Voorlopig geen beroepsleger
Ik was gewoon bang van zoveel centen
Het vrouwtje
van Stavoren
is spoorloos
2 halen
1 betalen
Nationale Woningraad is
niet blij met 500 miljoen
TOT DRIE JAAR GEEIST TEGEN BANKOVERVALLERS
Advies van staatscommissie-Mommersteeg
2 zakken
Dropmunten
van 3.70 voor^r i
echt handgeschilderd
De Leidsche Fles b.
Eis tegen de
'schrik der
middenstand'
in totaal
19 jaar
WOENSDAG 11 JANUARI 1978
BINNENLAND
PAGINA 7
Het vrouwtje van Stavoren
STAVEREN (SP) - Eenzaam stond
het beeld aan de haven. Een
vrouwenfiguur, de hand boven
de ogen, turend over het IJs-
selmeer 's Zomers dromden de
toeristen rond het legendarische
Vrouwtje van Stavoren, het foto
toestel in de aanslag. Nu staat al
leen de sokkel er nog. Uit het
voetstuk steken wat ijzeren sta
ven. Het één meter hoge, bronzen
beeld is spoorloos.
UTRECHT (SP) - Jack K. en Eric
van G. waren die vroege don
derdagochtend 3 november nog
het meest verbaasd van allemaal.
Door middel van een overval wil
den de twee werkloze Utrechters
aan een paar centen komen. Een
ton zou mooi zijn, om over twee
ton maar niet te praten. Hun
overval op het bijkantoor van de
Nederlandse Middenstands
Bank aan de Veemarkt in Utrecht
bracht welgeteld 4.151.532 gul
den op. Nagenoeg de gehele buit
is terecht, op 40.000 gulden na
"Ik was gewoon bang van zoveel
centen. Het was te veel", vertelde
de 37-jarige Jack gisteren voor de
Utrechtse rechtbank. Zijn mak
ker, Eric van G. (22), wist ook al
niet wat hij met het geld aan
moest. Daarom onthaalde hij zijn
aanstaande schoonouders op een
uitgebreide kroegentocht in Am
sterdam, met juwelen toe, en
kocht hij voor 10.000 gulden aan
heroïne, waarop hij zijn kamera
den onthaalde. Gisteren werden
Eric en Jack zelf onthaald. Door
officier van justitie mr. P. Be
nder. Voor Jack had hij een eis
van drie jaar Gevangenisstraf in
Door
Gerard van Zuuren
gedachten, voor Eric 2,5 jaar.
De hele dag besteedde de Utrechtse
rechtbank gisteren aan een van
de grootste overvallen die ooit in
ons land werd gepleegd. De of
ficier van justitie illustreerde: "In
het tweede kwartaal van vorig
jaar werden tachtig overvallen op
geldinstellingen gepleegd. De to
tale buit daarvan bedroeg nog
geen twee miljoen gulden. Hier
werd in één klap ruim vier mil
joen gulden geroofd. De eisen
kan ik dan ook niet los zien van de
omvang van de buit.
Behalve de overvallers stonden gis
teren nog drie mensen terecht.
Dat waren het echtpaar Sylvia
(39) en Cor van V. (40) en de 22-ja-
rige Jeanette van V. een zusje van
Cor. Zij allen hadden een ge
deelte van de buit verborgen of
uitgegeven. Het echtpaar van V.
had voor aanstaande schoonzoon
Eric zelfs 1.145.800 gulden ver
stopt. Tegen Sylvia eiste de of
ficier twee maanden voorwaar
delijk en een boete van 1000 gul
den. Tegen Cor zes maanden,
waarvan twee maanden voor
waardelijk. Tegen Jeanette eiste
hij drie maanden voorwaardelijk.
Zij had de twee daders bij elkaai
gebracht en daarvoor 9000 gul
den gevangen.
Jack was als kleine jongen al graag
op de Veemarkt. Sinds een jaar ol
vijf kreeg hij een uitkering vol
gens de WAO de wet arbeid
songeschiktheid. De laatste
maanden trok hij opnieuw steeds
de donderdagen naar de Vee
markt. Hij vertelde gisteren:
"Half oktober zag ik toevallig hoe
dat geldtransport van Van Gend
Loos, bedoeld voor het kan
toortje van de Nederlandse Mid
denstands Bank, verliep. In de
dagen en weken die daarop volg
den groeide bij mij het idee van
een overval. Volgens mij moesi
het gemakkelijk zijn dat geld buit
te maken. Kijk, ik heb van mijr
dertiende jaar af gewerkt. Sinds
vijf jaar was ik nu arbeidsonge
schikt. Dat is ook niet alles. Ik
kon niets doen. Ik kan niet lezer
en schrijven. Ik verveelde me rot
Ik wilde gewoon een beginkapi
taaltje, om een antiekwinkeltje t<
beginnen, of een bloemen
stalletje.
