Fascinerende Kjlian-avond Trijfei i DE SPREKENDE EZEL @llc/ Ploink: soms leuk TOONKUNSTORKEST GEEFT VOLDOENING MAANDAG 16 JANUARI 1978 "Er valt over Hans Knoop veel slechts te vertellen, en dat zal ik in de navolgende bladzijden zeker niet laten Aldus begint het laatste hoofd stuk in "De huichelmoordenaar" van Martin van Amerongen, die over een week in de boekhandels zal liggen. De artikelen in dit bijna 300 pagina's tellende boek werden eerder gepubliceerd in Vrij Nederland, op het laatste na, dat de titel "Kuifje in Zwitser land of beter, een half jood dan een lege dop" heeft meegekregen. Het is een polemisch stuk in de orde van grootte van "uren met Dirk Coster" van E. du Perron van voor de oorlog, en Man darijnen op zwavelzuur' van W. F. Hermans van na de oorlogEen satanisch stuk, zonder verzinsels overigens, en met een soort dub bele bodem, omdat Martin van Amerongen en Hans Knoop volle neven zijn: Oorlogskinderen waren wij, volle neven van vrijwel dezelfde leeftijd, opgroeiend in min of meer hetzelfde burgerlijke milieu Dus brachten wij onze jeugd- en jongelingsjaren broederlijk door boven de knikkerzak. Toen wij eenmaal tot wasdom waren ge komen, sloegen wij tegengestelde wegen in. Ik ging linksaf hij ging rechtsaf." Kuifje Martin van Amerongen vertelt hoe Hans altijd door zijn moeder (tante Liesje voor Martin) werd opgehemeld: "Kreeg de jongen op vrijdag een paar friese doorlo pers, dan was hij reeds op zater dag jeugdkampioen-van- N oord-Holland"en herinnert zich zijn "opvallend geringe in tellectuele emancipatiedrift" "Terwijl ik cultuurhongerig de hoofdstedelijke boekhandels en bibliotheken afgraasde, bleef zijn boekenschat door al onze jon gelingsjaren heen beperkt tot zegge en schrijve twee exempla "\Door Niro Scheepmaker n ren. Ik zie ze nog staan op de om bouw van zijn bed: een biografie van David Ben Goerion en de bundel "Op het Vinkentouwvan Godfried Bomans Hans Knoops rol in de affaire- Menten komt uitvoerig ter sprake, culminerend in de arrestatie van Menten in Zwitserland. Martin van Amerongen beschrijft dit al dus: "Totdat de Telegraaf, twee weken later, die beroemde foto publiceerde. Rechts stond Pieter Menten, geflankeerd door twee rechercheurs. Links stond Hans Knoop, met de parmantigheid van Kuifje en de morsige regen jas-met-opgestoken-kraag van. inspecteur Colombo. Hij riep: "Hé, Menten" en keek de ar restant niet zonder Schaden freude in het gezicht. Waarna Menten op de te verwachten wijze reageerde. Hij schold Hans Knoop uit voor "vuile rotjood". En weer drongen zich beelden uit onze gezamenlijke kinderjaren op, herinneringen aan onze ge voelens van verwarring, onbe grip en verdriet, als deze of gene zich weer eens in soortgelijke zin had uitgelaten. Maar ook de, eer der vermelde, herinnering aan tante Liesje die, ruisend van het bont en rinkelend van de siera den, bij een minvermogende buurvrouw op visite ging en ons even later, met een mengeling van gekwetstheid en triomf, mede deelde dat de vrouw "gejood" had". Familie De eigenlijke reden waa rom Mar tin van Amerongen zoon va n een niet-joodse moeder en een joodse vader) nu eindelijk eens met zijn volle neef Hans Knoop (zoon van een joodse moeder en van een half-joodse vader) wilde afreke nen, was kennelijk diens beroep op al zijn vermoorde familieleden als drijfveer achter zijn jacht op Menten. In een interview in het Parool heeft Hans Knoop gezegd: vierenzestig familieleden zijn door de nazi's vermoord. Martin van Amerongen zegt daar dit van: "Was wir verstellen, dass konnen wir nicht tadeln", zei de Duitse dichter-en-denkerIk ben op mijn beurt bereid om die jon gen veel te vergeven, want ik heb een zachtaardig karakter en ik weet bovendien dat het niet alle maal zijn schuld is( Door die merkwaardige beschikking van het lot is zijn familie namelijk ook mijn familie, vandaar dat ik mij