Kamerleden wantrouwen Brazilië
NU
Waterverbruik is vorig
jaar flink teruggelopen
«"Nieuwe
Windqliders 1445-
Windsurfcentrum
f oen Rutjes
Regering:
Politiek
streven
Molukkers
niet
rechtmatig
Regering moet meer garanties
geven dat uranium niet wordt
gebruikt voor maken kernwapens
Onderwij sbond
tegen beleid
van Pais
VOOR HET EERST IN 25 JAAR
UIT VOORRAAD
TE LEVEREN
Ouders steunen kleuterjuf
kamsteeg
Drievoudige
moord: tbr
en vier jaar
„Kans op hartinfarct
kan worden verkleind'
VRIJDAG 27 JANUARI 1978
BINNENLAND
PAGINA *7
geen Zuidmolukse ordedien
sten
DEN HAAG (SP) - De regering
blijft, evenals voorgaande
kabinetten, van mening dat
de historie van de komst van
de Zuidmolukkers naar Ne
derland geen aanknopings
punten biedt voor de opvat
ting dat Nederland het
Zuidmolukse politieke stre
ven als rechtmatig zou moe
ten erkennen.
In de nota "De problematiek
van de Molukse minderheid
in Nederland", voorbereid
door de secretarissen-gene
raal van CRM, buitenlandse
zaken, binnenlandse zaken en
justitie, is wel ronduit toege
geven dat tot nu toe het stre
ven naar een eigen identiteit
van de Zuidmolukkers
schromelijk is onderschat.
In de nota staat dat ongeveer 8
miljoen gulden zal worden
besteed aan een bijsturing
van het onderwijsbeleid.
In de nota worden voor onder
wijs onder meer de volgende
maatregelen voorgesteld:
ter beschikkingstelling van
extra-leerkrachten aan lagere
scholen en kleuterscholen
met veel Molukse kinderen.
ontwikkeling van taaiprog
ramma's ter verbetering van
de beheersing van het Ne
derlands.
bijscholing van leerkrachten
op scholen met veel Molukse
kinderen.
bevordering van de in
schakeling van leerkrachten
uit Molukse klingen.
stimulering cursussen Ne
derland aan Molukse ouders.
voorlichtingscursussen over
de eigen taal en cultuur.
Ook omtrent de huisvesting
heeft de regering in de nota
een aantal ideeén uitgewerkt.
Overheersend principe
daarin is dat bestaande Mo
lukse woonwijken niet zullen
worden uitgebreid en dat
nieuwe woonwijken evenmin
wenselijk zijn.
De regering heeft in de nota nog
eens onderstreept dat bij
handhaving van de openbare
orde er geen ruimte voor een
ander gezag is dan het Ne
derlandse. Vertaald betekent
dat, geen ordediensten van
Zuidmolukkers meer.
Vice-president Wiegel heeft gis
teren nog eens onderstreept
dat er haast zal worden ge
maakt met het wetsvoorstel
tot wijziging van de grond
wet, die het mogelijk moet
maken dat ingezetenen die
geen Nederlander zijn het
recht krijgen leden van de
gemeenteraad te kiezen en lid
van de gemeenteraad te zijn.
Vanuit Molukse kring werd gis
teren verschillend op de nota
gereageerd. De heer F. Mual,
voorzitter van het Inspraak
orgaan Welzijn Zuid-Moluk-
kers, noemde de nota "teleur
stellend. "De Nederlandse
regering toont geen enkele
bereidheid met de Zuidmo
lukse regering in balling
schap overleg te plegen over
het zelfbeschikkingsrecht".
De vooraanstaande op
bouwwerker Ruud Metekohy
noemde de nota "oud
nieuws": "Opnieuw draait
een regering om de politieke
idealen van de Zuidmoluk
kers heen". Daarentegen
vond de heer L. Mantouw, één
van de voorzitters van de
commissie Köbben/Man-
touw, dat het standpunt van
de regeringveel aankno
pingspunten biedt. Ir. Manu-
sama, RMS-president in bal
lingschap, wilde gisteren nog
niet reageren.