Aan Jeanette van V., een kennis
van zijn ex-vrouw, vroeg hij om
"een betrouwbare hulp". Jack
daarover. "Ik durfde die overval
niet alleen te plegen". Zo kwam
Jack in contact met Eric. Pas een
dag voor de over/al vertelde hij
Eric waar het precies om ging. In
tussen had hij al allerlei voorzor
gen genomen. Zo ontvreemdde
hij alvast een auto, legde hij twee
fietsen klaar halverwege de
vluchtweg en bekeek hij het
bankfiliaal, dat naast een poli
tiepost zat, nog een paar keer.
Tussen de politiepost en het
bankfiliaal was een doorgeefluik.
Maar het voorgeschreven ge
bruik daarvan was door de jaren
heen verwaterd. Jack: "Ik re
kende op 100.000 of 200.000 gul
den. Ik sprak met Eric af dat we
geen echte wapens zouden ge
bruiken. Ik zorgde voor een
luchtdrukpistool en de kolf van
een buks".
Donderdagochtend 3 november
kwart voor acht gingen Jack en
Eric naar de Veemarkt. Korte tijd
later onderschepten ze W. Daa-
men, geldloper bij Van Gend
Loos, en J. Helmond, bank-
beheerder van de Nederlandse
Middenstands Bank. Onder be
dreiging van hun "wapens"
dwongen ze beide mannen met
de volle geldcassettes naar hun
vluchtauto te lopen, die midden
op het marktterrein stond. Daar
kon de geldloper gaan. De heer
Helmond moest echter mee. De
daders verdwenen naar een stil
modderpad, waar ze de bank-
beheerder dwongen het geld over
te laden in een sporttas. Op de
fiets verdwenen ze. De heer Hel
mond moest de kofferbak van de
gestolen auto in. "We doen het
niet op slot. Er zit lucht genoeg in.
Je stikt echt niet. Zeg maar wie
we moeten bellen om te zeggen
datje hier zit", zo zei Jack vol be
zorgdheid tot de heer Helmond.
En later belde hij inderdaad de
brandweer om te vertellen dat er
op het modderpad iemand opge
sloten zat in de kofferbak van een
auto.
Nog op het Veemarktterrein - na
een tocht met de onder schot ge
houden geldloper en bank-
beheerder door een winkelga
lerij, een overvol restaurant en
een druk marktterrein - deden de
overvallers een poging het geld te
tellen Jack daarover "Er was
geen tellen aan. Allemaal bundel
tjes van duizend en honderd. Te
gek gewoon".
Jack dacht vervolgens aan Eric
100.000 gulden te geven als belo
ning voor zijn hulp. Dat bleek la
ter ruim één miljoen gulden te
zijn. Jack: "Ach, het maakte me
allemaal niet uit. Ik had van geld
eigenlijk geen benul".
Rechtbankpresident mr. H. Don
ker had enige moeite met het naar
waarde schatten van de overval.
Hij veronderstelde: "Of het is
ontzettend stom geweest, of het is
in al zijn eenvoud een geniale
overval geweest". Maar Jack
trachtte hem daarin tegemoet te
komen: "Het is gewoon ontzet
tend stom geweest".
Uitspraak over twee weken.
Staveren be-
De bur-
De
grijpen er niets
gemeester, de havenmeester
de opperwachtmeester uit de na
burige Hindelopen ook niet. Ach
ja, er wordt natuurlijk wel eens
wat kattekwaad uitgehaald. Zo
werden met oud en nieuw de
plaatsnaamborden van het dorp
naar het gehucht Creil in de
Noordoostpolder gebracht. En de
borden van Creil verhuisden naar
het westelijkste puntje van
Friesland. Een grap. Maar het
ontvreemden van een van de be
kendste symbolen van ons land,
dat wordt in Staveren hoog op
genomen.
Havenmeester Hes woont vlak bij
de plaats waar het beeld stond
aan de Oude Haven. Vaak loopt
hij langs de lege sokkel. "Als ze
het in het water van de haven
hebben gegooid", zegt hij, "dan
zijn we het voorlopig kwijt. Het is
hier drie meter diep. Dan moeten
we wachten tot de marine hier
weer eens binnenvaart om te hel
pen zoeken".
