kerk moet en kan
energie besparen
Tentoonstelling
van
kerst
kribben
Van der Helm redt eer
Wiersma moet
opnieuw
punt afstaan
Leidse koster Van Diggelen:
LSG 3 OP VOORSPRONG
De Carambole neemt leiding van Rijnstreek over
Kerststal uit
Moravié
(Tsjech o-
Slowakije)
Wie in de komende maanden richting Brabant-Limburg gaat, moet vast even aanleggen bij het gemeen
temuseum van Roermond, Andersonweg 8, waar (tot 2 februari) de hele collectie kerstkribben van de
Utrechtse kunsthistorica dr. Maria Elisabeth Houtzager te zien is.
Volkskunst
Het Roermondse museum is elke doordeweekse dag, behalve maandag, geopend van 10 tot 12 uur en
van 2 tot 5 uur. Op zondag, de beide kerstdagen en met Oud en Nieuw alleen van 2 tot 5 uur.
Mevrouw Houtzager heeft in de loop der jaren een grote vezameling kerstkribben uit vele landen
opgebouwd. Kerstkribben als creaties van volkskunst.
Aan ds. H. J. Hemstede (Leiderdorp), vlootpredikant, vertelde zij - voor een kerstverhaal in het blad van
de geestelijke verzorging bij de marine - dat zij eigenlijk door een toeval tot deze verzameling is
gekomen.
In de oorlog studeerde zij kunstgeschiedenis in Utrecht, en omdat zij door de omstandigheden niet
regelmatig naar haar ouders kon reizen, wilde ze in de kersttijd graag haar eigen kerstkribbe hebben.
Aan een vriend vroeg zij, een aquarel van zo'n kribbe te maken. Met dat voorbeeld heeft zij toen van
sigarendoosjes een kribbe in elkaar gezet. Dat is het begin geworden van een uitgebreide verzameling.
Centraal
Nederland kent. vooral door de invloed van de Reformatie, geen eigen kerstkribbetraditie. Vandaar dat
mevrouw Houtzager haar ideeën vooral in het buitenland opdeed. In ons land staat de kerstboom
centraal. Maria Houtzager heeft daar geen bezwaar tegen, maar wel tegen de plaatsing van een kribbe
onder een boom temidden van cadeaus. De kribbe moet volgens haar centraal staan. Dié is een
verwijzing naar het eigenlijke gebeuren.
Zij ziet haar tentoonstelling dan ook als een soort getuigenis. Nu zij zo'n verzameling heeft, wil ze het ook
een beetje uitdragen.
Theologie-opleiding. Een com
missie van juristen onder leiding
van prof. mr. W. C. L. van der
Grinten heeft de Nederlandse
bisschoppen voorgesteld, in de
theologie-opleidingen van Am
sterdam, Utrecht, Tilburg en
Heerlen de bepaling op te nemen,
dat de aanstelling van weten
schappelijk personeel de
goedkeuring behoeft van de bis
schoppenconferentie. Een an
dere bepaling luidt, dat de ar
beidsovereenkomst eindigt als
de betrokkene de kerkelijke
ambtsbevoegdheid verliest. Dat
verlies kan bijvoorbeeld berus
ten op afwijkingen van de leer of
huwelijk/ambtsverlating.
Adventsconcert. Vrijdagavond 23 december, om kwart over 8 geeft de
Leidse cantorij onder leiding van Joop Brons haar jaarlijkse ad-
ventskerstconcert in de Hooglandse kerk. Het programma vermeldt
onder meer onberijmde (Engelse) psalmen en een aantal Christmas ca
rols. Medewerking verlenen de hoboïst Han Kapaan en de fluitiste Mijke
de Ru.
Almere. In Almere, de stad in opbouw in de zuidwestelijke IJsselmeer-
polder wordt vrijdag de eerste paal geslagen voor een gemeenschappe
lijk kerkcentrum, waarvan rooms-katholieken, hervormden en gere
formeerden gebruik gaan maken. Pastor D. Visser van de rk parochie
slaat de paal. Een rijdend carillon, bespeeld door de Amsterdamse
beiaardier Wim Daim, zal de dag, die met een kerstconcert van het
Weesper mannenkoor wordt besloten, opluisteren.
