Vijf ploegendienst: knelpunt bij cao-overleg
Moskou graaft eigen graf ten koste van Afrika
PUBLIEK
corsowagens
Warmondse
smid begint
aan zijn 25e
jaar als
bouwer van
Haarlemmermeer voelt
veel voor molenmeel
Hillegomse klokken
mogen weer luiden
Leo de me me, zijn zoon beztg aan een paard van betonstaal
knap tegen. Het is een kwes
tie van aanvoelen en ook wel
een beetje artistieke aanleg.
Voor de voet op einden beto
nijzer aan elkaar lassen is er
echt niet bij".
In de afgelopen kwart eeuw
heeft De Nie de karkassen
van ongeveer 300 praalwa
gens in elkaar gezet. Va
riërend van een sigaret tot een
olifant. Enige leidraad daarbij
waren de tekeningen (schaal 1
op 25) van Van Driel.
Omdat het vaak om metershoge
en ook erg brede constructies
gaat worden de corsowagens
in delen gebouwd en later,
buiten de werkschuur, tot één
geheel gesmeed. Naast een
goede vormgeving is belang
rijk dat de staven betonijzer
ook een stevig geheel vor
men. Niet alleen moeten ze
een lading stro en bloemen
kunnen torsen maar in veel
gevallen ook groepen figu
ranten.
Geen van de door De Nie ver
vaardigde wagens heeft het
ooit tijdens de optocht laten
afweten. "Elke keer maar
weer ben je blij als het corso
zonder brokken achter de rug
is", zegt de Warmondse smid,
"per slot van rekening rijdt je
visitekaartje over straat".
De wagens die in de optocht
meerijden worden, voordat ze
de straat op gaan, door de po
litie gekeurd.
Aan de kwart eeuw die Leo de
Nie er nu als constructeur van
corsowagens op heeft zitten
komen er, als het aan hem ligt,
nog wel wat bij. "Werken met
betonstaal hoeft niet eentonig
te zijn. Ik voel me soms meer
kunstenaar dan smid. Mo
menteel ben ik bijvoorbeeld
bezig om een paar paarden te
construeren. Volgende week
pak ik weer een ander onder
werp bij de kop. Noem dat
maar eens saai. En als ik er
een punt achter zet neemt
mijn zoon van zestien het wel
van mij over. Die heeft de
smaak ook al te pakken"
De klokken van de hervormde kerk in Hillegom mogen binnenkort
weer worden geluid. Een paar jaar is daar een verbod op geweest
omdat de betonnen constructie waarin de klokken hingen ern
stig in verval was geraakt.
Het gevaar bestond dat de klokken bij het luiden vanuit de toren
spits omlaag zouden storten. Er is nu een houten klokkenstoel
aangebracht, een kopie van die er in 1929 werd ingezet maar later
is vervangen.,
DINSDAG 7 FEBRUARI 1978
Tips voor deze rubriek kunt U elke
morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 215. U mag ook
schrijven.
Het bollenstreek-bloemencorso
mag dan weliswaar pas over
een maand of wat wederom
zijn beslag vinden, achter de
schermen is men al weer druk
doende de noodzakelijke
voorbereidingen te treffen.
Het grootste karwei wordt ook
dit jaar weer geklaard door de
Warmondse smid Leo de Nie,
die de bouw van ruim de helft
van alle praalwagens voor zijn
rekening neemt.
Dat werk houdt in dat hij
hoofdzakelijk met behulp van
staven betonijzer het ge
raamte vlecht van de cor
sowagens zoals die door ont
werper Van Driel op tekening
zijn gezet. Leo de Nie is als
smid nu zijn 25e corsojaar in
gegaan. In dit jubileumjaar
moet hij in totaal dertien wa
gens afleveren.
Alle corsowagens zijn het werk
van slechts twee smeden: De
Nie en Zilkenaar Heemskerk.
"Een jaar of wat terug werd er
door heel wat meer smeden
aan gewerkt", zegt de War
monger, "maar bijna allemaal
hebben 'ze afgehaakt. Want
het lijkt wel zo makkelijk
maar in werkelijkheid valt 't
De vijf warme bakkers van de
Haarlemmermeer voelen er
stuk voor stuk veel voor om
brood te gaan gaan bakken
van het meel dat in de nabije
toekomst gemalen gaat wor
den door de molen De Eerste
ling. Zij hebben dat laten
weten aan molenaar en te
vens archiefambtenaar bij
de gemeente Hoofddorp Dick
Prins, die op verzoek van het
gemeentebestuur nagaat hoe
de molen het best
geëxploiteerd kan worden.