De Kamerleden Molleman
(PvdA) en Beckers (PPR)
hadden waardering voor de
beleidssuggesties van de re
gering al noemde Molleman
het wel een kwalijke zaak dat
nergens in de nota kostenra
mingen woorkomen. Mev
rouw Beckers wil van de re
gering weten waarom het In
spraakorgaan en de commis
sie Kóbbcn/Mantouw niet bij
de voorbereidingen van de
nota betrokken zijn geweest.
DEN HAAG (SP, ANP) - Het debat in de Tweede Kamer
over de uitbreiding van de fabriek voor verrijkt uranium
in Almelo, dat gisteren tot in de nacht voortduurde, was
doordrenkt met het wantrouwen tegen de belangrijkste,
toekomstige klant, Brazilië.
Veel Kamerleden twijfelden er sterk aan of het dictatoriaal
geleide Brazilië er niet op uit is een atoombom in handen
te krijgen. Brazilië behoort tot de landen die geweigerd
hebben een verdrag te tekenen, dat zich uitspreekt tegen
de verdere verspreiding van kernwapens.
Het leveren van verrijkt
aan Brazilië moet de uitbreiding
van de kernfabriek in Almelo
rechtvaardigen. In deze fabriek
wordt "normaal uranium" ge
schikt gemaakt tot brandstof
voor kerncentrales voor electrici-
teitsopwekking.
Tot levering van het uranium was al
in beginsel door het kabinet-Den
Uyl besloten. Alleen moest nog
nader worden geregeld dat Bra
zilië de geboden mogelijkheden
en kennis op het gebied van ker
nenergie niet zou misbruiken en
zelf kernwapens zou gaan maken.
Minister Van Aardenne (economi
sche zaken) en Van der Klauw
(buitenlandse zaken) vinden, dat
er voldoende garanties zijn om
tot levering van uranium over te
gaan en de uitbreiding van de
fabriek in Almelo door te zetten.
Druk
Het kabinet nam dat besluit nadat
West-Duitsland en Engeland, die
met Nederland in het ultracen-
trifugeproject samenwerken,
druk op de Nederlandse regering
hadden gezet om snel een besluit
te nemen. Vanuit de Kamer-met
name van PvdA-zijde - had men
ernstige kritiek op deze handels
wijze van de regering. Het par
lement stond op die manier bui
ten spel, zo zei men.
Ook het aandringen van de Duitse
regering op het snel nemen van
een beslissing wekte veel er
gernis. Duitsland levert Braziliè
de kerncentrales en de beno
digde technologische kennis. De
brandstof voor deze centrales
moet "Almelo" verzorgen. Maar
de Duitsers hebben gedreigd dat
wanneer Nederland nog langer
aarzelt zij zelf een dergelijke fab
riek gaan bouwen op Duits
grondgebied, vlak over de grens
bij Enschede.
Knelpunt
Belangrijkste knelpunt in het debat
was echter de wijze waarop Bra
zilië het plutonium - afvalp-
rodukt van kerncentrales, maar
basisstof voor atoombommen -
opslaat.
Iedereen is het er over eens dat er
een wereldwijde regeling voor de
opslag van deze uiterst giftige
stof moet komen, maar zo ver is
het nog lang niet.
Voor die tussentijd heeft Brazilië
zich bereid verklaard met een tij
delijke regeling mee te werken.
Die regeling is er nog niet. Het
CDA drong er bij de regering op
aan deze regeling eerst met de
OLYMPISCHE SPELEN - Het be
stuur van het Internationaal
Olympisch Comité zal een even
tueel verzoek van Zuid Afrika om
weer lid van de Olympische be
weging te mogen worden, af
wijzen. Dit heeft IOC-voorzitter
Killanin gisteravond in Tunis
meegedeeld.
Kamer vast te leggen, voordat de
levering zou beginnen.
PvdA en D'66 pleitten voor het her
openen van de onderhandelingen
met de beide partners, West-
Duitsland en Engeland. Als dit
niet zou gebeuren is de uitbrei
ding voor beide partijen onaan
vaardbaar. Volgens D'66-er
Brinkhorst was er best nog
ruimte voor een paar maanden
uitstel. De VVD vond dat er vol
doende garanties bestaan om de
levering te verantwoorden. Zij
dankte daarvoor in het bijzonder
ook de voorganger van minister
Van der Klauw van buitenlandse
zaken, het huidige PvdA-Kamer-
lid Van der Stoel.