Sponsors
"Mensen in nood". De kerstactie van de stichting "Mensen in nood -
Caritas Neerlandica" richt zich dit jaar op de werving van nieuwe spon
sors voor het hulpprogramma "Neem een kind voor uw rekening". Dit
programma wordt op het ogenblik ondersteund door 8000 sponsors, die
samen zorgen voor meer dan 70 welzijnsprojecten ten behoeve van
kinderen in de derde wereld. Hieraan is tot nu toe vier miljoen gulden
besteed.
Een sponsor is iemand die borg wil staan of verantwoordelijk wil zijn voor
iets of iemand, zij stellen per maand, kwartaal, halfjaar of jaar een bedrag
beschikbaar voor de verzorging of opvoeding van een kind. Een adoptie
dus op afstand. "Mensen in nood" steunt in het kader van deze actie nu
34 projecten in Azië, 12 in Midden- en Zuid-Amerika en 28 in Afrika.
Beroepingswerk: Hervormde Kerk - beroepen te Nieuwveen kan
didaat H. O. Molenaar Scheveningen: aangenomen naar Purmerend A.
Pronk Heinkenszand, bedankt voor Schoonhoven A. Talsma Sprang.
Geref. Kerken: aangenomen naar Dalfsen H. Postma Ee, bedankt voor
Haarlemmermeer Oostzijde C. Zeeman Birdaard. Geref. Kerken Vrij
gemaakt Buiten Verband: bedankt voor Arnhem A. H. Algra Sliedrecht.
Geref. Gemeenten: bedankt voor Kalamazoo (Ver. Staten) J. van Haaren
Amersfoort.
LEIDEN - Koster P. van Diggelen
van de Zuiderkerk, Lammen-
schansweg, vindt, dat de kerken
meer energie - licht en warmte,
wel te verstaan - moeten kunnen
besparen. In zulke praktische za
ken zouden ze zelfs voorop moe
ten lopen. Ze kunnen nu wel hun
diepe twijfels hebben over het
gebruik van kernenergie en in
oproepen aan de overheid aan
dringen op energiebesparende
maatregelen, maar als ze zelf niet
het goede voorbeeld geven, is dat
ook maar een slag in de lucht.
Hoe is Van Diggelen, die pen
ningmeester is van de protes
tants-christelijke kostersvereni-
ging en in het maandblad "De
Koster" zijn collega's een paar
bruikbare tips voor zulk een be
sparing gaf, op deze gedachte ge
komen?
"Nog niet zo lang geleden heeft
president Carter van de Ver
enigde Staten zich enkele keren
tot het Amerikaanse volk gericht
met het dringende verzoek om
veel zuiniger met de nu nog be
schikbare energie om te gaan.
Ook in de senaat stelde hij allerlei
maatregelen voor die ertoe moe
ten leiden het verbruik zoveel
mogelijk te beperken.
Maar niet alleen in Amerika, ook in
de rest van de wereld maakt men
zich zorgen - en terecht - over het
in de naaste toekomstdreigende
energietekort. De bestaande
bronnen zullen langzamerhand
uitgeput raken, en zolang er geen
alternatieven zijn, is uiterste
zuinigheid geboden. Als iedereen
nu z'n steentje bijdraagt, zijn we
misschien in staat, de zaak nog
een beetje te rekken."
Voorop lopen
Wat hebben de kerken daar nu mee
te maken?
Van Diggelen: "Meer dan men op 't
eerste gezicht zou denken. Ook
de kerken zijn energiegebruikers
en hebben als zodanig, net als
iedere burger, een zekere ver
antwoordelijkheid. En als op de
gehele burgerij een dringend be
roep wordt gedaan om zuinig met
energie te zijn, dan geldt dit zeer
zeker ook voor de kerken. Ze
moeteh in dergelijke zaken zelfs
voorop lopen. Wij kosters verke
ren in de bijzondere positie, hier
aan het nodige te kunnen bij
dragen".
Polen. In een communiqué zeggen de bisschoppen van Polen, een nor
malisering van de betrekkingen tussen kerk en (communistische) staat Geeft u eens een paar voorbeelden,
té willen, maar dat de staat de openbaar-rechtelijke status van de kerk
dan wel moet erkennen. Zij roepen de gelovigen op, actief bij te dragen
het gemeenschappelijke welzijn van het land. Alle burgers moeten
er echter zeker van zijn, dat hun grondrechten worden gewaarborgd.
