Het geharrewar
over verspilling
van wasmiddel
gaat maar door
Met een piaktafel ben je
nog niet van de premies af
"Vergeten polis"
toch uitgekeerd
Menukaart
in
braille
Zwarte
handel in
benzinebonnen
Cameramode
Hoge hoed
in opmars
Sauna camouflage voor
erotische praktijken
SATERDAG 28 JANUARI 1978
Blinden of slechtzienden die
gaan eten in een van de talloze
Wienerwaldrestaurants in
Duitsland kunnen zelf kiezen
en hebben geen hulp van an
deren meer nodig. Sinds kort
biedt Wienerwald daar na
melijk spijskaarten in braille
In andere landen, en met name
in Nederland, is men nog niet
zover. De directie van
Wienerwald-Nederland vindt
het idee best goed, maar de
behoefte eraan is nog niet ge
bleken. Maar als er aanleiding
voor is willen we best gaan
praten met bestuursleden van
de Blindenbond, zo verze
kerde de directie ons.
Georganiseerde benden
schijnen sinds enige tijd sys
tematisch de alleen voor toe
risten bestemde benzine
bonnen op te kopen en deze
op de zwarte markt in Italië te
verhandelen.
Door het grote prijsverschil
(ongeveer 65 per liter
goedkoper) floreert dit il
legale handeltje goed.
Per advertentie worden zelfs
"stromannen" gevraagd die
tegen uurloon een hele rij
adressen afmoeten waar bezi-
nebonnen worden verstrekt.
Banken en automobielclubs ei
sen daarom nu bij aankoop
van benzinebonnen een pas
poort en het kentekenbewijs
van de auto.
Fototoestellen zijn ook aan mo
detrends onderhevig. Al
lange tijd zijn bijvoorbeeld
camera's uitgevoerd in matz-
wart in plaats van met
chroom uitmonstering. Nu is
Leitz gekomen met de "safari
look".
De spiegelreflexcamera Leica
R3 is behalve in matzwart ook
te koop in "jungle groen".
Ook de kleine Leitz verre
kijker Trinovid C is in deze
kleur te koop.
De Weense hoge hoeden fab
rikant Carl Habig - die een
paar jaar geleden de hoge
hoedenfabriek van de Ne
derlander Mark Sporrenberg
opkocht - zegt dat de handel
in "kachelpijpen" tegen veler
verwachting in weer opbloeit.
Habigs omzet steeg van 1975
op 1977 van 3500 naar 7000
hoge zijden. De Weense hoe
den worden geëxporteerd
naar vierentwintig landen. De
helft gaat naar Amerika, 20
procent naar West-Duitsland,
en 15 procent naar Zwitser
land. Afnemers van hoge
hoeden zijn o.m. kringen waar
galabijeenkomsten
plaatshebben, beoefenaars
van paardendressuur, en le
den van goochelclubs.
Het gekrakeel over de wasmiddelverspilling
duurt nog steeds voort. De Consumentenbond
ziet niets in het terugstroomreservoir om het
verlies van zeep bij volautomatische wasmachi
nes tegen te gaan. Koop het maar niet, adviseert
de bond zijn leden, want „de kans dat het in uw
machine iets uithaalt weegt niet op tegen de-
nadelen."
Het terugstroomreservoir is te
koop - prijs: ongeveer negen gul
den - om in de afvoerslang van de
wasmachines te worden gemon
teerd. Het moet dan (daarover
schreven we onlangs uitvoerig op
een boodschappagina) voorko
men dat er zeeppoeder in het af
voersysteem van de machine te
recht komt.
Als dat wel gebeurt dan komt het
wasmiddel dat daar zit, niet meer
bij het wasgoed terug. Het ver
dwijnt dan dus ongebruikt in het
riool. Volgens een inmiddels al
paar jaar oud Deens onderzoek
kan die wasmiddelverspilling
wel tot dertig procent oplopen.
Als het afvoersysteem van de
volautomaten altijd vol water
staat is er niets aan de hand. Het
terugstroomreservoir zorgt er
voor dat na de laatste keer spoe
len voldoende water naar het af
voersysteem terug gaat
In de pen
De Consumentenbond heeft altijd
over de wasmiddelverspilling ge
zwegen. Een heleboel publiciteit
over dit onderwerp is kennelijk
de reden dat de bond nu wel in de
pen klimt. Ze is in ieder geval niet
erg onder de indruk van het
Deense onderzoek. „Er kunnen
Het terug stroomreservoir
meer oorzaken zijn waardoor een
deel van het wasmiddel niet of
onvoldoende voor het wassen
wordt benut", schrijft de bond in
de Consumentengids. „Een ding
is zeken een verspilling van 30
procent is voor de meeste wasau
tomaten sterk overdreven."