PPR, PSP en CPN moeten niets
van uitbreiding van de kern-
fabriek in Almelo weten. Het
door de regering gebruikte werk
gelegenheidsargument gaat vol
gens hen niet op, omdat de ar
beidskrachten zo speciaal ge
schoold moeten zijn dat Twente
er nauwelijks van zal profiteren.
De ministers die de omstreden beslissing van de regering om verrijkt uranium aan Brazilië te leveren moesten
verdedigen kregen van diverse Kamerleden kritische vragen voorgelegd. Bij de interruptiemicrofoon waren
veelvuldig aan te treffen v.l.n.rLubbers (CDA), Brinkhorst (D'66), Van Houwelingen (CDA) en Jansen (PPR).
DEN HAAG - De algemene bond
van onderwijzend personeel
(ABOP) heeft zich gedistantieerd
van het onderwijsbeleid zoals dat
door de nieuwe minister van on
derwijs en wetenschappen dr. A.
Pais (WD) op een persconferen
tie over de middenschool is toe
gelicht.
Het ABOP-bestuur betrekt deze
toelichting in zijn oordeel omdat
de minister bij die gelegenheid
verklaarde zaken aan de orde te
willen stellen die in de regerings
verklaring door plaatsgebrek met
konden worden opgenomen.
Uitstel van de wet op het basison
derwijs (de minister kondigde
wijzigingen aan - red.) wordt on
aanvaardbaar geacht. Tenslotte
maakt het bestuur uit de opmer
kingen van Pais over de midden
school ("grauwe eenheidsworst")
op dat er een nieuw onderwijs
beleid op komst is, een beleid
waar de ABOP niet achter kan
staan.
ADVERTENTIE
ENKELE V.W. GOLF DIESELS
AUDI -100 LS/GLS
ROTTERDAM (ANP) - Mede als
gevolg van de koele natte zomer
heeft de Nederlandse bevolking
in het afgelopen jaar 4.8 procent
minder drinkwater gebruikt dan
het jaar daarvoor. De drink-
waterleidingbedrijven leverden
in 1977 984 miljoen kubieke me
ter drinkwater tegen 1.033.7 mil
joen kubieke meter in 1976.
Rekent men de levering van een
andere kwaliteit dan drinkwater
aan de industrieën mee, dan is de
daling 4.7 procent. Het totale wa
terverbruik daalde van 1.084.5
miljoen kubieke meter in 1976
naar 1.034 miljoen kubieke meter
vorig jaar.
Voor het eerst in vijfentwintig jaar
is de totale levering van water aan
de huishoudens en de industrie,
die elk jaar gemiddeld met 5 pro
cent steeg, gedaald. In 1976 nam
het verbruik nog toe met 7 pro
cent. De waterleidingbedrijven,
die verenigd zijn in de Vewin
(Vereniging van exploitanten van
waterleidingbedrijven in Neder
land), vragen zich af of de sterke
teruggang in het waterverbruik
vorig jaar de eerste voorbode is
van een voortdurend geringere
stijging van het gebruik.
Behalve het gebruik van drink
water is ook de levering van het
GENNEP (SP) - De oudervereniging van de kleuterschool De Heirakker
tjes in het Noordlimburgse dorp Gennep heeft het opgenomen voor
kleuterleidster G. Ullenbroeck.
De kleuterleidster, die met haar vriend samenwoont, is door het school
bestuur gesommeerd deze samenleving te beëindigen. Als zij dat niet
doet wordt zij ontslagen.
De oudervereniging is het echter met de leidster eens, dat zij haar privéle-
ven strikt gescheiden houdt van haar werk. De vereniging heeft een
gesprek geëist met het schoolbestuur, dat van mening is dat een onder
wijzeres op een katholieke school niet mag samenwonen, omdat daar
mee een slecht voorbeeld wordt gegeven.
zogenaamde industriewater in
het afgelopen jaar gedaald. De
bedrijven namen in 1977 50 mil
joen kubieke meter van het half
fabrikaat af. In 1976 was dat 50.8
miljoen kubieke meter, hetgeen
ten opzichte van het jaar daar
voor nog een stijging betekende.
