'Burger Schippel' Trijfel DE SPREKENDE EZEL VRIJDAG 27 JANUARI 1978 Een paar dagen geleden stond op de voorpagina van de NRC het volgende berichtje: "Joegos lavië heeft de verspreiding van zes Westeuropese kranten ver boden waaronder Le Monde en de Neue Zürcher. De staats courant in Belgrado, die dat meedeelde, gaf geen reden op (AFP)". Een normale lezer denkt dan dat Le Monde en de Neue Zürcher tot nader order niet meer in Joegoslavië verkocht mogen worden, maar een onderzoekje wees uit dat het om eenmalige verboden ging van Le Monde van 26 oktober 1977, Neue Zür cher van 27 oktober. La Stampa van 27 oktober, II Piccolo van 23 oktober, Wiener Zeitung van 25 oktober en de (eveneens Oosten rijkse) Kleine Zeitung van 25 oktober 1977. Mijn vermoeden dat deze zes kranten wat uitvoeriger be richt hadden over de ge heimzinnige breuk tussen Josip Broz Tito en zijn vrouw Jo- vanka (zijn derde echtgenote, nu 54 jaar oud, met wie Tito in 1952 trouwde) bleek na controle in de persbibliotheek geheel juist. In oktober van het vorig jaar verdween Jovanka plotse ling uit de schijnwerpers en nog steeds weet niemand precies wat er aan de hand is. Maar er zijn twee speculaties. De eerste is, dat er gewoon sprake is van een verwijdering tussen twee echtgenoten, zoals dat in de be ste kringen kan voorkomen. En de tweede is. dat er politieke motieven hebben meegespeeld. De verwijdering van twee van de belangrijkste generaals uit Tito's omgeving (een van hen werd ambassadeur in Den Haag) zou verband houden met door Jovanka verleende voor spraak, waardoor haar streek genoten uit Lika makkelijker tot de hoogste posten konden doordringen dan niet-streek- genoten. Zoals je bij ons tegen woordig gauwer minister wordt als je in Nijmegen hebt gestudeerd, zal ik maar zeggen Daarbij zou dan ook nog het Tsjang Tsjing-syndroom een - Door IVico Scheepmaker Pl rol spelen. Tsjang Tsjing is, zoals we allen weten, de inmid dels gevangen gezette weduwe van Mao, die na diens dood een hoofdrol dacht te kunnen gaan spelen. Men zou vrezen dat Jo vanka na Tito's dood op zijn minst een vinger in de rol verdeling zou willen hebben. Bijvoorbeeld door te zeggen: Jo sip vond generaal X een groot stuk onbenul, maar hij had wel een heel hoge pet op van prof. Samen Ik geef beide speculaties voor wat ze zijn: speculaties. Feit is, dat Jovanka geheel uit het openbare leven en de openbare berichtgeving is verdwenen, met een uitzondering. In of ficiële rouwbetuigingen spreekt Tito nog steeds over "Jovanka i ja", oftewel "Jo vanka en ik". Maar toen Tito zijn oude strijdmakker Kardelj bezocht, werden wel alle aan wezige familieleden van Kar delj genoemd, maar Jovanka was er kennelijk niet bij. En als ze nu nog, zoals Eugenie, altijd gewend was geweest een vage schim op de achtergrond te blijven, maar ze was, net als Liesbeth, juist altijd ter plekke als er iets te doen viel. In het fraaie fotoboek "Njihovi dani" (hun dagen"), dat vorig jaar in Belgrado verscheen, zien we haar nog in alle rangen en standen: Tito kussend, met hem in een zwembad zwemmend, samen met carnavalsachtige hoedjes op pret makend, naai end in de slaapkamer (geknipt voor u,opgelet), wandelend met Tito en de herdershond Tigar in de tuin, afdrogend in de keu ken, barbecueënd met een plaid om de