Zoals bekend is De Eersteling
de enige molen die de droog
gelegde Haarlemmermeer
rijk is. Vorig jaar is de tot
dan als pakhuis in gebruik
zijnde graanmaler volledig
gerestaureerd, na eerst van
de kern van Hoofddorp ver
plaatst te zijn bovenop een
heuvel naast de
nieuwbouwwijk. A.s. zater
dag is de officiële inge
bruikneming.
Er is al een paar weken proef
mee gedraaid. Steeds op
vrijdag en zaterdag. Op die
dagen is onder de molenste
nen mais en gerst tot vee
voeder gemalen. Ook na de
ingebruikname blijft dat nog
even zo. Het is echter de be
doeling om over te stappen
op het malen van (inlandse)
tarwe en dan zal de molen
waarschijnlijk ook alle
werkdagen van de week in
actie komen.
Berekend is dat De Eersteling
dan voldoende zou kunnen
produceren om er doorlo
pend twintig warme bakkers
mee te bevoorraden. Door
meel aan bakkerijen te gaan
verkopen en eventueel ook
aan particulieren (verkoop
aan de molen) kan een aan
zienlijk bedrag van de totale
restauratiekosten (rond een
half miljoen) worden terug
verdiend.
Het is niet louter het financiële
aspect dat er toe heeft geleid
dat de 121 jaar oude molen
meel gaat malen zo als
vroeger. De koers van nu is
men gaan varen mede door
de sterke aandrang van het
Nederlandse gilde van am
bachtelijke bakkerijen en
het gilde van ambachtelijke
molenaars.
Streven van beide gildes is om
zoveel mogelijk graanmo
lens in Nederland weer meel
voor de bakkerijen te laten
produceren. Momenteel
komt bijna alle meel uit de
fabriek. Langzaam maar ze
ker komt het "molenmeel" er
weer in, al zal, ook in het ge
val alle graanmolens in Ne
derland "operationeel"
worden, het fabrieksmeel in
hoeveelheid de toon aan
blijven geven. De produktie-
capaciteit van de molens is
namelijk vrij gering.
In Nederland zijn er inmiddels
acht graanmalers die alle
werkdagen in bedrijf zijn.
Een stuk of wat draaien een
gedeelte van de week. Wat is
anders aan molenmeel? Vol
gens molenaar Dick Prins is
het brood dat er van gebak
ken wordt, smakelijker en
gezonder, vooral omdat er
meer zemelen in voorkomen.
Archief ambtenaar Prins inspecteert "zijn" molen.
Vijfploegendienst in plaats van vierploegendienst; een van
de meest knellende zaken in de lopende cao-onderhande
lingen, vooral in het Waterweggebied met zijn grote aantal
continubedrijven. Wat houdt vijfploegendienst in en wat
zit er aan vast? Waarom zijn de werkgevers er zo fel op
tegen, hoewel het voor sommige, juist in dit gebied, qua
kosten weinig meer uitmaakt?
Door
Jan de Groot
Actiecomité
In heel wat bedrijven en instellin
gen in ons land wordt, om uit
eenlopende redenen, ploegen
dienst gedraaid. Dat maakt het
mogelijk om langer dan de nor
male 8-urige werkdag in bedrijf-
te zijn.
In die industrie werken circa
125.000 mensen in een of andere
ploegendienst. Omdat ook echt
genoten en kinderen te maken
hebben met de werktijden van de
man is het aantal mensen betrok
ken is bij het het ploegenwerk-
rooster 3 a 4 keer zo groot, een
half miljoen dus bijna. Dat is al
leen de industrie.
Maar ook in andere sectoren wordt
ploegendienst verricht. Bij poli
tie en brandweer, bijvoorbeeld,
en bij de PTT. de energiecen
trales en vooral ook in de ge
zondheidszorg (ziekenhuis
personeel, apotheken, artsen.
Daar komen bepaalde transport
bedrijven nog bij, container-
terminals, ertsoverslagbedrijven
en - in minder zware roosters - de
hele stukgoedsector van de ha-
Continu
Hét conflict dat momenteel speelt
spitst zich toe op de vierploegen
dienst: vier ploegen werken
daarbij elk acht uur per dag (40
uur per week), zodat het bedrijf
continu doordraait. Er wordt ook
in de weekeinden doorgewerkt.