In 1975 werd 49.8 miljoen ku
bieke meter afgenomen.
De levering van industriewater
steeg in de afgelopen vijfent
wintigjaar gestadig van 1 miljoen
kubieke meter in 1952 tot het re
cord van 54.7 miljoen kubieke
meter in 1974. Daarna trad een
daling in met slechts een lichte
stijging in 1976.
De waterleidingbedrijven zoeken
de oorzaak van deze teruggang in
de recessie in de economie, de
koppeling van de zuiveringslas-
ten aan het waterverbruik en mo
gelijk een algemene tendens tot
bezuiniging bij de industrie.
Voor wat het drinkwater betreft is
het verbruik in vijfentwintig jaar
verdrievoudigd. In 1952 leverden
de waterleidingbedrijven 339.9
miljoen kubieke meter drink
water. Dit is thans meer dan een
miljard kubieke meter. De grote
stijging was het gevolg van een
toenemend bevolkingsaantal en
uitgebreider sanitair in een ver
groot woningbezit. Er zijn thans
veel meer ligbaden en douches in
de huizen aanwezig. Ook het ge
stegen aantal wasmachines en
vaatwasmachines hebben het
verbruik in het verleden sterk
doen toenemen. Het wassen van
auto's en besproeien van tuinen
vroegen als gevolg van het groei
ende wagenpark en de uitbrei
ding van het woningbezit met
tuinen meer water.
De Vewin geeft jaarlijks vele mil
joenen guldens uit aan
speurwerk. Het kost veel geld,
tijd en moeite het sterk vervuilde
oppervlaktewater, waaruit het
drinkwater wordt bereid, te
Ruim éénderde van het
leidingwatér wordt uit het op
pervlaktewater van rivieren en
meren gewonnen. De rest betreft
grondwater.
Met het oog op de volksgezondheid
is grondwater te verkiezen boven
rivierwater, maar het is niet in
onbeperkte hoeveelheden voor
radig. Jaarlijks kan in Nederland
niet meer dan ongeveer 1900 ku
bieke meter grondwater gewon
nen worden. Hiervan wordt thans
bijna tweederde door de water
leidingbedrijven en de industrie
gebruikt.
Naast het grondwater halen de wa
terleidingbedrijven hun grond
stof voornamelijk uit de Rijn en
de Maas. De grootste van de twee
rivieren wordt in ernstige mate
vervuild door de zoutlozingen in
de Franse Elzas en de lozingen
van chemicaliën in het Duitse in
dustriegebied. De Maas is aan
merkelijk minder vuil, maar de
waterleidingbedrijven zijn niet
geheel zonder zorgen om de toe
nemende verontreiniging.
Actie: 'Oranje niet
naar Argentinië"
DEN HAAG (ANP) - Het Ne
derlands voetbalelftal moet
niet deelnemen aan de we
reldkampioenschappen in
Argentinië. Dat vinden
Bram Vermeulen en Freek
de Jonge (Neerlands Hoop).
Zij zijn de initiatiefnemers
van een actiecomité dat zich
gaat inzetten voor niet-deel-
name van ons land.
De Argentijnse regering gaat
de wereldkampioenschap
pen gebruiken voor politieke
propaganda "zoals de
Olympische Spelen van 1936
door Hitler in dat opzicht
werden uitgebuit", aldus het
actiecomité.
ADVERTENTIE
speciale
aanbieding
speciaalzaak voor windsurfers:
reeuwi
zoutmanswcg 18-20,
reeuwijk, tel. 01829-3052
ROTTERDAM (ANP) - Dne Rot
terdamse artsen hopen bin
nenkort te promoveren op een
aantal aanbevelingen, waarmee
volgens hen het risico verkleind
kan worden, dat iemand overlijdt
aan een hartinfarct. De heren E.
van der Does (huisarts) en J. Lub-
sen (epidemioloog) hebben in een
gezamenlijk onderzoek, een me
thode ontwikkeld die het de
huisarts gemakkelijker moet
maken toekomstige hartpatiën
ten te herkennen.
