Een BV
biedt
tal van
fiscale
voor
delen
Het
drama
van
de
metaal
'De directeur moest
aan anderen vragen
wie Schreuder was
Ter Wisscha: „Vraag
tekens bij creativiteit
van de ondernemers"
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1978
Geïrriteerd over de hoge belas
tingen, die hij moet afdragen,
zit Wilhelmus Grootveld vol
verwachting tegenover zyn
belastingconsulent. Het is
zijn constructiebedrijf de
laatste jaren flink voor de
wind gegaan. Bij alle drukke
zakelijke beslommeringen is
het Grootveld intussen ont
gaan dat zijn kapitale winsten
voor meer dan de helft is ver
dwenen in 's rijks schatkist.
Ietwat verbaasd dat Grootveld
nu pas bij hem komt, schetst
de belastingconsulent ge
routineerd welke ruime mo
gelijkheden er voor handen
zijn voor deze kleine onder-
„Allereerst moet u, liefst van
daag nog, een Besloten Ven
nootschap, een BV, oprichten
en daaraan uw bedrijf over
dragen".
„Maar dan ben ik niet langer de
baas in huis", werpt Groot
veld geschrokken tegen. De
consulent schudt zwijgend
het hoofd bij zoveel onbegrip.
Geduldig legt hij uit hoe het
allemaal in zijn werk zal gaan.
„We kijken aan de hand van
uw boekhouding hoeveel uw
bedrijf op het ogenblik waard
is. Die waarde brengen we
dan in, in de BV, die we daar
toe oprichten. U krijgt dan
aandelen tot ongeveer dat
zelfde bedrag. Als enig eige
naar-aandeelhouder, be
noemt u zichzelf tenslotte tot
directeur-werknemer van de
BV". „En dit nu", stelt de
consulent monter vast,
„opent ongekende per
spectieven".
„U kent uzelf als directeur een -
bescheiden - salaris toe.
Daarover betaalt u weliswaar
inkomstenbelasting, maar
nog altijd belangrijk minder
dan over de rest van de winst,
die onder het veel voordeliger
tarief van de vennoot
schapsbelasting valt. U krijgt
nu net als andere loontrek-
kenden voor al uw kinderen
kinderbijslag. Als u uw salaris
maar laag genoeg stelt, dan
valt u zelfs in het ziekenfonds.
De rest van uw financiële be
hoeften moet u dan maar aan
vullen met een behoorlijke
onkostenvergoeding. Geen
probleem".
Failliet
Dreigen de zaken slechter te
gaan, dan kan Grootveld, al
vorens zijn bedrijf failliet te
laten verklaren, zijn salaris
beter wat optrekken. Als hij
dan in de WW valt, dan krijgt
hij tenminste nog een be
hoorlijke uitkering. Ook zijn
pensioenvoorzieningen zijn
Mr. F. de Kam, auteur van "Betalen is voor de dommen
Door Jan Kees Kokke
in BV-verband aanzienlijk
gunstiger.
De mogelijkheden zijn daarmee
nog niet uitgeput. Hij laat zich
een huis bouwen door de BV
en bepaalt vervolgens dat het
noodzakelijk is dat hij als di
recteur dat huis bewoont.
Slechts een gering bedrag
voor vrij wonen, moet hij dan
bij zijn inkomen optellen. Als
hij zich in zijn nieuwe woning
heeft geïnstalleerd, verkoopt
hij zijn nu leegstaande oude
huis. Hetgeen een sappige
vermogenswinst oplevert, die
geheel onbelast blijft".
Opgelucht wordt Grootveld
door zijn consulent uitgela
ten. In de auto peinst hij na
over de ruime mogelijk
heden, die hij nog voorge-
schetst kreeg door nog andere
BV's op te richten. In het ver
keer daartussen ligt nog een
fraai financieel terrein braak,
begrijpt hij.
Routine
In zijn efficiënt ingerichte, be
scheiden kantoor, is de belas
tingconsulent zijn bezoeker al
weer bijna vergeten. Een
routinekwestie. Hij heeft er al
njeer van dit soort bedrukt
zien komen en met een op
geluchte glimlach zien ver
trekken. Niet alleen kleine
ondernemers. Ook veel men
sen uit de vrije beroepen,
zoals artsen, advocaten, ar
chitecten, artiesten.