Om te voorkomen dat bepaalde
mensen altijd 's nachts werken en
altijd in de weekeinden dienst
hebben bestaan er schema's,
waarin de werkuren en vrije da
gen steeds opschuiven.
Tegen deze vierploegendiensten
(waarin in de industrie circa
30.000 man deelnemen in ons
land) bestaan ernstige bezwaren,
zowel uit gezondheidsoogpunt
als uit sociale overwegingen (ge
broken gezinsleven, pro
blemen met recreatie, enz.).
De vakbonden proberen deze na
delen te verzachten door arbeid
stijdverkorting: men werkt dan
nog maar 33,6 uur per week in
plaats van 40. Men heeft dan meer
vrije tijd op normale uren. Een
consequentie ervaq is wel, dat dit
alleen mogelijk is wanneer extra
mensen die vrije uren opvullen.
Dat kan door het instellen van
een vijfde ploeg. Daarmee is te
gelijk de werkgelegenheid ge
baat, zeggen de bonden. Maar dat
gaat ons te veel geld kosten, vin
den de werkgevers.
Staken
Enkele honderden kaderleden van
de Industriebond NVV m het Wa
terweggebied willen desnoods
staken voor de vijfploegendienst.
De vijfploegendienst zit in het
eisenpakket voor de cao's van dit
jaar. De bonden zijn bereid om er
een stukje loon voor op te offeren.
Maar zolang de werkgevers op
het standpunt blijven staan dat
de mensen in de vierploegen
dienst zoveel van hun ploegen-
toeslag moeten inleveren dat
daarvan de vijfde ploeg betaald
kan worden zit het con
flict muurvast.
In de lange en harde onderhande
lingen die na de stakingen van
februari vorig jaar op gang kwa
men hebben de bonden bij ver
schillende chemische bedrijven
belangrijke verbeteringen afge
dwongen.
Het Landelijk Actiecomité 5-
ploegendienst heeft berekend
dat de vijfde ploeg in de chemie
maar iets meer dan een procent
kost van de totale productiekos
ten. Op het eerste gezicht kost de
uitbreiding van vier naar vijf
ploegen 25 procent meer. Maar de
loonkosten vormen maar lij 10
deel van de totale produktiekos-
ten. Dat komt dus neer op 2,5
procent voor de vijfde ploeg. Bo
vendien werkt maar 1/10 helft
van een bedrijf in ploegendienst,
dus kan je die 2,5 procent nog
eens halveren, aldus het comité.
Als de extra kosten voor de chemi
sche bedrijven in het Water
weggebied zo gering zijn,
waarom riskeren ze dan stakin
gen? Volgens Piet Scheele van de
Industriebond NVV zijn binnen
het werkgeversverbond VNO af
spraken gemaakt dat niemand
door de knieen gaat, want dan
zou de rest niet meer te houden-
zijn.
De argumenten van het VNO zijn:
ten eerste is het te duur. We moe
ten tenslotte internationaal con
curreren. Ten tweede: we kunnen
nu al niet genoeg mensen krijgen
voor de vierploegendienst, laat
staan als we er, voor vijf ploegen,
nog meer nodig hebben. En ten
derde: als bepaalde groepen
mensen nog maar 33,6 uur per
dag werken, dan zullen de ande
ren ook korter willen werken.
Met dit derde punt wordt de ver
onderstelling van Scheele dus
bevestigd.
Niet te krijgen
Scheele vindt het een schijnheilig
argument dat er niet genoeg
mensen te krijgen zouden zijn:
ten eerste kan je de onwil om in
vierploegendienst te draaien niet
bij voorbaat ook toepassen op de
vijfploegendienst met zijn 33,6-
urige werkweek. Ten tweede ge
beurt de omscholing en opleiding
in de bedrijven zelf. Door hun
bedrijfsscholen te vergroten
hebben ze zelf het aanbod in de
hand. Het aantal werklozen is
groot.
Volgens drs. J. Hoogendoorn van
de Interfaculteit bedrijfskunde.
die de arbeidsmarkt op dit gebied
bestudeerd heeft, ligt het echter
wat minder eenvoudig dan de
heer Scheele en de werkgevers
het voorstellen.