Wat water
De bond adviseert, net als de Ne
derlandse Vereniging van Huis
vrouwen, voor het wassen wat
water in de wasautomaat te la
ten lopen.
Volgens de consumentenorganisa
tie is het terugstroomreservoir
geen oplossing. Zij heeft het ge
probeerd op vier machines, de
Indesit L.8.L.NL, de Vendomatic
7639, de Siemens WV 4700.32 en
de Bosch V456 (die erg op de
Siemens lijkt.
Teleurstellend
Conclusie: „Het effekt van het re
servoir bleek teleurstellend. Al
leen bij de Vendomatic was meer
wasmiddel bij het wasgoed ge
komen." Andere bezwaren van
de Consumentenbond: de mon
tage van de fles is niet altijd een
voudig en gebruikte wasverzach-
ter in het spoelwater kan bij de
volgende keer wassen (doordat
het uit de fles in de machine te
rugstroomt) een klein deel van de
zeep onwerkzaam maken.
In zijn maag
Het terugstroomreservoir is een
ontwerp van de heer A. de Kok
uit Groenekan, technisch ad
viseur van wasmachinefabrikan-
Zijn reactie op het onderzoek en de
conclusies van de Consumen
tenbond: „Het is duidelijk dat de
Consumentenbond met die
wasmiddelverspilling in zijn
maag zit. Driejaar lang hebben ze
het doodgezwegen en nu gaan ze
het bagatelliseren. Maar ik ben
toch wei verbaasd over dat hele
onderzoek. Ze hebben het terug
stroomreservoir geprobeerd op
de Indesit en de Siemens en dat
zijn nou net de automaten die
bijna geen wasmiddelverlies
hebben. Alleen bij de Vendoma
tic hielp het en dat was inder-
daaad een machine waarin veel
zeep in het afvoersysteem
De Kok is ook verbaasd over de cij
fers waarop de bond zijn afwij
zing baseert. „Ze hebben die cij
fers niet gepubliceerd maar ik
heb ze wel gezien. Ze komen nu
op een veel lagere alkaliteit (dat is
populair gezegd het zeepgehalte
van het sop - red.) uit dan bij een
vorig onderzoek en die wordt nu
gebruikt om het terugstroomre
servoir te vergelijken. Een zeep
fabrikant, die het terugstroomre
servoir ook heeft geprobeerd,
komt uit op een zeepverlies van
nul. Ra, ra. hoe kan dat?"
Over de wasverzachter, die bij de
volgende keer wassen, zeep on
werkzaam maakt, zegt De Kok:
„Dat is de mooiste mop die ik ooit
gehoord heb. Er wordt 50 millili
ter wasverzachter toegevoegd op
22 liter water. Dacht u nou heus,
dat dat kleine beetje dat via het
terugstroomreservoir in de ma
chine terug komt, van in
vloed is? Kom nou!"
R. J. Erdbrink
Vergeten polissen kunnen tot pro
blemen aanleiding geven. Mr. R.
J. Erdbrink, ombudsman levens
verzekering, geeft daar in het
jaarverslag van zijn werkzaam
heden een treffend voorbeeld
van. Er klaagde iemand die in
1959 een verzekering had geslo
ten waarvoor hij de premie in
eens voldaan had. Hij zou als hij
nog in leven was in 1969 een uit
kering ontvangen of, zijn nabe
staanden, bij eerder overlijden.
De verzekeringstussenpersoon van
deze man ontdekte die vergeten
polis. De verzekerde kon zich niet
meer herinneren of ooit een uit
kering op de polis was gedaan.
Dat bleek overigens niet het geval,
maar de maatschappij had de po
lis vervallen verklaard, twee jaar
nadat de verzekerde een paar
maal was gevraagd z'n polis op te
zenden. Hij reageerde niet en
toen verviel de uitkering inge
volge de voorwaarden aan de
maatschappij.
De verzekerde diende een klacht in
bij de ombudsman. Deze acht een
beroep op verjaring in bepaalde
omstandigheden wel verant
woord. Maar aan de andere kant
is het zijn oordeel, dat een verze
keraar geen beroep op de vërja-
Als u een klacht hebt over uw levensverzekering kunt
u terecht bij mr. R. J. Erdbrink, de ombudsman le
vensverzekering.
U kunt een afspraak maken voor een persoonlijk on
derhoud in het Verzekeringsgebouw, Groot Herto-
ginnelaan 8 in Den Haag.
Maar ook schriftelijk of telefonisch (070-608261) kun
nen klachten bij de ombudsman worden ingediend.
ringsclausule moet doen als nog
nooit een uitkering op die polis
heeft plaatsgehad.
