Optimisme
hervatting
gesprekken
VS steunen apartheid
Dat was schrikken
in Sankt Anton.
Raadsels rond ontvoering
grootindustrieel blijven
Smith trekt
van leer
tegen Owen
Geen sporen van radio-activiteit boven Canada
11
Israël-Cairo
DOOR INVESTERINGEN IN ZUID-AFRIKA
11
De Amro Bank.Voor reischeques,
buitenlands geld en reisverzekeringen.
DONDERDAG 26 JANUARI 1978
BUITENLAND
OTTAWA (Reuter, AFP) - Onder
zoekteams van de Verenigde Sta
ten en van Canada hebben geen
sporen gevonden van radio-ac
tieve neerslag, afkomstig van de
door kernenergie aangedreven
Russische spionagesatelliet die
dinsdag boven noord-Canada in
de dampkring terechtkwam. Dit
hebben Amerikaanse en Cana
dese functionarissen in Ottawa
bekendgemaakt.
De spionagesatelliet, voorzien van
45 kilo van het potentieël dode
lijke uranium 235, viel uiteen bo
ven een verlaten gebied bij
Yellowknife, in het noordwes
telijke deel van Canada. Onmid
dellijk werd een grote operatie
ondernomen, waaraan minstens
zes vliegtuigen met stralings
zoekers deelnamen. Canadese en
Amerikaanse functionarissen
hebben gezegd dat de kans ge
ring is dat radio-actieve wrak
stukken de aarde zullen berei
ken.
Maar volgens het instituut voor
ruimtewaarneming in het West-
duitse Bochum heeft de defecte
satelliet, de Kosmos 954, in de
hogere lagen van de atmosfeer
een grote radio-actieve wolk van
350 km lengte achter zich gelaten.
"Dat proberen we nu uit te zoe
ken", zei een functionaris van het
Canadese ministerie van Defen-
In Washington maakte het minis
terie van Buitenlandse Zaken
bekend dat een U-2 toestel van de
Amerikaanse luchtmacht (die
grote hoogten kan bereiken) en
een WC-135 straalvliegtuig - een
versie van de Boeing 707 voor het
doen van weersverkenningen -
gisteren tijdens missies naar het
betrokken gebied geen aanwij
zingen vonden voor radio-actieve
straling. De toestellen, uitgerust
met Filters voor het opvangen van
radio-actieve wrakstukken,
keerden dinsdagavond naar hun
basis in Californië Gisteren voer
den ze,echter een nieuwe missie
uit om radio-actieve deeltjes op te
vangen langs het spoor dat de sa
telliet volgde toen deze door de
aardse atmosfeer naar beneden
kwam. Woordvoerder van het
ministerie van Buitenlandse Za
ken Jill Schuker zei dat do toe
stellen een groot gebied afzoeken
ten oosten van het grote Slaven-
meer, in het dunbevolkte Cana
dese noordwesten. Twee Ameri
kaanse C-141 transportvliegtui
gen werden eveneens naar het
gebied gedirigeerd, uitgerust met
speciale instrumenten om moge
lijke straling op grondniveau op
te sporen.
Volgens een Canadese regerings
woordvoerder is een uitputtend
onderzoek op de grond uitge
voerd in de stad Yeltowknife,
Yellowknife de rand van het
meer. Inwoners van de stad had
den gemeld dat ze in de vroege
donkere ochtend van die be
wuste dag een reeks brandende
voorwerpen door de lucht had
den zien dwarrelen. De C.ANA-
DESE Canadese onder
zoekteams hebben overigens
"schoon" verklaard.
Canada probeert van de Sovjet-
Unie informatie te verkrijgen
over de satelliet om het zoeken
naar radio-activiteit te verge
makkelijken. Het ministerie van
Buitenlandse Zaken in Moskou
liet gisteren weten dat het techni
sche informatie zal verschaffen
en de Canadese zaakgelastigde in
Moskou, Alan McLaine, zei dat
Russische functionarissen zeer
coöperatief waren.
Professor Heinz Kaminski van het
instituut in Bochum meende dat
de gevolgen van mogelijke ra
dio-actieve neerslag beter kon
den worden opgevangen als
Rusland zou vertellen wat voor
type kernreactor in de spionage
satelliet aanwezig was.
