SADAT ROEPT
MINISTER
KAMEL TERUG
Is Groenewold een
terroristenhelper?
"Brazilië heeft vreedzame bedoelingen met uranium"
Peking actief
in Indochina
Amnesty
vreest
meer
executies
Z.-Afrika
Deur blijft op een kier voor verder overleg tussen commissies
Amnestie
in
Bolivia
Alshetuom minder kalorieën
en minder vet gaat,
kunt u het allerbeste kip eten.
DONDERDAG 19 JANUARI 1978
BUITENLAND
PAGINA
CAIRO (AFP/Reuter) - President Anwar Sadat van Egypte heeft zijn
minister van buitenlandse zaken, Ibrahim Kamel, gisteren uit Jeruza
lem teruggeroepen naar Cairo.
Volgens het Egyptische persbureau Mena heeft Sadat dit gedaan van
wege "de houding die Israël heeft ingenomen" tijdens het overleg van
de politieke commissie in Jeruzalem. Aan het overleg van die commis
sie wordt behalve door Israël en Egypte ook deelgenomen door de Ame
rikaanse minister van buitenlandse zaken Cyrus Vance.
Ibrahim Kamel, de Egyptische minister van buitenlandse zaken, veria at, omringd door veiligheidsmensen, het
hotel in Jeruzalem. Kamel is gisteravond door president Sadat naar Cairo teruggeroepen.
Op verzoek van zijn Amerikaanse
ambtgenoot Jimmy Carter heeft
Sadat toegezegd dat de politieke
commissie voor het Midden-Oos
ten in Jeruzalem kan verder pra
ten wanneer Israël zijn tot dusver
vertolkte standpunten herziet.
Sadat heeft Carter verder toege
zegd dat de militaire commissie
haar overleg reeds op zaterdag (21
januari) mag voortzetten.
Telefoongesprek
Carter belde Sadat na te hebben
gehoord dat deze ook zijn hele
delegatie uit Jeruzalem had te
ruggeroepen. Het gesprek
duurde tien minuten. Sadat zou
er zich bij zijn Amerikaanse col
lega over hebben beklaagd dat
"Israël geen vrede maar ge
biedsuitbreiding wil".
Op aandringen van Carter stond
Sadat toe dat de Israëlische mi
nister van defensie, Ezer
Weizmann, zaterdag in Cairo kan
komen verder praten met zijn
Egyptische collega El-Gamassi.
Minister van buitenlandse zaken
Kamel en de zijnen komen echter
pas weer naar Jeruzalem als de
Israëli's hun "onaanvaardbare
voorstellen" herzien.
PEKING (DPA) - De Chinese lei
ding is in Indochina een diploma
tiek offensief begonnen om een
wapenstilstand tussen Vietnam
en Cambodja te bewerkstelligen.
De Vietnamese onderminister
van buitenlandse zaken Phan
Hien is al sinds 9 januari in Pe
king.
Dat werd gisteren uit diplomatieke
bron vernomen, hoewel de
Vietnamese ambassadeur in de
Chinese hoofdstad het bericht
niet wilde bevestigen. Phan Hien,
die in 1977 al drie keer in Peking
is geweest, geldt als specialist
voor territoriale problemen. Over
de contacten van Phan Hien in
Peking werd gisteren de grootst
mogelijke stilte bewaard.
In tegenstelling daarmee staat de
enorme propaganda naar aanlei
ding van het bezoek van de we
duwe van de voormalige Chinese
minister van buitenlandse zaken,
Tsjoe-En-lai aan de Cam
bodjaanse hoofdstad Phom-
Penh. Teng Jing-tsjao bekleedt
een belangrijke functie in de
Chinese partijtop. In Cambodja
wordt zij vergezeld door de
Chinese vice-minister van
buitenlandse zaken, Han Nien-
loeng.
In diplomatieke kringen in Peking
is men van mening dat de Volks
republiek China de huidige situa
tie in Zuid-Oost-Azië redden
moet om een Russische macht
suitbreiding in het gebied te
voorkomen.
De Verenigde Staten hebben giste
ren de Cambodjaanse regering
ervan beschuldigd "hon
derdduizenden" mensen te heb
ben gedood in een van de "op
zienbarendste" en omvangrijkste
schendingen van de men
senrechten" ter wereld.