Van alle werklozen in ons land ko
men er slechts 500 a 600 in aan
merking om direct mee te draaien
in (vijf-)ploegendiensten. De be
drijven selecteren echter zo
streng, dat ze er daarvan hooguit
50 zouden aannemen.
Maar voor totale invoering in een
keer van vijfploegendienst in
heel Nederland rijn' wei 5000
mensen extra nodig. Dat kan dus
onmogelijk.
De oplossing is: omscholing. Het
moet mogelijk zijn om per jaar
2500 mensen om te scholen als er
hard aan getrokken wordt. Dan
kan binnen twee jaar de
vierploegendienst tot het verle
den behoren.
„Maar dan moet er wel nu met die
omscholing begonnen worden,
anders zullen de werkgevers tot
in lengte van jaren het argument
kunnen blijven gebruiken dat de
benodigde mensen niet te krijgen
zijn".
LONDEN - Nu de barbaarse veld
slag in de Hoorn van Afrika op
gang lijkt te komen, hebben de
westerse mogendheden gekozen
voor een beleid van handenwrin
gend toezien en hopen dat ande
ren de ramp kunnen afwenden of
beperken. Dat is, naar het schijnt
in Washington te voorschijn ge
komen, toen de Verenigde Sta
ten, Engeland, Frankrijk, West-
Duitsland en Italië bespraken
welke rol zij zouden kunnen
spelen in het conflict tussen
Ethiopië, Somalië en Eritrea.
Zij spraken af niet militair betrok
ken te raken bij het conflict, zelfs
niet indirect door Somalië wa
pens te leveren als tegenwicht
voor de 2,5 miljard gulden aan
materieel die Rusland de afgelo
pen zes weken naar Ethiopië
heeft gestuurd.
Weinigen zullen beweren dat het
Westen zich wel militair in de
strijd moet werpen dooreen con
frontatie aan te gaan met de Rus
sen in de Hoorn van Afrika. Maar
waarom wordt het Sovjet-blok er
in de Veiligheidsraad niet van be
schuldigd dat het de wereldvrede
in gevaar brengt? Het wordt zelfs
tienduizend r
en kan doden.
In Washington besloot het Westen
er bij de Organisatie van Afri
kaanse Eenheid (OAE) op aan te
dringen krachtiger naar een wa
penstilstand te streven. Maar het
Westen moet weten dat slechts
een wonder een Afrikaans ini
tiatief kan laten slagen, omdat
Ethiopië alleen maar wil praten
als eerst alle Somaliërs uit de
Ogaden-woestijn zijn verdwe
nen: voor Somalië een onaan
vaardbare eis.
Maar zelfs als de Somaliërs die
voorwaarde slikten, dan zou dat
toch geen invloed hebben op het
tweede oorlogsfront in Ethiopië
de noordelijke provincie Eritrea
langs de Rode Zee. Hier vechten
twee vastberaden bevrijdings
bewegingen vastberaden voor de
onafhankelijkheid, die dit gebied
25 jaar geleden verloor.
Het Westen wil het echter ook niet
tot een openlijke diplomatieke
confrontatie met Oost-Europa en
Cuba laten komen door een re
solutie in de Veiligheidsraad van
de Verenigde Naties in te dienen.
Een debat over de Hoorn van
Afrika zou de Afrikaanse wereld
verdelen en tijdelijk de relaties
met het Westen vertroebelen. De
meeste Afrikaanse leiders geven
er de voorkeur aan het conflict
onderling te regelen binnen de
OAE en via hun eigen kanalen
met Moskou en Havana, ook al
blijkt nu duidelijk dat die kana
len niet hebben kunnen verhin
deren dat de crisis tot het huidige
gevaarlijke stadium is uitge
groeid.
De Russen negeren, in tegenstel
ling tot het Westen, vrijmoedig de
internationale (en ook Afri
kaanse) opinie. Zij zijn bereid
enorme risico's te nemen om hun
tussenkomst in Ethiopië te laten
slagen en zij brengen stromen
vliegtuigen, wapens, tanks en ra
ketten binnen; geld-
speelt geen rol.