Het Westduitse ministerie van Bin
nenlandse Zaken heeft gisteren
aangekondigd dat het plan een
voorbereidt om de mensen te be
schermen voor het geval er een
satelliet op het land neerkomt. De
Kosmos 954 vloog over West-
Duitsland nauwelijks twee minu
ten voordat ze naar de aarde
neerstortte. Het hoofd van het
departement voor civiele verde
diging in Bonn zei dat de Bonds
republiek bijna gelijktijdig waar
schuwingen vanuit Moskou en
Washington kreeg over het ge
vaar van de satelliet. De West
duitse weerdienst was gealar
meerd uit te kijken naar radio-ac
tieve neerslag.
Het ministerie van Buitenlandse
Zaken in Washington maakte gis
teren bekend dat de Verenigde
Staten reeds op 18 januari alle
landen van het Atlantisch bond
genootschap, Japan, Australië en
Nieuw-Zeeland op de hoogte
hadden gebracht van de moei
lijkheden met de spionage-satel-
liet. Geen enkele ader land kreeg
dezelfde waarschuwing.
Het ministerie van Buitenlandse
Zaken erkende dat de keus ge
deeltelijk "willekeurig" was,
maar verzekerde dat er geen poli
tieke overwegingen aan ten
grondslag lagen. Een waarschu
wing "op wereldniveau" zou
waarschijnlijk tot paniek hebben
geleid, hetgeen Washington
wilde vermijden, aldus een
woordvoerder. De landen waar
naar wel een waarschuwing was
uitgegaan kregen tevens het ver
zoek de grootst mogelijke ge
heimhouding te betrachten.
JERUZALEM/CAIRO (UPI) - De Verenigde Sta
ten oefenen zowel op Israël als op Egypte sterke
druk uit de vredesbesprekingen op ministerieel
niveau te hervatten, maar op neutrale grond en
zonder overmatige verslaggeving door de pers.
Dit is gisteren in diplomatieke kringen in Jeru
zalem vernomen.
Volgens president Sadat van
Egypte worden op het ogenblik
"serieuze" onderhandelingen
achter de schermen gevoerd om
de impasse in de vredesbespre
kingen te doorbreken en kunnen
resultaten binnen een paar dagen
worden verwacht. Het vormen de
meest optimistische geluiden in
het Midden-Oosten sinds de be
sprekingen op politiek en militair
niveau in een impasse geraakten.
De geluiden over de sterke Ameri
kaanse druk vinden vandaag hun
weerspiegeling in een nieuwe
ontmoeting tussen de Ameri
kaanse onderminister van
buitenlandse zaken Alfred
Atherton en de Israëlische pre
mier Menachem Begin. Atherton
heeft voortdurend contact gehad
met Begin, met minister van
buitenlandse zaken Mosje Dajan
en met de directeur-generaal van
het Israëlische ministerie van
buitenlandse zaken Ephraim Ev-
ron sinds hij zaterdag naar Israël
terugkeerde.
De essentie van de Amerikaanse
druk, aldus de diplomatieke
kringen in Jeruzalem, is een be
spoediging van de hervatting van
de militaire en de politieke be
sprekingen om geen vacuum te
doen ontstaan in de huidige vre
despogingen. Sadats verwijzing
naar "serieuze onderhandelingen
achter de schermen" lijkt in dit
kader te moeten worden bezien.
De Amerikanen dringen er bij
beide partijen op aan voor de te
hervatten onderhandelingen een
afgezonderde plaats uit te kiezen,
ver weg van de media. Naar in
diplomatieke kringen verluidt
menen de Amerikanen dat de
uitgebreide verslaggeving tij
dens alle fasen van de Israë-
lisch-Egyptische contacten sinds
Sadats dramatische vredesmissie
naar Jeruzalem in november een
negatieve uitwerking heeft gehad
op de dialoog en verschillen tus
sen de partijen heeft aange
scherpt.
