 3
Ru miste zijn uitwerking niet.
Oost kwam uit met klaveren
en 13 slagen werden noord's
deel.
Overigens wordt dit voorbeeld
nog aangevuld meteen aantal
waarbij het voor de psycholo
gische bieder heel wat minder
goed afliep.
De "Morton's Fork" coup is een
manoeuvre, waarbij de leider
de tegenpartij de keus aan
biedt een slag al dan niet te
nemen, maar hoe die keus
ook uitvalt, altijd ten koste
van een slag. De naam is af
geleid van een episode uit de
Engelse historie.
Kardinaal Morton, kanselier
onder koning Hendrik VII,
had de gewoonte de rijke
Londense kooplieden heffin
gen op te leggen ten behoeve
van 's konings schatkist. Zijn
filosofie was dat als de koop
lieden met veel uiterlijk ver
toon leefden, zij zeker genoeg
inkomen hadden om een deel
te kunnen afdragen aan de
koning. Aan de andere kant,
als zij sober leefden, hielden
ze beslist over en konden ook
dan bijdragen aan de onkos
ten van de koning. In beide
gevallen werden ze het slach
toffer van de "vork" van Mor
ton.
Dit is een fraai voorbeeld van
een dergelijke coup.
A V 8 7
C> 5 4
O V3 2
A 9 7 3
A 2 8een
H 10 9 8 3 V 7 6
O AB8' O 10 9654
HV10 2 +B8654
HB 10 96543
9 AB2
O H 7
geen
West gever, N-Z kwetsbaar.
Nadat west had geopend met
1 Ha eindigden N-Z in 6 Sch,
te spelen door zuid. West
startte met KI H die zuid
troefde. Zuid speelde één
maal troef en vervolgens een
kleine ruiten, de "vork" van
Morton. Neemt west dan ver-
Oplossing
vorige
puzzel
d wijnen later op KI A en Ru V
de twee verliezende hartens.
Neemt west niet dan gaat Ru
H weg op KI A en verliest zuid
geen ruitenslag.
De "Enclopedia" kost f 48,- incl.
verzondkosten en is verkrijg
baar bij de Nederlandse
Bridge Bond, postgiro
227799, Den Haag.
Ondanks het feit dat ons blad van de match Spasski-
Kortsjnoi bijna alle partijen publiceerde (hoewel zonder
analyses) is het van belang nog even op de tweekamp -
een van de "woeligste" uit de geschiedenis! - terug te
komen.
(Zie diagram)
Kortsjnoi
U kent het verhaal: beide spelers
waren vóór de match goede
vrienden, maar tijdens de par
tijen van de tweekamp om uit te
maken wie tegen wereld
kampioen Anatoli Karpow achter
de tafel mag zitten, werd de
vrienschap, zacht uitgedrukt
"grimmig", om na de zesde partij
(Kortsjnoi had een riante voor
sprong genomen) te ontaarden in
"haat" en "jalousie"
Nu moet men het woord haat in de
schaakwereld met een koorreltje
zout nemen, want de geschiede
nis verhaalt dat grootmeesters
die elkaar naar de eeuwige jacht
velden wensten na afloop van
partij of match gezellig met de
andere combattanten een borrel
tje gingen drinken aan de bar!
Vooral de laatste (18e) partij was
bijzonder indrukwekkend en
daarom van belang deze uitvoe
rig onder de loupe te nemen.
Wit: Boris Spasski
Zwart: Viktor Kortsjnoi
Franse Partij
I.e2-e4 e7-e6, 2.d2-d4 d7-d5, 3.e4-e5
Een der spannendste twee
kampen van de laatste vijf
tien zit er weer op. We be
doelen natuurlijk die tus
sen Wiersma en Clerc, die
door eerstgenoemde met
7-5 gewonnen werd. En
met dit resultaat is weer
een twijfel weggenomen:
Wiersma is sterker.
Nu nog een tweekamp tussen Sijb-
rands en Wiersma en er is geen
twijfel meer over de vraag wie de
beste is. (Zo'n tweekamp zal ech
ter pas dan komen als Sijbrands
erin toestemt. Wiersma wil niets
liever.)
De match heeft een nogal spec
taculair verloop gehad. De eerste
partij remise (1-1), de tweede ge
wonnen door Clerc (1-3), derde
remise (2-4), vierde winst voor
■Wiersma (4-4), de vijfde remise
(5-5) en de laatste en beslissende
partij won Wiersma (7-5).