"Niemand buiten Cambodja kent
de volledige omvang van de sys
tematische terreur en onder
drukking van het Cambodjaanse
volk die plaatsvinden onder hen
die daar de macht hebben gegre
pen", aldus Warren Christopher,
de Amerikaanse onderminister
van buitenlandse zaken.
Onaanvaardbaar
Overigens maakte Sadat via zijn
woordvoerder duidelijk, dat de
Israëlische voorstellen bij de mi
litaire commissie eveneens vol
komen onaanvaardbaar zijn voor
Egypte. Dat er toch kan worden
verder gepraat is de "hommage"
van Sadat "aan het standpunt van
de Amerikaanse president en aan
zijn vurig verlangen naar vrede".
Sadat heeft in het verleden her
haaldelijk gezegd dat de Ameri
kanen dankzij hun enorme finan
ciële en militaire steun aan Israël
voor het bereiken van een vre
desregeling beschikken over "99
procent van de troeven".
Toen Egypte eerder op de avond
Kamels terugkeer aankondigde
deed het een beroep op het "we
reldgeweten". Volgens waarne
mers was dat appèl voornamelijk
tot de Amerikanen gericht.
Overigens heeft de officiële Egypti
sche zegsman in Jeruzalem er
kend dat Sadats besluit Kamel
terug te halen niet rechtstreeks
verband hield met de gang van
zaken op de tweede conferentie
dag.
Diner
Aan het einde daarvan maakten de
Israëli's, de Egyptenaren en de
Amerikanen eenstemmig mel
ding van vorderingen op weg
naar de langverwachte begin
selverklaring voor een vredes
regeling.
Het staat zo goed als vast dat Sadat
Israël niet alleen onder druk
heeft willen zetten maar ook
premier Begin heeft willen
"straffen" voor de harde uitspra
ken die hij dinsdagavond aan het
diner deed. Tijdens een toast voor
de Egyptenaren leverde Begin
openlijke kritiek op de dingen die
Kamel in de ochtenduren tijdens
de openingszitting had gezegd.
Verder trok Begin van leer tegen
de eis voor Palestijnse zelf
beschikking.
Niet mislukt
Na Carters interventie staat het vast
dat Sadats besluit om Kamel te
rug te roepen niet betekent dat de
politieke besprekingen definitief
zijn mislukt. Samengevat luidt
het Egyptische standpunt "We
gaan naar huis om de hele zaak
nog eens goed te bekijken en zijn
bereid terug te komen zodra Is
raël een flinke scheut water in de
wijn doet, voornamelijk inzake
de Palestijnse kwestie".
Vance gaat morgen zoals voorzien
naar Cairo om met Sadat van ge
dachten te wisselen. Die heeft
dan van minister Kamel kunnen
horen welk effect zijn shockt
herapie op de Israëlische leiders
heeft gehad.
Israëlische commentatoren zien
Sadats coup als een poging om
Begin te dwingen zijn kaarten
bloot te leggen. Zij voorspellen
verder een "nog grotere Ameri
kaanse druk op Jeruzalem".
Egyptische journalisten voorspel
den al dat de Amerikanen zich
nog veel duidelijker zullen gaan
manifesteren als de besprekin
gen in Jeruzalem eventueel wor
den hervat.
Wat de komende dagen verder zul
len brengen is moeilijk te voor
spellen. Kamel en de zijnen kon
den het ook niet zeggen want hun
instructies luidden simpelweg
"terugkomen naar Cairo".
President Sadat zal het Egyptische
parlement zaterdag volledige
opening van zaken geven. Vol
gens waarnemers doet hij dat pas
dan om de Israëlische leiders
minstens 48 uur gelegenheid te
geven om hun standpunten als
nog - en waarschijnlijk onder
Amerikaanse druk - te herzien.
WILLEMSTAD (ANP) - Presi
dent Ernesto Geisel van Bra
zilië heeft gisteravond op de
luchthaven van Curasao,
desgevraagd verklaard dat
zijn land, voor wat betreft de
ontwikkeling van kernener
gie zal zich houden aan zijn
verplichtingen en nucleaire
energie uitsluitend voor
vreedzame doeleinden zal
gaan gebruiken.