Volgens Amerikaanse e functiona-
rissn zijn er geen plannen dat
Atherton op korte termijn naar
Cairo gaat om met de Egyptische
leiding spreken sprken over een
oplossing van de in het slop ge
raakte besprekingen. Premier
Begin en andere Israëlische
leiders hebben reeds te kennen
gegeven dat ze bereid zijn begin
volgende week in Cairo de mili
taire besprekingen te hervatten,
mits Egypte ophoudt met wat Is
raël noemt zijn snijdende anti-Is
raëlische en anti-semitische
perscampagne tegen de joodse
staat.
met de smeltende
WASHINGTON (AFP/UPI)
- Door hun investeringen
steunen Amerikaanse be
drijven in feite de apart
heidspolitiek in Zuid-
Afrika en daardoor gaan
zij juist in tegen het Ame
rikaanse
terzake.
regeringsbeleid
ADVERTENTIE
Vandaar dat de tot dusverre min of
meer neutrale koers (aanmoedi
gen noch tegenwerken) concreet
moet worden omgebogen in de
richting van intrekking van alle
krediet- en belastingfaciliteiten
van de overheid, die de stroom
van kapitaal of krediet naar
Zuid-Afrika hebben bevorderd.
Dit is een van voornaamste aanbe
velingen in een rapport van de
Amerikaanse senaat over de in-
vesterings- en werkgelegen-
heidspraktijken van Ameri
kaanse bedrijven in Zuid-Afrika
dat gisteren is gepubliceerd. Van
de rond 2.600 Amerikaanse be
drijven die in het land werken
werden de 260 grootste onder
vraagd door middel van een en-
quete door de subcommissie
voor buitenlandse betrekkingen
van de Senaat, maar slechts 75
bedrijven vulden de formulieren
Top-Afrikadeskundige van de
Amerikaanse Senaat, de Democ
ratische senator Dick Clark uit
Iowa deed de aanbeveling in het
rapport.
Scherpe overheidssancties of vol
ledige terugtrekking van Ameri
kaanse bedrijven en/of investe
ringen in Zuid-Afrika raadde se
nator Clark af. Zulke maatrege
len zouden op het ogenblik niet
verstandig zijn en gezien de eco
nomische realiteiten die de kern
vormen van de Amerikaanse be
trekkingen met Zuid-Afrika on
mogelijk zijn.
Maar wel zou de regering een
nieuwe consequente en prag
matische met nadruk niet op sti
mulering gerichte politiek kun
nen gaan voeren. In het bijzonder
zou de verlening van krediet- en
verzekeringsgaranties met over
heidsmiddelen vanwege de Ame
rikaanse export-import bank
kunnen worden stopgezet en
zouden de gunstige regelingen
voor de Amerikaanse bedrijven
die belasting, betalen aan de
Zuidafrikaanse fiscus kunnen
worden ingetrokken ingeval zij
hun gedrag niet afstemmen op
het regeringsbeleid, zo zegt
Clark.
Kort gezegd zou dit erop neerko
men dat de Amerikaanse rege
ring elke nieuwe investering zou
moeten tegenwerken door kre
diet- en fiscale faciliteiten te ont
houden aan elk bedrijf dat de
facto instemt met de Zuidaf
rikaanse politiek van de geschei
den ontwikkeling van de rassen.
Vele van de weinige (75) be
drijven die antwoordden op de
vragen van de commissie gaven
openlijk toe dat negers bij hun
voor gelijk werk minder betaald
krijgen dan blanken en dat zij
geen hogere functies bekleden.
Volgens het rapport bedroegen de
Amerikaanse particuliere inves
teringen in Zuid-Afrika in 1976
1,7 miljard dollar ofwel omgere
kend tegen de huidige koers
bijna vier miljard gulden. Daar
mee maakten zij ruim eenderde
uit van alle investeringen in heel
Afrika in dat jaar.
Bovendien, zo werd er verder in ge
zegd, stelden Amerikaanse kre
dieten tot een totaal bedrag van
2,2 miljard dollar ofwel bijna 5
miljard gulden de regering in
Pretoria in datzelfde jaar in staat
de kosten van Zuid-Afrika's
olie-invoer en militaire uitgaven
te compenseren
„Goed, wij uiteindelijk toch met
zo 'n stoel tjeslift naar 2200 nieter.