Ht doel van het onderzoek was de
opsporing van mensen, die een
grote kans hebben op korte ter
mijn een hartinfarct te krijgen. Er
werkten vijftien huisartsen aan
mee, die in totaal meer dan 1300
patiënten "aandroegen". Het
ging om mensen, die kwamen
met klachten, vermoedelijk ver
oorzaakt door hartlijden. De pa
tiënten, die al eens een har
tinfarct hadden gehad, werden
buiten beschouwing gelaten. De
anderen werden gedurende tien
maanden na hun eerste bezoek
aan hun huisarts gevolgd, om te
zien of zij een hartinfarct kregen.
Zo stelden Van der Does en Lubscn
vast, dat tien procent van de
mensen met hartklachten een
kans van één op drie heeft op een
hartinfarct binnen afzienbare
tijd. Volgens de beide onder
zoekers is het voor elke huisarts
mogelijk deze categorie patiën
ten te herkennen, als zij uitgaan
van een aantal richtlijnen.
Bijvoorbeeld: heeft de patient
suikerziekte, hoge bloeddruk,
vocht in de longen, nieuwe of
verergerde angina pectoris (pijn
in het hart bij inspanning of emo
tie). Daarnaast is het voor de
huisarts belangrijk te kunnen be
schikken over een deskundig
gemaakt electro-cardiogram en
een bloedonderzoek.
Heeft hij te maken met iemand, die
een verhoogde kans heeft op een
hartaanval, dan kan de huisarts
hem of haar zo goed mogelijk be
geleiden om de kans op die har
taanval zo klein mogelijk te ma
ken.
Verder is gebleken dat een kwart
van de mensen met een har
tinfarct sterft, voordat medische
of para-medische hulp aanwezig
kan zijn. Daarom kan het van zeer
groot belang worden geacht dat
zoveel mogelijk mensen weten
wat zij moeten doen bij iemand
die een hartaanval heeft. In
Seattle (Verenigde Staten) kan
één tiende van de inwoners
hartmassage toedienen, met het
gevolg dat het aantal plotselinge
hartdoden aanmerkelijk kleiner
is geworden.
GRONINGEN (ANP) - De recht
bank in Groningen heeft de 17-ja-
rige Onno P. uit Winschoten gis
teren veroordeeld tot een ge
vangenisstraf van vier jaar met
aftrek van voorarrest en onvoor
waardelijke terbeschikkingstel
ling van de regering. De jongen
bracht in de nacht van 30 sep
tember op 1 oktober van het vo
rige jaar in Winschoten een 31-ja-
rige moeder met haar twee kinde
ren van zes en vijf jaar om het
leven, nadat hij de moeder had
verkracht. Angst voor herken
ning bracht hem ertoe zijn slach
toffers te doden.
De moordenaar woonde in dezelfde
straat als zijn slachtoffers. Hij
paste geregeld op de kinderen
van Antje Koster, die gescheiden,
van haar man alleen in een huis
woonde. Onno P., die geregeld
sex boerderijen bezocht en en
kele malen voor hij zijn gruwel
daad beging al eens een verpleeg
ster in de buurt van zijn
woonplaats verkrachtte, was
sexueel geobsedeerd door de
vrouw, die later zijn slachtoffer
zou worden.
Ongeveer twee weken voor de be
wuste nacht, was hij het huis van
zijn slachtoffer al eens binnen
geklommen en had hij aan haar
bed gestaan. Hij was echter weer
even stil weggeslopen als hij bin
nengekomen was.
De vrouw had zich met alle kracht
tegen de verkrachting verzet.
Toen even later het 5-jarige zoon
tje wakker werd en kwam kijken,
werd dat, evenals zijn moeder
met een groot aantal messteken
om het leven gebracht. Het 6-jarig
dochtertje onderging hetzelfde
lot. De politie van Winschoten
kon met behulp van een bijstand
steam van de Groningse re
cherche de zaak al binnen an
derhalve dag oplossen. De dader
volgde vanuit zijn achtertuin
nauwgezet de onderzoekingen
van de politie.
Tijdens een schorsing in het debat over het uc-project in Almelo onderhoudt oud-minister van Economische
Zaken Lubbers (CDA, midden) zich met de bewindslieden VanderKlaauw van buitenlandse zaken (links) en Van
Aardenne van economische zaken.
