Daniël-
Kwartet
voelt
zich
in
Nederland
thuis
DIT BOEK BETAALT
ZICHZELF TERUG
gcp
ütiö forursa
vandaag...
toegelicht
Geforceerde humor
D/E /3.90KAA/JE
A/GG AFTREKKEN
OOK
'm
DONDERDAG 26 JANUARI 1978
ir Het Daniél-kwartet
ROTTERDAM/LEIDEN - De niet geroutineerde
"Doelen'-ganger van de concerttempel in Rot
terdam, waant zich, wanneer hij of zij noodge
dwongen, omdat het gebouw gesloten is, een
verkeerde ingang ingaat, in een soort
Blauwbaard-kasteel. Een doolhof met overal
hermetisch gesloten deuren. Een waakzame
conciërge houdt mij nauwlettend in het oog.
"Die kant uit." wijst hij met een breed gebaar.
van Ludwig Spohr, is bezig met
de laatste fijne kneepjes vóór de
generale repetitie. Het klinkt
veelbelovend.
Nadat alle gesloten deuren gepro
beerd zijn, blijft de trap naar bo
ven over. Aldaar gekomen, drin
gen zich oosterse klanken in mijn
oren. Een Turks feest, lees ik er
gens.
Weer is daar de custos. Over de leu
ning zie ik hem beneden heftig
zwaaien. "Naar links!" roept hij.
Ik dring door de oosterse ge
luidbarrière, open een deur. Ik
sta in een lange smalle gang met
naar schatting vijftig deuren aan
weerszijden. Recalcitrant besluit
ik ze desnoods allemaal te ope
nen, maar het blijkt niet nodig,
want de gezochte muziekklanken
wijzen mij de weg naar de bevrij-
ding.
"Hopelijk de laatste!", verzucht ik
in stilte, wanneer ik weer een
deurknop in mijn hand heb.
Voorzichtig duw ik tegen deze
barrière, die krakend toegang
geeft tot het podium. Vier ver
schrikte gezichten kijken mijn
kant uit, en ik realiseer me dat ik
een half uur te vroeg ben.
'Rustig doorgaan!" gebaar ik.
Het Daniëlkwartet, dat vrijdag met
het Rotterdams Philharmonisch
Orkest onder leiding van Fer
dinand Leitner in de Stadsge
hoorzaal zal optreden in het Con
cert voor Strijkkwartet en orkest
DoorBep Rijnders
Dan, na een poosje, maak ik kennis
met eerste violist Benzion Sha
mir, met zijn collega aan de lin
kerzijde Misha Furman, met al
tist Itamar Shimon en cellist Zvi
Maschkowski. De laatste is de
enige van de vier, die in Israël is
geboren. De anderen zijn op
jeugdige leeftijd naar Israël
geëmigreerd. Twee van hen zijn
afkomstig uit Rusland, de ander
is van oorsprong Roemeen. Ze
waren nog jong, ongeveer 12 jaar,
toen hun ouders naar Israël
kwamen. In nog wat moeilijk ge
sproken Nederlands, met wat
Engels en Duits, vertellen zij hun
verhaal.
Benzion Shamir "Wat ik mij nog
goed herinner was mijn aanpas
singsmoeilijkheid. Ik ben gebo
ren in het vroegere Litauen, nu
Rusland, en ik had geen enkel
aanknopingspunt met het Heb
reeuws. Het heeft heel wat moeite
gekost om die taal machtig te
worden. Maar ik ben geweldig
geholpen. We hebben allemaal
onze opleiding daar gehad".
Cellist Zvi Maschkowski neemt het
gesprek over. "Waarom Daniël
kwartet? een heel verhaal dat ik
kort zal maken. We hebben elkaar
ontmoet in het studiecentrum
Daniëlshuis, gelegen in een
plaatsje nabij Haifa. Daar hebben
we ook ons kwartet gevormd, en
dat werd natuurlijk het Da
niëlkwartet. Later, toen wc wer
den opgeroepen voor militaire
dienst, traden we voor het leger
op. Maar we wilden verder. Een
van ons kende een Japanse
violist in het Rotterdams Phil
harmonisch Orkest, die ons at
tendeerde op een vacature. Ge
leidelijk zijn we allemaal naar
Holland gekomen bij het Rot
terdams Philharmonisch Orkest.
Nu we weer compleet zijn, willen
we meer als kwartet gaan optre
den.