Machteld op van de zenuwendie ziet
alleen maar die diepte onder ons.
En opeens hoor ik een pamekkreet en
zie ik Machtelds las met al ons geld in
de sneeuw verdwijnen. Kan je je
voorstellen dal ik me ongelukkig
schrok
Nou cn of. Daarom raden wij van
dc Amro Bank altijd aan om alleen
buitenlands geld voor de éérste dagen
mee te nemen cn veilige Amro
reischcques voor dc rest van uw
vakantie! Dat is een rustige gedachte.
Want gebeurt daar iets mee,
dan heeft u de Amro Tclcservice.
Hoe werkt dat? Heel simpel. Bij uw
Amro Bank krijgt u tegelijk met uw
reischcques ook een telefoonnumme
mee. Gebeurt er iets met uw
rcischeques, dan belt u dit nummer
en krijgt u de Amro Teleservice,
die onmiddellijk geld overmaakt.
Telegrafisch.
En wat uw bagage betreft, als u
een Amro reisverzekering neemt,
bent u voor een gering bedrag
verzekerd tegen verlies en diefstal.
En tegen de kosten van ziekte,
ongeval en wegens familie
omstandigheden naar huis
Dus wie niet van schrikken
houdt tijdens z'n vakantie,
die gaat eerst even langs bij ÏYS I
de Amro Bank. W^J
PARI JS (DPA) - De ontvoering van
de Belgische grootindustrieel
Baron Edouard Jean Em pain is
drie dagen na datum nog even
raadselachtig. In Parijs wachtten
zijn familie en de politie gisteren
tevergeefs op een levensteken
van de ontvoerde ofzijn nog altijd
niet bekende ontvoerders.
Hoewel de Franse politie haar on
derzoek op grootse wijze heeft
aangepakt en o.a. alle vliegvelden
en spoorwegstations bij en in Pa
rijs onder controle heeft ge
plaatst, is zij sinds de ontvoering
op maandag geen stap verder ge
komen.
Evenmin beschikt de politie over
betrouwbare informatie over de
vraag of de ontvoering een poli
tieke daad is of het werk van ge
wone misdadigers die het op een
hoog losgeld gemunt hebben.
Volgens officiële kringen is er
evenmin bewijs voor gevonden
dat aan de ontvoering is deelge
nomen door Duitsers. De
chauffeur van de baron, presi
dent van een omvangrijk inter
nationaal zakenimperium, heeft
gezegd dat hij tijdens de ontvoe
ring „in het Duits gegeven beve
len" heeft opgevangen.
De ontvoering zou ook nog andere
gronden kunnen hebben. De
groep Empain-Schneider heeft
een dikke vinger in de pap bij de
Franse kerncentralebouw en de
baron is naar de pers met zeker
heid meent te weten, op de
hoogte van geheime gegevens.
De zeven personen die in anonieme
telefoontje hebben gezegd dat zij
de ontvoering hebben uitgevoerd
- onder hen iemand die zei dat de
links-extremistische beweging
„gewapende kern voor volksau-
tonomie (Napap)" verantwoor
delijk is, hebben zich tot dusver
niet weer laten horen. Napap
heeft bovendien dinsdag tegen
gesproken bij de zaak betrokken
te zijn.
Later heeft de Franse televisie be
kendgemaakt dat de familie van
Empain in de nacht van dinsdag
op woensdag in haar woning in
Parijs een telefoontje heeft ge
kregen. De politie deelde mee dat
het telefoontje, net als de vorige
serieus genomen wordt".
SALISBURY/LOESAKA
(Reuter, AFP, DPA) - De
Rhodesische premier Ian
Smith heeft gisteren een felle
aanval gedaan op de Britse
minister van Buitenlandse
Zaken David Owen. De leider
van de blanke minderheids
regering beschuldigde
Groot-Brittannië ervan een
"goddeloze verbond" probe
ren te vormen met het Pa
triottisch Front om de "in
terne regeling" te saboteren.
