Voorlopig geen beroepsleger Ik was gewoon bang van zoveel centen Het vrouwtje van Stavoren is spoorloos 2 halen 1 betalen Nationale Woningraad is niet blij met 500 miljoen TOT DRIE JAAR GEEIST TEGEN BANKOVERVALLERS Advies van staatscommissie-Mommersteeg 2 zakken Dropmunten van 3.70 voor^r i echt handgeschilderd De Leidsche Fles b. Eis tegen de 'schrik der middenstand' in totaal 19 jaar WOENSDAG 11 JANUARI 1978 BINNENLAND PAGINA 7 Het vrouwtje van Stavoren STAVEREN (SP) - Eenzaam stond het beeld aan de haven. Een vrouwenfiguur, de hand boven de ogen, turend over het IJs- selmeer 's Zomers dromden de toeristen rond het legendarische Vrouwtje van Stavoren, het foto toestel in de aanslag. Nu staat al leen de sokkel er nog. Uit het voetstuk steken wat ijzeren sta ven. Het één meter hoge, bronzen beeld is spoorloos. UTRECHT (SP) - Jack K. en Eric van G. waren die vroege don derdagochtend 3 november nog het meest verbaasd van allemaal. Door middel van een overval wil den de twee werkloze Utrechters aan een paar centen komen. Een ton zou mooi zijn, om over twee ton maar niet te praten. Hun overval op het bijkantoor van de Nederlandse Middenstands Bank aan de Veemarkt in Utrecht bracht welgeteld 4.151.532 gul den op. Nagenoeg de gehele buit is terecht, op 40.000 gulden na "Ik was gewoon bang van zoveel centen. Het was te veel", vertelde de 37-jarige Jack gisteren voor de Utrechtse rechtbank. Zijn mak ker, Eric van G. (22), wist ook al niet wat hij met het geld aan moest. Daarom onthaalde hij zijn aanstaande schoonouders op een uitgebreide kroegentocht in Am sterdam, met juwelen toe, en kocht hij voor 10.000 gulden aan heroïne, waarop hij zijn kamera den onthaalde. Gisteren werden Eric en Jack zelf onthaald. Door officier van justitie mr. P. Be nder. Voor Jack had hij een eis van drie jaar Gevangenisstraf in Door Gerard van Zuuren gedachten, voor Eric 2,5 jaar. De hele dag besteedde de Utrechtse rechtbank gisteren aan een van de grootste overvallen die ooit in ons land werd gepleegd. De of ficier van justitie illustreerde: "In het tweede kwartaal van vorig jaar werden tachtig overvallen op geldinstellingen gepleegd. De to tale buit daarvan bedroeg nog geen twee miljoen gulden. Hier werd in één klap ruim vier mil joen gulden geroofd. De eisen kan ik dan ook niet los zien van de omvang van de buit. Behalve de overvallers stonden gis teren nog drie mensen terecht. Dat waren het echtpaar Sylvia (39) en Cor van V. (40) en de 22-ja- rige Jeanette van V. een zusje van Cor. Zij allen hadden een ge deelte van de buit verborgen of uitgegeven. Het echtpaar van V. had voor aanstaande schoonzoon Eric zelfs 1.145.800 gulden ver stopt. Tegen Sylvia eiste de of ficier twee maanden voorwaar delijk en een boete van 1000 gul den. Tegen Cor zes maanden, waarvan twee maanden voor waardelijk. Tegen Jeanette eiste hij drie maanden voorwaardelijk. Zij had de twee daders bij elkaai gebracht en daarvoor 9000 gul den gevangen. Jack was als kleine jongen al graag op de Veemarkt. Sinds een jaar ol vijf kreeg hij een uitkering vol gens de WAO de wet arbeid songeschiktheid. De laatste maanden trok hij opnieuw steeds de donderdagen naar de Vee markt. Hij vertelde gisteren: "Half oktober zag ik toevallig hoe dat geldtransport van Van Gend Loos, bedoeld voor het kan toortje van de Nederlandse Mid denstands Bank, verliep. In de dagen en weken die daarop volg den groeide bij mij het idee van een overval. Volgens mij moesi het gemakkelijk zijn dat geld buit te maken. Kijk, ik heb van mijr dertiende jaar af gewerkt. Sinds vijf jaar was ik nu arbeidsonge schikt. Dat is ook niet alles. Ik kon niets doen. Ik kan niet lezer en schrijven. Ik verveelde me rot Ik wilde gewoon