genoodzaakt voel om hier ex cat hedra mede te delen dat deze fa milie tot de laatste man en vrouw gespaard is gebleven. Zijn ouders, zijn broer, zijn vier groot ouders, zijn ooms en tantes en niet te vergeten, zijn sympathieke ne ven zijn allen ongeschonden uit de oorlog gekomen. Wat bezielt die jongen? En wie bedoelt die jongen' Doelt hij soms op die oud-ooms en betoverachtemich- ten die zijn weggehaald, zoals elke jood, tot in de joodse gemeen schappen van Groenland en de Fzzzji-Fzzzji-eilanden toe een oud-oom en een betoverach- ternicht betreurt, die niet is te ruggekomen? Handelt de koop man van het Venetië van het noorden tegenwoordig zelfs in vergaste oud-ooms en betoverach- ternichten? Met De Kinderspelenals hoogtepunt LEIDEN - Het zijn interessante dingen, waarmee het in een nieuwe bloeiperiode terecht gekomen Nederlands Danst heater zich de laatste tijd be zig houdt. Neem nou ee das avond zoals die in het afgelo pen weekeinde in de jammer genoeg niet helemaal uitver kochte Leidse Schouwburg werd gegeven. Op het prog ramma prijkten door allerlei omstandigheden drie ballet ten van Jiri Kylian, huischo- reograaf en artistiek mededi recteur van het Haagse gezel schap. Het bleken drie vol treffers te zijn, zowel in cho reografisch als in puur dan stechnisch opzicht. Het heeft trouwens maar een haar ge scheeld of balletminnend Leiden moest het boeiendste van de hele Kylian-trits, na melijk "De Kinderspelen", maar elders in het land gaan zien. Tegen het op het Leidse toneelpodium brengen van dit werk bestonden bij het Danstheater aanvankelijk nogal wat bezwaren, omdat men er nauwelijks mee uit de voeten dacht te kunnen. Dat men Kylians nieuwste ballet, dat nog maar een week tevo ren in première is gegaan, na veel passen en meten en on der hevige druk van schouw burgdirecteur Hans van Dam hier toch heeft uitgebracht is een compliment zeker waard. Leidse theaterliefhebbers moeten het door de vrij ge ringe opening breedte van de toneel-opening toch al te vaak zonder grote (lees: veel ruimte opeisende) spek takels, of het nu ballet betreft dan wel toneel en opera, stel len. "De Kinderspelen" van Jiri Kylian dus. Een zowel in let terlijke als in figuurlijke zin wat nevelig ballet, waarin veel aan de fantasie van de toeschouwer zelf wordt over gelaten. Bezwaarlijk of niet; een dichterlijke schepping als dit ballet toch is roept in elk geval emoties op. Kylian heeft zich bij het maken van dit ballet laten inspireren door het gelijknamige schilderij van Pieter Breughel de Oude en boven dien gebruik gemaakt van Gustav Mahlers "Kinderto- tenlieder", aangevuld met een door Gary Carpenter, de muzikale man van het NDT, knap samengestelde band collage van allerhande, vooral sterk ritmische, geluiden. In tegenstelling tot wat de titel doet vermoeden is Kylians nieuwste ballet geen vrolijk werkstuk geworden. Het roept en door de suggestieve muziek en door de bewegin gen, die daarop worden ge maakt, een wat macabere sfeer op, waarvan echter meer ontroering dan huivering uit gaat. Het spel van kihderen, dat een schaduw vooruit werpt op latere ervaringen. Daarop schijnt dit ballet mede te zijn gebaseerd, maar woorden als kinderen, spelen en dood en combinaties daar van vormen een grote bron van fantasie, waarmee je alle kanten uit kunt gaan. Met be hulp van vier ladders die in belangrijke mate het rijk geschakeerde lijnenspel van dit ballet mede bepalen en die al meteen bij de aanvang de vorm van een babybox aan nemen, aldus het begin van het leven symboliserend en met gebruikmaking ook van andere attributen als klet terende pannedeksels heeft Kylian een uitermate fascine rend werkstuk tot stand ge bracht, het schimmige om hulsel ten spijt. Een werk stuk, waarvan mede dank zij de enorme inzet, vooral ook in expressief opzicht, van de dansers en danseressen een zeldzame zeggingskracht uit