knieën, tijdens de jacht het geweer richtend op een on zichtbaar dier, geschrokken vrolijk lachend omkijkend in het vliegtuig als Tito de deodo rantspuit op iemand rwht, sa men met Tito een taart aan snijdend, enthousiast reage rend na een biljartstoot van Tito, lachend de polaroidfoto's bekijkend die Tito zojuist ge maakt heeft, samen met Tito een papegaai bewonderend, samen met Tito applaudis serend voor een toneelstuk, sa men met Tito dansend, Tito confetti over zijn hoofd strooind, een sieraad van Tito in ontvangst nemendZe ontbreekt alleen op de foto's van de familiereünie met de kinde ren, kleinkinderen en neefjes, want dat is blijkbaar een voor gaande familie. Jacht En dan ineens: niks meer dat moet een hard gelag zijn. Blij kens de foto's op de voorpa gina's van de Joegoslavische kranten waarop we Tito afge beeld zien met afgeschoten zwijnen of steenbokken, die zijn vitaliteit moeten aantonen, is Jovanca in geen velden of we gen meer te bekennen. Jaagt Tito dan nu alleen? Nee, dat nu ook weer niet. Als ik tenminste het roddelverhaal van een scep tische Joegoslavische journalist mag geloven. In de bomen rond een open plek worden schijnwerpers gemonteerd, tweehonderd man jagen al het wild in de richting van die open plek, zodra het wild daar ar riveert, worden de schijnwer pers ontstoken en als stand beelden staan de jachttrofeeën dan verstard op het meester- schot te wachten Volgende iveek in Leidse Schouwburg EINDHOVEN - Achter de in puin geraakte kapitale burgerman swoning met serre in het laatste bedrijf van „Burger Schippel" ziet men een kaarsrechte weg naar de einder gaan. Symbolisme in de richting van een expressio nistische horizon. De meest suc cesvolle van Carl Sternheims „komedies uit het burgerlijk hel denleven", geschreven in de pe riode juist voor de Eerste We reldoorlog, ontwikkelt zich al lerminst volgens die rechtlijnige stijl. De maatschappelijke veranderin gen, die zich rond de eeuwwisse ling in heel Europa voordeden en waarbij niet alleen de aristocra tie, maar ook het gevestigd bur gerdom verwilderd om zich heenkeek bij de al voelbare aan tasting van hun beschermde sta tus, heeft de schrijver verleid tot een stijlevolutie binnen zijn stuk. Daardoor is er niet gemakkelijk greep op te krijgen en kan het zich psychologisch door de grote stijlsprongen niet gemakkelijk waar maken. Sternheim was vooral uit satirisch de vooroordelen van het burger dom aan te vallen en bereikte daar tot zijn genoegen herhaal delijk schandaal mee. Globe heeft Sternheims stuk (her)on- dekt. Volledige overtuiging is er echter nog niet mee gewekt, al draagt de schrijver aantrek kelijke elementen aan voor een voorstelling, waar iets aan te be leven laat. Een van de jonge leiders van het zuidelijk gezel schap, Gerardjan Rijnders, mocht er zijn krachten op be proeven en heeft de schilderach tige kanten van het stuk er voor een goed deel uit kunnen halen. Maar de krachtige stijlgreep, waarmee hij de veelsoortige al lure van „Burger Schippel" meer onder een noemer zou hebben kunnen brengen, miste hij teveel, waardoor een te brokkelig to taalbeeld ontstond, vooral omdat de personages tamelijk expres sionistisch afgeknot in hun taal behandeld zijn en zo moeizaam tot karakters zijn in te vullen. Het gaat om een mannenkwartet