Israël verkiest veiligheid boven ideologie
CEZEQÖB
vreest onrust
in eendekooi
bij bouw hoeve
Kar-schetsen
raken in trek
Beslissing over steenkool moet snel worden genomen
Filmapparatuur gaat
"neus Lisse voorbij
Hulp aan pro-Russisch Ethiopië
DONDERDAG 9 FEBRUARI 1978
Tips voor deze rubriek kunt U elke
morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 215. U mag ook
schrijven.
Dat de aanleg van de Schiphollijn de vrijwel absolute
rust in de Warmondse eendenkooi gedurende ten
minste een aantal jaren zou gaan verstoren, daar had
kooiker en tevens pachter van dit 'eendenparadijs'
Sassenheimer Reuzer, zich al bij neegelegd.
heeft hij als argument aange
dragen dat er buiten de kooi-
cirkel nog twee andere ge
schikte terreinen liggen. Bo
vendien voorziet hij een
Dat hij nu toch bitter is gestemd
geeft als oorzaak dat niet al
leen een grotere verstoring
dreigt dan de Nederlandse
Spoorwegen destijds hadden
opgegeven, maar dat nu ook
voor het eerst in het ruim drie
eeuwen lange bestaan van de
eendenkooi, sprake is van een
bouwplan binnen de zoge
naamde kooicirkel, het ge
bied waarin rust een vereiste
is om het kooigebeuren niet te
ontregelen.
Met die rust is het volgens kooi
ker Reuzer gedaan als de Sas-
senheimse veehouder Van
der Plas van de gemeente toe
stemming krijgt binnen de
kooicirkel een nieuwe
boerderij met bijgebouwen te
gaan neerzetten. V.d. Plas
moet wijken voor de
Schiphollijn. Vlak in de buurt
van zijn huidige bedrijf is
voor hem door een door de
NS in de armen genomen
grondverwervingsbedrijf ge
zocht naar een geschikt alter
natief. Drie lokaties kwamen
uiteindelijk in aanmerking.
Eén daarvan is eigendom van
de katholieke parochie in
Sassenheim die zich bereid
heeft verklaard de lap grond
aan .v.d. Plas te verkopen. De
veehouder heeft inmiddels
bij het gemeentebestuur een
bouwvergunning ingediend.
Reuzer heeft daar protest te
gen aangetekend.
Gisteren is hij daarvoor door B
W gehoord. Onder meer
duidelijke teruggang
komsten omdat volgens hem
de verstoring door aanwezig
heid van een boerderij zo
goed als zeker ook het vangen
van een geringer aantal (ver-
koop)eenden tot gevolg zal
hebben. Als natuurlijk rust
gebied zou de Warmondse
eendenkooi beduidend in be
tekenis afnemen.
Ook eendenkooi-eigenaresse
Warmond heeft inmiddels
protest aangetekend tegen de
bouw van een boerderij daar.
Men vindt het niet meer dan
redelijk dat Sassenheim de
kooicirkel eerbiedigt. De be
zwaren zijn aangehoord. Bin
nen een paar weken zal het
gemeentebestuur nu haar
standpunt bepalen. Indien de
bezwaren ongegrond worden
verklaard gaat deze kwestie
op p
ovinciaal niveau uitgevoch
ten worden. Reuzer voorspelt
in dat geval een voor de een
denkooi negatief resultaat.
'De zaak komt dan in handen
van mensen die weinig benul
hebben van hoe het er aan
gaat gaan in eendenkooi een-
denkkoi. Dan is niet moeilijk
te raden aan wiens kant ze
zullen gaan staan', zegt hij.
Kooiker Reuzer strijdt momen
teel nog op een tweede front;
in zijn eenden-koppel in Warmond. De kooiker vreest voor de rust i
kooi-cirkel1 een boerderij wordt gebouwd, zoals het plan is.
de geluidsoverlast. Voordat
met de aanleg van de
Schiphollijn werd begonnen
kreeg hij van de NS een
schema waarop stond aange
geven in welke periode en in
hoeveel dagen in de buurt van
de eendenkooi geluidsover
last zou zijn te verwachten.
