Drieduizend Duitse
boeken in Rotterdam
Trijfel
DE SPREKENDE EZEL
16
WOENSDAG 1 FEBRUARI 1978
Vijfentwintig jaar geleden al-
weer, meer jaren geleden dan ik
toen oud was. En toch staat het
me allemaal nog zo helder voor
de geest. Het ongeloof, na de
eerste radioberichten, dat het
ivel eens een ramp kon zijn in de
orde van grootte van overstro
mingen in India. De langzaam
groeiende zekerheid.dat het nu
toch echt menens was geweest
en dat ook een gecultiveerd
land wel eens het slachtoffer
kan worden van een na
tuurramp. "Ook de beste dijken
zullen eens bezwijken".
Ik was 22 jaar. student, je hoorde
van mensen die erheen gereden
waren om hulp te bieden, maar
dat zag ik voor mezelf niet zit
ten. Wat kon ik doen? Over
stroomd Zeeland gebruiken om
roeien te leren? Het leger was
paraat, de BB en het Leger des
Heils en het Rode Kruis zorgden
voor de opvang, konden me
missen als kiespijn. Pas later,
toen alles voorbij was en de
ware omvang van de februari-
ramp via foto's, films en oogge-
tuigenverhalen steeds duide
lijker werd. begreep ik dat ik
waarschijnlijk niet in de weg
had gelopen. Al had ik maar
ergens, in een opvangcentrum,
de deur opengehouden voor de
mensen die binnenstrompel-
den, dan nog zou ik van meer
nut zijn geweest dan in de Am
sterdamse studentensociëteit in
de Sarphatistraat, waar de
kleren gesorteerd werden die
door de bevolking voor de slach
toffers waren afgestaan.
Twee lijfgoederen, die ik sorteren
moest, herinner ik me nog heel
goed,omdat ik niet wist op welk
stapeltje ze thuishoorden: een
prachtige zijden Chinese sjaal,
en een zwembroek. Achteraf ge
zien waren dit misschien nog de
bruikbaarste geschenkenwant
wie in doodsnood haastig wat
kleren bijeengaart, laat de
zijden sjaal en de zwembroek
liggen. En die is hij dan kwijt,
als hij later, veel later weer
thuiskomt...
Boer
Nico
Scheepmaker
Hobbelpaard
Ik heb het boek weer eens te voor
schijn gehaald: "De ramp".met
die rafelige uitgescheurde let
ters op een golvende water
vlakte met op de achterzijde de
nog juist boven het water uit
stekende leuningen van een on
dergelopen brug, en op de voor
zijde het eenza me paard dat tot
aan zijn buik in het water
staat. En voor die brug, is dat
nou een koe of ook een paard?
De foto moet genomen zijn uit
een helicoptere, zoals de heli
kopter toen nog gespeld werd.
Het boek doorbladerend, besef
ik opeens dat ik de overstro
mingsramp voor 95 procent uit
dit boek ken.
De foto's vallen feilloos op hun
plaats terug in mijn geheugen
De man, slapknd op de grond,
zijn neus tegen de wang ge
drukt van zijn slapende kind
van ongeveer 1 jaar. zijn rech
terhand om het hoofdje heen. De
verdronken koe bij het bord
Scharendijkegem. Eikerzee"
Het aangespoelde wrakhout
met daartussen hel hob
belpaard. De mensen op het da k
van een boerderij, zwaaiend
met een vlag. en misschien wel
de bekendste foto van allemaal'
een moeder met verwaaid haar,
die haar dochtertje vasthoudt
dat, ook met verwaaid haar,
recht in de camera kijkt. De au
tomatische glimlach naar de fo
tograaf ontbreekt. Er valt niets
te lachen. Zij zijn de slach
toffers...
Klassiek
En dan die klassieke tekst. "Laat
het tenminste een troost zijn.
dat u niet de enige bent ".sprak
een radio-reporter lol een ge
redde, die alles verloren had.
"Het zou groter troost zijn,
wanneer ik de enige was",
luidde hel antwoord.