Ian Smith en drie gematigde
leiders bereikten dinsdag
avond overeenstemming over
de geldigheidsduur (10 jaar)
van grondwettelijke garan
ties voor de blanke minder
heid onder een toekomstig
bewind van de zwarte meer
derheid. Het Patriottisch
Front heeft elke interne rege
ling in Rhodesië afgewezen
en aangekondigd te zullen
doorgaan met de guerrilla
totdat Smith en zijn blanke
minderheidsregering aftreedt
en de macht overdraagt aan
de zwarte meerderheid in het
land.
Op een persconferentie ver
klaarde Smith dat de bespre
kingen met de gematigde
zwarte leiders nog enkele we
ken zullen duren. Hij zei dat
het te bereiken akkoord in
ternationaal erkend zou wor
den, ook door Groot-Brit
tannië. De Rhodesische pre
mier kritiseerde het initiatief
van de Britse minister van
Buitenlandse Zaken David
Owen, die volgende week op
Malta besprekingen zal voe
ren met Nkomo en Moegabe,
de leiders van het Patriottisch
Front. Dit zou niet in over
eenstemming zijn met eer
dere Britse beloften dat
iedere regeling acceptabel
moest zijn voor het gehele
Rhodesische volk.
Volgens hem vertegenwoordi
gen de drie leiders, bisschop
Moezorewa van de Verenigde
Afrikaans-Nationale Raad,
dominee Ndabaningi Sithole
van de Afrikaanse-Nationale
Raad en de Jeremiah Chirau
van de "Verenigde Volk
sorganisatie Zimbabwe"
(ZUPO), met wie hij onder
handelt, 90 procent van de 6.5
miljoen zwarten.
Smith meende dat Owen de
realiteit niet onder ogen heeft
omdat het Rhodesische volk
andere leiders op het oog zou
hebben als Nkomoe en
Noegabe. De premier zei ook
dat de guerrillaoorlog waar
schijnlijk zal ophouden of in
elk geval in hevigheid zal af
nemen indien het akkoord
voor de interne regeling zon
der het Patriottisch Front
helemaal rond is.
Er ligt nog een belangrijk ob
stakel op de weg naar een "in
terne regeling". Er bestaat
grote onenigheid over de sa
menstelling van en de zeg
genschap over de strijdk
rachten. Smith wil het
huidige leger met een blanke
top en veel zwarte man
schappen zoveel mogelijk
handhaven als de lands
verdediging van het toekom
stige Zimbabwe. Chirau, die
sterk "onder invloed" zou
staan van de premier, gaat
daarmee akkoord. Moezo
rewa en Sithole willen echter
een integratie tussen dit leger
en de twee guerrillalegers van
Nkomo en Moegabe.
Smith en de gematigde leiders
zijn al akkoord over een
nieuw parlement van Zim
babwe dat 100 zetels moet
krijgen. Achtentwintig daar
van moeten worden bekleed
door blanken en 72 door zwar
ten. Grondwetswijzigingen
kunnen pas worden doorge
voerd bij een meerderheid
van 78 stemmen zodat de
blanken dus tien jaar lang,
want voor zolang geldt de re
geling, alles kunnen afstem
men wat hun uitkomt. Tevens
zijn afspraken gemaakt over
onafhankelijkheid van de
rechterlijke macht, het hand
haven van blanke ambtena
ren, het behoud van de daar
aan verbonden pensioenrech
ten en de mogelijkheid om
een tweede nationaliteit te
hebben.
De Zambiaanse president Ken-
in th Kaoenda heeft het Pa
triottisch Front laten weten
dat na de onafhankelijkheid
van Rhodesië geen rascisti-
sche politiek mag worden ge
voerd. Blank en zwart moeten
vreedzaam naast elkaar leven,
zo meent Kaoenda. Dit is voor
de Zambiaanse president
voorwaarde om de leiders van
het front te blijven steunen.
In de Zambiaanse hoofdstad
Loesaka verklaarde de zwarte
leider Joshua Nkomo dat hij
geen interne regeling in Rho
desië zal accepteren. Het Pa
triottisch Front is wel bereid
te onderhandelen maar alleen
op basis van het laatste Ame
rikaans-Britse vredesplan dat
weer door Smith is afgewe-