Van dat schema blijkt niet al
teveel te kloppen. Een voor
beeld. Voor het plaatsen van
eén duiker en het daarmee
gepaard gaande heiwerk
stond in het schema ruim een
dag aangegeven. Volgens
Reuzer zijn dat er uiteindelijk
veertien geworden.
Als pachter van eendenkooi
eendenkkoi heeft Reuzer de
mogelijkheid om bij de NS
een schadeclaim in te dienen
omdat door alle spoorlijn
werkzaamheden de inkom
sten uit de kooi minder zullen
zijn. Bij de bepaling van de
grootte van de uitkeringen
houdt de NS echter het des
tijds opgestelde werkschema
als leidraad.
Van het schema klopt niet
veel', zegt Reuzer, 'ik heb veel
meer dagen last dan destijds
met de natte vinger is gep
land. Dus is het billijk dat ik
mijn schadeclaim daarbij aan
pas. De NS kan daar niet c
deruit. Desnoods span ik e
proces aan'.
De kans dat Lisse een bioscoop krijgt is erg klein geworden nu de
enig zakelijk geïnteresseerde, de heer Alders uitIJsselstein, heeft
afgehaakt. Wat maanden geleden meldde hij zich enthousiast als
gegadigde, nadat de Lissese huisvrouw Groenen 1700 handteke
ningen had verzameld van dorpsbewoners die vinden dat er in
Lisse hoognodig een bioscoop moet komen.
Er is echter sindsdien vergeefs gezocht naar een geschikte ruimte.
Bovendien was niet zeker of de initiatiefgroep aan de benodigde
gelden zou kunnen komen indien een geschikte afdraailokatie
gevonden zou zijn. Het gemeentebestuur voelde er in elk geval
weinig voor het project financieel te ondersteunen. Het op poten
zetten van een bioscoop, zo vond men, zou een louter particuliere
aangelegenheid moeten zijn.
De beschikbare filmapparatuur en de stoelen waren afkomstig uit
het Noordwijkse Royaltheater(de voormalige bioscoop wordt nu
gedeeltelijk bij het naastgelegen restaurant getrokken en op de
plaats van de andere bioscoophelft komen hotelappartementen).
Alders heeft Lisse laten vallen omdat het hem te lang ging duren.
Hij probeert nu elders de apparatuur te slijten.
In Amerika, Engeland en Frankrijk is een stijgende
belangstelling voor de bouwtekeningen die de Was-
senaarse fabrikant van trekhaken Swartjes als vrij
etijdsbesteding maakt van postkoetsen, boerenkar
ren en huifkarren. Hij is één van de weinige Neder
landers die zich daarin heeft gespecialiseerd.
Om aan de juiste maten van
karren en koetsen te komen
zoekt hij in Nederland en
soms ook daarbuiten naar
nog gave originele exempla
ren die hij dan van A tot Z
opmeet. Soms gaan daar per
object dagen in zitten. Hij
tekent ze volgens een schaal
van 1 op 8.
Wat Swartjes tekent, bouwt
hij zelf ook vaak na. Maakt
daarbij gebruik van drie
soorten hout: eik, iep en es. Is
het oorspronkelijke wagen
wiel van eiken, dan is zijn
miniatuur dat ook. Is de
handrem van essenhout, de
verkleinde uitgave dan net
zo. Wat origineel van ijzer is
maakt hij na in koper. Ge
middeld vier per jaar komen
er uit zijn handen.
Van de tekeningen van Swar
tjes, hij stamt uit een wa
genmakersfamilie, gaan er
veel over de grens. Hij wis
selt er vooral uit met zijn
Engelse vriend John Thomp
son, die in zijn land veel be
ter aan de bak komt met zijn
tekeningen.
"Nederland loopt niet zo erg
warm voor deze vorm van
modelbouw", zegt Swartjes.
"Hier doen schepen het erg
goed en auto's en treinen."
Verkopen doet Swartjes zijn
handwerk-karren niet. "Als
ik ze zat ben schenk ik ze aan
een museum". Zijn tekenin
gen brengen wel geld in het
laatje.
