Moordwijkerhonter
krijgt als minister
in Canada roomtaart
OUDE FOTO LAAT
in gezicht geworpen
ZIEN: WRAK VAN
GEZONKEN KOTTER
De wereld zal weten
dat we er bovenop zijn
Kritiek kwetst de Argentijnen
De plaat die de Noordwijkse amateur-fotograaf Moerkerk schoot in de strenge winter '41-42 bij
laag water. Duidelijk is te zien dat het onlangs weer boven water gekomen wrak niet van een
bomschuit is, maar van de gezonken kotter Vlaardingen 26
Oud-Noordwijkerhouter Wim van der Zalm, die der
tig jaar geleden naar Canada emigreerde en daar
niet alleen een geslaagd zakenman is geworden
maar het ook bracht tot minister van sociale zaken
in de provincie Brits Columbia, heeft kortgeleden
aan den lijve ondervonden dat niet iedereen ge
diend is van zijn vrij radicale beleid.
De Noordwijkse amateur-fotograaf
Moerkerk heeft het antwoord ge
vonden op de kortgeleden in deze
rubriek aan de orde gekomen
vraag van welk sc ip op 18 ja
nuari jl. de zee tussen Noordwijk
en Katwijk een paar dagen lang
bij laag water het wrak zichtbaar
is geweest. Zijn bewijsstukken
zijn de foto's die hij in de strenge
winter '41-42 maakte, precies op
de plaats waar nu het wrak even
bloot kwam.
Uit die foto's, bewaard gebleven in
één van zijn albums, blijkt dat het
gaat om de kotter Vlaardingen
26, een suggestie die ook al was
gedaan door strandvonder Cees
den Hollander.
Anderen dachten dat het de restan
ten waren van een originele bom
schuit, waarvan er in Nederland
niet één exemplaar meer is. In
1920 is er voor het laatst met bom
schuiten op de Noordzee gevaren.
Het wrak is echter geen bom
schuit.
De Vlaardingse schipper v.d. Plas
heeft er destijds van alles aan ge
daan om de kotter te redden. Zo
hebben Noordwijkers hem gehol
pen met het aan boord brengen
van lege vaten om het schip drij
vende te houden. Dat heeft toen
niet gebaat.
Later zullen die Noordwijkers wel
spijt hebben gekregen van hun
gesjouw in de kou, want hoewel
de schipper hen gouden bergen
had beloofd kregen ze, zo wil het
verhaal, geen cent. Het feit dat
schipper v.d. Plas op het moment
van de stranding geen rooie cent
meer bezat was er ook de oorzaak
van dat hij sleepboothulp moest
afwijzen.
De bergingspogingen moesten ge
staakt worden toen in die winter
het strand werd afgezet door de
Duitsers. Niemand mocht er toen
nog bij. De Vlaardingen 26 is
daarna regelmatig als schiet
schijf gebruikt vanaf de bunkers
in de duinreep.
Om te voorkomen dat in de toekomst
het wrak van de Vlaardingen 26
geïnteresseerden wederom voor
raadsels zet is de stran
dingsplaats nu gemarkeerd: 20
duinvoetpaaltjes zuidelijk van
de afrit bij paal 84.
Tijdens een congres van zijn
partij, de Social Credit Party,
werd hem, op het moment dat
hij op het spreekgestoelte
stond, een grote roomtaart in
het gezicht gesmeten. Een actie
die later zou worden geclaimd
door de Groucho Marxist Pie
People, een vrij kleine anar
chistische beweging, die in Ca
nada aan de weg probeert te
timmeren door tegenstanders
met taarten te bekogelen.
Banaan
Aan het incident is uitgebreid
aandacht besteed in de Van
couver Sun, ue grootste krant
van Brits Columbia. Bij het ar
tikel staat een lijvige foto van
minister Bill van der Zalm die
vlak na de "aanslag" de taart
nog dubbeldik op het gezicht en
het nette pak heeft.