Ik durf te zeggen dat er sinds 1953
geen maand voorbij is gegaan
waarin ik niet even qan dat
antwoord gedacht heb. in hon
derd verschillende verbanden.
"Bij het geteisterd Stavenisse
vluchtte die nacht een echtpaar.
In de woonkamer stond het wa
ter al boven de knieën. De
vrouw was al op de overloop. De
man zou nog even een las
grijpen, die in de kamer lag.
Maar binnen enkele tellen was
het water nog een halve meter
gestegen en drukte de deur
dicht. De vrouw die trok, de
man die duwde, zij konden hem
niet bewegen. Zij moest vluch
ten en hij verdrinken, aan de
andere kant van de deur"
De ramp" mag tot de klassieke
boeken in de Nederlandse lite
ratuur worden gerekend. Er
zullen niet veel families zijn
waarin het boek ontbreekt: er
werden er tussen de 600.000 en
700.000 van gedrukt en ver
kocht. "Deze uitgave ten bate
van het Nationaal Ram
penfonds is ontstaan uil de
spontane samenwerking van
hen, die de samenstelling, de
vervaardiging, de bekendma
king en de verspreiding hebben
verzorgd". Mijn fcoging om na
25 jaar de makers van het boek
te weten te komen, is mislukt.
Het boek is ten kantore van "De
Bezige Bij ("De Bezige Bij"
had daardoor een slecht jaar
als uitgeverij). Directeur Geert
Lubberhuizen was een derge
nen die een cheque van
f 1.000.000 als deel van de op
brengst aan de koningin kon
overhandigen. Zij pakte de
cheque aan en stopte hem onge
zien in het zakje van haarover-
gooier.Meer ben ik niet te weten
gekomen.
fi&sovo 7
^EEF-T
mrrwcow>
£>p oe
V
7^7
JA/SOATS OP
41/óAjO,
FRED BASSET
SCHOTSE KIP
Schots is in dit recept
alleen de whisky,
maar die speelt dan
ook een belangrijke
rol! Hak 100 g. kip-
pelevertjes fijn en
meng dit door 200 g.
kalfsgehakt. Fruit
ragfijn gesnipperd
ontbijtspek samen
met een gesnipperde
ui en voeg dit aan de
gehaktmassa toe,
evenals één sneetje
witbrood zonder
korst, even geweekt
in 2 eetl. citroensap
en 1 eetlepel whisky,
zout en peper naar
smaak. Vul hiermee
een braadkip, en
wrijf de kip in met
(weinig) zout. Braad
de kip aan alle zijden
goudbruin boven
niet al te hoog vuur,
in 3 kwartier. Ver
meng 5 eetl. voor
verwarmde room en
4 eetlepels whisky
met 1 afgestreken
eetl. bloem. Meng er
nog 1 dl. water door
en roer dit papje door
de braadboter. Roer
tot een gebonden
saus ontstaat. Laat
de kip in de saus nog
20 min. nasudderen
boven laag vuur.
WINA BORN
De avonturen van Jommeke
Rotterdam - Drieduizend Duitsta
lige boeken uit de Bondsrepu
bliek, Oostenrijk, Zwitserland en
ook Nederland, zijn van 2 tot en
met 16 februari in de feestzaal van
de Rotterdamse Doelen te zien.
Die presentatie mag wegens haar
omvang en gevarieerdheid de af
zonderlijke toeschouwer in enige
verwarring brengen.
Toch is die verzameling maar «een
flauwe afschaduwing zijn van
wat in West-Duitsland aan lever
bare boeken voor handen is.
Want ondanks alle concentratie
verschijnselen en het bedenke
lijk bloeien'van bestsellers be
vorderde boekenclubs, ook in dit
land, is tot nu toe veelsoortigheid
van de uitgaven, vooral op het
gebied van de „non-fiction" ge
waarborgd gebleven.
De Bondsrepubliek telt ruim 2200
uitgeverijen met een produktie-
capaciteit van 40.000 titels per
jaar - nog steeds wel genoeg om
alle politieke en levensbeschou
welijke richtingen recht te doen
wedervaren.