Vele uren zijn er gaan zitten in het minutieus natekenen en
nabouwen van postkoetsen en boerenkarren. De meeste onderdelen
maakte Swartjes zelf
JERUZALEM - De onthulling van minister Dajan over de
militaire hulp die Israel al meer dan een jaar aan Ethiopië
verleent, heeft politieke en militaire kringen in Jeruzalem
verbijsterd. Zelfs collega-ministers waren verrast over
Dajans opmerkelijke en onverwachte verklaring.
in feite bevestigde Dajans berich
ten die al geruime tijd in de
buitenlandse pers circuleerden,
maar in Israel tot dusver angst
vallig geheim werden gehouden.
Israëlische kranten mochten
over de militaire contacten tus
sen Jeruzalem en Addis Abeba
alleen uit het buitenland afkom
stige berichten citeren.
Amerikaanse regeringskringen
hadden tijdens het weekeinde al
gezegd dat Israel wapens levert
aan Ethiopië voor de strijd tegen
opstandelingen in de noordelijke
provincie Eritrea en Somalische
strijdkrachten in het zuiden.
Israel steunt Ethiopië samen met
de Sovjet-Unie en Cuba en de ra
dicale Arabische staten Libië en
Zuid-Jemen. Somalië en het be
vrijdingsfront van Eritrea wor
den aan de andere kant door de
gematigde Arabische staten
Saoedi-Arabie en Egypte en door
Perzie gesteund. Amerika en zijn
westerse bondgenoten hebben
tot nu toe geweigerd militaire
hulp aan een van beide partijen te
geven. Vorige maand moest de
Westduitse ambassadeur uit
Ethiopië vertrekken, nadat Bonn
Somalië uit dankbaarheid voor
de verleende hulp bij de bevrij
dingsactie van het gekaapte
Lufthansatoestel 30 miljoen gul
den had uitgekeerd.
Raketten
Volgens enkele bronnen hebben de
Israëliërs aan Ethiopië anti-tank
en luchtdoelraketten, fragmenta-
tiebommen, napalm, geweren,
munitie, reserveonderdelen voor
tanks en vliegtuigen, communi-
catie-apparatuur, medisch mate
riaal, tenten, slaapzakken en uni
formen geleverd. Ethiopische
militairen werden in Israel ver
trouwd gemaakt met de Russi
sche T-54- en T-55-tanks, die Is
rael in de oktoberoorlog in 1973
op Egypte en Syrië had vero
verd.
Onderhoudsdiensten voor de Ame
rikaanse F 5-gevechtstoestellen
van Ethiopië worden door Is
raëlische technici uitgevoerd,
terwijl Israel ook technische bij
stand verleent bij het gebruik van
Amerikaanse radarinstrumen
ten.
In Israel werd alleen ontkend dat
Israëlische militairen deel zou
den nemen aan de strijd tegen
Somalië. Een twintigtal Israëli
sche militaire instructeurs, dat in
het verleden onder meer Ethiopi
sche commandoeenheden zou
hebben opgeleid, zou zich nog in
Ethiopië bevinden. Een Ethiopi
sche elite-eenheid is door Israel
als persoonlijke lijfwacht van
kolonel Mengistoe opgeleid.
De Israelisch-Ethiopische samen
werking dateert al van 1958, toen
Ethiopië als een van de eerste
Afrikaanse landen diplomatieke
betrekkingen met de Joodse
Door
Rob Simons
staat aanknoopte, die na de ok
toberoorlog werden verbroken.
Keizer Haile Selassie heeft na de
verovering van zijn land door
Mussolini een deel van zijn bal
lingschap in Jeruzalem doorge
bracht.
Het Israëlische belang bij voortge
zette hulpverlening aan en
vriendschap met Ethiopië - de
enige niet-Arabische staat aan de
Rode Zee - is toegenomen na de
onafhankelijkheid van Djiboeti,
dat lid van de Arabische Liga
werd. Deze voormalige Franse
kolonie neemt een sleutelpositie
in bij de Straat van Bab el Man-
deb, die de Rode Zee als het ware
afsluit-, Israëlische tankers met
Perzische olie moeten op weg
naar Israels zuidelijke havenstad
Eilat door deze straat varen. De
Hoorn van Afrika domineert deze
zuidelijke toegang tot de Rode-
Zee.