Wat Wiersma voor een enorm zelf
vertrouwen moet hebben gehad,
die door zijn nederlaag in de
tweede ronde nauwelijks aange
tast leek, grenst aan het onge
looflijke.
In de eerste partij kwam Wiersma
als goochelaar verkleed naar de
damzaal en begon aan de partij
door demonstratief met een to
verstokje te zwaaien. De bedoe
ling is hopelijk voor iedereen
duidelijk (hoewel als we de pers
erop nasloegen bijna niemand
hiervan gewag maakte) namelijk
dat Wiersma niets minder wilde
zeggen dan dat hij Clerc in deze
match zou bespelen, zoals een
goochelaar zijn attributen be
speelt. Maar de eerste partij werd
een gelijkspel (zij het dan dat
Wiersma de winst verzuimd
heeft), terwijl de tweede partij no-
tabene werd verloren.
Dat een partij verliezen als iets ver
schrikkelijks moet zijn voor per
sonen op wereldsportniveau is
bekend. Tenslotte leven ze niet
vanwege hun verliespartijen.
Maar om te verliezen, een dag na
De eerste prijs van 10,- werd toe
gekend aan W. van Hameren,
Spoorstraat 28 te Roelofarends-
veen. De tweede prijs van 7,50
werd toegekend aan mevr. Tim-
mers, Mauritslaan 1 te Rijnsburg.
De twee prijzen van 5,- werden
toegekend aan de heer G.A. van
Kints, Langeraarseweg 42 te
Langeraar en aan mevr. J. Huls
bos-Bitter, Resedastraat 12 te
Leiderdorp. De prijzen worden
de winnaars toegezonden. Oplos
singen met in de linkerboven
hoek vermelding "Kruis
woordraadsel" voor donderdag
zenden aan Redactie Leidsch
Dagblad. Witte Singel 1, Leiden.
n
3
n
7"
©j
b
Cl
O
O
T~
6
9
O
Tl
3?
'3
it
'5
'b
f7
K
O
O
Q
O
1!
L_
O
n
15
O
O
O
et
O
eb
Q
0
w
jo
Horizontaal
1 De vertegenwoordiger is op
de hoogte, erg goed.
5 'k zing een noot voor'k er
aan ga hangen.
7 Moet u me hiervoor hou
den?
9 Iedereen is familie van Jan!
11 't zou u wel staan, uw huis
12 Dit kunt u er van maken en
breken.
13 Gek op slaap zijn.
15 De gewapende macht onder
water.
18 Op het laatst wordt het
zacht, vooral op zaterdag en
zondag.
19 't is niets, maar dan ook he
lemaal niets.
20 Dit kan iedereen invullen.
22 Sla hem met de spier van de
stier.
24 Toe nou, 't is toch niet het
glas aan de achterkant, als ik
het zo hoor.
25 Altijd staat M naar een mier
te kijken.
27 Ginds gaat de dominee weg
met de drank.
Verticaal
1 Speelgoed kost geld
2 Een diertje in 't meel.
3 Bloemen die met een knal
uit de grond schieten.
4 Altijd stoppende treinen zie
je op de weg.
5 Rente betalen bij vrucht
gebruik.
6 Applaudisserende vogels.
8 Een foto van een bankje in
De streek langs de Nijl.
Niet gezouten en wel gezou
ten, niet zo flink hoor.
Geen grote jongen in de fa
milie.
Buisje, niet doen, dit kost
me bloed en geld.
U moet hem dragen, maar
niet als u wandelt.
Het lawaai vóór de dood.
Zoals 't hier staat ben ik het
zat.
Is Rie ongeveer met het an
dere meisje samengegaan?
En er is iets bij de kippen.
de 'goochelaars-show', die menig
mens heeft aangezet om
stiekumpjes Wiersma uit te la
chen, lijkt mij nauwelijks te ver
werken. En niemand had het on
begrijpelijk gevonden als
Wiersma een toontje later zou
gaan zingen.
Niets van dit alles. Terwijl bijna
niemand meer geloofde in een
overwinning van Wiersma en het
voor velen zelfs de vraag was of
Wiersma nog gelijk zou "komen
kwam hij zelfverzekerd terug.