In De Doelen wordt dus een toon-
kamer van althans 3000 Duitsta
lige werken ter kennisneming
aangeboden. Verantwoordelijk
voor samenstelling en selectie is
de dochteronderneming van de
Borsenverein des Deutschen
Buchhandels, die ook jaarlijks
met de organisatie van de gigan
tische Buchmesse in Frankfurt is
belast.
Ten overstaan van het grote aanbod
op de Westduitse markt kan de
keuze van de 3000 titels (die dan
nog niet eens alle uit de Bonds
republiek afkomstig zijn) moei
lijk bevredigend uitvallen. Est
hetische overwegingen zullen
zeker in het geding zijn en ook het
streven bij deze grensoverschrij
dende presentatie de brede weg
van het veilige midden te be
wandelen.
Het is overigens niet te ontkennen
dat de Borsenverein in samen
werking met het Goethe-insituut
in Rotterdam bij de keuze van de
begeleidende evenementen een
gelukkige hand heeft gehad.
Niet een van Westduitslands be
proefde literaire azen treedt in
Rotterdam op. maar de jeugdige
Angelika Mechtel (34). die een
aantal uitstekende sociaal-kriti
sche romans en verhalenbundels
op haar naam heeft staan.
Nog minder bij het establishment
van de Bondsrepubliek betrok
ken zijn de arbeider-literatoren
uit het Ruhrgebied (Ka-ufer,
Kopping, Buscher en anderen),
die tesamen met Wim de Vries en
de werkgroep voor arbeiderslite
ratuur Rotterdam op zaterdag 11
februari een literair café en de
dag daarna een samenspraak
over "literatuur en arbeid" or
ganiseren.
Het zijn lofwaardige pogingen een
aantal aspecten van een ander
dan het officiële Duitsland bin
nen de gezichtskring te brengen.
De groten van de Westduitse na
oorlogse literatuur, Günther
Grass (wiens nieuwste roman
„Beer Butt" sinds maanden een
bestseller is) en Heinrich Böll zijn
ook te zien, maar alleen per film
(op 7 en 8 februari, tesamen met
andere belangrijke literaire figu
ren als Thomas Mann en Rilke).
Ook de derde grote eigentijdse
auteur van de Westduitse litera
tuur ontbreekt niet: op twee
avonden (13 en 14 februari) loopt
de film „Deutschstunde", ver
vaardigd naar het beste boek dat
Siegfried Lenz volgens velen tot
nu toe geschreven heeft.
Ewout Janse
Koorzang op
EO-avond
in Leiden
LEIDEN - De Evangelische
Omroep presenteert zich
morgenavond in de Leidse
Marekei k. De avond zal in het
teken staan van het evangelie
en de mogelijkheden die de
EO heeft bij de verkondiging
daarvan via radio en televisie.
Prof. dr. W. Velema uit Apel
doorn en EO-medewei ker
Jan van den Bosch zullen het
woord voeren. Muzikale me
dewerking wordt verleend
door het Gereformeerd
Kerkkoor uit Rijnsburg o.l.v.
Job C. de Vries, de alt Reinata
Heemskerk
Fii
i Til bi
Koreaanse
schilder
kunst in
Volkenkunde
El DEN Een tentoonstelling
van Koreaanse schilderkunst
is deze maand te bezichtigen
in het Rijksmuseum voor
Volkenkunde in Leiden. De
expositie, die vandaag is
geopend, omvat een groot
aantal kleurrijke doeken. Het
gaat om een reizende ten
toonstelling van oude Ko
reaanse volkskunst, die tot
stand is gekomen dank zij de
medewerking van een par
ticulier museum in Seoel.
Adara 30 120 o Salvador nr Tencrife.
Andries 30 vn Amsterdam nr Kampen.
Bastiaan Broere 30 vn Dordrecht nr
Dutch Spirit p
terdam.
Eendracht 30 v
iss 31 Dudgeon nr Rot-
i Rotterdam nr Duinker-
Farel 30 te Rotterdam,
Inger 30 vn Rotterdam nr Wi:
Inger Smits pass 31 Kp. Fir
r IJ-
muiden.