gaat. Veel spanning ook in Kylians vrouwenballet "Ariadne", dat tijdens het jongste Holland Festival voor het eerst werd gedanst. Eveneens een van symboliek en dramatische geladenheid doortrokken ballet op door Arne Nord- heim in opdracht van het NDT gecomponeerde muziek voor twee vrouwenstemmen. Wat breed uitgesponnen mis schien, maar fraai van struc tuur en als ensemblewerk heel beheerst naar een for midabel niveau getild. In sterk contrast hiermee staat de humoristische kracht patserij in het al wat oudere ballet "Symfonie in D" op muziek van Haydn, waarmee deze Kylian-avond werd be sloten. Kylian heeft Haydns muziek (twee delen uit de Kloksymfonie en het slotdeel Fragment uit Kylians grap pige ballet "Symfonie in D". uit de Jachtsymfonie) ge bruikt om een amusant ballet te maken. Met ontheiliging van deze muziek heeft dat niets van doen. Hij steekt in dit werk op licht-ironische wijze de draak met de hoofse gebaren en de veelbewon- derde bravoure van het klas sieke ballet. Er komen kluch tige effecten, met fors springwerk van de dansers, in voor, die aanleiding geven tot veel geschaterlach. Maar ook bij het ballet mag er zo af en toe best eens op de dijen ge kletst worden. PIETER C. ROSIER Her n EeKtfK ttEet Hoeil^k~ 7E. KIE2EAJ IaIÊL.KE TeKEA)/A/<5j lOü IK. PB OBIB SLBC+trsrB Eeuir ^ooibaj M/NBT SLEC+crB DB FRED BASSET 2223=1 7 Weütten ST met 'n probleem!' fX De avonturen van Jommeke LEIDEN - Bassist Maarten van Regteren Altena zal ongetwijfeld zeer verdienstelijk bas kunnen spelen. Hij blijkt zelfs in staat een onnavolg baar geluid op dit levensgrote instrument voort te brengen, terwijl hij twee strijkstokken hanteert en inmiddels eer appeltje eet. Ga daar maar eens aan staan. Het lijkt me, datje, als aankomend musicus, uit oogpunt van mobiliteit eerder voor de triangel dan voor de bas kiest. Bassisten moeten derhalve fanatieke musici zijn. Dat kan eenvoudig niet anders Van Kegteren Altena ondersteunde zaterdagavond in het LAK-theater de clown Teo Joling, die wat houding, gebaren, mimiek en humor op vallend veel lijkt op een bekende Leidse garagehouder. Joling's humor is gebaseerd op subtiliteit: het ontwijken van een spot; het rangschikken van twee kopjes en twee lepeltjes, het 'lezen' van een krant en het balanceren op een stoel met drie poten. Joling (zou het woord 'jolijt' van zijn achternaam zijn afgeleid?) zoekt ook z'n humoristische kracht in het in ontvangst nemen van applaus dat voor Van Regteren is bestemd. Dit gaat op de duur wat vervelen. En dat geldt min of meer voor het hele programma van 'Ploink'. Het is soms 'wel leuk', maar daar is eigenlijk alles mee gezegd. BERT KOEKEBAKKER OEGSTGEEST - De Groene Kerk herbergde het Toon kunst Orkest onder leiding van René Verhoeff. Dit m.m.v. de heren Vonk, Heen- teler, Koumans, Citteur: fa got, viool, alt, cello. Daarnaast nog m.m.v. het soliërende or kestlid Constance Backer, fluitiste, en van de be roepszangeres Christine Har vey. Deze zong in duet met de fluit de aria "Süsser Trost, mein Jesus kommt" uit Bach's sopraansolo-kerk- kantate 151. Helemaal in de vibratoloze, door haar partner fijn afgelijnde instrumentali- teit gebeurde dit wel niet... Dat lukt zelden, maar haar ge roemde vakkunde verlooc hende zich niet. Op die aria volgde een heel goed ge bouwd Kwartet van De- vienne (een Parijse fagot- en fluitleraar in Mozart's dagen), verklankt door fagottist Maarten Vonk en de drie gas- tstrijkers. Dat liep technisch volmaakt - mede als gevolg van de voor de fagot zo goed liggende schrijfwijze - vloei end en welsprekend in de toonkleuring. Die toonkleu- ring, hoewel weer anders, als gave en middel om de luiste raar op de rand van zijn stoel te krijgen, verscheen er weer, maar nu in het volle orkest in een uiterst dankbaar Diver timento van de in 1929 gebo ren gast-altist Rudolf Koumans. Werk, mij niet on bekend. misschien