Zijn twee winstpartijen waren
technisch vrijwel volmaakt en
geen moment heeft hij na zijn
verliespartij aan Clerc de indruk
gegeven dat hij aangeslagen zou
zijn. Zijn geloof in eigen kunnen
lijkt op het ogenblik sterker dan
ooih tevoren en met deze
Wiersma zullen we nog veel bele-
Uit de match de eerste partij. Het
behoeft nauwelijks enig betoog
dat het grootste gedeelte van de
varianten afkomstig zijn van het
brein van commentator Ton Sijb
rands.
wit: Harm Wiersma zwart: Rob
Clerc - Tweekamp '78 - 8 februari
Amsterdam. 1. 34-30 20-25, 2.
30-24 19x30, 3. 35x24 18-22 Sinds
de partij Andreiko- Tsjegolew
(Brinta '67) wordt de conventio
nele variant met 3. 18-23 bijna
niet meer gespeeld. 4. 33-29 14-
20,5.38-33 10-14,6.32-28 16-21,7.
37-32 11-16,8.43-38 7-11,9. 31-27
22x31, 10. 36x27 De bedoeling
van deze opening is dat wit pro
beert zoveel mogelijk aan te val
len en terrein te veroveren, ter
wijl zwart het moet hebben van
omsingelen en eventueel een
aanval gaat poneren op wits
voorposten. 10. ..21-26, 11. 41-36
17-21, 12. 46-41 11-17, 13. 41-37
6-11, 14. 36-31 Een nog steeds
niet begrepen zet. De praktijk zal
dit nieuwtje van Wiersma moeten
toetsen. In principe is het brug-
gehoofd 31-27-22 aanwezig en
zulke formaties zijn voor aanval
bestemd. 14. 14-19, 15. 40-35
19x30, 16. 35x24 9-14, 17. 44-40
14-19, 18. 40-35 19x30, 19. 35x24'
4-10, 20. 45-40 10-14, 21. 49-44
14-19, 22. 40-35 19x30, 23. 35x24
5-10, 24. 44-40 10-14, 25. 50-44
14-19, 26. 40-35 19x30, 27. 35x24
3-9, 28. 28-23
Wat voor een creatieve geesten de
beide grootmeesters hebben
toont hun weerlegging van het
naar winst riekende 28-22x22
Clerc zag (12-17) 38-33 (17x28)
33x22 (11-17) 22x11 (16x7) 27x16
(9-14)44-40 (14-19) 40-35 (19x30)
35x24 (13-19) eet. met beter spel
voor Clerc. Wiersma zag ook 'iets'
na 28-22x22: (1-7) 38-33 (12-17)
42-38 (17x28) 33x22 (9-14) 22-18
(13x22) 27x18 (8-12) 18-13 (12-18)
13x22 (14-19) 24x13 (21-27) eet.
met remise. Fabuleuze varianten.
28.9-14,29.33-28 13-19,30.24x13
8x19, 31. 44-40 19-24, 32. 38-33
12-18, 33. 23x12 17x8, 34. 42-38
8-13, 35. 40-35 2-8, 36. 48-43 13-
19,37. 29-23 8-13 Bedoeld als een
offer, hetgeen erop wijst dat Clerc
reeds alle winstaspitaties afge
zworen moet hebben. Wits tech
nisch nadeeltje (schijf 36) wordt
ruimschoots door het enorme
centrumoverwicht gecom
penseerd. 38. 23-18 13x22, 39.
28x6 19-23, 40. 33-28 14-19, 41.
39-34 Zoals maestro Sijbrands
aangaf was een simpele winst
39-33 geweest. Op 23-29 zou 28-
22 zijn gevolgd. Op 25-30 zou 47-
42 winnen. Door tijdnood en ze
nuwen overzag Wiersma dit. Heet
zoiets een blunder
Na het gespeelde 39-34 kan zwart
zijn lange vleugel weer actief ma
ken. 4124-29,42.43-39 29x40,43.
35x44 20-24, 44. 39-34 24-29, 45.
44-40 15-20, 46. 47-41 20-24, 47.
41-36 24-30, 48. 27-22 30x39, 49.
22-18 23x12, 50. 28-23 29x18, 51.
38-33 39x28, 52. 32x14 en hier
werd remise overeengekomen.
Allemaal erg indrukwekkend.
Voor 36-31 (14e zet) is weinig be
grip, maar wel veel bewondering.
JOOP BURGERHOUT
De doorschuif-variant, lang gele
den door L. Paulsen aanbevolen.