Ketelmeer pass 31 Wicklow nr Belfast,
Lady Sophie 30 600 w Kp. Verdische eil.
Laura Christina pass 30 Portlandbill nr
Norfolk.
Leena 31 te Rotterdam.
Leonard Bohmer pass 30 Ouessant nr
Casablanca,
Lijnbaansgracht pass 30 lie de Bas nr
Middlésboro
Pacific 30 200 z Gran Canaria nr Lagos,
Poolzee 31 vn Rotterdam,
Roelof Holwerda 30 50 wzw Abidjan nr
Dakar,
Velox 30 vn Londen nr New Castle,
Wilhelmina v 31 vn Rotterdam.
Zeeburgh pass 31 Sandettie nr Antwer-
(Grote vaartl
Alhena 31 te Buenos Aires.
Amstel Brink 30 260 zo Port Sudan ni
Damman.
Atlantic Crown 31 te Norfolk.
Atlantic Star 30 v New York nr Norfolk,
Begonia 30 v Marseille nr Barcelona,
nr Rotterdai
Chevron Madrid 30 1000 ozo Bermuda ni
Pcrthamboy,
Chevron Nagasaki 30 10 o Las Palmas ni
Europoort,
Chevron Rome 30 300 zo Mogadiscio nr
Ras Tanura.
Dione 30 570 zzo Colombo nr Mena al
Ahmadi,
Duivendrecht 30 220 zo Lalvador nr Rot-
Museum voor Volkenkunde, Steens
traat 1 Tentoonstelling ..Taal en teken
binnen Chinese muren". Geopend- ma
t/m za. van 10-17 uur, zon-en feestdagen
van 13-17 uur. tot 15 februari 1978.
Pulchri Studio (Passage 10, Oegstgeest)
tekeningen, aquarellen en oliever
fschilderijen van Ton Pape, dagelijks
van 10-16 uur, zondags gesloten (t/m
12 februari)
Galerie v/d Vlist (Botermarkt 3): Jan
van Spronsen en Peter Willemse mei
schilderijen en Henk Munnik met
aquarellen dinsdag t/m zaterdag van
10-17 uur (t/m 27 februari)
Academiegebouw (Rapenburg 73):
LAK-expositie André Dalhuis
(Gouaches en aquarellen), maandag
t/m vrijdag 9-18 uur (t/m 17 februari).
De Lakenhal: Expositie Folly Klomp
(schilderijen) en Hank Gosse (ma
chines), dagelijks 10-17 uur en zondags
13-17 uur (t/m 5 maart).
Galerie Kerkdam (Lange Kerkdam 113,
Wassenaar): Jacob Groen (lino's en
aquarellen), Adrie Mouthaan (schilde
rijen, aquarellen en tekeningen en Frans
Storm (keramiek), woensdag t/m zater
dag 10-16 uur, dinsdag 14-20 uur (t/'m 11
februari).
KyK-smuseum van Oudheden (Rapen
burg 28). Werkd. 10 uur voorm.-5 uur
nam. zondag 1-5 uur nam.
Tentoonstelling "Over de grens der
Etrusken". Geopend tot 27 febr.
Galerie 'De Oude Rgn' (Oude Rijn 40):
Expositie grafisch genootschap 'Druk-
kerstroost', woensdag t/m zaterdag 12-
17 uur, bovendien donderdagavond 19-
21 uur (t/m 22 februari).
Galerie Denise Stephan, Bakkersteeg
18. Tentoonstelling José Calsina - teke
ningen en etsen, Johannes van Hoften -
schilderijen, Coba Koster - plastieken,
Ronald Tolman - plastieken en etsen,
Tweehuysen - aquarellen en gouaches.
Geopend vr., za. en zo. van 14-18 uur. tot
25 febr.
Galerie-Bibliotheek. Luifelbaan 1,* Was
senaar. Tentoonstelling Didi van Son -
wandkleden en Jeanne Roefs - kera
miek. Geopend tot 9 febr., openings
tijden van de bibliotheek (do. en zo. ge
sloten).