Overigens, vijf minuten later
voegde Van der Zalm zich (in
ander pak) alweer bij de overige
op het congres aanwezige mi
nisters. Hij kreeg van de 1100
afgevaardigden een staande
ovatie.
Van der Zalm nam het incident
nogal lakoniek op. "Het was
slagroomtaart met banaan", zei
hij, "en daar ben ik juist dol op".
Helemaal zonder gevolgen
bleef de taartsmijterij niet. Er
was wat taart in zijn ogen te
recht gekomen waardoor hij
aanvankelijk problemen had bij
het kijken. De taartgooister wist
in de verwarring te ontsnappen
via de hotelkeuken.
Wim van der Zalm (als het even
kan komt hij nog jaarlijks naar
Noordwijkerhout om contact te
houden met zijn familie en
schoolvrienden) was 13 jaar
toen hij naar Canada emig
reerde. Vijf jaar later ging hij
zelfstandig in zaken. In de mid
delgrote stad Surrey, waar hij
een kwekerij begon, verzeilde
hij in de politiek en werd daar al
snel tot burgemeester gekozen.
In december '75 volgde zijn be
noeming tot minister van so
ciale zaken, maar hij bleef daar
naast ook nog volop in zaken.
Momenteel is hij eigenaar van
zestien kleine en grote tuincen
tra en woont hij met zijn gezin in
een villa in Surrey.
Zowel tijdens zijn burgemees
terschap als nu in zijn functie
Minister Bill vander Zalm met de slagroom-resten nog
druipend van zijn gezicht. De "tractatie" werd hem toegeworpen
door een „anarchiste", als kritiek op Vander Zalms sociale be
leid.
als minister heeft Van der Zalm
er nooit een geheim van ge
maakt dat hij alleen voorstan
der is van sociale bijstand aan
degenen "die het verdienen".
Kritiek
Eén van zijn slogans is: "Wie
niet werkt, verdient niets". In
een paar jaar tijd is weliswaar
het aantal werklozen in Brits
Columbia aanzienlijk geslon
ken, maar dat heeft hem naast
een brok populariteit ook veel
kritiek opgeleverd.
De voornamelijk met slagroom
taarten ten strijde trekkende
Canadese anarchisten (de "aan
slag" op minister Van der Zalm
was de vierde in korte tijd en de
eerste waarbij roos werd getrof
fen) verduidelijkten een dag la
ter in een schriftelijke verkla
ring (toegestuurd aan de Van
couver Sun) waarom men de
minister van sociale zaken als
doelwit had uitgekozen.
"Omdat hij steeds maar ageert
tegen steuntrekkers, onge
huwde moeders, psychiatrische
patiënten en de indianen en es
kimo's die zich in Brits Colum
bia hebben gevestigd. Hij vindt
dat mensen die het niet al te
breed hebben dan maar wat
harder moeten werken voor de
kost. Ons antwoord daarop is
een taart in zijn gezicht. Beter
dood dan lid van de Social Cre
dit Party", zo stond in het vlug
schrift.
Door
Rene
ter Steege
Spijt
Het nationaal herstel gaat lang
zaam. Maar zeker, zeggen de mili
tairen. In grote opmaak brengen
de kranten het nieuws over het
eerst toegestane contact tussen
journalisten en gevangen ter
roristen. Zij, meest vrouwen, be
tuigen zonder uitzondering hun
spijt over het gewelddadige ver
leden en noemen „onrijpheid"
daarvan de oorzaak. De journalis
ten geven hoog op van het com
fort in de moderne gevangenis.
De vrouwen kunnen er studeren
en hun kinderen bij zich-
houden.
Als dat maar geen kwaad bloed zet
onder de aanhangers van strenge
straffen in tuchthuizen.
Is het bezoek aan de gevangenis
deel van de campagne van de
junta om zijn imago in het
buitenland te verbeteren? Het
lijkt er wel op. Net als bijvoor
beeld de Zuidafrikanen en de
Chilenen lijden de Argentijnen
achter een pose van onver
schilligheid wel degelijk onder
de afkeuring van de rest van het
Westen over hun brute methodes
tegen politieke tegenstanders.
