Salarissen van ministers
de tijden zijn veranderd
Mini-Keukenhof voor sjeikdom Koeweit
BLOEMBOLLENVAK RICHT DE BLIK OP HET OOSTEN
Wiegel moet omgekeerde doen van dat wat Toxopeus deed
WOENSDAG 11 JANUARI 1978
door
Herman van
Amsterdam
Tips voor deze rubriek kunt U elke
morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 215. U mag ook
schrijven.
In de orderportefeuille van het Nederlandse bedrijfs
leven steken meer en meer niet te versmaden con
tracten met de Arabische landen. Met name veel
grote bouwondernemingen hebben in de afgelopen
jaren miljoenenprojecten toegeschoven gekregen.
Ook het bloembollenvak staat al enige tijd te dringen
om een plaatsje aan de goedgevulde ruif te kunnen
innemen. De blik is naar het oosten gericht.
Momenteel op Koeweit, het
sjeikdom aan de Perzische
Golf. Als alles volgens plan
verloopt zal daar in het be
gin van volgend jaar in de
paleistuin van de sjeik een
omvangrijke partij (ge
schonken) bloembollen in
bloei staan.
'Het wordt een soort Keuken
hof in het klein', zegt Frans
Roozen, in Hillegom werk
zaam bij de afdeling afzet
bevordering van de
bloembollenraad en onder
meer belast met het onder
zoek naar afzetmogelijk
heden in de Arabische lan
den.
In de winter
Aan het project in Koeweit zijn
heel wat proeven vooraf ge
gaan, want de bloembol is van
origine niet bestand tegen
zulke extreme buitentempe
raturen. Onder meer heeft
men lering getrokken uit
proeven die een paar jaar te
rug met bloembollen zijn ge
nomen op de Nijldelta in
Egypte.
Roozen: 'De bloembollen heb
ben daar alleen maar kans van
normaal bloeien in de 'win
terperiode' tussen eind ja
nuari en maart, al is het er dan
toch nog een graad of twintig'.
'We sturen er voorlopig 50.000
naar toe. Die zijn zo Geprepa
reerd dat ze precies in die
winterperiode uitkomen. In
1979 willen we er in Koeweit
een grote happening van gaan
maken. Als de sjeik daarin
toestemt willen we, als de
bloemen in de paleistuin
eenmaal in bloei staan, sjeiks
uit andere staatjes uitnodigen
een kijkje te komen nemen.
Zo slaan we misschien een
paar vliegen in één klap'.
De afdeling afzetbevordering
heeft twee adviseurs van de
sjeik uitgenodigd komend
vooijaar een kijkje te komen
nemen in de Keukenhof in
Lisse. 'Kan men zich alvast
oriënteren wat de mogelijk
heden met bloembollen zijn',
zegt Roozen, 'en ook welke
kennis wij daar inmiddels
over vergaard hebben'.
Hapt Koeweit toe (voor het jaar
daarna staat de 'bewerking'
van het Arabische emiraat
Dubai op het programma)
Gladiolen in
Koeweit. De kas
sen dienen hier
om de tempera
tuur laag te
houden. Tussen
de dubbele ak-
swanden
stroomt gekoeld
water.
dan zit voor de afdeling afzet
bevordering de belangrijkste
taak erop. Aan het vak is het
daarna om orders in de wacht
te slepen.
Zo zoetjes aan resteren er nog
maar weinig gebieden op de
wereld waar de Hollandse
bloembol nog geen wortel
heeft geschoten. In China wil
het echter nog niet erg luk
ken, al hebben prinses Beat
rix en prins Claus tijdens hun
recent bezoek aan China nog
wel een beetje aan de weg Ge
timmerd voor het bloembol
lenvak door hun gastheren
een zending Hollanse
bloembollen in het vooruit
zicht te stellen.
Rekening
Roozen: 'Het aanbieden van die
bloembollen hebben we aan
gekaart via de secretaris van
de prinses. Wij vonden het
toen vanzelfsprekend dat wij
die partij gratis aan de prinses
ter beschikking zouden stel
len. Per slot van rekening is
het een stukje vakpromotie.