van notabelen, symbool voor de Duitse geestesgesteldheid. Om gouden lauweren te verwerven wordt aanvulling gezocht. De proletariër Schippel accepteert men alleen maar op grond 1 zijn tenorkwaliteiten, maar om niet andere dan die. Voor deze opportunist voldoende om zich naar de burgerstatus te ellebo gen. Alle botsingen op grond v erecodes, evenals die van de ach tergestelde rol van de vrouw zijn binnen dit raam prachtig tot gelding te brengen. Mede door het prachtige buitendekor van Paul Gallis in een naturalistische stijl en de mogelijkheid om door een serre heen het kwartet van drie kneveldraaiers en een as pirant in het „Jagerskoor" te ho ren, komt die spottende observa- t ie voor de toeschouwer los in een lichte ironie. Maar met de intrede van een prins, die dingt naar de gunsten van huisgenote Thekla grijpt Sternheim terug naar een romantischer Duits verleden met een wat operette-achtig karakter. Nog later zwaait de auteur zelfs om naar de al aangeduide sym boliek verweven met zijn ont maskering in een koddig duel. Daarmee wil aangeduid zijn hoeveel moeite het kostte voor de goeddeels jonge bezetting om lijn te brengen in de figuren. Dat wreekte zich bijvoorbeeld bij Willeke van Ammelrooy, die moeite had het juiste spoor te vinden bij enkele toch wel tref fende momenten. Michel van Rooy toonde tijdens de première in Eindhoven iets te licht voor de rol van Paul Schippel - en met weinig dragende tekst tot steun - is hij op dit moment eerder tot „Bartje zoekt het geluk" dan een eerzuchtige binnen dit Duitse milieu in staat. Het beste kwa men de drie zingende burgerhe ren, vertolkt door Henk Rigters, Allard van der Scheer en Joost Prinsen - welke laatste zich zelfs een overtuigende speknek ha- d aangemeten - uit de verf. -TL ACNOLP Fr ANrwööep OP DE EEI/iaii^E W£.AC,EA) <rfS> Arnold, ZIT ee. Bbn ^Roorr vu ACMTBtZ HB.T HE.E-LAC FRED BASSET De avonturen van Jommeke PICKNICK BROOD 1 stokbrood of 8 kleine knappende broodjes. Voor de vulling: 100 g blauwe rozijnen, kruimels het brood, 200 g Mon Chou, 1 fijn gesnipperd uitje of fijngesneden bieslook, zout, peper, mosterd, worcester- tabasco, pap rikapoeder, aroma- zout en knoflook. Week de rozijnen plm. 5 minuten in heet water en laat ze daarna uitlekken. Snijd het brood of de broodjes overlangs doormidden. Schep de kruimels uit en meng deze met de rest van de ingre diënten goed door elkaar. Vul er het brood of de broodjes Verpak ze even tueel in alumi niumfolie en laat ze dan een paar uur op koude plaats (bv. de koelkast) staan leg ze op een ver sierde schotel. (Kleine vaart) Albert-v 26 te Rotterdam, Cornelis Broere 26 dw Terschelling nr Aveiro, Daniel 26 ter hoogte van Blyth, Dutch Sailor 25 te Rotterdam, Empire 25 vn Beiroet nr Gibraltar, Jan 26 rede Tunis, Jan Willem 25 ten anker rede Lagos. Proton pass 26 Noordhinder nr Rot- (Grote vaart) Abel Tasman 25 v Port Said nr Genua, Abida 26 te Shellhaven, Acteon 26 v Port Sudan nr Mena al AJi- madi, Alnati 25 dw Oucssant nr Sao Francisco do Sul. Aludra 26 140 no Madeira nr Hamburg, Amsteldiep 25 in het Kanaal nr Rot terdam, Amstellaan 25 70 zo Muscat nr Damman, Begonia 26 166 w Kreta nr Marseille, Britsum 25 2200 zzw San Franciso nr Burnside, Capulonix 26 te Bandar Mahshahr, Chevron Kentucky 25 600 ozo St. Helena