HET BRUINE LEVEN VAN BEN FLEDDERS
Het servicecentrum. Knopjes, lamp
jes, monitoren. Links voor de par
keergarage, en rechts voor het
winkelgebied.
Door
Ria Schuurhuizen
Het directielid-zonder-naam: „De
camera's in de parkeergarages
zijn gericht op de kassa's èn de in-
en uitgangen. In het winkelge
bied hangen ze op plaatsen waar
je de boel goed kan overzien. Ze
doen in feite dezelfde waarne
mingen die ook een politieman of
een bewaker zou kunnen doen,
alleen op een kleiner beeld en
minder persoonsgericht. Of we
nog zonder zouden kunnen? Wat
de garages betreft niet. Die zijn
dag en nacht open. Dan zou je een
ploegendienst in moeten stellen,
en dat is een kostbare zaak. Maar
verder, ik kan er geen antwoord
op geven. Daarvoor zou je ze een
tijdje uit moeten schakelen, en
dat is nooit gebeurd."
In Nederlands drukste winkel
straat - in Hoog Catharijne ko
men per ja&r ruim dertien miljoen
bezoekers - gebeuren natuurlijk
dingen waarbij regelend moet
worden opgetreden.
Alles wat de camera's registreren
komt binnen in wat men bij Hoog
Catharijne het service-centrum
noemt. Daar zorgt men, zo nodig,
voor het waarschuwen van poli
tie, brandweer of geneeskundige
dienst. Zelf heeft men geen en
kele bevoegdheid.
In het service-centrum kijken
voortdurend twee bewakers van.
de Eerste Gecombineerde Ne
derlandse Veiligheidsdienst uit
Den Haag naar de monitoren.
Verscheidene camera's «taan ge
koppeld op een monitor. Om de
zoveel seconden - inztelbaar - ver
springt het beeld. Je ziet op de
fletse schermen mensen lopen.
Het individu zie je niet. Iemand
herkennen is er niet bij.
Het directielid: „In zekere zin is de
bewaking gebrekkig. De mensen
die naar die monitoren zitten te
kijken zien eigenlijk maar
weinig. Alleen als er echt iets aan
de hand is slaan ze aan. Ze mogen
Door
H. J. Oolbekkink
Hij zat wat ontheemd tegenover
de pijnlijk uitgeschoren amb
tenaar. Het grijze corduroy van
de buisstoel voelde onwennig,
en zijn dorst schoot vanuit een
hinderlaag brandende pijltjes
in zijn slapen. Hij keek naar het
tuiltje chrysanten in een vaas
met vuil water. Dat had bier
moeten zijn. Hij zuchtte gela
ten; ook deze kwelling zou
weer voorbijgaan.
„Mijnheer Fledders", begon de
ambtenaar.
„Zeg maar Ben", zei hij moe.
„U bent gisteren voor de derde
keer in anderhalve week niet
op uw werk verschenen. U
'weet dat we een verzuim tolere
ren van hoogstens vier dagen
per maand. U zit nu al op zeven
dagen. Ik ben bang dat
Ben droomde wakend weg.
Als altijd: een schragentafel met
daarop achtendertig glazen
bier. Hij moest ze leeg hebben
voor de ambtenaar zijn laatste,
al zo vaak herhaalde, woorden
had uitgesproken.
.moet dat onherroepelijk tot
een schorsing leiden", besloot
de ambtenaar.
Er stonden nog zes volle glazen
op de tafel. Ben deed gepikeerd
zijn ogen open. „Kan ik nou
gaan?" vroeg hij agressief.
De ambtenaar zuchtte. Was hij
met zoveel idealisme by CRM
gaan werken om dronkelapper
aan het handje te houden? „Ja.
gaat u maar" zei hij neerslach
tig-
Ben verliet het ministerie en
werd, opnieuw, bevangen door
de blinkende nieuwbouw van
Rijswijk die als een vloek op
zijn kwetsbare oogballen af
ketste.
Pas in de bus leefde hij een beetje
op. Over een kwartier zou hij
het eerste glas optillen, ook al
was het in loondienst.
Gered
Het was een idee van Monumen
tenzorg geweest; CRM ei
ciale Zaken hadden subsidie
verleend onder de noemer Wel
zijnszorg. De Bruine Kroeg was
voorlopig gered.
Het uitgangspunt was niet eens
de opmars van het formica-
chroom-cafe geweest, maar de
voortwoekering van pseudo-
bruine kroegen die je tegen
woordig als bouwpakket kon
kopen bij een firma die uit
kunststof tapkasten vervaar
digde die niet van echt te on
derscheiden waren, behalve
dat er nooit de slijtplekken van
zwaarmoedige ellebogen in-
zouden komen.