een beginkapi taaltje, om een antiekwinkeltje t< beginnen, of een bloemen stalletje. Aan Jeanette van V., een kennis van zijn ex-vrouw, vroeg hij om "een betrouwbare hulp". Jack daarover. "Ik durfde die overval niet alleen te plegen". Zo kwam Jack in contact met Eric. Pas een dag voor de over/al vertelde hij Eric waar het precies om ging. In tussen had hij al allerlei voorzor gen genomen. Zo ontvreemdde hij alvast een auto, legde hij twee fietsen klaar halverwege de vluchtweg en bekeek hij het bankfiliaal, dat naast een poli tiepost zat, nog een paar keer. Tussen de politiepost en het bankfiliaal was een doorgeefluik. Maar het voorgeschreven ge bruik daarvan was door de jaren heen verwaterd. Jack: "Ik re kende op 100.000 of 200.000 gul den. Ik sprak met Eric af dat we geen echte wapens zouden ge bruiken. Ik zorgde voor een luchtdrukpistool en de kolf van een buks". Donderdagochtend 3 november kwart voor acht gingen Jack en Eric naar de Veemarkt. Korte tijd later onderschepten ze W. Daa- men, geldloper bij Van Gend Loos, en J. Helmond, bank- beheerder van de Nederlandse Middenstands Bank. Onder be dreiging van hun "wapens" dwongen ze beide mannen met de volle geldcassettes naar hun vluchtauto te lopen, die midden op het marktterrein stond. Daar kon de geldloper gaan. De heer Helmond moest echter mee. De daders verdwenen naar een stil modderpad, waar ze de bank- beheerder dwongen het geld over te laden in een sporttas. Op de fiets verdwenen ze. De heer Hel mond moest de kofferbak van de gestolen auto in. "We doen het niet op slot. Er zit lucht genoeg in. Je stikt echt niet. Zeg maar wie we moeten bellen om te zeggen datje hier zit", zo zei Jack vol be zorgdheid tot de heer Helmond. En later belde hij inderdaad de brandweer om te vertellen dat er op het modderpad iemand opge sloten zat in de kofferbak van een auto. Nog op het Veemarktterrein - na een tocht met de onder schot ge houden geldloper en bank- beheerder door een winkelga lerij, een overvol restaurant en een druk marktterrein - deden de overvallers een poging het geld te tellen Jack daarover "Er was geen tellen aan. Allemaal bundel tjes van duizend en honderd. Te gek gewoon". Jack dacht vervolgens aan Eric 100.000 gulden te geven als belo ning voor zijn hulp. Dat bleek la ter ruim één miljoen gulden te zijn. Jack: "Ach, het maakte me allemaal niet uit. Ik had van geld eigenlijk geen benul". Rechtbankpresident mr. H. Don ker had enige moeite met het naar waarde schatten van de overval. Hij veronderstelde: "Of het is ontzettend stom geweest, of het is in al zijn eenvoud een geniale overval geweest". Maar Jack trachtte hem daarin tegemoet te komen: "Het is gewoon ontzet tend stom geweest". Uitspraak over twee weken. Staveren be- De bur- De grijpen er niets gemeester, de havenmeester de opperwachtmeester uit de na burige Hindelopen ook niet. Ach ja, er wordt natuurlijk wel eens wat kattekwaad uitgehaald. Zo werden met oud en nieuw de plaatsnaamborden van het dorp naar het gehucht Creil in de Noordoostpolder gebracht. En de borden van Creil verhuisden naar het westelijkste puntje van Friesland. Een grap. Maar het ontvreemden van een van de be kendste symbolen van ons land, dat wordt in Staveren hoog op genomen. Havenmeester Hes woont vlak bij de plaats waar het beeld stond aan de Oude Haven. Vaak loopt hij langs de lege sokkel. "Als ze het in het water van de haven hebben gegooid", zegt hij, "dan zijn we het voorlopig kwijt. Het is hier drie meter diep. Dan moeten we wachten tot de marine hier weer eens binnenvaart om te hel pen zoeken". Het beeld van het Vrouwtje van Stavoren werd negen jaar gele den gemaakt door de Haagse beeldhouwer Pier de Groot. "Het was zo'n