nr Rotterdam, Chevron Nagasaki 25 260 wnw Conakry nr Europoort, Chevron Naples 26 te Freeport verw, Coral Isis 25 450 no Bahamas nr Freep- Coral Obelia 26 v Thessaloniki nr Bar celona, Dallia 25 te Teesport, Diloma 25 v Curacao nr Texas City, Dione 25 485 zzo Cocos eil nr Mena al Ahmadi, Doel wijk 25 v Sidikerir nr Mersin, Dordrecht 26 te Houston, Esso Bonaire 25 195 zo Ras Elch nr Perz. Golf, Flevoland 26 te Santo Thomas de Cas- Holendrecht 25 60 wzw Gibraltar nr Key West, Kennemerland 29 te Fortaleza verw, Khasiella 25 Mersey River nr Rotterdam, Kylix 26 v Shellhaven nr Rotterdam, Lepton 25 260 o Beira nr Kharg Isl.. Macoma 26 260 o Quira nr Ulsan, Mercurius 26 te Point a Pitre, Meta 26 455 zw Masirah nr Mina al Fahal, Mytilus 25 v Al Bakir nr Mina al Fahal, Nedlloyd Ebro 25 v Belawan-nr Co lombo, Nedlloyd Elbe 27 te Galveston verw, Nedlloyd Houtman 25 v Marseille nr Zeebrugge, Nedlloyd Merwe 25 v Amsterdam nr Djakarta, Nedlloyd Spaamekerk 25 600 zw Man- zanillo nr Cristobal, Nedlloyd Streefkerk 27 te Abu Dhabi, Nedlloyd Tauranga 25 v Moss nr Rouaan, Nedlloyd van Diemen 27 te Keelung, Academiegebouw (Rapenburg 73 Y. LAK-expositie André Dalhuis (Gouaches en aquarellen), maandag t/m vrijdag 9-18 uur (t/m 17 februari). Pulchri Studio (Passage 10, Oegstgeest) tekeningen, aquarellen en oliever fschilderijen van Ton Pape, dagelijks van 10-16 uur, zondags gesloten (t/m 12 februari) Galerie Denise Stephan, Bakkersteeg 18. Tentoonstelling José Calsina - teke ningen en etsen, Johannes van Hoften - schilderijen, Coba Koster - plastieken, Ronald Tolman - plastieken en etsen, Tweehuysen - aquarellen en gouaches. Geopend vr., za. en zo. van 14-18 uur, tot 25 febr. Museum voor Volkenkunde, Steens traat 1. Tentoonstelling „Taal en teken binnen Chinese muren". Geopend- ma t/m za. van 10-17 uur,zon- en feestdagen van 13-17 uur, tot 15 februari 1978. Galerie-Bibliotheek, Luifelbaan 1, Was senaar. Tentoonstelling Didi van Son - wandkleden en Jeanne Roefs - kera miek. Geopend tot 9 febr., openings- De Lakenhal: Expositie Folly Klomp (schilderijen) en Hank Gosse (ma chines), dagelijks 10-17 uur en zondags 13-17 uur (t/m 5 maart). Galerie v/d Vlist (Botermarkt 3); Jan van Spronsen en Peter Willemse mei schilderijen en Henk Munnik met aquarellen dinsdag t/m zaterdag van 10-17 uur (t/m 27 februari) Galerie Kerkdam (Lange Kerkdam 113, Wassenaar): Jacob Groen (lino's en aquarellen). Adrie Mouthaan (schilde rijen, aquarellen en tekeningen en Frans Storm (keramiek), woensdag t/m zater dag 10-16 uur, dinsdag 14-20 uur (t/m 11 februari). Rijksmuseum van Oudheden (Rapen burg 28). Werkd. 10 uur voorm.-5 uur nam. zondag J-5 uur nam. Galerie 'De Oude Rijn' (Oude Rijn 40): Expositie grafisch genootschap 'Druk- kerstroost', woensdag t/m zaterdag 12- 17 uur, bovendien donderdagavond 19- 21 uur (t/m 22 februari). Tentoonstelling "Over de grens der Etrusken". Geopend tot 27 febr. 27 JANUARI 1978 Honderd jaar geleden stond in de krant: - Zaterdag-avond deed zich in den trein van Marseille naar Lyon, ter hoogte van Vaugris, het volgende ongeval voor. Een vijfjarig kind leunde tegen het portier van het rijtuig, waarin het zich met zijn moeder bevond, toen dit portier eensklaps openging en het kind op den weg neerstortte. De moeder, zonder het