Galerie De Hollandsche Tuin, Brugge-
straat 1, Leiderdorp. Tentoonstelling
Paul menses - penseeltekeningen, An
gela de Jong - keramiek, Mariètte Geurt z
- wandkleden.
Geopend tot 11 februari, za. en zo. 14-17
uur, do. 10.30-13. uur en vr. 20-22 uur.
Leidse bioscopen
Luxor "Bruce Lee and Ike", da. 2.30,
7 00 en 9.15 uur, zo. 2.15. 4.30 enz 16 jr.
Camera: "The Sting", da. 7.00 en 9.30
uur, 12 jaar. Kindervoorstelling:
"Speedy Gonzales",
(§uc/ V)lw
I/wp
- Ongeveer 60 personen hebben
zich aangemeld voor de betrek
king van gemeente-architect te
Zntfenwaaraan eene jaar
wedde van ,l 2500 is verbonden
- Op de aanstaande tentoon
stelling te Parijs zullen 32 Til-
burgsche fabrikanten éene col
lectieve inzending i^an wollen
stoffen toonenvoornamelijk be
staande in prachtige dessins
van bukskins (sterke, geke
perde, stof van heel of half wol,
aan een kant geschoren. Red.)
deugdelijke Jlanellen en andere
fijne wollen stoffen.
- Nergens heeft men meer last
van Zigeuners dan in Hon
garije. In Nieuw-Bydzchow had
dezer dagen een gevecht plaats
tusschen de gendarmerie en een
troep dezer zwervers, die zich
aan vele diefstallen schuldig
hadden gemaakt. Na lang zoe
ken in de bosschen vond men de
bende en daarbij een aantal ge
stolen voorwerpen. Toen de ge
ndarmen een paar mannen ge
vangen wilden nemen, namen
de vrouwen zulk een dreigende
houding aan. dat de gendar
merie genoodzaakt was van de
wapenen gebruik te maken. Er
ontstond een hevig gevecht,
waarbij ongelukkig genoeg een
kind werd doodgeschoten. Toen
gaven de Zigeuners den tegen
stand op en slaagde de gendar
merie er m de geheele bende ge
vangen te nemen.
Vijftig jaar geleden:
- De "Daily News" bevat een be
richt uit Konstantinopel
waarin gemeld wordt, dat vol
gens verscheidene Turksche
bladen in het Zuiden van Rus
land een revolutie is uitgebro
ken en dat de Sovjets een groote
militaire en marine-macht mo-
bihseeren. De voornaamste ha
vens van de Krim zouden door
mijnen zijn afgesloten. Ook m
Wilna loopt het gerucht, dat er
een opstand in Rusland zou zijn
uitgebroken. Generaal Toe-
chstsjowski .ontevreden over het
regiem van Stalin, zou aan het
hoofd van ecnige muitende ca-
valerie-divisies en artillerie-re
gimenten naar Moskou opmar-
cheeren. Er is echter nog geen
bevestiging van dit bericht ont
vangen en het telegraaf-agen
tschap van de Sovjet-Unie
spreekt het nadrukkelijk tegen.
- De politic te Chicago heeft al
daar een uitgebreide samenz
wering ontdekt, die tot doel had
de woning van den opper
burgemeester in de lucht te laten
vliegen. Er zijn tal van arresta
ties verricht.
2.00 e
1.15 t
12 ja;
Esso Europoort 30 320 no St. Helena nr
Kaapstad
Mcrcurius 30 420 no Cuba nr Richmond,
Nedlloyd Kyoto pass 30 St. Vincent nr
Rotterdam.
Nedlloyd Merwe 30 120 z Sardinië nr
Port Said,
Nedlloyd Rio 29 450 o Mahe nr Sin
gapore.
Nedlloyd Serooskerk 30 v Antwerpen nr
Rotterdam.
Nedlloyd Steenkerk 30 125 zw Erest nr
Suezkanaal,
Nedlloyd Willemskerk 31 v Antwerpen
nr Hamburg,
Prinses Margriet 30 v Boulogne nr Am-
R.S. Jason 30 95 o Malta nr Bremerha-
Straat Hongkong 30 95 nr Recife nr Sal-
Straat Nagoya 30 v Kaapstad nr Port Eli
zabeth.