Het bestand aan Bruine Kroegen
dat nog resteerde diende gered
te worden, had de secretaris
van Monumentenzorg bedacht
op die lauwe lente-avond in
Hoppe. En om te voorkomen
dat al die etablissementen met
stil geweld zouden worden
overgenomen door het studen
tenvolk, moesten er ook vaste
klanten in regeringsdienst
worden aangesteld; beproefde
drinkers die er tegen konden
om van staatswege elke dag be
schonken te geraken.
Ben Fledders was zo'n drinker.
„Staatskeilentillers", was de bij
naam die een referendaris van
Sociale Zaken na drie glazen
sherry voor deze gesubsi
dieerde alcoholisten had ge
vonden.
Om twaalf uur, een half uur
openingstijd, stapte Ben het
cafe van Sjarrel binnen. Hij
snoof de rinse bierwalm van de
vorige avond op en duizelde
een moment - een niet onaan
genaam gevoel dat thuiskomst
betekende. Je had kroegen - hij
rilde even - waar de kastelein
's morgens rondging met een
spuitbus met bieraroma. Die
kon je krijgen van het minis
terie, maar Sjarrel was er zo
eentje die trots zei: „Mijn jon
gens zijn door geen spuitbus-
te verslaan".
Vakman, die Sjarrel.
Toen hij het eerste glas bier aan
pakte trilden zijn handen even;
niet uit drankzucht maar van
verwachting. Hij tikte Jacob,
die naast hem aan zijn tweede
glas bezig was, even tegen de
elleboog; het vertrouwde ge
baar van de jongens onder el
kaar. Dit was de indrink-
periode, dat halve uurtje voor
dat de eerste klanten uit de
buurt binnenkwamen. Sjarrel
had van Monumentenzorg ze-
ven keilentillers toegewezen
gekregen, een aantal dat geba
seerd was op zijn gemiddelde
jaaromzet. Goeie jongens, al
lemaal vond Ben, geen zwets-
ers, maar mannen die van het
drinken een ernstig handwerk
hadden gemaakt.
„Ik hebbie gemist, gisteren", zei
Sjarrel in het voorbijgaan tegen
Ben.
Ben haalde zijn schouders op.
SjarreL knikte.
Ze begrepen elkaar.
„Mij een jonkie d'rnaast", zei Ben
Dat halve uurtje, dat was het
mooist.
Daarna werd het echt werken.
De ministers van CRM en van
Sociale Zaken luisterden naar
de secretaris van Monumen
tenzorg met de welwillendheid
die het schemerduister van de
bistro afdwong. Een pleidooi
voor uitbreiding van het'pro
fessionele drinkersbestand, ze
hadden het al verwacht.
„Het zijn er, over het hele land, nu
bijna vierduizend", zei de sec
retaris. „Welzijnswerkers zon
der weerga. Me dunkt, in het
kader van de bevordering van
arbeidsplaatsen.
De minister van Sociale Zaken
glimlachte. „Vierduizend man.
Loonkosten ongeveer tachtig
miljoen per jaar. Nou heb ik het
nog niet eens over de gratis
drank die ze verbruiken".
„Grofweg tweeenveertig miljoen
's jaars", zei de minister van
CRM. „U begrijpt.
„Maar de kasteleins krijgen die
drank accijnsvrij vanwege het
programma", wierp de secreta
ris tegen.
„Precies", zei de minister van So
ciale Zaken. „Kunt u nagaan
wat een dorst die mannen van u
ontwikkelen".
„Die mannen van u", dacht de
secretaris bitter. Nu het'om de
centen ging waren het opeens
zijn mannen. Maar hij herin
nerde zich nog hoe diezelfde
minister bij het ingebruikstel-
len van het eerste door de staat
bemande bruine cafe bewogen
had gesproken van de mense
lijke waardigheid die in dit
nieuwe project werd gediend
en waaraan hij, dus, van harte
had meegewerkt. Nog geen
drie jaar geleden was dat.
En nu zei Sociale Zaken: „Ik ben
bang dat we het programma
drastisch zullen moeten terug
schroeven".
CRM voegde er aan toe: „Wij
hadden gedacht, een drinker in
vaste dienst per café. Het ge
middelde is nu 4,3% per eta
blissement en dat is bepaald
een te zware belasting voor
onze fondsen".
De secretaris voelde een zachte
aandrang om in schreien uit te
barsten, maar hij kende het on
vermurwbare subsidiebeleid
van de heren. Zeker weer een of
andere sportbond die aan de
bel had getrokken om meer
subsidie; gezonde geest in een
gezond lichaam, dat soort on
zin. „U maakt een groot 6tuk
cultuur kapot", zei hij afgeme-
CRM glimlachte melancholiek.