Blunder
Voor Jeruzalem zijn de strategische
belangen belangrijker dan
ideologische verschillen met het
marxistisch georienteerde re
giem van kolonel Mengistoe in
Addis Abeba. Als de vrijheids
strijders in de Ethiopische pro
vincie Eritrea de uiteindelijke
overwinning zouden behalen,
zou de Rode Zee helemaal Ara
bisch zijn. Door in het conflict
partij te kiezen, houdt Israel ook
rekening met de belangen van
Ethiopie's buurstaat Kenia, dat
territoriale aanspraken van So
malië op het noordelijke grens
district van Kenia vreest, indien
de Somaliers het bezette gebied
in het zuiden van Ethiopië in
handen zouden houden.
De opzienbarende mededeling van
Dajan wordt door sommige Is
raëlische commentatoren als een
onverklaarbare blunder be
schouwd. De merkwaardige si
tuatie is ontstaan dat Israel indi
rect de Sovjet-Unie steunt, tegen
de Amerikaanse belangen in. De
Egyptische president Sadat kan
zich intussen opwerpen als
bondgenoot van de Verenigde
Staten en verdediger van de wes
terse belangen in de Hoorn van
Afrika tegenover de door de
Sowjet-Unie em Cuba gesteunde
dreiging van Ethiopië. In Was
hington heeft Sadat deze positie
al aangevoerd als reden voor het
Egyptische verzoek voor levering
van Amerikaanse wapens.
Jeruzalem heeft Washington overi
gens tot in bijzonderheden inge
licht over de militaire hulp aan
Ethiopië. De Verenigde Staten
zouden niet ongelukkig zijn over
de pro-Westerse invloed die Is
rael in Addis Abeba blijkt uit te
oefenen. Israel zou zijn hulp aan
Ethiopië waarschijnlijk niet heb
ben voortgezet als Washington-
zich daar fel tegen had verzet.
Door het vorig jaar ingestelde Ame
rikaanse wapenembargo was
Ethiopië 24 jaar lang voorname
lijk van de levering van Ameri
kaanse wapens afhankelijk. Ook
bij het onderhoud van dit mate
riaal komt de ervaren Israëlische
hulp de Ethiopiers beter van pas
dan een helpende hand van een
Rus of Cubaan.
ROTTERDAM - Steenkool zal, on
danks de grote problemen, die er
nu nog aan verbonden zijn. in de
nabije toekomst een belangrijke
energiedrager moeten worden.
Maar ..De belangrijke energie-
verbruikende landen nemen nog
steeds niet de investeringsbeslis
singen die nodig zijn om de
beoogde geringe afhankelijkheid
van geïmporteerde olie tegen
1985 te bereiken. Tenzij op korte
termijn maatregelen worden ge
nomen, wordt de tijd voer steen
kool als alternatief erg krap" al
dus een opmerking in een recente
publicatie van Shell, „Steenkool
als alternatief'.
Steenkool is er nog in overvloed,
een overvloed, die waarschijnlijk
nog groter is dan vermoedt. Zo
zijn bij olieboringen wel eens
kolen voorraden aangetroffen,
waarvan men het bestaan niet
kende. Bovendien is in grote de
len van de wereld zelfs nog nooit
intensief naar steenkolen ge
zocht.
De totale wereldproduktie aan
steenkool bedraagt ongeveer 2,5
miljard ton per jaar. Dit is, ver
geleken met olie of aardgas, geen
verbijsterend grote hoeveelheid.
Een miljard ton steenkool per
jaar komt neer op dertien miljoen
barrels olie per dag, een produk-
tie, die een land als Saoedi-Arabie
zou kunnen halen. Die 2,5 miljard
ton steenkool is overigens nog
geen half procent van de econo
misch winbare reserves, die nu
bekend zijn.