Zij misschien nog meer dan de an
dere „verdoemden". Is Argenti
nië niet „het meest Europese land
van Zuid-Araerika", met de
hoogste levensstandaard, nauw
elijks analfabetisme en een
hoogstaande eigen cultuur? Of
„het enige blanke land in Ame
rika ten zuiden van Canada", vol
gens een wijdverbreid cliché.
Daarom doet het de Argentijnen
pijn om te horen dat hun land nu
staat gerangschikt onder de
meest barbaarse landen van
Zuid-Amerika. Neemt een VIP
als Franz-Jozef Strauss het op
voor de junta, de kranten maken
er voorpaginanieuws van. Dat
zullen ze trouwens wel moeten
van de censor; zijn naam staat in
kleine letters onder de naam van
de krant. Schrijft de Times in een
hoofdartikel dat Argentijnse cri
tici de puinhoop onder Isabel
hebben vergeten, La Na-
cion neemt het woordelijk over.
Liefde -
Mogelijk als reactie op die afkeu
ring van de buitenwereld geven
halen. Isabel - naar verluidt wordt
ze steeds labieler - wordt er onder
meer van beschuldigd dat het Pe-
ronistisch sociaal fonds, een
liefdadige instelling onder haar
bewind, niets anders was dan
haar privé-bankrekening in
Zwitserland.
Met dat bruine verleden in het ach
terhoofd zijn maar weinig Ar
gentijnen er rouwig om dat de
militairen daar een eind aan
maakten. Al gingen de laatste
democratische vrijheden verlo
ren in de strijd tegen de „subver
sie" of de „binnenlandse vijand".
Die is nog steeds in volle gang, als je
de gecensureerde pers mag gelo
ven. In de steden en dorpen
rijden militaire patrouilles stap
voets door de straten, de soldaten
hebben het geweer (duidelijk
zichtbaar) schietklaar.
Schichtig
Je went eraan en na een paar dagen
verdwijnt de schichtigheid
waarmee je zo kalm mogelijk
doorloopt ajs de soldaten elke
voorbijganger van top tot teen
bekijken. Die patrouilles worden
niet meer overvallen, wel zijn de
resten van de stadsguerrillabe
weging nog sterk genoeg om af en
toe een auto op te blazen of een
postende agent dood te schieten.
posters op elke blinde muur of
aanplakbord in Buenos Aires: op
een bord ligt Zuid-Amerika, mes
en vork ernaast. Onderschrift: la
ten we ons verenigen en geen
voedsel zijn voor de subversie.
Een affiche in Mar del Plata roept
de Argentijnen op om „burger
zin" te tonen en „verdachte per
sonen" bij de politie aan te geven.
Een buitenkans voor iedereen die
van zijn eigenaardige buren af
wil.
Foto's van een vriendelijke soldaat
die een auto aanhoudt vol glim
lachende passagiers. In het noor
den van het land, waar nog iets
van een guerrilla zou resten, wor
den de lange-afstandsbussen om
de haverklap aangehouden en
ieders identiteitsbewijs aandach
tig bekeken. Niemand durft har
dop te mopperen over het o-
ponthoud.
talloze Argentijnen demon
stratief uiting aan hun vader
landsliefde. Stickers op auto's in
de nationale kleuren blauw en
wit met de tekst „Argentinië
voor het hele leven" en „Wat is
het fijn om Argentijn te zijn".
De wereldkampioenschappen
voetbal moeten de wereld deze
zomer tonen dat niet zomaar een
Zuidamerikaanse dictatuur het
gastland is. Zo'n spektakel te or
ganiseren is voor elk land een
prestige-object. Voor Argentinië
is het meer. De mensheid zal zien
dat het land er weer bovenop is na
de donkere periode waarin de
macht op straat lag.
Geeft niet wat het kost.