Het beeld van het Vrouwtje van
Stavoren werd negen jaar gele
den gemaakt door de Haagse
beeldhouwer Pier de Groot. "Het
was zo'n alleraardigst beeld",
verzucht Staveren's burgemees
ter K.O. Oosterhuis. "Het werd
gemaakt op initiatief van de VW
en kwam op de plaats waar
vroeger de zogenaamde leugen
bank stond. Zittend aan de haven
vertelde men elkaar sterke ver
halen. En een daarvan ging over
het Vrouwtje".
"Er werd toen zo'n tien jaar geleden
een comité gevormd, dat geld
heeft ingezameld. Het beeld was
een geschenk van de inwoners
aan de gemeente", herinnert bur
gemeester Oosterhuis zich, die
goede hoop heeft dat het beeld
wel weer terecht zal komen, al
heeft hij geen enkele grond voor
dit optimisme.
Formeel is de ontvreemding in on
derzoek bij de rijkspolitie, post
Hindelopen, waar Staveren on
der'valt. De postcommandant en
opperwachtmeester Woudstra
heeft echter geen enkel houvast.
Het beeld is zoek. En meer gege
vens heeft hij eigenlijk niet.
Woudstra: "Het is in de nacht van
zondag op maandag verdwenen,
denken we. Pas maandagavond
werd echter ontdekt dat het weg
was. Het ziet er naar uit dat het
beeld van de sokkel is gezaagd".
Iedereen in Staveren hoopt dat het
toeristen trekkende beeld
spoedig weer terecht komt.
Voorlopig durft nog niemand er
rekening mee te houden, dat het
beeld wel eens helemaal niet
meer terug zou keren op de ver
trouwde plaats aan de haven. Dat
is simpel gestolen is, omdat het
van brons is gemaakt. Brons is
een duur metaal. Omgesmolten
levert het veel geld op. Voor Sta
veren zou het enige wat er dan
nog op zit zijn, een nieuw beeld te
laten maken.
DEN HAAG (ANP) - Er moet voorlopig geen vrijwillige
rsleger komen. Het is echter niet uitgesloten dat varianten
op het huidige dienstplichtsysteem kunnen worden ont
wikkeld. Aanbevolen wordt een onderzoek in te stellen
naar de mogelijkheden meer vrijwilligers aan te trekken
en de diensttijd geleidelijk aan te bekorten.
Dit heeft de staatscommissie-
Mommersteeg in een eindrapport
gisteren in Den Haag geadviseerd
aan minister Kruisinga van de
fensie.
Het rapport handelt over de per
soneelsvoorziening binnen de
krijgsmacht en over de mogelijk
heid van een vrijwilligerskrijgs-
marht
Minister Kruisinga zal zich ernstig
bezinnen op dit advies en hier
voor vermoedelijk een nieuwe
commissie benoemen* De com
missie Mommersteeg meent met
de bevindingen in België, de Ver
enigde Staten en Engeland dat er
varianten op de huidige
dienstplicht kunnen worden
verwezenlijk. Varianten die meer
tegemoet komen aan de bezwa
ren inzake individuele, maat
schappelijke en kwalitatief-mili-
taire aard.
Het aanbevolen systeem wordt bij
voorbeeld toegepast in Belgiè
waar naast de inzet van meer
vrijwilligers ook een kortere
diensttijd van de dienstplichtige
geldt. Volgens de commissie
dient een zodanige combinatie te
worden gevonden dat talrijke be
zwaren als aantal beroepsmilitai
ren, de duur van de diensttijd, de
vereiste graad van geoefendheid,
de inzetbaarheid en de kosten
kunnen worden overwonnen. De
staatscommissie acht zelfs een
beroepsleger in Nederland op
langere termijn niet uitgesloten.
Als voordelen van een beroepsleger
werden aangevoerd: grotere
graad van geoefendheid, minder
gebruik van oefenterreinen en
munitiereserves, meer rust in de
krijgsmacht vanwege de geringe
doorstroming. De nadelen: wer
ving is sterk afhankelijk van de
arbeidsmarktsituatie en het prin
cipe van de algemene weerbaar
heid gaat,verloren. De commissie
achtte misbruik van een be
roepsleger als politiek macht-
Maximaal 6 halen,
3 betalen per klant
per keer. Op is op.
sinstrument voorde Nederlandse
verhoudingen zeer onwaar
schijnlijk.
Reacties
De Vereniging van Dienstplichtige
Militaire (VVDM) juist vermaat
schappelijking van de krijgs
macht voor ogen staat.