Refererend aan ds recente
overeenkomst met Engeland,
Nederland en West-Duits-
land voor de levering van de
in de ultracentrifugefabriek
van Urenco te Almelo, ver
rijkt uranium zei het Brazi-
heeft regeringswoordvoerc
Klaus Boiling gisteren
Bonn bekendgemaa
Breznjev heeft bondskan
lier Schmidt in een persoi
lijke boodschap laten wel
dat zijn artsen hem hebb
geadviseerd zich in acht
nemen na een recente ver
koudheid.
Schmidt heeft de Russische
ambassadeur in de Bonds
republiek gevraagd Brezpjev
de beste wensen over te bren
gen. Volgens Bólling zullen
de twee landen in contact
blijven om een nieuwe datum
voor het bezoek af te spreken.
De nu vervallen data waren 16
tot en met 19 februari.
Het bezoek van Brezryev zal een
tegenbezoek zyn voor de reis
van Schmidt naar Moskou in
oktober 1974. De Russen
hebben de datum al ver
schillende malen opgescho
ven wat in Bonn enkele malen
geïrriteerde reacties heeft
uitgelokt. De jongste afzeg
ging houdt in dat het bezoek
nu voor onbepaalde tijd is
uitgesteld.
liaanse staatshoofd, dat zyn
land reeds te kennen heeft
gegeven bereid te zijn con
trole toe te staan van het in
ternationale atoomenergie
agentschap. Brazilië is van
nature een vreedzaam land",
aldus president Geisel.
Het Braziliaanse staatshoofd
wees er verder op dat de over
eenkomsten met de drie
West-Europese landen steunt
op de toezegging van zijn land
dat het de internationale con
trole zal toestaan. Brazilië zal
er naar streven dat de gehele
wereld zich onderwerpt aan
de controle van het inter
nationale agentschap voor
atoomenergie.
Dit is de kernvraag van een gisteren
voor het Hamburgse gerechtshof
begonnen proces tegen Groene
wold, dat vermoedelijk een jaar
in beslag zal nemen. Negentig ge
tuigen en deskundigen moeten
hun licht laten schijnen over de
vraag of deze Baader-Meinhof-
advocaat alleen maar "een
geëngageerde verdediging" heeft
gevoerd, dan wel of hij zich op
strafbare wijze met de handelin
gen van zijn cliënten heeft ver
eenzelvigd.
Dat laatste beweert procureur-ge
neraal Rebmann, die twee van
zijn aanklagers naar de Han
zestad heeft afgevaardigd om het
schuldig van Groenewold te be
pleiten. In een 229 bladzijden
tellende dagvaarding heet het dat
Groenewold, verdediger van 17
Ten aanzien van de politieke si
tuatie in zijn land zei Geisel,
dat er een misverstand be
staat over het militaire re
gime. „In werkelijkheid be
staat er geen militair regime",
aldus president Geisel.
Hij zei, dat de Braziliaanse rege
ring geen militaire regering is.
Natuurlijk heeft de regering
de steun van de strijdk
rachten, maar het land heeft
een congres, een justitiële
macht en een oppositie, die
zeer sterk is. Dit jaar zullen
voor de derde maal tijdens
zijn regeerperiode verkiezin
gen worden gehouden in Bra
zilië, waar men volgens presi-
terroristen, onder wie Meinhof,
Baader, Enselin en ook korte tijd
de Nederlander Ronald Augustin
van het begin van 1973 tot en met
1975 in zijn Hamburgse kan
selarij een informatiesysteem ten
gunste van de gevangen zittende
leden van de Rote Armee Frak-
tion heeft opgebouwd, gefinan-
ceerd en in stand gehouden.
Daardoor, aldus de lijvige aan
klacht van Rebmann, is het
"saamhorigheidsgevoel en de
strijdlust van deze stads-
guerrilla's ongebroken geble
ven". Bovendien wordt Groene
wold ervan beschuldigd de hon
gerstaking van Baader c.s door
opwekkende circulaires te heb
ben ondersteund. In cellen van
BM-gevangenen zouden docu
menten gevonden zijn met de
dent Geisel, een twee-par
tijen-stelsel kent.