Dus alles onder controle? Wie ge
looft nog de generaals, die zeggen
machteloos te staan tegen al die
„verdwijningen", politieke
moorden en ontvoeringen van
mensen die het bewind nog aan
klagen? Welke krant buiten Ar
gentinië neemt nog de moeite om
elke dag weer hetzelfde bericht
mee te nemen van de pers
bureaus in Buenos Aires? Alleen
voor bekende figuren als oud
politici en journalisten wordt nog
wel eens een uitzondering ge
maakt. Of, als voorbeeld van een
gruwelijke absurditeit, de ont
voering van vrouwen die voor de
Casa Rosada, het presidentiële
paleis, demonstreerden tegen de
ontvoering van hun familieleden.
Generaal Videla, het hoofd van de
junta, beloofde president Carter
vorig jaar dat „zijn hand niet zou
trillen" als het erop aankwam om
de ontvoerders te treffen. Een
dag later verdween de voorzitter
van de nationale organisatie van
ouderverenigingen, professor
Bravo die de junta openlijk had
aangevallen. Weer een dag later
werd hij „gevonden" in een poli
tiecel in La Plata. Daar zit hij nog
steeds zonder dat hij ergens van
is beschuldigd.
Verwrongen
Hebben buitenlanders dan zo'n
verwrongen beeld van de Ar
gentijnse werkelijkheid als ze al
leen dit soort berichten uit Ar
gentinië lezen? Niet alleen de
aanhangers van de junta beweren
van wel. Een Engelse Argentijn
Overal politie in Buenos Aires.
die nog nooit in zijn land van af
komst is geweest „Ondanks al
het geweld en de militairen is het
een goed land, dat alle kansen
heeft om er weer bovenop te ko
men. We hebben genoeg olie, be-
kwame mensen, goede grond,
alleen veel te weinig mensen."
Vijfentwintig miljoen, waarvan
bijna een derde in en om Buenos
Aires, in een land dat ongeveer
vijftig maal zo groot is als Neder
land. De Anglo-Argentijn werkt
in de provincie Chaco, niet ver,
van Paraguay. Ver van Buenos
Aires, onbetwist de culturele
hoofdstad van Spaanstalig
Zuid-Amerika, met Madrid-
dan nog altijd.
Wat een verschil met Santiago de
Chile, waar nog steeds een
avondklok van kracht is, en Mon
tevideo, dat lijkt ingeslapen in de
jaren vijftig. Na de coup, twee
jaar geleden, hebben de Ar
gentijnse militairen al na een paar
dagen het uitgaansverbod afge
schaft.
Dat moet een hele beproeving zijn
geweest voor de „portenos",
zoals de inwoners van Buenos
Aires worden genoemd. Zodra de
lente aanbreekt, in oktober, be
gint in de namiddag een pan
toffelparade tot diep in de nacht.
De restaurants, cafés en „tea
rooms" zitten stampvol. In de
Calle Florida, de belangrijkste
winkelstraat, is nog plaats voor
decadente warenhuizen als het
Britse Harrods. Die zijn in Mon
tevideo en Santiago vervangen
door allerlei cash-en-carrybe-
drijven als „de servieskoning" en
„het textielkeizerrijk".
Paradijs
Ondanks zijn eigen economische
ellende is Argentinië nog steeds
een consumentenparadijs voor
de Chilenen en de Uruguyanen.
Zoals Scandinavische huisvrou
wen per chartervlucht naar En
geland gaan om zoveel mogelijk
in te slaan, zo nemen Chilenen de
bus van Santiago naar Mendoza,
aan de Argentijnse kant van de
Andes. Hun tassen en koffers vol
confectie en toiletartikelen, het
leren jack voor de zoon om de
schouders geslagen om geen in
voerrechten te hoeven betalen,
komen ze een dag later weer bij
dezelfde Chileense douaneman.
Hij pakt alles uit, zo langzaam
mogelijk lijkt het. Handenwrin
gend kijkt die mevrouw uit San
tiago hoe al haar flessen (sham
poo, parfum?) worden uitgestald.