Maakt het verschil op te treden met
een kwartet, bedoeld voor ka
mermuziek, en zoals nu, een
kwartet dat met een orkest moet
samenspelen?
Hij kijkt de anderen vragend aan,
die met hem mee formuleren. "In
feite blijft het gelijk. Het kwartet
heeft als zodanig toch een solisti
sche functie en je zou kunnen
spreken van een orkestbegelei
ding. Het is een merkwaardig
werk van Spohr. Het is pas één
keer in Nederland uitgevoerd
door het Amatikwartet, ik meen
met het Residentie-Orkest. Maar
dat is acht jaar geleden. Voor
Leiden is het een primeur, voor
Nederland de tweede keer. We
hebben nog niet met het orkest
gerepeteerd".
Ferdinand Leitner heeft een voor
keur voor bepaalde componisten
en vooral om zijn opvattingen
over de romantici is hij nogal
eens aangevallen de laatste tijd.
Stel nu, dat jullie het met die kri
tiek eens bent, zouden jullie dit
.dan durven zeggen?
Verlegenheid, verbijstering maar
ook een uitdrukking van veront
waardiging valt op hun gezicht te
lezen.
"Hij is een geweldige dirigent. Dat
zal niemand kunnen ontkennen.
Hebben jullie ooit zijn klassieken
gehoord? Haydn doet hij gewel
dig!", valt Maschkowski uit.
Het gesprek gaat verder over Edo
de Waart. Wat aarzelend zegt
tenslotte Zvi Maschkowski: "Na
tuurlijk ellendig dat hij weg gaat!
Maar stel je nu eens in zijn plaats.
Het is toch geweldig eervol om
een dirigentschap van een zo n
groot en beroemd orkest als in
San Francisco aangeboden te
krijgen. Hij zou wel gek zijn als
hij dat niet aannam. Of hij hier
vergeten zal worden? Dat denk ik
niet. Ze zullen hier best wel veel
van hem blijven horen".
Plannen
Wat de plannen zijn van het Da
nielle wartet?
"Het liefst willen we overal in Ne
derland optreden. Van kleine tot
in grote plaatsen".
"Maar", valt Benzion Shamir plot
seling lachend in de rede, "maar
als ze ons zouden vragen voor een
tournee buiten Nederland, dan
zullen we niet nee zeggen". Het
klinkt heel genadig voor dat
buitenland.
"Maar liefst toch zouden we hier
ons werkterrein willen houden,
zowel bij het orkest, als met ons
kwartet", vullen de anderen
haastig aan. "We voelen ons hier
thuis - we zijn hier gelukkig. De
taal leren we al aardig. Nog een
jaar of wat en we spreken het
vloeiend."
Sommigen zijn hier drie, de ande
ren twee jaar. Ze kunnen al goed
met Nederlands overweg - ze be
grijpen tenminste veel. De ken
nismaking komt vrijdag met het
concert in de meesterserie van K.
en O.
ADVERTENTIE
bijna 1 miljoen aan prijzen
1600 W maakt u snel de lekkerste
hapjes. Het grill-oppervlak is zo
groot, dat bijvoorbeeld vier por-
9 ties vlees tegelijk kunnen worden
gegrilleerd. De natuurlijke smaak
stoffen blijven behouden door het
snelle dichtschroeien van het
vlees; het blijft mals en sappig,
t.b.v. Buitenlandse vakanties voor gehandicapten
'Opgestaan plaats vergaan'
LEIDEN - In een interview met
"Plays and Players" van sep
tember 1977 heeft de in 1927
in New York geboren toneel
schrijver Neil Simon, die de
Alan Ayckbourn van Ame
rika wordt genoemd, gezegd,
dat hij zich voor de eerste
maal realiseerde, dat hij over
het vermogen beschikte om
mensen te laten lachen, toen
hij van derden het verhaal
vernam over de verlos
kundige, die bij z'n geboorte
een blik op Simon wierp en
onmiddellijk in een onbe
daarlijk lachen uitbarstte.