De BV biedt niet alleen de mo
gelijkheid tot tal van fiscale
voordelen. Een ander gunstig
aspect is de vermindering van
de wettelijke aansprakelijk
heid. Degene, die zijn bedrijf
of praktijk omzet in een BV is
niet langer met zijn hele heb
ben en houwen aansprakelijk
voor de gemaakte schulden.
Als in tyd van nood de
schuldeisers aan de deur
Kloppen, Kunnen zij alleen uit
het kapitaal van de BV wor
den betaald. De ondernemer
zelf blijft met zijn privé-'ver
mogen buiten schot.
Veel boosaardige ondernemers
hebben al opzettelijk met dat
oogmerk een BV opgezet. Ze
staken zich fors in de schul
den, betaalden voor hun per
soneel geen sociale premies,
maten zichzelf een fors salaris
aan en lieten op een goed
moment de zaak bankroet
verklaren. Zelf bleven ze, met
de wet in hun hand, buiten
schot. Sinds de mogelijkheid
tot oprichting van een BV in
1971 werd opgesteld, heeft
het storm gelopen bij het mi
nisterie van justitie om „ver
klaringen van geen bezwaar"
Vorig jaar werden er bijna
12.500 nieuwe BV's opge
richt, in 1975 nog een paar
honderd meer en het jaar
daarvoor ongeveer 14.000. De
aanvragen waren voorname
lijk afkomstig van eenmans
zaken of firma's. De enige
controle van het ministerie
van financiën bestaat uit het
nagaan van het verleden van
de aanvrager en zijn even
tuele schulden. Maar ook dat
hoeft geen probleem op te le
veren voor malafide perso
nen. Via een „schone" stro
man laat iemand een BV op
richten en neemt die dan kort
daarop over. Geen wolk aan
de hemel.
Een van de charmes voor een
BV-eigenaar is dat hij niets
over de zaak hoeft te publice
ren, zolang het aantal werk
nemers tot honderd beperkt
blijft en de winst binnen de
acht miljoen gulden blijft.
Alle zaken kunnen zich op die
manier in het duister afspe
len.
Drempel
De Tweede Kamer heeft deze
week een wetsontwerp aan
genomen over de invoering
van een minimum kapitaal bij
de oprichting van BV's van
25.000 gulden, waarschijnlijk
zal die drempel nog verhoogd
worden tot 35.000 gulden. De
PvdA vindt dat startkapitaal
eigenlijk nog te laag en meent
dat het minstens 100.000 gul
den moet zijn om enige garan
tie te bieden tegen misbruik,
waarover bijna alle grote poli
tieke partijen zich bezorgd-
toonden.
De PvdA'er De Graaf vindt de
drempel van zelfs 35.000 gul
den slechts een druppel op de
gloeiende plaat. Hij zou bo
vendien graag zien dat be
paalde eronomische activitei
ten van enige omvang alleen
nog maar in de vorm van een
NV mogen worden verricht.
Dan zou er ook een einde ko
men aan commanditaire ven
nootschappen, zoals bijvoor
beeld C A, die nu geen en
kele verplichting hebben tot
het publiceren van een finan
cieel verslag, het instellen van
een raad van commissarissen
en een ondernemingsraad.
Het kamerlid De Graaf stelde in
november vorig jaar al vragen
over de activiteiten van het
Economisch Bureau dr. A.
Stallaert in Tiel. Dat bureau
zou aan middenstanders BV's
als waspoeder aan de man
brengen. Voor het opmaken
van zo'n standaardakte re
kende het bureau bedragen
tot 7.000 gulden, terwijl de
omzetting van een BV nor
maal hooguit 2.000 gul
den kost.
Misbruik
Op het ministerie van justitie
kan men op dit moment nog
niets concreets zeggen over
de eventuele omvang van de
misbruik die er door middel
van BVs wordt gemaakt.
„Het is een zeer complexe
zaak, die moeilijk te becij
feren valt", aldus een
woordvoerder op het minis
terie. „We proberen wel uit te
zoeken of er op grote schaal
misbruik wordt gemaakt. We
trachten ook wel mogelijk
heden aan te dragen voor an
dere justitiële vormen die het
misbruik tegen moeten gaan.
Maar dat is een uiterst moei
zame, ingewikkelde zaak".
Het is overigens de vraag waar
de grens ligt tussen misbruik
en oneigenlijk gebruik. Ons
belastingstelsel biedt heel
wat mogelijkheden om door
de mazen van de wetten heen
te slippen. Wie daarover wat
smakelijke verhalen wil le
zen, kan terecht in het boek
„Betalen is voor de dom
men". Dat is geschreven door
de ex-belastinginspecteur
mr. F. de Kam, tegenwoordig
lid van de Tweede Kamer
voor de PvdA.