alleraardigst beeld", verzucht Staveren's burgemees ter K.O. Oosterhuis. "Het werd gemaakt op initiatief van de VW en kwam op de plaats waar vroeger de zogenaamde leugen bank stond. Zittend aan de haven vertelde men elkaar sterke ver halen. En een daarvan ging over het Vrouwtje". "Er werd toen zo'n tien jaar geleden een comité gevormd, dat geld heeft ingezameld. Het beeld was een geschenk van de inwoners aan de gemeente", herinnert bur gemeester Oosterhuis zich, die goede hoop heeft dat het beeld wel weer terecht zal komen, al heeft hij geen enkele grond voor dit optimisme. Formeel is de ontvreemding in on derzoek bij de rijkspolitie, post Hindelopen, waar Staveren on der'valt. De postcommandant en opperwachtmeester Woudstra heeft echter geen enkel houvast. Het beeld is zoek. En meer gege vens heeft hij eigenlijk niet. Woudstra: "Het is in de nacht van zondag op maandag verdwenen, denken we. Pas maandagavond werd echter ontdekt dat het weg was. Het ziet er naar uit dat het beeld van de sokkel is gezaagd". Iedereen in Staveren hoopt dat het toeristen trekkende beeld spoedig weer terecht komt. Voorlopig durft nog niemand er rekening mee te houden, dat het beeld wel eens helemaal niet meer terug zou keren op de ver trouwde plaats aan de haven. Dat is simpel gestolen is, omdat het van brons is gemaakt. Brons is een duur metaal. Omgesmolten levert het veel geld op. Voor Sta veren zou het enige wat er dan nog op zit zijn, een nieuw beeld te laten maken. DEN HAAG (ANP) - Er moet voorlopig geen vrijwillige rsleger komen. Het is echter niet uitgesloten dat varianten op het huidige dienstplichtsysteem kunnen worden ont wikkeld. Aanbevolen wordt een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheden meer vrijwilligers aan te trekken en de diensttijd geleidelijk aan te bekorten. Dit heeft de staatscommissie- Mommersteeg in een eindrapport gisteren in Den Haag geadviseerd aan minister Kruisinga van de fensie. Het rapport handelt over de per soneelsvoorziening binnen de krijgsmacht en over de mogelijk heid van een vrijwilligerskrijgs- marht Minister Kruisinga zal zich ernstig bezinnen op dit advies en hier voor vermoedelijk een nieuwe commissie benoemen* De com missie Mommersteeg meent met de bevindingen in België, de Ver enigde Staten en Engeland dat er varianten op de huidige dienstplicht kunnen worden verwezenlijk. Varianten die meer tegemoet komen aan de bezwa ren inzake individuele, maat schappelijke en kwalitatief-mili- taire aard. Het aanbevolen systeem wordt bij voorbeeld toegepast in Belgiè waar naast de inzet van meer vrijwilligers ook een kortere diensttijd van de dienstplichtige geldt. Volgens de commissie dient een zodanige combinatie te worden gevonden dat talrijke be zwaren als aantal beroepsmilitai ren, de duur van de diensttijd, de vereiste graad van geoefendheid, de inzetbaarheid en de kosten kunnen worden overwonnen. De staatscommissie acht zelfs een beroepsleger in Nederland op langere termijn niet uitgesloten. Als voordelen van een beroepsleger werden aangevoerd: grotere graad van geoefendheid, minder gebruik van oefenterreinen en munitiereserves, meer rust in de krijgsmacht vanwege de geringe doorstroming. De nadelen: wer ving is sterk afhankelijk van de arbeidsmarktsituatie en het prin cipe van de algemene weerbaar heid gaat,verloren. De commissie achtte misbruik van een be roepsleger als politiek macht- Maximaal 6 halen, 3 betalen per klant per keer. Op is op. sinstrument voorde Nederlandse verhoudingen zeer onwaar schijnlijk. Reacties De Vereniging van Dienstplichtige Militaire (VVDM) juist vermaat schappelijking van de krijgs macht voor ogen staat. Daarnaast is de VVDM bang dat een vrijwilligersleger vooral ge