Het zijn er wel dertig. Na drie uur,
inclusief de paspoortcontrole,
mag de bus weer verder.
De Argentijnse peso is met meer zo
waardeloos als in de nadagen van
Isabel Perons regering. Brazi
liaanse toeristen stropen niet
langer de Calle Florida af. In 1975
stegen de kosten van levenson
derhoud met meer dan 350 pro
cent. De peronistische regering
liet de lonen net zo hard meegaan,
zodat het geld al snel niets meer
waard was. Inflatie reikte op een
gegeven moment tot de duizend
procent.
Minister van economische zaken,
Martinez de Hoz, wil nu met een
streng bezuinigingsprogramma
de inflatie terugdringen tot zo'n
honderd procent. Van tijd tot tijd
zijn er weer loonsverhogingen
toegestaan in de openbare be
drijven. Dat gaat dan meteen-
met 25 procent.
Verrassend genoeg wordt er af en
toe gestaakt, een misdaad in het
huidige ArgentiniëVooral de
spoorwegen, de privé-buson-
dernemingen in Buenos Aires en
de grootste elektriciteitscentrale
werken nog al eens op halve
kracht. De arbeiders verdienen er
net genoeg om in levente blijven.
Groot nieuws in de kranten: een
rechtbank heeft een korporaal
viij ges pro ken die een ziekte-uit
kering had ontvangen en tegelij
kertijd wat bijverdiend had in de
bouw. Uitspraak: beklaagde kon
onmogelijk rondkomen van zijn
salaris.
Kolonie
De Buenos Aires Herald, dagblad
voor de Engelsen en ook een
beetje voor de Amerikanen aan
de Rio de la Plata, vindt zo'n uit
spraak helemaal niet in de haak.
„Zo komt er niets terecht van Ar
gentijns herstel," schrijft het blad
met een oplage van zo'n 20.000 in
een commentaar. De Herald is
nauw betrokken bij de Ar
gentijnse werkelijkheid. Een
overblijfsel uit de tijd dat Ar
gentinië „Engelands beste kolo
nie" werd genoemd. Bijna alle
zware industrie, landbouw en
veeteelt was in Engelse handen
tot generaal Peron de Britten in
de jaren vijftig tegen royale ver
goedingen onteigende.
Hun spreekbuis laat zich volstrekt
niet intimideren door de bedrei
gingen van ultra-rechtse heet
hoofden om het laatste bolwerk
van de vrije pers de mond te
snoeren. De Herald steunt de
economische soberheidspolitiek
van harte, maar haalt bijna dage
lijks scherp uit naar de onwil of
onmacht van de militairen om de
ontvoeringsterreur te stoppen.
Zolang dat mogelijk is, onder
scheidt Argentinië zich nog van
de andere Zuidamerikaanse dic
taturen.
„Weten ze dat in Buenos Aires?"
vraag je je af als je opeens een
borstbeeld van Eva Peron ziet in
het stadje Resistencia in het
noordoosten van Argentinië. En
ook een niet onaanzienlijke straat
daar is genoemd naar de vroeg
gestorven godin van de Ar
gentijnse armen. Toch vreemd,
gezien de haat waarmee de mili
tairen Argentinië proberen te
zuiveren van alles dat aanPeron-
doet denken.
Sinds maart 1976 werken de mili
tairen aan het „nationaal herstel",
het herstel van de paar jaren dat
Juan Peron en later zijn tweede
vrouw Isabel het land uitmolken
met behulp van Lopez Rega, de
sterrenwichelaar. Rega is er van
door. Hij zit waarschijnlijk in Ita
lië, waar hij onderdak zou hebben
gevonden bij de neo-fascisten,
met een deel van de opbrengst
van de nationale loterij als buit.
Isabel zit gevangen ergens in een
kazerne bij Buenos Aires. De
junta heeft geen haast met haar
berechting, mogelijk om een
trieste periode niet weer op te