Daarnaast is de VVDM bang dat
een vrijwilligersleger vooral ge
vuld zal worden met jongeren die
weinig maatschappelijke kansen
hebben. Voor hun werk en oplei
ding zijn ze afhankelijk van het
leger en zullen daardoor minder
snel voor hun rechten opkomen.
De Algemene Vereniging Neder
landse Militairen (AVNM) is het
eens met het eindoordeel van de
staatscommissie dat er voorals
nog geen plaats is in Nederland
voor een vrijwilligerskrijgs-
macht. De AVNM hoopt, dat de
aanbevolen vergroting van vrij
willigers in de toekomst zal lei
den tot een evenwichtiger verde
ling van de dienstplicht onder de
dienstplichtige groep jongeren.
De federatie van Verenigingen van
Nederlandse Officieren (FVNO)
is teleurgesteld over het advies
van de commissie. "Na een pe
riode van ruim 2,5 jaar komt er
geen ander advies dan dat op
korte termijn niet moet worden
overgegaan tot een beroepsle
ger", aldus de federatie, die stelt
dat ten aanzien van het knelpunt
van de onevenwichtige verdeling
van de dienstplicht over de man
nelijke bevolking geen enkele
vooruitgang is geboekt.
De NV V-jongeren zijn tegen de
vorming van een vrijwillige
rsleger. "Zo'n leger is niet in het
belang van de werkende jonge
ren", aldus de NVV-jongeren. Zij
vrezen onder meer dat de be
manning van een vrijwillige
rsleger voornamelijk op de
schouders van de zogenaamde
kansarmen terecht zal komen.
"Onder de toenemende druk van
de jeugdwerkloosheid en de rela
tief moeilijke toegang die ze heb
ben tot het voortgezet onderwijs,
zouden met name werkende jon
geren en jonge werklozen ge
dwongen kunnen worden als
"vrijwilliger" dienst te nemen",
aldus het jongerencontact.
Vorrink wil in
raad Amsterdam
AMSTERDAM (ANP) - De voor-
malige milieu-minister Irene
Vorrink heeft besloten zich be
schikbaar te stellen voorde PvdA
in Amsterdam bij de gemeente
raadsverkiezingen.
Vorrink kreeg onlangs bij het stel
len van kandidaten door de zes
tien afdelingen, die tezamen het
gewest Amsterdam vormen, alle
afdelingen achter zich.
Nog onzeker is of ex-staatssecreta
ris Jan Schaefer bereid is op de
kandidatenlijst te staan. Ex-pre
mier Den Uyl zou hem graag be
schikbaar willen houden voor )iet
geval er over enige tijd een kabi
net met de PvdA komt
CDA-tweede kamerlid Mommersteeg (Rechts), voorzitter van de naar hem vernoemde staatscommissieover
handigt minister Kruisinga van defensie het rapport "Verplicht of vrijwillig dienen". Dat gebeurde gisteren in ae
Haagse Julianakazerne.
DEN HAAG (SP) - Het overheids-
plan om minstens vijfhonderd
miljoen gulden uit het fonds
„voorheffing pensioenverzeke
ring" beschikbaar te stellen voor
financiering van woningwethui
zen is bij de Nationale Wonin
graad met "weinig en
thousiasme" ontvangen.
De raad, belangenbehartigingsor-
ganisatie op het terrein van de
volkshuisvesting en beheerder
van 800.000 niet particuliere wo
ningwethuizen, gelooft met dat
dit plan zal leiden tot forse uit
breiding van nieuwbouw in de
goedkope huurwoningsector
("Het enige dat naar onze mening
wordt bereikt is dat de post
rijksleningen aan woningbouw
corporaties op de begroting van
volkshuisvesting flink wordt ge
drukt", aldus woordvoerder Van
Velzen van de woningraad. "Het
zal ons een zorg zijn of het geld
voor de bouw van de woning
wetwoningen direct uit 's Rijks
kas kömt, of via een omweg uit
het fonds voorheffing pen
sioenverzekering. Als de renteta
rieven maar niet hoger worden.