vuld zal worden met jongeren die weinig maatschappelijke kansen hebben. Voor hun werk en oplei ding zijn ze afhankelijk van het leger en zullen daardoor minder snel voor hun rechten opkomen. De Algemene Vereniging Neder landse Militairen (AVNM) is het eens met het eindoordeel van de staatscommissie dat er voorals nog geen plaats is in Nederland voor een vrijwilligerskrijgs- macht. De AVNM hoopt, dat de aanbevolen vergroting van vrij willigers in de toekomst zal lei den tot een evenwichtiger verde ling van de dienstplicht onder de dienstplichtige groep jongeren. De federatie van Verenigingen van Nederlandse Officieren (FVNO) is teleurgesteld over het advies van de commissie. "Na een pe riode van ruim 2,5 jaar komt er geen ander advies dan dat op korte termijn niet moet worden overgegaan tot een beroepsle ger", aldus de federatie, die stelt dat ten aanzien van het knelpunt van de onevenwichtige verdeling van de dienstplicht over de man nelijke bevolking geen enkele vooruitgang is geboekt. De NV V-jongeren zijn tegen de vorming van een vrijwillige rsleger. "Zo'n leger is niet in het belang van de werkende jonge ren", aldus de NVV-jongeren. Zij vrezen onder meer dat de be manning van een vrijwillige rsleger voornamelijk op de schouders van de zogenaamde kansarmen terecht zal komen. "Onder de toenemende druk van de jeugdwerkloosheid en de rela tief moeilijke toegang die ze heb ben tot het voortgezet onderwijs, zouden met name werkende jon geren en jonge werklozen ge dwongen kunnen worden als "vrijwilliger" dienst te nemen", aldus het jongerencontact. Vorrink wil in raad Amsterdam AMSTERDAM (ANP) - De voor- malige milieu-minister Irene Vorrink heeft besloten zich be schikbaar te stellen voorde PvdA in Amsterdam bij de gemeente raadsverkiezingen. Vorrink kreeg onlangs bij het stel len van kandidaten door de zes tien afdelingen, die tezamen het gewest Amsterdam vormen, alle afdelingen achter zich. Nog onzeker is of ex-staatssecreta ris Jan Schaefer bereid is op de kandidatenlijst te staan. Ex-pre mier Den Uyl zou hem graag be schikbaar willen houden voor )iet geval er over enige tijd een kabi net met de PvdA komt CDA-tweede kamerlid Mommersteeg (Rechts), voorzitter van de naar hem vernoemde staatscommissieover handigt minister Kruisinga van defensie het rapport "Verplicht of vrijwillig dienen". Dat gebeurde gisteren in ae Haagse Julianakazerne. DEN HAAG (SP) - Het overheids- plan om minstens vijfhonderd miljoen gulden uit het fonds „voorheffing pensioenverzeke ring" beschikbaar te stellen voor financiering van woningwethui zen is bij de Nationale Wonin graad met "weinig en thousiasme" ontvangen. De raad, belangenbehartigingsor- ganisatie op het terrein van de volkshuisvesting en beheerder van 800.000 niet particuliere wo ningwethuizen, gelooft met dat dit plan zal leiden tot forse uit breiding van nieuwbouw in de goedkope huurwoningsector ("Het enige dat naar onze mening wordt bereikt is dat de post rijksleningen aan woningbouw corporaties op de begroting van volkshuisvesting flink wordt ge drukt", aldus woordvoerder Van Velzen van de woningraad. "Het zal ons een zorg zijn of het geld voor de bouw van de woning wetwoningen direct uit 's Rijks kas kömt, of via een omweg uit het fonds voorheffing pen sioenverzekering. Als de renteta rieven maar niet hoger worden. In het fonds voorheffing pen sioenverzekering zit op dit mo ment 1,2 miljard gulden. Het geld is bijeengekomen toen in 1973 de kinderbijslag voor het eerste kind werd "bevroren". Ook de overheid en de werkgevers stort ten bijdragen in het fonds, dat uiteindelijk bestemd is om de eerste aanzet te geven voor het totstandkomen van een alge meen volkspensioen. Zolang dat pensioen