Na een jarenlange verken
ningstocht door de schemer
gebieden van de belas
tingheffing in ons land komt
De Kam tot de conclusie dat
ons belastingstelsel kraakt in
zyn voegen. Hij meent dan
ook dat ons systeem van loon-
en inkomstenbelasting aan
een ingrijpende verandering
toe is. Vit het feit dat het
boekje binnen korte tijd al
aan zijn derde druk toe is,
blijkt wel dat menigeen
geïnteresseerd is in zo'n
handwerkje, naast de geijkte
belastinggids.
"De directeur moest eerst aan ande
ren vragen wie Schreuder was.
Toen die dat wist, kwam hij op me
af en vertelde me dat ook ik op de
ontslaglijst stond. Ik werd er wel
door overrompeld. Ik was enige
die dat werk deed; daarom hield
je er geen rekening mee." Dit zegt
de 60-jarige Henk Schreuder die
samen met nog 53 anderen op 6
december te horen kreeg, dat hij
niet langer bij de Grofsmederij
nodig was. Hij had er in totaal 38
jaar bij gewerkt.
Zijn ontslag is nog niet goedge
keurd door het gewestelijk ar
beidsbureau. Hij heeft er tegen
geprotesteerd, maar is er zich van
bewust dat hij weinig kans
maakt ooit weer in de fabriekshal
aan de Produktieweg in Zoeter-
woude aan het werk te gaan.
"Zelfs als ze me weer zouden moeten
aannemen, zou ik met een hele
andere instelling weer aan het
werk gaan", zegt hij.
In 1940 kwam Henk Schreuder in
dienst bij de GrofsmederijLang
bleef hij niet omdat hij opgepakt
werd en in Duitsland tewerk
gesteld. Na twee en half jaar
k wa m hij terug en kon direct weer
bij de Grof aan de slag. Hij zat op
de afdeling smederij en kreeg
daar zijn opleiding. Zes jaar la
ter kwam hij op de perserij bij de
gloeioven. Tot eind december van
het vorig jaar heeft Henk
Schreuder als "gloeier" gewerkt.
Een collega gloeier bleek bij een
vorige reorganisatie al overbo
dig.
"Ik heb twintig jaar in de ploegen
dienst gezeten. De ene dienst be
gon 's morgens om half zes tot 's
middags twee uur. De andere
dienst liep van twee uur 's mid
dags tot half twaalf 's avonds. We
zaten volop in het werk."
In die tijd woonde hij aan de
Zuidsingel bijna tegenover de
fabriek. "Je woonde dichtbij, dus
je was overal goed voor. Als je va
kantie had werd je na twee dagen
al van huis gehaald met de vraag
of je niet even iets wilde doen. Je
leefde voor de Grofsmederij. Ik
was er helemaal aan verknocht
geraakt. Ziek zijn? ik weet niet
wat het is. Eén keer ben in
thuisgebleven. Twee uur later
staat er een controleur voor de
deur. Hij zei tegen me je werkt
hier zeker nog niet zo lang he, ik
heb je nog nooit gezien. Toen heb
ik gezegd nee hoor ik werk pas 21
jaar bij de Grofsmederij".
Dat is wat Henk Schreuder vooral
dwars zit: om na zoveel jaren
trouwe dienst toch zomaar op
straat gezet te worden. Als mij
gevraagd werd op zaterdag ie
werken, heb ik daar nooit iets
over gezegd. Ik was niet zo'n
zeikerd. Als ik de oude bedrijfs
leider vertel dat ik ontslagen ben,
dan gelooft hij me niet.
We hadden zat werk op de afdeling.
Waarom hebben ze mij niet een
paar jaar langer laten werken tot
mijn 63ste zodat ik dan met ver
vroegd pensioen had kunnen
gaan. Over twee jaar zou ik vee
rtig jaar bij de Grofsmederij ge
werkt hebben. Dan had ik 2500
gulden gekregen. Die is nu ook
door mijn neus geboord. Er is nu
niet eens meer geld voor een af
vloeiingsregeling.
Henk Schreuder is tot de laatste dag
van december bij de Grofsmederij
blijven werken. Van de 54 mensen
die zijn ontslagen heeft hij als
laatste de fabriek verlaten.