Over de Braziliaanse belangen
in het Latijns - Amerikaanse
en het Caribische gebied, zei
de Braziliaanse president, dat
zijn. land deze belangen wel
zou willen uitbreiden maar
dat men dit dan niet zou moe
ten zien als een soort wedijver
met Venezuela. Brazilië is
zeer geïnteresseerd in het
verstevigen van de banden
met Latijns-Amerika en
trouwens met alle landen van
de wereld, vooral gezien de
grootte van het land en het
relatief kleine inwonertal
(meer dan honderd miljoen
inwoners).
handtekening of de paraaf van de
Hamburgse advocaat.
Groenewold heeft een soort tegen-
geschrift opgesteld, een in eigen
regie uitgegeven en verkochte
brochure van 50 pagina's waarin
hij het omvangrijke initiatief van
de procureur-generaal af
schildert als een poging om "poli
tieke verdediging" in de Bonds
republiek als misdadig te be
stempelen en onmogelijk te ma
ken.
Dit is het steeds weerkerende
thema van Groenewolds ver-
ween hij zag zijn cliënten als poli
tieke activisten op wier hande
lingen de bepalingen van het
normale strafrecht niet van toe
passing kunnen zijn. Hij zegt ook
dat hij de beweegredenen van
Baader c.s. heeft aanvaard zonder
zich ooit met hun handelingen te
hebben vereenzelvigd.
Een van de grote moeilijkheden
waarmee de Hamburgse straf-
senaat te maken heeft bestaat
daarin dat het moeilijk zal zijn in
DEN HAAG (ANP) - Amnesty In
ternational vreest dat bij toekom
stige processen in Zuid-Afrika
steeds meer de doodstraf zal
worden uitgesproken tegen ac
tivisten die het systeem van
apartheid bestrijden.
Deze vrees is gebaseerd op cijfers
die Amnesty de afgelopen jaren
heeft vergaard over de gevolgen
door de bevolking van het rep
ressieve karakter van de apart
heid. Zo werden aan de in 1974
uitgesproken 86 doodstraffen er
metterdaad 40 voltrokken. In
1976 vonden al 67 executies
plaats.
Dit verklaarde een woordvoerder
van de Nederlandse afdeling van
Amnesty International gisteren
tijdens een persbijeenkomst in
Den Haag. De bijeenkomst
vormde het begin van een inter
nationale campagne tegen de
schending van de mensenrech
ten in Zuid-Afrika. In een ruim
honderd pagina's tellend rapport,
getiteld 'politieke gevangenen in
Zuid-Afrika, geeft Amnesty uit
voerige informatie over aantallen
politieke gevangenen, martelin
gen, sterfgevallen in gevangen
schap en het optreden van de
Zuidafrikaanse politie tijdens
onlusten het afgelopen anderhalf
jaar.
Volgens de Nederlandse afdeling
van Amnesty International telt
Zuid-Afrika het hoogst aantal
executies in de wereld. Uit do
cumenten van de Verenigde Na
ties blijkt bijvoorbeeld dat tussen
de jaren 1961 en 1965 in totaal
1033 executies werden voltrok
ken, waarvan meer dan de helft
voor rekening kwam van het
Zuidafrikaanse regime. Amnesty
heeft altijd geprobeerd via het
verschaffen van informatie over
schendingen van de men
senrechten, het geven van morele
steun aan politieke gevangenen
en hun familieleden en het uit
oefenen van druk op de autoritei
ten politieke gevangenen vrij te
krijgen en garanties te scheppen
voor het naleven van de men
senrechten.
In Zuid-Afrika heeft ze geruime tijd
het middel van adoptie van ge
vangenen gebruikt, maar dit
heeft door de starre houding van
de machthebbers zelden tot re
sultaat geleid, vandaar dat nu
door middel van een groot
scheepse campagne nog grotere
pressie wordt nagestreeft om aan
het alom veroordeelde systeem
van de apartheid een einde te
maken.
Het stelsel van de apartheid (ook
wel 'gescheiden ontwikkeling'
genoemd) is in 1973 door de Ver
enigde Naties bestempeld als
'een misdaad tegen de mensheid'.
Op grond van het systeem is
Zuid-Afrika op zodanige wijze
verdeeld dat 87 procent van het
land (waaronder alle belangrijke
stedelijke en industriële centra)
bestemd is voor de 4 miljoen
blanken die slechts 1/6 deel van
de totale bevolking uitmaken. De
resterende 13 procent is toegewe
zen aan de zwarte bevolking en is
verdeeld in een tiental thuislan
den.