De Nederlandse Vereniging ter Be
vordering van het Levensverze
keringwezen is het daarmee eens.
Op deze gronden en omdat in dit
geval onomstotelijk vaststond
dat op de polis geen uitkering
was verricht, verzocht de om
budsman levensverzekering de
maatschappij om alsnog tot uit
kering van het verzekerd bedrag
over te gaan.
De maatschappij zwichtte voor de
argumenten van mr. Erdbrink en
betaalde de verzekerde uit.
Hoe belangrijk het is bij het aan
gaan van een verzekering de ge
zondheidsverklaring goed en
vooral volledig in te vullen doet
ombudsman Erdbrink ook uit de
doeken in zijn verslag.
Een weduwe vroeg hem of het wel
juist was, dat de verzekering die
haar man had, was opgezegd om
dat hij bij het aangaan van die
verzekering iets had verzwegen.
Hij had namelijk niet ingevuld dat
hij ooit voor een of andere kwaal
was bestraald en het verweer ach
teraf was dat hij nooit geweten
had aan welke ziekte hij leed of
had geleden. Zijn huisarts beves
tigde dat.
Niettemin royeerde de maat
schappij de verzekering onder
uitkering van slechts de afkoop-
waarde. Enkele maanden daarna
overleed de verzekerde.
De ombudsman raadpleegde een
medisch adviseur en die gaf de
maatschappij gelijk.
Hij vond het niet van belang dat de
verzekerde bij het afsluiten niet
wist aan welke kwaal hij leed, die
tenslotte fataal zou blijken. Dat
deed er volgens hem niets toe.
Zou de verzekerde immers het be-
stralingsgeval hebben opgege
ven dan was een keuring het ge
volg geweest en dan zou het
ziektegeval zijn uitgekomen. De
maatschappij had dan andere
voorwaarden kunnen stellen.
Mr. Erdbrink wijst er met nadruk
op dat men dat invullen van de
gezondheidsverklaring daarom
niet moet onderschatten en al
leen als een formaliteit zien. De
gevolgen kunnen - zoals geble
ken is - ernstig zijn.
Ombudsman Erdbrink: niet zo
maar beroep doen op verjarings
clausule in de polis.
Finnen verontrust
Dat je in een sauna niet magerder
wordt, weten de Finnen allang; ze
kunnen dan ook hartelijk lachen
am die Westeuropeanen
•ikanen die denken dat
ie maar vaak genoeg
Wat de Finnen echter niet zo leuk
vinden, is dat hun "heilige" sauna
in sommige landen als ca
mouflage dient voor sexuele en
erotische praktijken. Zelfs de
verkopers van de sauna's zitten er
een beetje mee, dat het gezonde
familieritueel een steeds groter
wordende erotische aandacht
krijgt.
de Hoewel
Finland per jaar
miljoenen verdient met de export
van sauna's zouden- ze toch wel
graag zien dat die in de landen
waarheen ze exporteren met de
zelfde eerbied wordt bekeken als
in het land van herkomst.
Torsten Hyvaerinen, directeur van
een bekende saunafirma, ver
telde: "Het zou bij geen enkele
Fin opkomen om zijn sauna voor
iets anders dan voor een sauna
bad te gebruiken. Hier heeft men
zelfs geen gemengde sauna's, be
halve als het om familie gaat en in
sommige families baden oudere
jongens en meisjes zelfs nog
apart".
Om nog eens duidelijk te maken
wat voor plaats de sauna in het
leven van de Fin inneemt komt
de heer Hyvaerinen met een oud
Fins gezegde: "Je gedraagt je in
een sauna zoals in een kerk, waar
geen geschreeuw is toegestaan,
en je geen rommel mag maken.
In Finland is de sauna geen status
symbool zoals in veel Europese
landen en in Amerika.
Een aannemer had met enkele be
hangers een overeenkomst geslo
ten om nieuwbouwwoningen te
behangen. Afgesproken werd dat
de behangers het behang van de
aannemer zouden krijgen, maar
dat ze zelf voor de behanglijm,
het benodigde gereedschap,
zoals een trap, plaktafels en bor
stels moesten zorgen. Tevens
moesten ze zelf een auto hebben
om naar de woningen te komen.
De behangers kregen een prijs be
taald per rol verwerkt behang.
Het hele karwei diende binnen
een bepaalde tijd klaar te zijn.
Zou dat niet het geval zijn dan
kon de aannemer een andere be
hanger laten komen om de wo
ningen op tijd af te maken. De
behangers zouden voor deze niet
klaargekomen behang-
werkzaam heden geen enkele
vergoeding ontvangen.