Enig inzicht in hun betrokkenheid
kan men krijgen als men bedenkt
dat zij twaalf procent van hun to
tale militaire transportvloot bij
de luchtbrug naar Ethiopië heb
ben ingezet. Los daarvan gebrui
ken ze zowel hun eigen als Bul
gaarse schepen om voorraden
Door
Colin Legum
Geconfronteerd met de sterk con
trasterende uitgangspunten van
Rusland en het Westen is het
nauwelijks verbazingwekkend
dat de anti-Russische landen in
het gebied - zoals Sacedi-Arabie
Egypte, Iran en nu ook Somalië -
zich door het Westen in de steek
gelaten voelen. Een westers ini
tiatief bij de VN zal ongetwijfeld
sommige - maar beslist niet alle -
Afrikaanse staten kwaad maken.
Is dat echter voldoende reden om
zich niet tegen de Russische mili
taire interventie uit te spreken?
Hoofd koel
Is dit - juist nu er zo veel over de
moraal wordt gepraat wanneer
het buitenlandse politiek betreft
- niet precies de zaak om een
principieel standpunt in te ne
men, liever dan door te gaan met
doen alsof het probleem door de
OAE opgelost kan worden? Ver
dedigers van het westerse beleid
zyn geneigd al deze facetten van
niet-inmenging te rechtvaardi
gen door aan te voeren dat Mos
kou niet kan winnen. „We moe
ten alleen maar het hoofd koel
houden en toezien hoe de Russen
in Ethiopië in het graf vallen dat
ze zelf aan het graven zijn", zo
zeggen ze.
Zelfs als de Somaliërs schuld heb
ben aan het conflict, wat dan te
denken van de Eritreérs die bin
nenkort de zwaarste strijd te ver
duren krijgen en die tenslotte
geen buitenlandse agressors zijn?
En wat te denken van het argument
dat de Russen uiteindelijk niet
kunnen winnen? Dat is wellicht
waar, maar voor dat einde is be
reikt, zal een lange bloedige weg
zijn afgelegd. Het is niet waar
schijnlijk dat de Russen tenslotte
zullen winnen, omdat zij vanuit
hun marxistische denkwijze de
werkelijke aard van de machten
die in het conflict in de Hoorn
meespelen, niet begrijpen.
De Russen zijn in de Hoorn in een
voornamelijk nationalistische
oorlog terecht gekomen. Ten
minste zes belangrijke nationa
listische machten zijn betrokken
bij het moeilijke proces om tot
een nieuw politiek systeem te
komen na de ineenstorting van
het oude keizerlijke Ethiopië
Deze zijn:
Somalischnationalisme.dat leeft
aan beide kanten van de grens
van deSomalische republiek met
Ethiopië 2 Eritrees O Eritrees
dat is de strijd om het gebied te
bevrijden van de overheersing
door Addis Abeba. In 1952
vormde Eritrea een federatie met
Ethiopië tien jaar later werd het
ingelijfd.
Afar nationalisme: de nomaden
stam van de Danakil-vlakte en de
Awash-vallei, die niet willen dat
hun land is bezet door Somaliërs
of Amharen;
Tigris nationalisme: het volk in
deze provincie in het noorden
van Ethiopië wil het macht
sevenwicht herstellen dat verlo
ren is gegaan bij de nederlaag van
het oude koninkrijk Gondar aan
het eind van de vorige eeuw;
Oromo nationalisme: de Oromos
of Galla's z(jn de grootste op zich
zelf staande groep Ethiopiers die
het meeste van hun land hebben
verloren toen de Amharen hun
gebied uitbreidden.
Shoa nationalisme: de Shoanen
waren de overheersende groep
tijdens de regering van wijlen
keizer Haile Selassie en worden
nu aan alle kanten bedreigd.
Nu werken de Shoanen en de Oro
mos nog samen in de Dergue, het
militair-politiek bestuur van
Ethiopië. Maar veel van de span
ning en de periodieke opruiming
binnen de Dergue is voorname
lijk een gevolg van de strijd tus
sen deze twee groepen. Het is vrij
zeker dat de nationalistische
krachten het op den duur zullen
winnen van de verdeelde marx
istische krachten. In de tus
sentijd vervormt de Russische
inmenging de nationalistische
strijd en door een party moderne
wapens te geven, draagt zij bij tot
de massaslachting.
Dat is de misdaad van Rusland in
de Hoorn van Afrika. En wie dat
inziet heeft de plicht de militaire
interventie van de Sovjets af te
keuren, net zo goed als de Ameri
kaanse militaire interventie in
Vietnam afkeuring verdiende.