"De eerste weken na mijn ontslag
maakte je nog wel eens grapjes,
maar het wordt nu toch steeds
zwaarder". Twee weken geleden
kreeg hij zijn salaris dat gewoon
doorgaat zolang zijn ontslag nog
niet is ingewilligd. Zijn vrouw zei
toen nog, kijk daar is je gelden je
hebt er niet eens voor hoeven te
werken. Dat viel toen niet goed bij
"Je bent niet blij met je geld" zegt
Schreuder. "Ik heb nooit dank je
wel gezegd als ik mijn loon kreeg,
dat heb ik wel geleerd, maar er
helemaal niet voor werken is ook
niks. Vorige week moest ik op het
arbeidsbureau zijn, maar wat je
daar hoort van de mensen die
Het verhaal van Henk Schreuder is er één uit honderden. In de metaalin
dustrie werken nu nog 175.000 mensen of 19 procent van de in de indu
strie werkzame beroepsbevolking. De werkgelegenheid in de metaal
nam in de jaren '75 en '76 met 6,5 a 7 procent af. Leiden weet biervan mee
te praten. De Grofsmederij heeft nog 100 mensen in dienst. In 1967
waren dat er maar liefst 670. Een paar jaar geleden sloten De Jongs
machinefabriek (200 man) en Tokheim (180 man) hun poorten.
Een eensluidende verklaring voor de beroerde situatie bestaat niet. De
directeur-generaal van het ministerie van economische zaken, J.A.M.
Molkenboer zei vorige maand op een symposium in Delft dat de me
taalindustrie zich te lijdelijk heeft opgesteld. "Of men beperkte zich tot
het aanbieden van datgene wat de afnemer vroeg of men produceerde
naar een ontwerp van de afnemer. In feite stelde men slechts zijn pro
ductiecapaciteit ter beschikking en was eigenlijk alleen technisch
geïnteresseerd.
De directeur van de Grofsmederij ir. W. Schut is het grotendeels oneens
met deze kritiek. Volgens hem zijn de problemen vooral ontstaan door
de hoge kosten.
Nederland is binnen de Europese gemeenschap veruit het duurste land"
zegt hij." Het hoge kostenpeil maakt dat we niet concurrerend kunnen
zijn op het gebied van produktvernieuwing, want er moet nu eenmaal
ruimte zijn voor onderzoek. Hoge kosten zijn geen probleem als je ze
terug kan verdienen. In de basismetaal kan dat echter niet."
Dick ter Wisscha, districtsbestuurder van de Industriebond N W heeft al
heel wat bedrijfssluitingen en reorganisaties in de metaal meegemaakt.
Hij zet de nodige vraagtekens bij dé creativiteit van de ondernemers in
de metaalindustrie.
Dat komt vooral aan het licht in periodes van weinig orders. Het was ook
te zien bij de Grofsmederij. Toen Hoogovens besloot zijn blokvormen
niet meer door de Grofsmederij te laten maken, maar zelf ging produce
ren, heeft men dat gewoon op zich af laten komen. Er is nauwelijks
sprake van aanpassing. Bij de Grofsmederij is men pas actief geworden
m het zoeken naar nieuwe produkten, toen ze aan de rand van de afgrond
stonden.
Henk Schreuder met het "vererend getuigschrift" van de "Maat
schappij" Na 38 jaar werken bij de "Grof' stond hij op straat
daar staat te wachten is ver
schrikkelijk. En daar sta je dan
opeens tussen."
Henk Schreuder hoeft niet meer te
werken. Hobbies heeft hij niet. "Je
leefde voor de Grofsmederij".
Onlangs is hij begonnen aan een
puzzel van een paar duizend
stukjes.
Daarnaast speelt volgens Ter Wisscha ook de opzet van de ondernemingen
een rol Er is een duidelijk verschil tussen een zelfstandige onderne
ming als de Grofsmederij en ondernemingen die in een groep samen
werken zoals de NEM en de HCW die allebei onder de Hollandse Con-
structiegroep vallen. Er moet op dit gebied veel meer samengewerkt
worden tussen de bedrijven, maar ze blijven maar in hun eigen kringetje
ronddraaien. 6 v
Hoe ziet hij de toekomst? "De metaal krijgt het nog heel moeilijk. Op korte
termijn zal zich nog een reeks problemen voordoen die tot nu toe nog
niet aan de oppervlakte zijn gekomen. Maar, de ondernemingen die
creativiteit hebben en eigen produkten gaan ontwikkelen hebben de
toekomst".
Door
Mark Kranenburg