Een dergelijke uitspraak ver
raadt een grote zelfingeno
menheid en die was noodza
kelijk herkenbaar in "Opge
staan plaats vergaan", het
toneelstuk, dat gisteravond
door toneelgroep Theater uit
Arnhem in de Leidse
Schouwburg werd opge
voerd. Simon tracht onop
houdelijk geestig te zijn, maar
slaagt daarin slechts in zeer
geringe mate. Simon heeft dit
toneelstuk op de veertiende
etage van een torenflat gesi
tueerd in het hartje van New
York en laat Mei Edison (één
van de twee hoofdrolspelers),
mopperend over de vuilop-
hoging op de straten, zeggen:
"Als dat straatvuil zich zo
blijft ophopen wonen we
spoedig nog maar drie-hoog"
Edison's werkgever dreigt
failliet te gaan (hij heeft de
onder-directeur al drie maan
den dezelfde paperclip zien
gebruiken), er wordt inge
broken in z'n flat en de zenu
wen gieren door z'n keel. Bo
vendien krijgt hij herhaalde
lijk, wanneer hij een ordinair
twistgesprek aangaat met z'n
bovenbuurman, een emmer
water in z'n nek. Weinig redèn
derhalve om "The prisoner of
second avenue" (zoals dit
stuk oorspronkelijk heet) een
blijspel te noemen. Eric van
der Donk en Sjoukje
Hooymaayer (Edna Edison)
spelen absoluut niet onver
dienstelijk en de bijrollen van
Peter Aryans, Anita Menist en
Liane Saalborn als resp.
Harry, Pearl en Pauline Edi
son vormen tegen het einde
van het stuk een sterk-onder-
steunend element in de totale
spelontwikkeling. Maar dit
alles kan toch niet verhinde
ren, dat de wrange humor van
Simon (zo er al van "humor"
sprake is) vrij geforceerd
overkomt. Het zal ook velen
in Amerika, waar Neil Simon
vanaf 1960 grote successen
viert op Brodway met o.a.
"Come blow your horn", "Ba
refoot in the park", "The Odd
Couple" en "Sweet Charity"
in hoge mate verbaasd heb
ben, dat hij (de man van "The
Gingerbread Lady") zoiets
heeft durven afleveren. Bo
vendien moet Simon een licht
sadistisch trekje in z'n karak
ter vertonen. Mei Edison
wordt tweemaal volledig nat
gegooid door z'n boven
buurman. Eric van der Donk,
die dat steeds opnieuw in Al
kmaar. in Stadskanaal, in
Middelburg en in Leiden
tweemaal per avond aan ziet
komen, moet Simon zo lang
zamerhand stil vervloeken.
Zover wil ik hier niet gaan.
Wel graag de conclusie trek
ken, dat Neil Simon "Opge
staan plaats vergaan"
duidelijk in het water heeft la
ten vallen.
BERT KOEKEBAKKER
Een gedramatiseerde documen
taire over thuislozen. Titel: "Je
bed je kastAuteur: Anna
Bakker. Uitzending: vanavond via
de NCRV op Nederland 2 van 2025
tol 21.30 uur. Volgens Anna Bakker
bestaan er heel wat vooroordelen
over thuislozen, een minderheids
groep in onze samenleving .van wie
nooit meer wordt gezegd dan dat zij
drankzuchtig zijn, crimineel, vies,
dom en asociaal. In de contacten
met thuislozen kreeg de schrijfster
een ander inzicht in deze geva
rieerde groep, die door een paar
foute beslissingen in hun leven of
door omstandigheden in de knel
zijn geraakt.
Een van de hoofdrollen, die van
Jelle van Ouden, wordt gespeeld
door Joop Doderer (links op de foto).
I Tina Turner komt naar Neder
land voor een éénmalig optreden.
Zondagavond 29 januari staat zij
in het Congresgebouw in Den
Haag, waar zij wordt bijgestaan
door haar eigen orkest, zang- en
dansgroep.
Elsevier's Belas,.ngalmanak
verdient zichzelf dubbel en
dwars terug bij 't invullen
van uw aangiftebilet. 13,90
Boeken-Tijdschriften-Papelerie
LEIDEN: Bruna Maarsmansteeg 10
NEDERLAND I
18.15 - Biologie: Van
meercellig (O.S.-TELEAC)
18.30 - Geschiedenis: Randstad Holland afl. 3 (O.S.-TELEAC)
18.45 - De Fabeltjeskrant (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19 04 - Rondje Carnaval (TROS)
20.00 - Baretta, detective-serie (TROS)
21.50 - Den Haag vandaag (NOS)
22.05 - Formule 3 plus, discussieprogramma (NOS)
22.50 - Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.45 - Paspoort- informatie voor Joegoslavische arbeiders
(NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.04 - Paddington: kleuterserie (NCRV)
19.10 - Kerkepad thuis (NCRV)
19.35 - De Dik Voormekaar Show (NCRV)
20.00 - Journaal (NOS)
20.25 - Je bed je kast, tv-spel (NCRV)
21.30 - De Familie Bellamy (NCRV)
22.20 - Hier en nu (NCRV)
23.00 - Groeten van Paulus (NCRV)
23.10 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
DONDERDAG 26 JANUARI
DUITSLAND I
WDR: 18.00 Progr.inform. Aansl
Edward VII, tv-serie. 19.15 Actual.