Men stond er sceptisch tegen
over, maar tegenwoordig be
schouwt men de doorschuif-
variant als een correcte speel
wijze. Voorbarig is nu *3 .16 we
gens Ld3, waarna wit goede aan-
valskansen krijgt. Euwe heeft
vroeger 3 .b6 voorgesteld, maar
sinds gebleken is dat wit met een
eventueel f2-f4-fi> kan ageren, is
de variant in de praktijk spora
disch voorgekomen.
3c7-c5, 4.c2-c3 Pb8-c6, 5.Pgl-f3
Op 5.f4 verkrijgt zwart met 5 Db6
6.Pf3 Ld7, benevens Ph6 of Tc8
het beste spel. (Euwe).
5.... Lc8-d7, 6.Lfl-e2 Pg8-e7,
7.Pbl-a3 c5xd4, 8.c3xd4 Pe7-f5,
9.Pa3-c2 Pc6-b4?!
Omdat wit goed staat probeert
Kortsjnoi tot stukkenruil te ko
men. De tekstzet is niet aan te be
velen.
10.Pc2-e3! Pf5xe3, Il.f2xe3 Lf8-e7,
12.a2-a3 Pb4-c6, 13.b2-b4 a7-a6,
14.Tal-bl Pc6-a7,15.a3-a4 Pa7-c6,
16.Lcl-d2 a6-a5, 17.b4-b5 Pc6-b4
Zwart is bijna ingesloten. Spasski
heeft tot nu toe uitstekend ge
speeld en zich goede winstkan
sen verschaft. 18.0-0 0-0.
19.Ddl-el Deze zet vond de
"persdienst" niet de beste. Men
gaf aan Db3, gevolgd door Tfc 1 de
voorkeur. 19Kg8-h8!
20.Del-g3 17-f6, 21.Tbl-cl 16-f5?!
Kortsjnoi wil strijden, anders had
hij wel direct f7-f5 gespeeld!
22.h2-h4 Ta8-c8,23.h4-h5 Tc8xcl.
24.Tflxcl Pb4-a2, 25.Tcl-al
Pa2-b4, 26.Dg3-h3 Neemt
geen genoegen met remise door
herhaling van zetten. 26...
Ld7-e8 27.Kgl-P2 Dd8-b6,
28.g2-g4
Zeer riskant. Een andere mogelijk
heid was 28.g3, gevolgd door Pel
waarna wit verder aan een ko-
ningsaanval kon bouwen. 28.
g7-g5! 29.h5xg6 Le8xg6, 30.g4-gv>
f5-f4! Dit pionoffer is het begin
van een gevaarlijke tegenactie,
ondanks de tijdnood van Kortsj
noi. 31.e3.xf4 Pb4-c2, 32.Tal-dl
Lg6-e4, 33.Ld2-e3 Pc2xe3,
34.Kf2xe3 Db6-c7.
Spasski
Wit heeft een pluspion en nog
steeds enige aanvalskansen,
maar toch heeft zwart met zijn lo-
perpaar en bezit van de open c-
lijn voldoende compensatie.
Vanwege de dreiging Dc3+ geeft
Spasski de pion terug, omdat op
direct De6: er vele "grapjes" in de
stelling zitten.
35.g5-g6?! Le4xg6, 36.Dh3xe6
Le7-a3, 37.De6xd5 La3-cl
38.Ke3-f2 Lclxf4, 39.Dd5-c4
Dc7-g7! 40.Tdl-gl
Op 40.Thl is 40..Le4! zeer lastig
voor wit, omdat zwart via Dg3
tot een gevaarlijke aanval komt.
40.Dg7-h6!
Hier werd de partij afgebroken en
moest Spasski zijn zet onder
couvert afgeven.
De volgende dag bleek dat hij van
alle voortzettingen de slechtste
had afgegeven, namelijk 41.Dc3?
Het beste was 41.Kei met, vol
gens Kortsjnoi voor de Joegos
lavische pers, kansen op remise.
Spasski bekeek even de stelling
na zwarts antwoord 41.Ld2! en
schreef op de daarvoor bestemde
formulier dat hij de partij opgaf.
Na 42.Da3 Dh4+ 43.Kfl Del
44.Kg2 De2: is het uit.
Spasski gaf zijn opponent geen
hand, stond langzaam op, wilde
het toneel verlaten, maar bedacht
zich even en gaf toen de scheids
rechter (die vanwege de vele
spanningen in de partijen een in
storting nabij was!) een slap
handje
Beide grootmeesters verdwenen
van het toneel. Kortsjnoi werd
door zijn ijverige secondanten
Keene en Stean met champagne
opgewacht!