Desondanks woont de helft van de
zwarte bevolking in feite in
'blanke' gebieden, zoals Soweto,
en in andere stadsgebieden aan
de buitenkant van de voornaam
ste industriële centra.
de praktijk de grens tussen pas
sieve en actieve solidariteit te
trekken en daarmee de schuld
van Groen wold vast te stellen.
De vraagstukken worden nog ge
compliceerd door het feit dat de
aanklacht spreekt van onder
steuning van een "criminele ver
eniging". Maar toen Groenewold
in 1973 uit volle overtuiging de
verdediging van de kopstukken
der terroristen op zich nam, zaten
alle betrokkenen al hoog en
breed in de gevangenis. Reeds op
de eerste dag van het proces rees
de vraag in hoeverre er nog
sprake kan zijn van een "misda
dige vereniging" als de leden er
van achter slot en grendel zitten.
Die gedachte aan ondersteuning
wijst Groenewold uiteraard verre
van zich. Volgens hem is er wel
iswaar sprake geweest van cir
culaires maar die hadden alleen
tot doel de verdediging te ver
sterken die destijds daarom zo
ingewikkeld was, omdat zij door
vele advocaten gezamenlijk ten
behoeve van vele clienten werd
gevoerd. Groenewold, sinds 1976
door een beslissing van de ad-
vocatenkamer door een voorlo
pig beroepsverbod getroffen,
wordt door verschillende verde
digers van naam, zoals de Bremer
staatsrechtsgeleerde Ulrich
Preuss bijgestaan. Aan de fines
ses van de tenlastelegging zijn zij
gisteren, op de eerste procesdag.
bij lange na niet toegekomen.
Preus heeft er - en dat zeker niet
ten onrechte - de senaat op gewe
zen dat door politici en justitie
ambtenaren al zoveel openbare
verklaringen tegen Groenewold
zijn afgelegd dat van een on
vooringenomen procesvoering
nauwelijks nog sprake zal kun
nen zijn. Daarom verlangt hij een
onmiddelijke stopzetting van
deze strafzaak. Het gerechtshof
zal daarover morgen beslissen.
HARTFORD. Ver. Staten - Duizenden m
sporthal compleet instortte. Slechts enkele ure
nog een basketbalwedstrijd in het complex.
nsen zijn woensdag in Hartford aan de dood ontsnapt toen een
i voordat het dak omlaag kwam, volgden ruim 50.000 toeschouwers
LA PAZ (AFP) - De Boliviaanse
president Hugo Banzer heeft gis
teren een algemene amnestie
voor politieke gevangenen in
Boliviaanse ballingen afgekon
digd. Banzer maakte zijn besluit
bekend in een rechtstreekse ra
dio- en televisieuitzending. On
geveer 1.300 mensen waren al 20
dagen in hongerstaking om
kracht bij te zetten aan eisen voor
een algemene amnestie voor de
politieke gevangenen in Bolivia.
Banzer zei echter ook dat de "alge
mene amnestie niet inhoudt dat
de vijanden van Bolivia onge
straft zullen blijven". Wie deze
vijanden zijn, zei hij niet. In poli
tieke kringen in La Paz was men
dan ook nogal terughoudend met
verklaringen over de werkelijke
waarde van de amnestie.
Banzer verklaarde voorts dat nu het
probleem van de hongerstaking
is opgelost (de aanleiding zou zijn
weggenomen), zijn regering kan
doorgaan met de uitvoering van
het plan voor democratisering,
daarbij gesteund door de strijdk
rachten.
Weer uitstel
bezoek van
Breznjev
aan Bonn
BONN (AFP/Reuter) - De Rus
sische president Leonid
Breznjev heeft opnieuw een
voorgenomen bezoek aan
West-Duitsland uiteesteld. zo
Ier
kt.
se-
an-
;en
te
Proces tegen Baader-Meinhof-advocaat:
BONN (SP) - Is de Hamburgse advocaat Kurt Groenewold
(40) alleen maar een "politiek verdediger" of iemand die
de Baader-Meinhof-groep actieve steun heeft verleend en
daardoor zelf in de kring van terroristische misdadigers
belandde?