indertijd gehoord bij een van de stu dentenorkesten. De wijze, waarop deze componist de blazersklank integreert in die van de strijkers is weldadig en zijn tastzin voor het vak is evident. Het concert begon, eerst in de akoestieke verkenning niet gladgestreken, maar mooi hersteld, met het 1ste Bran den burgs Concert van Bach, geniaal en vrijwel nooit te ho ren. Het heeft de klassieke Vivaldi-driedeling, maar met een Menuet in de staart. Met het ingebouwde Trio wentelt dat menuet een duchtig aan tal keren door op een melodie, die in de danssalons toen een "Schlager" zijn kon. Het or kest, dat ras mijn bewonde ring kreeg, werd aldoende één soepele beweging in deze concertante symfonie. Bla zers en strijkers gelijk waardig. KEES VERHOEF U'i/lVP 16 januari 1978 Honderd jaar geleden stond in de krant: -Dezer dagen isteRonsoy,in het Fransche departement Somme, een zekere Louis Etienne Mir- vault overleden in den ouder dom van ruim 102 jaren. Niet alleen zijn hooge leeftijd was opmerkelijk, maar ook zijn le vensloop. Met Lafayette stak hij den Oceaan over om Amerika in den Onafhankelijkheidsoorlog tegen Engeland bij te staa nHij werd gevangen genomen door Indianen, die hem wilden doo- denmaar gered door eene nege rin, die hem hielp ontvluchten Hij bereikte een Engelsch schip, waar hij zich voor een Ameri kaan uitgaf. Men ontdekte evenwel, dat hij een Fransch- man was en hij zou gehangen worden. Hij greep toen naar de viool, die hij had medegebracht en wist zoo roerend te spelen, dat de kapitein hem de vrijheid schonk. Mirvault werd geboren onder de regeering van Lode- wijk XV en maakte vervolgens die van Lodewijk XVI, de revo lutie, het keizerrijk, de res tauratie, de Juh-monarchie, de tweede republiekhet tweede keizerrrijk en de derde repu bliek mee. Na de omwenteling van 1830 beheerde hij de eigen dommen van den markies van Vaudeuil en verwierf het ver trouwen van Mme.de Vaudeuil, toen zij weduwe was geworden. Hij werd haar erfgenaam, wat aanleiding gaf tot een proces met den schrijver Alfred de Vigny, dat vijftien jaar ge duurd heeft. Bij den verkoop van het kasteel en de goederen van Vaudeuil kocht hij een uode canapé, stijl Lodewijk XV, waarop hij, uit eerbied voor de nagedachtenis zijner overlede meesteres en beschermster, nooit is gaan zitten. Vijftig jaar geleden: In Lithauen is weer een wijd vertakte communistische or ganisatie ontdekt. Er zijn ne gentien personen gearresteerd, onder wie een aantal hoogere ambtenaren van verscheidene Leidse bioscopen LUXOR: "Twee door het dolle heen", da. 2.30. 7.00 en 9.30 uur, zo. 2.00. 4.30, 7.00, 9.30 uur. 12 jaar. CAMERA: "Soldaat van Oranje", da. 20.00 uur, 12 jaar. Kindervoorstelling: "Pim Pandoer in het nauw", za. en woe. 2.30 uur, zo. 2.00 en 4.15 uur Nachtvoor stelling: "Bonnie and Clyde", vr. en za. 11.30 i 16 ii LIDO I: "The spy who loved me", da. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 12 LIDO II: "De reddertjes", da. 2.30 uur, za. en zo. 2.30 en 4,45 uur, a.l. "Een paarse taxi", da. 7.00 en 9.15 uur, 16 jaar. LIDO III: "De man die van vrouwen hield", da. 7.00 en 9.15 uur, 16 jaar. Kin dervoorstelling: "Tekenfilmfestival". da. 2.30. zo. 2.30 en 4.45 uur. STUDIO: "The last remake of Beau Ge ste", da. 2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.30 uur, a.l. TRIANON: "ABBA. the movie", da. 2.30.7.00 en 9.15 uur. zo. ook 4.30 uur. a.l. REX: "Blue movie", da. 7.00 en 9.15 uur, ma., di., do. en vr. ook 2.30 uur. 16 jaar. Kindervoorstelling: "Popeye", za. en woe. a.l. Nachtvoorstelling: "Por nomeisjes in de o 11.30 uur, 16 jaar. Alphcnse bioscopen EURO I e'n II: "The spy who loved me", da. 1.45, 6.45 en 9.15 uur, zo. ook 4.15 uur. 12 jaar EURO III: "Twee door het dolle heen", da. 2.15, 7.15 en 9.45 uur. (za. niet om 2.15 uur), zo. 2.15, 4.45. 