19.45 Spiel um 4tel vor 8). 20.00
Journ^ 20.15 Report. 21.00 Sport.
1.00-1.05 Journ.
DUITSLAND II
18.20 Aus dem Logbuch der Peter
Petersen, tv-serie. 19.30
Amus.progr. 20.30 Satirisch progr.
21.00 Journ. 21.20 Gevar. progr. 22.05
Tausend Lieder ohne Ton, tv-spel.
23.35 Journ.
DUITSLAND III WDR
18.00 Sesamstrasse. 18.30 TV-cursus
Duits. 19.00 Journ. 19.15 Km-
derprogr. 20.00 Journ. en weerber.
20.15 Bel Antonio, speelfilm. 21.50
Familienrat. 22.20 Inform, progr.
23.30 Journ. en persoverz.
BELGISCHE TV
DONDERDAG 26 JANUARI
BELGIË VLAAMS
18.00 Kinderserie. 18.05 Jeugdprogr.
18.30 De vergeten eilanden, tv-serie.
18.55 Korte film. 19.03 Sport. 19.33
Inform, progr. 19.38 Meded. en Mor
gen. 19.45 Journ. 20 10 Poppenshow.
20.35 Panorama. 21.00 Standpunten.
2120 Filmrubriek. 22.10-22.20
"Onkel" Lou van Burg is terug op de vaderlandse beeldbuis.
Vanavond zwaait hij de scepter over het "Rondje Carnaval"dat de
TROS geeft op het eerste net (19.04-19.55 uur). Niet minder dan
achttien carnavalsgroepenzangers en zangeressen zullen in die
periode optredenbegeleid door het orkest van José Marcello en de
Dutch Rhythm Steel an Show Band. In volgorde van opkomst zijn
het Adèle Bloemendaal, De Stipkes, Mare Winter, Kiele-Kiele, de
gebroeders Frimm, de Twee Pinten. Vader AbrahamRiny van der
Lee, Corrie van Gorp, Lachende William, De Pupkes, André van
Duin, Jules Kabas, De Kermisklanten, Ria Valk, De Bumpers, De
Lempkes en Nico Haak. Een en ander komt uit het Bredase Turf
schip.
Na Baretta(even terug van weggeweest) komt ex-schaats-
vedette Sjoukje Dijkstra met gezin haar opwachting maken bij
Henk van der Meyden in diens TV-Privé (Ned. I, 20.50-2125 uur).
Met haar echtgenoot Carl Kossmaier .geliefde clown-met-ezel in vele
ijsrevues, en haar driejarige dochtertje Rosalie, wordt Sjoukje bij
haar thuis aan een intervieuw onderworpen.
Formule 3 Plus. het maandelijkse discussieprogramma van de
NOS is vanavond (Ned. 1,22.05-22.50 uur) gewijd aan de voeding,
maar op een ander terrein dan Koos Postema het gisteravond deed
in zijn Groot Uur U. Het gaat namelijk in dit geval om deJiart- en
vaatziekten, die veroorzaakt zouden worden door teveel en onjuist
eten en waarvan prof. dr. Meyler kort vóór de kerstdagen heeft
gezegd.dat het zo'n vaart niet loopt en wij gerust,zij het met mate,
het voedsel tot ons mogen nemen, dat wij lekker vinden. Allerlei
experts komen aan het woord, het publiek mag een woordje
meespreken en het geheel wordt weer gepresenteerd door Herman
Wigbold.
Vanavond is er in de actualiteitenrubriek "Hier en Nu" van de
NCRV-televisie (Nederland II om 2220 uur) een discussie over ura
nium in Almelo. De fabel gaat over het Midden-Oosten. De heer
Lanser van het NCV zal een gesprek met de Rooms-Katholieke be
sschoppen hebben.