Problemen
Een aanzienlijk groter verbruik van
steenkool brengt grote proble
men met zich mee, zowel organi
satorisch als financieel. Eigenlijk
moet dit worden aangepakt en
Shell is er van overtuigd, dat al
leen de grote oliemaatschappijen
daartoe in staat zijn. Zij beschik
ken over de kennis v^n de tech
nieken voor winning en trans
port. waarbij zij kunnen putten
uit hun ervaringen met olie en
gas. Die oliemaatschappijen
kunnen het echter niet alleen.
„Wil men een internationaal
steenkool bedrijf opbouwen dat
in staat is aan de verwachte vraag
te voldoen, dan moeten spoedig
aanzienlijke investeringen wor
den gedaan in de mijnen, steen
kool verwerkingsapparatuur.
transportsystemen en - en dat is
hoogst belangrijk - in toepassin
gen die voldoen aan de mi
lieunormen. Het is nodig dat zo
wel regeringen als verbruikers op
korte termijn laten zien dat ze be
reid zijn, en willen blijven, steen
kool te gebruiken om het voor po
tentiële producenten aantrek
kelijker te maken de nodige in
vesteringen te doen", aldus de
Shell-publicatie.
Een miljoen ton.
Deze oliemaatschappij is er overi
gens al hard mee bezig. Thans
verhandelt Shell per jaar een
miljoen ton steenkool. Men ver
wacht, dat die hoeveelheid in vijf
jaar zal stijgen tot vijftien miljoen
ton en in 1985 zelfs tot het dub
bele daarvan. Naar het zich laat
aanzien, zullen de steenkool-in
vesteringen van dit bedrijf gedu
rende de komende tien jaren
ruim een miljard dollar bedragen.
Die investeringen hebben dan
niet alleen betrekking op win
ning en transport, maar ook op
research, omdat steenkool in de
toekomst milieuvriendelijk-
gebruikt moet worden.
Maar - en dat met alle respect voor
een bedrag van een miljard dollar
- daar blijft het niet bij. In landen
waar nieuwe kolenvoorraden
moeten worden ontgonnen, zul
len ook enorme investeringen
moeten worden gedaan. Het
duurt een jaar of acht voordat een
kolenvoorraad in produktie kan
worden gebracht. Er zullen ha
vens moeten komen, vanwaar de
kolen kunnen worden ver
scheept en wegen van die havens
naar de kolenvoorraden. In de
ontvangende landen moeten
terminals komen. Zo wordt er
door diverse bedrijven gewerkt
aan een gezamenlijke studie voor
een grote kolenoverslag op de
Rotterdamse Maasvlakte.
Ook andere problemen moeten
worden opgelost. Zo denkt men
aan het gebruik van pijplei
dingen voor het transport over
land van de steenkool. Die zal dan
enigszins vloeibaar moeten wor
den gemaakt (slurry) door ver
gruizing van de kolen en door
toevoeging van water. Er moet
dan tevens een methode komen
om de kolenbrij weer te ontdoen
van water en de ontwaterde
steenkool op te werken.
Emulsie
Ook wordt onder andere gewerkt
aan „colloil", een stabiele emul
sie van fijngemalen steenkool en
stookolie. Het kan bijna op de
zelfde manier worden gebruikt
als zware stookolie. Dit produkt
kan dan worden gebruikt in
hoogovens en elektriciteitscen
trales. Vergassen en vloeibaar
maken (tot olie verwerken) van
steenkool zijn ook technieken.
die in studie zijn, maar zij zullen
waarschijnlijk pas na 1990 aan
bod komen. Ook zoekt men naar
nieuwe mijnbouwtechnieken,
zoals hydraulische methoden
met afstandsbediening. Onder
grondse steenkoollagen worden
daarbij gebroken door water
stralen onder zeer hoge druk. Er
ontstaat dan een brij, die naar de
oppervlakte kan worden ge
pompt. Deze methode maakt de
aanwezigheid van personeel in de
ondergrondse schachten over
bodig. maar zij is alleen
bruikbaar bij bepaalde geologi
sche omstandigheden.
Er zijn dus nog mogelijkheden ge
noeg, maar de problemen zijn
groot en de kosten hoog. Toch
zullen de beslissingen snel moe
ten worden genomen. Want als
straks de oliestroom minder gaat
vloeien, moeten er voldoende al
ternatieven zijn.