In het fonds voorheffing pen
sioenverzekering zit op dit mo
ment 1,2 miljard gulden. Het geld
is bijeengekomen toen in 1973 de
kinderbijslag voor het eerste
kind werd "bevroren". Ook de
overheid en de werkgevers stort
ten bijdragen in het fonds, dat
uiteindelijk bestemd is om de
eerste aanzet te geven voor het
totstandkomen van een alge
meen volkspensioen. Zolang dat
pensioen er nog niet is, werd al
gezoch naar een nuttige bestem-
Onder het vorige kabinet werd het
besluit genomen de reserves te
bestemmen voor leningen in de
woningwetsector. Dezer dagen
werd overeenstemming bereikt
over de omvang van het daarvoor
beschikbare bedrag, en het
tempo van uitkeren. "Ook wij
hebben gehoord dat het om 500
miljoen gaat die in vijf porties
tussen het eerste kwartaal '78 en
het kwartaal '79 betaalbaar zijn",
aldus de Nationale Woningraad.
De raad hoopt dat het kabinet Van
Agt naast deze extra financie-
ringsmogelijkheden niet tegelij
kertijd zal besluiten tot het af
schaffen van de zogeheten "ob
jectsubsidies' zoals in het re
geerakkoord tussen CDA en
VVD is aangekondigd. "Dat zou
leiden tot huurverhoging van 10 a
15 procent waarbij de hogere las
ten worden afgewenteld op de
toevallige huurder".
ADVERTENTIE
Serviezen,
borden, kasl~
stellen, lampvoeten,
vazen en schalen, te~
geltableaus, alles puur
handwerk. Ook portret-
ten vanaf pasfoto moge
lijk! Niet alleen Delfts
Blauw, ook polychroom.
Kom gerust kijken naar
de ar listen van «De Leid-
sche Fles» maandag J
t/m vrijdag van 9 tot
4 uur. Bij aankoop
certificaat van echt
heid en k
liteit.
kunstaardewerkfabriek Rijnsburgerweg 74, Oegstgeest
(richting Flora/Rijnsburg) Tel. 01718-23166
DEN HAAG (ANP) - De procu
reur-generaal b\j het ge
rechtshof in Den Haag, mr.
F.J.G. baron van Voorst tot
Voorst, heeft gisteren in ho
ger beroep wegens een groot
aantal door heel Nederland
gepleegde inbraken, een po
ging tot brandstichting in een
Haags cafe en een schietpartij
op een aantal achtervolgende
politiemannen in Vinkeveen
twee maal zeven jaar en een
maal vijfjaar gevangenisstraf
met aftrek van voorarrest
Geëist tegen drie verdachten,
afkomstig uit Den Haag en
een woonwagenkamp in
Utrecht.
In totaal werd ter waarde van
anderhalf miljoen, onder an
dere gouden en zilveren
sieraden en tapijten, geroofd.
De buit werd doorverkocht.
Gewerkt werd volgens de ram-
methode. In snelle, gestolen
wagens werd de plaats van
bestemming bereikt. Met een
tweede, eveneens gestolen,
wagen werden dan door mid
del van een balk gepantserde
winkeldeuren en ramen
opengeramd.
Het drietal, de 23-jarige schilder
P.M., de 21-jarige J. van W.,
beiden uit Den Haag, en de
28-jarige koopman E.M. uit
Utrecht, heeft bekend. Bij
brandstichting in een Haags
cafe in de Jan Steenstraat
raakten de eerste twee zwaar
gewond.
De officier bij de rechtbank in
Den Haag. die deze drie
hoofdverdachten beschreef
als "de schrik der midden
standers", had straffen van
vijfjaar Geëist. De rechtbank
in Den Haag kwam tot ver
oordelingen van vier en een
half en drie en een half jaar,
waarna de officier van justitie
beroep aantekende
De procureur-generaal mr. ba
ron Van Voorst tot Voorst
sprak over een totaal van 55
rooftochten in de jaren '75, '76
en '77. Hij zei, dat hij het von
nis van de Haagse rechtbank
te "magertjes" vond. "Rijks
politie en gemeentepolitie
hebben in gezamenlijke sa
menwerking speciaal een re
chercheteam in het leven
moeten roepen om deze
georganiseerde misdaad te
bestrijden", aldus de procu
reur-generaal. Hu bena
drukte. dat vooral de schiet
partij in Vinkeveen (in ok
tober 1976), waarbij drie scho
ten in de lucht zijn gelost op,
een achtervolgende politie
auto, voor het Openbaar Mi
nisterie aanleiding is het von
nis van de rechtbank te ver
hogen.
Van de drie raadslieden
noemde mr. T.J. Piel de eis
van de procureur-generaal
"middeleeuws" en "niet
geargumenteerd". "Op deze
manier kunnen we beter te
rug naar de middeleeuwen,
toen iedere dief werd opge
hangen. Dit is geen maat
schappijbeveiliging", aldus
mr. Piel.
Vonnis 24 januari.