DONDERDAG 26 JANUARI
HILVERSUM I
18.00 (S) De kerk vandaag, inform
progr. P P 18.19 Uitz. van D'66
18.30 Nws. NCRV: 18.41 (S) De we
reld zingt Gods lof. 19.33 (S) Leger
des Heilskwartier. 19.50 NCRV
Leerhuis, leesoefeningen in de
bijbel. 20.00 (S) Draaischijf, met om
21.10 Orgelmuziek. 21.20 Een, twee,
uit de maat, progr. over onderwijs en
opvoeding. 21.40 Vroeger... het di
lemma van nul of nostalgie, progr.
over onze omgang met het verleden.
22.00 Rondom het Woord. 22.25 Zo
juist verschenen, boekenrubriek.
22.30 Nws. 22.40 (S) Politiek week-
overz. 22.50 (S) Van onze correspon
denten 23.00 (S) Klanksnoer, klass.
muz. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II
18.00 Nws. 18.11 Radiojournaal
IKON: 18.30 (S) Kleur, inform, en
commentaar. AVRO 19 00 Aspec
ten, kunstrubriek. 20.00 Nws. 20 05
(S) Internationaal Kamermuziek
Festival Amsterdam 1977. 21.50 (S)
Musica Practica. 22.30 (S) Centraal-
koor van Jeugdensembles uit
Boedapest o.l.v. Edit Lantos. NOS:
23 00 (S) Met het oog op morgen
23.05 Aktual.overz. Radio-TV. 23 10
De krant van morgen; 23.20 Den
Haag Vandaag; 23.52 Even op adem
komen. voga. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM UI
NOS 18.03 De vacaturebank. 18 10
(S) NOS-maal. TRÓS: 19.02 (S) Pos
ter. 20.02 (S) Ferry Maat s Soul
Show. 22.02 (S) Sesjun. 23.02 (S)
Close-up. 0.02 (S) De Hugo van
Gelderen Show. 1.02-7.00 (S) De
Nachtwacht.
VRIJDAG 27 JANUARI
HILVERSUM I
KRO. 7.00 Nws. 7.02 Het levende
woord. 7.08 (S) Gevar. progr. <7.30
Nws.) 8.30 Nws. 8.36 Gym. v.d. huis
vrouw. 8.45 (S) Gevar progr. (10.30
Nws.) 11.00 Gesprek. 12.00 (S) Gevar.
progr <12.26 Meded 12.30 Nws. 12 41
Echo) 14 00 (S) Gevar progr. (15.30
Nws.) 16.00 (S) Spreekuur. 17.00 (S)
Souvenirs. 17.30 (S) Nws. 17.32 Echo
HILVERSUM II
NCRV. 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgym.
7.20 Te Deum Laudamus. 7.54 Op de
man af. 8.00 Nws. 8.11 Hier en nu.
8.25 Vandaag ...vrijdag. 9.00 Politiek
en samenleving NOS: Spiegel van
Belgie. 935 Waterstanden. 9 40
Schoolradio. 10.00 De Taaishow
10.30 NOS-Jazzportret. 11.00 Nws.
11.03 Meer over minder. 12.30 Rech-
toprecht OVERHEIDSVOORL
12.49 Uitz. voor de landbouw 13.00
Nws NCRV 13.11 Hier en nu. NOS
13.30 Vonken onder de as. 13.45 On
der de groene linde 14.00 Repor-
torium van de NOS-koren- en orkes
ten. 15.00 Verhaal. 15.30 Ingesloten.
uitgesloten. 15.45 Zoeklicht op Ne
derland. <16.00 Nws.) VPRO: 17.00
Welingelichte Kringen. 17.45 Uitz.
van Symbiose. 17.55 Meded.
HILVERSUM III
EO 7.02(S)Tydsein 9 03 (S) De mu
zikale fruitmand 10 03 (S) Te elfder
ure TROS: 11.03 S) Gerard de Vries
draait op verzoek 12.03 (S) Neder
landstalige top tien en kwiswys.
NCRV. 13 30 (S) Popkontakt 15 03
(Sj Elpee-pop NOS: 16.03(S)Natio
nale Hitparade.
HILVERSUM IV
NOS: 7.00 Nws. 7 02 (S) Vroeg klas
siek. 9 00 Nws. 9.02 (S) Stof voor
eeuwen. 10.00 (S) Vrijdagmorgen-
concert. 12.00 (S) Van het Neder
landse Concertpodium. EO: 13.00(S)
Klankspiegel. 14.00 NOS: 14.02 (S)
Klankbord. 14 20 (S) Orgelbespe
ling 14.45 (S) Woord der Waarheid
VPRO: 15.00-17.00 (S) Muziek op