„Het verwijt is niet nieuw", zei
hij met de beleefde onverbid
delijkheid op gTond waarvan
hij destijds tot het ambt was be
roepen.
„U krijgt nog een schriftelijke
bevestiging van ons", ver
guldde Sociale Zaken de pil.
De secretaris nam zich voor zeer
dronken te worden.
Ben had nu zijn vijfde pils .ter
hand genomen, maar met de
jonge jenever deed hij kalm
aan. Een zoet gevoel van vrede
met de wereld, althans zoals die
zich aan de toog van Sjarrel
voordeed, nam bezit van hem.
Hij bevond zich nu op een pla
teau waar hij de komende uren
zou verblijven: aangeraakt
door, maar nog lang niet on
dergedompeld in de alcohol -
grote gedachten verdrongen
zich in zijn brein, maar namen
godlof niet de moeite duidelijk
gestalte aan te nemen. Een ge
dichtje bedacht hij soms in die
toestand, maar het zou natuur
lijk tc ver gaan om dat op-
te schrijven.
Een regel drong zich met enige
regelmaat op: „De klimop
blaast de loftrompet". Dat-
zat wel goed.
Het was nu drie minuten voor
half een. Aanstonds zou Sjarrel
de deur van het slot doen en
begon de orde van de dag.
Arbeid adelt, dacht Ben. En: Mijn
drinken is werken.
„Attentie, mannen!" riep Sjarrel
een ongedwongen houding bij
de toog aan. Jacob stelde zich
op voor de kooi met de pape
gaai en liet zich. volgens af
spraak, in zyn wijsvinger-
bijten. Hendrik vatte post bij
het biljart waar hy straks moest
voorwenden het spel te beheer
sen. Zo had ieder zijn taak - ze
hadden de door CRM en So
ciale Zaken uitgegeven hand
leiding destijds uit het hoofd
moeten leren. Dat was nog las
tig geweest, dacht Ben. het
hoofd liep hem gauw om. Maar
het was gelukt: een paspoort
tot een bruin leven.
Sjarrel liep naar de deur en
draaide de sleutel om.
De eerste die binnentrad was een
man in een te netjes pak en met
het soort gezicht waar de jon
gens van Sjarrel graag met pas
telkrijt vieze woorden op had
den geschreven.
„Een rondje voor de hele zaak",
zei de secretaris van Monumen
tenzorg met de overmoed
waarvan hij na vertrek uit de
bistro was bevallen. "Want
straks is het afgelopen
..Mijn tyd zal het wel duren",
mompelde Ben tegen zijn
derde jonge borrel.
Hij had ongelijk.
WOENSDAG 18 JANUARI 1978
PAGINA 7
ook niet langer dan een uur ach
ter elkaar kijken."
Behalve de vijf kilometer winkel
straat zijn er in Hoog Catharijne -
2 keer zo groot als Rotterdams
overdekte winkelcentrum Zuid
plein, bijvoorbeeld - de maga
zijngangen, expeditiewegen,
vuilafvoerwegen enzovoort. Dat
is privé-terrein. Het wordt even
eens bewaakt door de Eerste Ge
combineerde, die hier bewakers
met honden inzet.
Voorts zijn er de zeventig technf
sche ruimtes. Ook die worden
„bewaakt" door middel van een
gesloten t.v.-circuit. In het ser
vice-centrum is daartoe een
data-centrale. Op afroep is van aV
die ruimtes, om maar wat te noe
men, de vochtigheidsgraad, de
temperatuur van het koelwater,
de druk of de spanning af te lezen
op een scherm. Vroeger moest
daarvoor om de zoveel tijd een
onderhoudsmonteur persoonlijk
op controle.
Video
Wat de toepassing be
treft zijn de mogelijkheden van
t.v.-bewaking haast onbeperkt.
„Video is niet meer weg te den
ken", zegt de heer A. J. Geels van
Brandsteder Electronics (zeg
maar Sony) daarover. Sony is de
grootste in Nederland op het ge
bied van de t.v.-bewakingsap-
paratuur.
De heer Geels - hij spreekt liever
over video-bewaking - zegt:
„Slechts vijf procent van die vi
deo-bewaking wordt toegepast
bij de criminaliteitsbestrijding.
De rest voor algemene doelein
den. Het is begonnen, zo'n twaalf
jaar geleden, bij de bedrijven die
grote terreinen wilden overzien.
Toen kwam de toename van de
criminaliteit en de baldadigheid.