gevaar te berekenen, sprong daarop insgelijks uit het rijtuig, haar kind achterna. Te Vienne aangekomen, gaven de ont stelde medereizigers aan den stationschef kennis van het voorval, die aanstonds op dracht gaf nasporingen te doen. Kort daarna werd bekend, dat moeder en kind zich in een na burige boerenwoning bevonden en dat de moeder geruime tijd bewusteloos op den weg blijven liggen, maar tot het be wustzijn werd teruggeroepen door de stem en de kussen van het kind, dat slechts licht ge kwetst was. Zij echter was zwaar gewond aan hoofd en borst en had slechts met de uitste krachtsinspanning de pacht hoeve kunnen bereiken. Vijftig jaar geleden: -Bij de firma JJKrantz en Zn. aan den Oude Singel te Leiden ts gisteren een zeldzaam jubi leum gevierd, namelijk van de heer W. v. d. Wijngaard, die ze ventig jaar geleden op negenja rigen leeftijd bij de firma in dienst traden thans,bijna tach tig jaar oud, nog altijd als spinmeester op de vierde etage van het fabrieksgebouw zijn krachten aan genoemde firma wijdt. De viering verliep op waardige wijze: de zeldzame jubilaris werd ten kantore van de heren Krantz gelukgewen- scht en hem werd een enveloppe met inhoud aangeboden. Kor ten tijd later ontving hij uit de handden van den burgemeester de gouden medaille, verbonden aan de orde van Oranje-Na- ssau. De heer v. d. Wijngaard was reeds drager van de zilve ren medaille, zoodat hij dus werd bevorderd. Later in den ochtend kwam ook mevrouw Krantz-Van Dijk, moeder van de tegenwoordige firmanten, den jubilaris gelukwenschen, waarbij het geheele personeel zich aansloot. - De weduwe van wijlen Step hen Harkness. vennoot van Rockefeller Srbij de oprichting van de Standard kOil, heeft een vermogen van 107 millioen dollar nagelaten, waarvan 18 millioen aan successie-recht moet worden betaald. Haar zoon, de voornaamste erf genaam, krijgt 90 millioen. Galerie De Hollandsche Tuin, Brugge- straat 1. Leiderdorp. Tentoonstelling Paul menses - penseeltekeningen, An gela de Jong - keramiek, Manette Geurtz - wandkleden. Geopend tot 11 februari, za. en zo. 14-17 uur, do. 10.30-13. uur en vr. 20-22 i Leidse bioscopen Luxor: "Bruce Lee and Ike", da. 2.30, 7.00 en 9 15 uur. zo. 2.15, 4.30 enz 16 jr Camera: "The Sting", da. 7.00 en 9.30 uur, 12 jaar. Kindervoorstelling: "Speedy Gonzales", za. en woe. 2.30, zo. 2.00 c 1.15 i ir, 12 j Nedlloyd Waal 25 v Hongkong nr Shanghai, Nedlloyd Weser 21 te Maputo, Neptunus 24 130 nw IJmuiden nr IJ muiden, Obelix 25 te Dumai, Rudolph Peterson 25 v Kharg Isl nr Ras Tanura, Sirara 26 te Bahrein, Straat Franklin 26 v Lyttelton nr Mount Maunganui, Straat Fresco 25 250 zw Sabang nr Sin gapore, Straat Magelhaen 25 480 no St. Helena nr Kaapstad, Straat Nagasaki 25 te Abidjan, Tibana 25 20 ozo Mizen Head nr Water ford, Trident Rotterdam 25 te Amsterdam, Ulysses 25 350 ozo Havanna nr New Or leans, Waalekerk pass 25 Vlissingen nr Le Havre, Zaria 25 v Teesport nr Auckfield. Nachtvoorstelling: "Harry and Walter go to New York", vr. en za. 12.00 uur, 16 jaar. Lido 1: "The spy who loved me", da. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 12 jaar. Lido 2: "Kijk uit we rammen je de bocht uit", da. 7.00 en 9.15 uur, do. vrij, ma, di. ook 2.30 uur, 16 jaar. Kindervoorstelling: "De reddertjes" woe, za, en zo. 2.30 en hield" 4.45 i Lido 3: "De n da 7.00 en 9.15 uur, ma. di. do e 2.30 uur, 16 jaar. Kindervoorstelling: 'Tekenfilmfestival Pink Panther", za. en woe. 2.30, zo. ook 4.45 uur. Studio: "Providence", da. 2.30, 7.00 en 9.45 uur, zo. ook 4.30 uur, 16 jaar Trianon: "Wordt u al geholpen?" da. 2.30,7.00 en 9.15 uur. zo. ook 4.30 uur, al. Rex: Gretha, huis zonder mannen", dag. 7.00 en 9.15 uur ma, di. do en vr. ook 2.30 uur, 16 jaar. Kindervoorstelling: "ABBA za en woe 2.30 uur Nachtvoor stelling: "Meisjes achter tralies", vr. en za. 11.30 uur, 16 jaar. Alphense bioscopen EURO 1: "The spy who loved me", da. 1.45, 6.45 en 9.15 uur, za. niet om 1.45, zo. ook 4.15 uur, 12 jaar. Nachtvoorstelling; "Een vuist vol dynamiet", za. 12.00 uur, 16 jr. EURO 2:. "The Deep", da. 2.00, 7 00 en 9.30 uur, zo. ook 4.30 uur, 16 jaar. Nacht voorstelling: De man van Hongkong", za. 12.15 uur. 16 jaar. EURO 3: "Goodbye Emmanuelle", do. vr.. ma. en di. 2.15, 7.15 en 9.45 uur, woe. 7.15 en 9.45 uur, 16 jaar. Kindervoorstel ling: "Kuifje en het haaienmeer", za. zo. en woe. 2.15 uur. EURO 4: "Soldaat van Oranje" da. 2.30, 7.30 en 9.30 uur, 12 jaar. Nachtvoorstel- ling: "Tiroler slippertjes", za. 12.30 uur, 16 jaar. Ongevallendienst ziekenhuizen Leiden Ongevallendienst elke dag Academisch Ziekenhuis behalve van-dinsdag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones- senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis). Bezoekuren ziekenhui zen Dlaeonessenhuis: Middagbezoekuur: 13.45-14.30 uur. Avond bezoekuur: 18.30-19.30 uur. Kin derafdeling dagelijks van 14.00-19.00 uur alleen voor ouders zondag 14 00-15.00 uur voor overige familieleden. Kinderen beneden 14 jaar hebben geen toegang op de kinderafdeling. 14.00-14.45 uur en van 18.30-19.30 Kraamafdelln'*: dag. van 11.15-12.00 uur (alleen voor echtgenoot) van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30 uur. Laatste kwar- nddag- en avondbezoek baby- 2e KLASSE: Volwassenen dagelijks van Jl. 15-12.00 uur en van 14 00-14.45 uur en van 18.30-19.30 uur Kraamafdellng: dag van 11.15-12.00 uur (alleen voor echtgenoot) van 15 00-16.00 uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow laatste kwartier van middag- en avond- Academisch Ziekenhuis Voor alle patten ten ih. nnlvc kinderen zijn de bezoekuren als volgt: Elke dag: 14.15-15.00 uur. 18 30-19.30 uur. Voor de prematurenafdeling gelden de volgende bezoekuren (alleen voor ouders): Maandag t/m vrijdag 18.30-18.45 uur Zaterdag en zondag: 14.45-15.00 uur. Bezoek aan ernstige patiënten Wanneer voor ernstige patiënten door lopend bezoek wordt toegestaan kan de hoofdverpleegkundige niervoor spe- Dagelijks: 15.00-15.45 uur. 18.30-19.00 uur. Bezoektijden kinderafdeling Elke dag: 14.15-15 00 uur 1^30-19.00 uur Alphen aan den Rijn Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30; 13.30- 14.15 en 18 30-19 30 uur; 3e klas 13 30- 14.15 en 18.30-19.30 uur; Kraamafdeling 13.30-14.45 alleen voor echtgenoten 19- 20 uur; Kinderafdeling 15-15 30 uur al leen voor ouders 18-18.30 uur. Geluidshinder Schiphol Klachten over geluidshinder van vliegverkeer van en naar Schiphol kun nen dag en nacht worden gemeld by het informatiecentrum Geluidshinde fjchtphol (020-175000).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1978 | | pagina 33