Zwyndrecht 30 te Port Kamsar verw.
Nachtvoorstelling: "Harry and Walter go
to New York",vr. en za. 12.00 uur, 16 jaar.
Lido 1"The spy who loved me", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur. zo. ook 4.45 uur, 12 jaar
Lido 2: "Kijk uit we rammen je de bocht
uit", da. 7.00 en 9.15 uur, do. vrij, ma, di.
ook 2.30 uur. 16 jaar. Kindervoorstelling:
"De reddertjes" woe, za. en zo. 2.30 en
1 45,6.45 en 9.15 uur, za. niet om 1.45, zo.
ook 4.15 uur, 12 jaar. Nachtvoorstelling;
"Een vuist vol dynamiet", za. 12.00 uur,
EURO 2: The Deep da. 2.00, 7.00 en de kinderafdeling.
9 30 uur. zo. ook 4.30 uur, 16 jaar. Nacht
voorstelling: Dé man van Hongkong",
za. 12.15 uur. 16 jaar.
EURO 3: "Goodbye Emmanuelle", do.
derafdeling dagelijks van 14.00-19.00 uur
alleen voor ouders zondag 14.00-15.00
uur voor overige familieleden. Kinderen
beneden 14 jaar hebben geen toegang op
i hield"
4.45 i
Lido 3: "De man die van vrouw
da 7.00 en 9.15 uur, ma, di, do e
2.30 uur. 16 jaar. Kindervoorstelling:
"Tekenfilmfestival Pink Panther", za. en
woe. 2.30, zo. ook 4.45 uur.
Studio: "Providence", da. 2.30, 7.00 en
9.15 uur, zo. ook 4.30 uur, 16 jaar.
Trianon: "Wordt u al geholpen?" da.
2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.30 uur. a .1
Rex: Gretha, huis zonder mannen", dag.
7.00 en 9 15 uur ma, di, do en vr. ook 2.30
16 jaar. Kindervoorstelling:
di. 2.15, 7.15 en 9.45 u
7.15 en 9.45 uur, 16 jaar. Kindervoorstel
ling: "Kuifje en het haaienmeer", za. zo.
en woe. 2.15 uur.
EURO 4: "Soldaat van Oranje" da. 2.30,
7.30 en 9.30 uur. 12 jaar. Nachtvoorstel
ling: "Tiroler slippertjes", za. 12.30 uur.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13 00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren ziekenhui-
"ABBA", za en woe 2.30 uur Nachtv
stelling: "Meisjes achter tralies", vi
za. 11.30 uur, 16 jaar.
Alphense bioscopen
EURO 1: "The spy who loved me", da. Avondbezoekuur. 18.30-19.30
zon
Piaconcssenhuis:
Middagbezoekuur 13 45-14.30
14.00-14.45 uur en van 18.30-19.30
Kraamafdcling: dag. van 11 15-12.OOuur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur Laatste kwar
tier van middag- en avondbezoek baby
show
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
2e KLASSE: Volwassenen dagelijks van
11.15-12.00 uur en van 14 00-14.45 uur en
van 18.30-19 30 uur.
Kraamafdcling: dag. van 11.15-12.00uur
(alk-en voor echtgenoot) van 15.00-16 00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babvshow
van middag- en avond-
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten fbehalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag:
14.15-15 00 uur.
18 30-19 30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor
ouders):
Maandag t/m vrijdag.
14.45-15.00 t
Bezoek aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan kan de
voor spe-
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling-
Elke dag:
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11 30; 13.30-
14.1a en 18 30-19 30 uur. 3e klas 13 30-
14 15 en 18 30-19.30 uur; Kraamafdeling
13.30-14.45 alleen voor echtgenoten 19-
20 uur; Kinderafdeling 15-15 30 uur al
leen voor ouders 18-18.30 uur
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegverkeer van en naar Schiphol kun
nen dag en nacht worden gemeld by het
jn formatiecent rum Geluidshinder
Schiphol (020-175000).