Grootwinkelbedrijven zetten de
t.v.-camera in tegen de win
keldiefstallen. Andere tegen be-
drijfsspionage en sabotageda
den. Van die camera's gaat een
grote preventieve werking uit. Je
moet overigens niet vergeten dat
een gesloten t.v.-circuit altijd
deel uitmaakt van een pakket
veiligheidsmaatregelen. Het is
slechts een onderdeel.
In grote warenhuizen hangen van-
daag-de-dag toch zo'n dertig tot
veertig camera's. In de begin
UTRECHT - „Er is niets geheimzinnigs aan. We
werken niet met verborgen camera's. Je kan ze
allemaal zien. Overal hangen bordjes .waarop
staat: Wij waken per t.v. over uw en onze eigen
dommen. Het gaat ons er alleen om dat het pu
bliek hier rustig kan winkelen."
Aan het woord is iemand van de
directie van het Beheerkantoor
Hoog Catharijne. Het gigantische
overdekte winkelcentrum en
kantorencomplex in hartje
Utrecht wordt als geen ander
object bekeken door vele
.tientallen camera's die hun beel
den doorseinen naar een centrale
post.
Lijnrecht tegenover die opvatting
staat de mening van een
Utrechtse actiegroep, die vlak
voor Kerstmis met spuitbussen
kunstsneeuw de camera-ogen
dichtspoot. Hun visie: Allemaal
veel te griezelig. Je wordt overal
bespied. Je kan hier niet eens rus
tig een kopje koffie drinken zon
der dat iemand dat op een
schermpje ziet. De leden van die
actiegroep vinden dat het beeld
dat Orwell in zijn boek 1984 op
roept, Grote Broer ziet u, angstig
nabij is. Het directielid van Hoog
Catharijne - om onduidelijke re
den, uit een oogpunt van "con-
cernpolitiek", wil hij niet dat zijn
naam wordt genoemd - daarover:
"Wij zorgen heus zelf wel dat het
niet zo wordt dat het publiek zich
bespied gaat voelen. Dan schiet je
met die t.v.-bewaking je doel
volledig voorbij. Krijg je zelfs een
averechtse uitwerking', en gaat
men je mijden. Onderzoeken
hebben trouwens aangetoond dat
de mensen die hier komen win
kelen geen enkel probleem
hebben met die camera's."
In de winkelstraten van Hoog Cat
harijne hangen zeventig ca
mera's. Tien camera's hangen in
de tot het complex behorende
parkeergarages. Het winkelcen
trum telt 2,3 hectare openbare
weg. Dat komt neer op een lange
winkelstraat van vijf kilometer.
Er zijn 180 winkels gevestigd,
waarvan een aantal binnen zijn
deuren ook nog eens werkt met
een gesloten t.v.-circuit. Met en
kele warenhuizen en de Neder
landse Spoorwegen meegere
kend, die een eigen gebied in het
complex hebben, gaat het ook
hier om tientallen c
In de winkels en warenhuizen gaat
het hoofdzakelijk om de bestrij
ding van winkeldiefstal en zak
kenrollerij. Bij de Spoorwegen en
in het openbare gebied gaat het
om de openbare orde.
periode kostte een cameraatje
plus monitor zo n dertig- tot vee
rtigduizend gulden. Die prijs is
gezakt tot de helft. „En dat", al
dus de heer Geels, „terwijl de be
trouwbaarheid en de levensduur
zijn toegenomen, de afmetingen
kleiner, handiger, zijn geworden.
Dat heeft bij de bedrijven de inte
resse doen toenemen. Belangrijk
is daarbij de besparing op de per
soneelskosten. Ook belangrijk is
dat de techniek op deze manier
een aantal minder prettige taken
van de mens heeft overgenomen.
Denk aan controle in koelhuizen,
bij giftige of gevaarlijke proces
sen, voortdurende patienten-
bewaking in ziekenhuizen."
Een ontwikkeling, die nu gaande is,
houdt in dat de man die de moni
tor in de gaten moet houden niet
voortdurend hoeft te kijken.
Door middel van aan het gesloten
t.v.-circuit gekoppelde contacten
(infrarood, stil-alarm, radar)
wordt hij gewaarschuwd wan
neer er iets is dat zijn aandacht
behoeft. En of dat nu overdag is
of 's avonds of 's nachts, maakt
niet uit. Daarvoor zijn dan weer
infrarood of helderheidsverster
kers. Grote Broer ziet alles. In-
ploegendienst.
Ook dit is t.v.-be waking. De boer hoeft niet meer indestal leslapen.ofom
de paar uur zijn bed uitals een koe op kalven staat. Camera in destal.
monitor on het nachtkastje.