7.15 en 9.45 uur, 12 Ongevallendienst ziekenhuizen Leiden uur tot woensdag 13.00 uur (Diae senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis). Bezoekuren ziekenhui zen Placonessenhuis: Middagbezoekuur: 13.45-14.30 uur. Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur. Kin derafdeling dagelijks van 14 00-19.00 uur alleen voor ouders zondag 14.00-15.00 uur voor overige familieleden. Kinderen beneden 14 jaar hebben geen toegang op de kinderafdeling. LAMSCOTELETJES Snijd fijn 100 g. ont bijtspek, een prei, een stuk winterwor tel, enkele takjes sel derij of een stukje selderijknol en ui. Verkruimel blaadje laurier. Bak dit alles samen in' beetje boter aan. Strooi er een snufje tijm over. Giet er enkele minuten bak ken 1/41. bouillon bij, die u van een tablet- kunt maken. Voeg een paar takjes pe terselie toe en laat het geheel een half uur zachtjes koken. Zeef dan de bouillon. Laat 50 g. boter bruin worden en roer ei g. bloem door. Blijf roeren tot ook de bloem goudbruin is. Meng er 2 theel. to matenpuree door en 2 theel. versgemalen peper en giet er dan geleidelijk bouillon bij. Blijf daarbij goed roeren, steeds boven laag vuur, tot een gebon den saus is ontstaan. Bak 4 dunne lams- coteletjes in bruine boter boven niet al te hoogstens goudbruin. Ze behoren van binnen te blijven. Geef apart bij het vlees. ondernemingenDe leiders i de orgayiisatie konden eveneens worden ingerekend. -Op Sicilië hebben gendarmes in versehillende gemeenten in de omgeving van Agrigento niet minder dan' 308 personen gearresteerd, die beschuldigd worden van de volgende mis daden: 40 moorden,20 pogingen brandstichtingen en moord, 1600 diefstallen, 120 gevallen van afpersing. 80 brand stichting ennen 60 andere mis dadige activiteiten. De bevol king wenscht zich geluk met deze door Mussolini bevolen zuivering van Sicilië. -Onbevoegden hebben op Fran sche slagvelden een inzameling gehouden van niet-ontplofte projectielen, welke aan de staat toekomen. Er is een vrij groote voorraad gevonden in opslag plaatsen te Boulogne, welke toe- behooren aan den vertegen woordiger eener Engelsche firma. Deze houdt vol te goeder trouw te zijn. De schade, door den staat geleden, moet aan zienlijk zijn, men spreekt van 80 m ill men francs. Sint Elisabeth-ziekenhuis: e KLASSE: Volwassenen dagelijks van 14.00-14 45 uur en van 18 30-19.30 uur Kraamafdellng: dag. Van 11.15-12.00 uur (alleen voor echtgenoot) van 15.00-16 00 Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30 2e KLASSE: Volwassenen dagelijks van 11.15-12 00 uur en van 14.00-14 45 uur en van 18.30-19.30 uur. Kraamafdellng: dag. van 11.15-12.00 uur (alleen voor echtgenoot) van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow laatste kwartier van middag- en avond bezoek. Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30 Academisch Ziekenhuis Voor alle patiënten behalve kinderen) zijn de bezoekuren als volgt: Elke dag; 14.15-15.00 uur. 18.30-19.30 uur Voor de prematurenafdeling gelden de volgende bezoekuren (alleen voor Maandag tlm vrijdag 18 30-18 45 uur Zaterdag en zondag 14.45-15.00 uur Bezoek aan ernstige patiënten Wanneer voor ernstige patiënten door- looend bezoek wordt toegestaan kan de hoofdverpleegkundige hiervoor spe ciale kaarten verstrekken. Bezoektijden Kinder kliniek: Dagelijks: 15.00-15.43 uur. 18.30-19.00 uur Bezoektijden kinderafdeling: Elke dag 5 00 i 18.30-19.00 i Alphen aan den Rijn Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30; 13.30- 14.16 en 18.30-19.30 uur; 3e klas 13.30- 14.15 en 18.30-19.30 uur; Kraamafdellng 13.30-14.45 alleen voor echtgenoten 19- 20 uur; Kinderafdeling 15-15.30 uur al- r ouders 18-18.30 u Geluidshinder Schiphol Klachten over geluidshinder van vliegverkeer van en naar Schiphol kun nen dag en nacht worden gemeld bij h- t informatiecentrum Geluidshmdt Schiphol (020-175000).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1978 | | pagina 21