Tot onze verbazing echter
wilde de prinses en de prins
daar niets van weten. Ze
stonden er op dat ze een re
kening zouden krijgen voor
die bloembollen. Anders, zo
zeiden ze, is het geen per
soonlijk geschenk van ons,
maar van jullie. En dat wil
den ze niet'.
De afdeling afzetbevordering
houdt zich ook dichter bij
huis bezig met de promotie
van de bloembol. In samen
werking met het Nationaal
Bureau voor het Toerisme
zijn vorige week even ten zui
den van Parijs 10.000 hyacin
ten, 2000 tulpen, evenveel na
rcissen en wat bijgoed
(sneeuwklokjes, krokussen,
blauwe druifjes) de grond in
gegaan. Het zouden er aan
vankelijk in totaal aanzienlijk
meer zijn maar er is 'mond
jesmaat' geplant omdat op het
ogenblik de bloembollen,
vooral de tulpen, erg duur
zijn.
De 5000 vierkante meter lap
grond waarin de bollen nu de
winter door brengen maakt
onderdeel uit van een 800 hec
tare groot gebied rond Cha
teau de Thoiry, een ruim vier
honderd jaar oud kasteel. De
eigenaar ervan, een Franse
graaf, heeft tot nu toe op zijn
grondgebied slechts een
groot safaripark gehouden,
maar de exploitatie daarvan
leverde de laatste jaren steeds
meer financiële problemen
op.
Zilveren schop
De commercieel-directeur van
het dierenpark, de oud-Ha
genaar Slootman, adviseerde
de graaf toen op zijn grond
gebied als extra attractie een
Hollandse, Engelse en Franse
tuin te laten aanleggen. Dat
plan gaat ook worden uitge
voerd. Met de Hollandse tuin
is inmiddels een begin ge
maakt.
Onze ambassadeur in Frankrijk
Jhr. De Ranitz, spitte met een
zilveren schopje de eerste
bloembollen in de grond
(lichte klei). In de Hollandse
tuin zullen voorlopig de in
bloei staande bloembollen de
enige bezienswaardigheid
zijn. Het is de bedoeling dat
het Nationaal Bureau voor
Toerisme er nog een molen
plaatst (een miniatuur die al
zo'n beetje de halve wereld is
rondgesjouwd om Holland te
promoten). Er komt in de
Hollandse tuin ook een
draaimolen te staan.
In de tuin (verwacht wordt dat
er per jaar zo'n miljoen men
sen een blik op zullen wer
pen) zal op grote borden wor-
Onze ambassadeur in Frankrijk, jhr. De Ranitz,
plant met behulp van een zilveren schopje de eerste
bloembol voor de Nederlandse tuin ten zuiden van Pa
rijs.
In tien jaar tijd zijn de salarissen van ministers verdub
beld. In 1967 was het bruto-salaris 77.440,-. Per 1 ja
nuari 1978 is het 152.292,geworden. (Vakantiegeld,
ambtstoelage en auto-met-chauffeur om maar enkele
andere inkomensbestanddelen en emolumenten te
noemen laten we nu buiten beschouwing).
Toxopeus, hoge ministerssalarissen anders worden capabele i
weggezogen naar bedrijfsleven.
Toch verdient een minister in ver
gelijking met iemand met een
topbaan bij het bedrijfsleven niet
zoveel.
Sterken een minister verdient ook
beduidend minder dan een bur
gemeester van een van de vier
grote steden of dan een commis
saris van de Koningin. Deze be
stuurlijke topbanen leveren meer
dan twee ton op. En in het be
drijfsleven hebben sommigen
een inkomen van vier ton.
De ontwikkeling van de ministers
salarissen is in de afgelopen vijf
tien jaar grillig verlopen. In 1963
sprong het salaris in een klap
bijna tienduizend gulden om
hoog tot 49.120,-; een gevolg
van de befaamde Toxopeus-
ronde.