Tot zover een beschrijving van een
overeenkomst tussen een aan
nemer en wat behangers. U zult
zich afvragen, waarom zo'n uit
voerige uiteenzetting over plak
tafels, borstels en lijm?
Wel, de aannemer die deze over
eenkomst met de-behangers sloot
was namelijk van mening, dat
deze vaklieden zelfstandig
opereerden. Ze moesten tenslotte
voor materiaal en vervoer zorgen
en werden niet doorbetaald als
het karwei niet op tyd klaar-
zou zijn.
De bedrijfsvereniging waarbij
(wettelijk verplicht) de aannemer
is aangesloten, was echter een
andere mening toegedaan. Deze
vond dat er sprake was van aan
nemen van werk, maar dat het
hier geen zelfstandigen betrof.
En daarom vielen naar zijn me
ning de behangers onder de ver
plichte verzekeringen. U weet
wel. ZN, WW, WAO, Kinderbijs-
lagwetloontrekkenden en
Ziekenfondswet.
Want, zo stelt de wet, wie persoon
lijk in aangenomen werk arbeid
verricht en dit niet doet uit
hoofde van de zelfstandige uit
oefening van een bedrijf of be
roep, is verzekerd voor de werk
nemersverzekeringen.
Naar de rechter
Dit geschil kwam uiteindelijk voor
de Centrale Raad van Beroep. De
rechter moest uitmaken of het
hier nu om zelfstandigen ging of
niet. Deze uitspraak is bindend.
De rechter vond dat het niet om
zelfstandigen ging. Hy baseerde
zijn conclusie op de volgende
feiten:
Dat de behangers zelf voor hun ge
reedschap moesten zorgen vond
hij niet doorslaggevend voor de
zelfstandigheid, omdat het be
roep van behanger met vrij
weinig gereedschap wordt uit
geoefend. Ook zijn, in tegenstel
ling met andere beroepen, bij een
behanger de investeringen, het
bedrijfsrisico en de organisatie
geen voor de hand liggende ken
merken om uit te maken of
Geen klantenkring
Bij deze behangers was er geen
sprake van een uitgebreide klan
tenkring. Ook hadden ze niet zo
veel zogenaamde particuliere
klanten. Ze werkten maar voor
een of enkele zakenopdrachtge-
vers. Ze maakten bovendien geen
reklame, hadden geen vast zake-
nadres en stonden niet inge
schreven in het Handelsregister.
Maar ook al hadden ze wel inge
schreven gestaan, dan nog zou
den ze niet zonder meer als zelf
standigen kunnen worden be
schouwd. Alle omstandigheden
die tekenend zijn voor een zelf
standige beroepsuitoefening
ontbreken. Aldus de Centrale
Raad.
De premies moesten dus worden
betaald.
Ieder die voor een an
der werkt
Het komt regelmatig voor dat men
denkt dat alleen voor arbeid ver
richt in vaste loondienst de so
ciale verzekeringswetten gelden.
Dat is allang niet meer zo. Want
sinds 1 juli 1967 is vrijwel iede
reen die voor een ander werkt
verplicht verzekerd voor de WW,
ZW, WAO, Ziekenfondswet,
Kinderbijslag wet loontrekken-
den (KWL). Eigenlijk kan je wel
zeggen dat alle mensen, die hun
dagelijks brood verdienen in de
een of andere arbeidsverhouding
en niet zelfstandig zijn, er onder
vallen.
Uitzondering daarop zijn o.a. wel
de betrekkelijk jonge kinderen -
onder de 16 jaar - die bij hun
ouders in de zaak werken. Van
hun wordt aangenomen dat ze
niet bij hun vader of moeder in
loondienst kunnen zijn, omdat ze
aan het ouderlijk gezag onder
worpen zijn. Van werkgeversge-
zag is er in deze gevallen geen
sprake.
Ook de vrouw kan niet by haar man
in dienst zijn (of omgekeerd). Het
wetboek noemt zo'n arbeid
sovereenkomst nietig. Hij of zy
kan dus nooit on der de werkne
mersverzekeringen vallen.
Verder is ook niet verplicht verze
kerd: huishoudelijk personeel,
dat bij eenzelfde privepersoon in
dienst is op niet meer dan twee
dagen per week.
In vrijwel alle andere gevallen moe
ten er premies worden betaald.
Zowel door de werkgever als
door de werknemer natuurlijk.
Daar staat tegenover dat bij
ziekte, ongeval of werkloosheid
recht op uitkering bestaat. De so
ciale werknemersverzekeringen
gelden voor heel veel mensen.
Ambtenaren vallen onder een
aparte regeling.