er nog niet is, werd al gezoch naar een nuttige bestem- Onder het vorige kabinet werd het besluit genomen de reserves te bestemmen voor leningen in de woningwetsector. Dezer dagen werd overeenstemming bereikt over de omvang van het daarvoor beschikbare bedrag, en het tempo van uitkeren. "Ook wij hebben gehoord dat het om 500 miljoen gaat die in vijf porties tussen het eerste kwartaal '78 en het kwartaal '79 betaalbaar zijn", aldus de Nationale Woningraad. De raad hoopt dat het kabinet Van Agt naast deze extra financie- ringsmogelijkheden niet tegelij kertijd zal besluiten tot het af schaffen van de zogeheten "ob jectsubsidies' zoals in het re geerakkoord tussen CDA en VVD is aangekondigd. "Dat zou leiden tot huurverhoging van 10 a 15 procent waarbij de hogere las ten worden afgewenteld op de toevallige huurder". ADVERTENTIE Serviezen, borden, kasl~ stellen, lampvoeten, vazen en schalen, te~ geltableaus, alles puur handwerk. Ook portret- ten vanaf pasfoto moge lijk! Niet alleen Delfts Blauw, ook polychroom. Kom gerust kijken naar de ar listen van «De Leid- sche Fles» maandag J t/m vrijdag van 9 tot 4 uur. Bij aankoop certificaat van echt heid en k liteit. kunstaardewerkfabriek Rijnsburgerweg 74, Oegstgeest (richting Flora/Rijnsburg) Tel. 01718-23166 DEN HAAG (ANP) - De procu reur-generaal b\j het ge rechtshof in Den Haag, mr. F.J.G. baron van Voorst tot Voorst, heeft gisteren in ho ger beroep wegens een groot aantal door heel Nederland gepleegde inbraken, een po ging tot brandstichting in een Haags cafe en een schietpartij op een aantal achtervolgende politiemannen in Vinkeveen twee maal zeven jaar en een maal vijfjaar gevangenisstraf met aftrek van voorarrest Geëist tegen drie verdachten, afkomstig uit Den Haag en een woonwagenkamp in Utrecht. In totaal werd ter waarde van anderhalf miljoen, onder an dere gouden en zilveren sieraden en tapijten, geroofd. De buit werd doorverkocht. Gewerkt werd volgens de ram- methode. In snelle, gestolen wagens werd de plaats van bestemming bereikt. Met een tweede, eveneens gestolen, wagen werden dan door mid del van een balk gepantserde winkeldeuren en ramen opengeramd. Het drietal, de 23-jarige schilder P.M., de 21-jarige J. van W., beiden uit Den Haag, en de 28-jarige koopman E.M. uit Utrecht, heeft bekend. Bij brandstichting in een Haags cafe in de Jan Steenstraat raakten de eerste twee zwaar gewond. De officier bij de rechtbank in Den Haag. die deze drie hoofdverdachten beschreef als "de schrik der midden standers", had straffen van vijfjaar Geëist. De rechtbank in Den Haag kwam tot ver oordelingen van vier en een half en drie en een half jaar, waarna de officier van justitie beroep aantekende De procureur-generaal mr. ba ron Van Voorst tot Voorst sprak over een totaal van 55 rooftochten in de jaren '75, '76 en '77. Hij zei, dat hij het von nis van de Haagse rechtbank te "magertjes" vond. "Rijks politie en gemeentepolitie hebben in gezamenlijke sa menwerking speciaal een re chercheteam in het leven moeten roepen om deze georganiseerde misdaad te bestrijden", aldus de procu reur-generaal. Hu bena drukte. dat vooral de schiet partij in Vinkeveen (in ok tober 1976), waarbij drie scho ten in de lucht zijn gelost op, een achtervolgende politie auto, voor het Openbaar Mi nisterie aanleiding is het von nis van de rechtbank te ver hogen. Van de drie raadslieden noemde mr. T.J. Piel de eis van de procureur-generaal "middeleeuws" en "niet geargumenteerd". "Op deze manier kunnen we beter te rug naar de middeleeuwen, toen iedere dief werd opge hangen. Dit is geen maat schappijbeveiliging", aldus mr. Piel. Vonnis 24 januari.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1978 | | pagina 7