De toenmalige minister van bin
nenlandse zaken, mr. E. H.
Toxopeus van de WD, streefde
bewust naar vergroting van in
komensverschillen. De hogere
ambtenaren moesten beter wor
den betaald en ook ministers
moesten meer verdienen. An
ders, zo redeneerde Toxopeus,
werden de mensen met capacitei
ten weggezogen naar het be
drijfsleven. Sinds 1963 stegen de
ministerssalarissen elk jaar snel,
dankzij de procentuele verho
gingen.
In de jaren zestig beleefde Neder
land een sterke welvaartsgroei.
Gemopper over hoge salarissen
was er alleen bij de mensen die er
bekaaid afkwamen. Maar over
het algemeen had men er wel
vrede mee.
Tij kerde
Het tij keerde in de jaren zeventig.
Het kabinet-Biesheuvel was het
eerste, dat de salarissen van mi
nisters ging bevriezen. In het na
jaarvan 1971 besloten Biesheuvel
c.s. dat in het volgende jaar de
ministerssalarissen niét reeel
verhoogd zouden worden. Er zou
alleen vergoeding worden gege
ven voor gestegen prijzen - een
prijscompensatie dus.
In maart 1973 werden de ministers
salarissen op deze manier aange
past. Er werd een prijscom
pensatie van 7,4 procent toege
past. Het maandsalaris van een
minister werd 10.428 bruto. In
vergelijking met andere inko
mens werd toen toch een stukje
genivelleerd. Leden van de
Tweed Kamer bijvoorbeeld kre
gen toen een salarisverhoging
van 9,41 procent. Deze verhoging
hield gelijke tred met de verho
ging van de ambtenarensalaris
sen.
In mei 1973 trad het kabinet-Den
Uyl aan. Het nam twee salaris-
besluiten. Het begon de salaris
sen van de ministers te verlagen
met tien procent. Het tweede be
sluit was om het salaris in 1973
niet meer te verhogen - ook niet
met een prijscompensatie.
Daarna was het weer gedaan met de
nullijn voor de ministerssalaris
sen. Op Prinsjesdag 1975 werd
bekend, dat per 1 januari 1976 de
ministerssalarissen met 21.000
omhoog zouden gaan.
Opmerkelijk waren de reacties des
tijds van drie politici die nu mi
nister zijn. KVP-fractieleider
Andriessen: „Ik geloof niet dat
mensen met een minimaal inko
men dit zullen begrijpen". Zijn
CHU-collega Kruisinga voegde
eraan toe: „Juist nu onze econo
mie zo zwak is, komt het vreemd
over als een minister er in een
keer 21.000 gulden op vooruit
gaat".
WD-leider Wiegel zat meer op het
spoor van Toxopeus in 1963: „Je
zal zulke functies goed moeten
blijven betalen, anders krijg je er
geen capabele mensen voor".
Het ministerssalaris werd 1 januari
1976 bruto 143.000,-. Ook op
een andere manier was het inko
men van ministers hevig in dis
cussie geraakt. Drees jr. en zijn
partij DS'70 fulmineerden tegen
de uiterst voordelige pensioenre
geling voor politieke ambtsdra
gers.
Halfmiljoen
schap is voldoende om zeker te
zijn van een welvaartsvast pen
sioen van 60.000.(in guldens
van 1977). Iemand met een nor
male pensioenopbouw zou om
hetzelfde te bereiken een salaris
van vijfhonderdduizend gulden
moeten hebben.
In 1975 waren de Tweede-Kamer
leden Drees en Staneke van
DS'70 dan ook met het voorstel
gekomen om ministers (en an
dere politieke ambtsdragers als
bijvoorbeeld Kamerleden) voort
aan net als ambtenaren en andere
werknemers jaarlijks 1,75 pro
cent van hun pensioen te late-
n opbouwen.