BISHOP
DDR - Sedert het ontstaan van de
DDR worden daar elk jaar ter
gelegenheid van de Leipziger
vooijaarsmesse één of meer ze
gels uitgegeven. Uiteraard is dat
ook dit jaar weer het geval en wel
op 7 maart. Op een zegel van 10
pfennig (oplage 8 miljoen) wordt
het Koningshuis aan de Markt
van Leipzig verbeeld, het huis
wordt zo genoemd omdat in
vroeger jaren daar koningen en
keizers logeerden. Een zegel van
25 pfennig (oplage 4V2 miljoen)
laat meetapparatuur zien en het
firmamerk van Carl Zeiss, Jena.
koning Christian IV te paard met
op de achtergrond het slot Frede-
riksborg (het was Christian IV die
in de jaren 1600-1620 het slot liet
bouwen). Op een 1.80 kr. zegel
(groenzwart) staat de noordwes
telijke vleugel van het slot.
DENEMARKEN - Op 5 april 1878
werd bij Koninklijk Besluit in de
Frederiksborg het Deens natio-
naal-historisch museum gesticht.
Het eeuwfeest van het Frede
riksborg Museet wordt nu pos
taal luister bijgezet met de uit
gifte van twee zegels die op 16
maart zullen verschijnen. Een ze
gel van 1.20 kr. (rood) toont een
reproduktie van een koper
gravure met een afbeelding van
Denemarken heeft verder op 16
februari weer enkele frankeerze
gels in roulatie gebracht. De serie
van het type "golflijnen" werd
uitgebieid met een zegèl van 60
ore uitgevoerd in grijs (de eerste
zegels van dit type kwamen uit in
1933). Dan weiden twee zegels
toegevoegd aan de sedert 1974
lopende serie met daarop de beel
tenis van koningin Margrethe:
110 ore (oranje) en 150 óre
(blauw). Tot slot een zegel van 7
kr. (purper) van het type "natio
naal wapen", met de drie leeu
wen. De eerste zegels van dit type
kwamen in 1946 uit.
FRANKRIJK - De Pont des Arts in
Parijs, met op de achtergrond
l'Institut de France, staat afge
beeld op een zegel van 3.00 franc
(oplage 6 miljoen) die Frankrijk
op 6 februari heeft uitgegeven.
Het is een origineel werk van de
in 1928 in Parijs geboren schilder
Bernard Buffet, één van de be
roemdste hedendaagse moderne
schilders van Frankrijk.
Dan heeft Frankrijk op 13 februari
in de serie "beroemde personen"
een zegel van 1.00 en 0.20 fr. (op
lage 3 miljoen) uitgegeven gewijd
aan de dichteres Marie-Noel. Op
de zegel een portret van de dich
teres.
JERSEY - Het Kanaaleiland Jersey
herdenkt op 28 februari met de
uitgifte van vier zegels het 100-ja-
rig bestaan van dc Koninklijke
Jersey Golf Club, alsmede Harry
Vardon, die als het ware op de
Jersey links werd geboren en één
van de beroemdste golfspelers
ter wereld was. Op één zegel van 6
pence wordt een kaart getoond
van het golfterrein en op de voor
grond een beeldje van Harry
Vardon in een karakteristieke
houding. Op de zegels van 8p en
lip close-up beelden van be
paalde grepen, een slaghouding
en een uitgangshouding en op
een vierde zegel in de waarde van
13 pence de Britse en Ameri
kaanse open golf-trofée. de rug
zijde van het door Vardon ge
schreven boek The Complete
MAN - Het 50-jarig bestaan van de
Royaal Air Force - opgericht op 1
april 1918- wordt door het eiland
Man gememoreerd met de uit
gifte van vier zegels die op 28 feb
ruari uitkomen. De zegels bren-
gen een deel van de geschiedenis
van de RAF in beeld. Het
vliegtuigje Ben-my-Chree van
het Short-type 184, waarmee voor
het eerst in de geschiedenis een
vijandelijk schip met een torpedo
werd bestookt komt voor op een
zegel van 6 pence. The Bristol
Scout, het eerste vliegtuigje dat
van het dek van een schip (de
Vindex) opsteeg staat op een ze
gel van 7 pence. Een Boulton
Paul Defiant, een nachtsvlieger,
boven de Baai van Douglas (1941)
wordt op een zege) van lip ver
beeld en op een 13p-zegel een Ja
guar (boven Ramsey) waarmee
de RAF nu vliegt.
HERO WIT