Dit sympathieke voorstel werd in
de Tweede Kamer weggestemd,
nadat minister De Gaay Fortman
had beloofd met een regerings
voorstel over de pensioenen voor
politieke ambtsdragers te ko-
Het voorstel werd begin 1977 inge
diend. De regering wilde voor alle
politieke ambtsdragers de eerste
vier jaar een pensioenpercentage
van 3,5 hanteren en vervolgens
een percentage van 1,75.
Maximaal zou men niet meer dan
70 procent van het laatstgenoten
salaris als pensioen kunnen op
bouwen.
Ruim een maand voor de Tweede
Kamervjkiezingen werd het re
geringsvoorstel van de agenda
van de Tweede Kamer afgevoerd.
Sindsdien zit het in de ijskast.
Het is de vraag hoe het nieuwe
kabinet Van Agt-Wiegel er over
denkt.
Vorig jaar op Prinsjesdag maakte
het kabinet-Den Uyl bekend, dat
de salarissen van ministers per 1
januari 1978 met tien procent
omhoog zouden gaan. Het aftre
dende kabinet liet weten, dat het
salarisbeperkende maatregelen
achterwege had gelaten. „Dat is
een zaak voor het nieuwe kabi
net", liet premier Den Uyl des
tijds weten.
Drees becijferde t
nister in Nederland ongeveer een
salaris van een half miljoen gul
den per jaar heeft. De redenering
was als volgt. Acht jaar minister-
„Blunder"
Protesten allerwegen. FNV-voor-
zitter Wim Kok vond de verho
ging „een blunder van de eerste
orde". De partijraad van de PvdA
eiste een verlaging van de minis
terssalarissen. Den Uyl liet nog
weten, dat in vergelijking met de
prijsstijgingen de salarissen van
de ministers er sinds het optre
den van het kabinet-Den Uyl in
mei 1973 met 25 procent op ach
teruit waren gegaan. Bij de ge
middelde loonstijging van de af
gelopen vier jaar zijn de minis
terssalarissen met 29 procent
achtergebleven, meldde Den Uyl.
Niettemin, in de geest van de tijd:
nullijn voor de modale werkne
mer; fikse bezuinigingen op
overheidsuitgaven, kwam de
nieuwe minister van bin
nenlandse zaken. Wiegel, met de
suggestie om de toegedachte
verhoging van tien procent onge
veer te halveren. Ministers zou
den er niet zestien mille maar on
geveer zeven mille minder op
vooruit gaan per 1 januari. Een
teruggang van ruim 158 mille
naar ruim anderhalve ton b-
ruto per jaar.
Maar tot nu toe heeft het kabinet
Van Agt-Wiegel niet het voor
beeld gevolgd van de kabinetten
Biesheuvel en Den Uyl. De eer
der aangekondigde salarisverho
ging gaat gewoon door in afwach
ting van een breed opgezette stu
die. Het salaris is dus nu bruto
zonder vakantiebijslag en andere
sociale uitkeringen 158.918.-.
In 1977 was de jaarwedde voor
een minister 142.930.- en in het
jaar daarvoor: 144.500.-. Voor
1977 had het kabinet-Den Uyl de
ministerssalarissen „afgestvt'.
Als logisch gevolg van de verlaging
van de verhoging van de minis
terssalarissen, zouden uiteraard
ook de staatssecretarissen een
minder grote salarisverhoging
krijgen. Dat zou er echter toe lei
den, dat staatssecretarissen een
inkomen zouden krijgen lager
dan dat van de hoogste ambtena
ren op de departementen.
De studie zal er dan ook op zijn ge
richt om de hogere ambtenaren
ook te laten matigen, zodat zij net
wat minder verdienen dan hun
bazen, de minister en de staats
secretaris.
Toxopeus van de WD zette vijftien
jaar geleden als minister van bin
nenlandse zaken de denivellering
in. Wiegel van de WD moet nu
op dezelfde stoel, noodgedwon
gen, het omgekeerde doen. De
tijden zijn wel veranderd.