De bisschoppen vragen om de instelling van een katholieke studentenor
ganisatie. De academische jeugdorganisatie die er nu is, komt volgens
hen niet overeen met de levensovertuiging van de meeste studenten.
Van Diggelen: "Over het algemeen
is er in onze gebouwen een over
vloed van licht. Dat zou best wat
minder kunnen, door bijvoor
beeld niet overal alle lampen aan
te doen, en in de gangen zouden
best wel wat zwakkere lampen
gebruikt kunnen worden.
Ook met de verwarming kan het
zuiniger aan. Ik denk aan het af
zetten van de verwarming in lo
kaliteiten die niet in gebruik zijn.
Verder zou men kunnen overwe
gen, zondags het kerkgebouw
met een iets lagere temperatuur
dan gebruikelijk te verwarmen.
Ik weet wel, dat dit bij de kerk
gangers de nodige heisa kan te
weegbrengen, want, geloof me
er is geen verwender publiek dan
kerkgangers.
Iedere koster zal het in zijn loop
baan wel eens hebben meege
maakt - en zo niet, dan staat hem
dat nog te wachten -, dat uitgere
kend van zaterdag op zondag de
verwarming het liet afweten en
hij de mensen in een koude kerk
moest ontvangen. Nu, ze kijken je
dan aan - om van het gemopper
dan nog maar niet te spreken -,
alsof jij het bent die de verwar
ming met opzet onklaar hebt ge
maakt. In zo'n geval heb je een
beroerde zondag".
Kerken dicht
Koster Van Diggelen wil echter nog
veel verder gaan in zijn bezuini
gingsstrategie, waarbij hij zich er
terdege bewust van is, vooral in
eigen kerkelijke kring een ge
voelige snaar te raken.
"Een plaatselijke kerk, die over een
aantal kerkgebouwen beschikt,
zou eens moeten overleggen om
voor de avonddiensten niet meer
élle kerken open te stellen. Als je
ziet hoe matig deze diensten
worden bezocht - soms gaat het
om enige tientallen mensen -, dan
kan dit toch niet een ingrijpende
beslissing worden genoemd. Ik
pleit niet voor afschaffing van de
tweede dienst, maar wel voor een
concentratie daarvan, en uiter
aard alleen daar waar de geringe
deelneming aan de avonddienst
dit mogelijk maakt.
Het spreekt vanzelf, datje dan van
zondag tot zondag moet wisselen,
om ieder die dat wenst in de gele
genheid te stellen 's avonds ook
nog in de eigen buurt naar de
kerk te gaan. Voor wie een
tweede dienst wil, kan een gro
tere afstand toch geen bezwaar
zijn. En voor de oudere mensen
die moeilijk kunnen lopen, is er
vast wel een auto te regelen.
Koster Van Diggelen ziet nog meer
voordelen in kerkelijke zelf
beperking.
"Voor de avonddiensten zijn er dan
óók minder predikanten nodig.
Als die van elders moeten komen
- wat vrij regelmatig gebeurt -, be
tekent het nog een financiële be
sparing ook, want een gastdomi-
Koster van Diggelen(in receptiesfeer): kerkgangers zijn verwend
nee moet nu eenmaal z'n honora
rium en vergoeding van kosten
hebben".
En als een kerk nou maar over één
kerkgebouw beschikt?
"Dan zou je het kunnen gaan zoe
ken in de richting van gemeen
schappelijke diensten met een
andere kerk, waarmee al goede
betrekkingen bestaan. Het mes
snijdt duidelijk aan twee kanten:
besparing van energie en kosten
en bevordering van de oecume
nische gedachte".
Alleen aanpassing
Denkt Van Diggelen nu zelf, dat
zijn suggestie haalbaar is?
"Och, het is natuurlijk een zaak van
de kerkelijke beleidsorganen en
van de gemeente zelf. Ik heb al
meermalen dié gedachten uitge
sproken, maar het lijkt alsof men
het nog niet aandurft. Als je aan
de avonddienst gaat tornen, is dat
dan niet het begin van het eind?
Wat eenmaal weg is, komt niet te
rug.
Maar ik heb het niet over af
schaffing. Ik zeg alleen dat jé je
ogen niet voor de werkelijkheid
moet sluiten. De cijfers wijzen
uit, dat het avondbezoek nog
steeds terugloopt. Vroeg of laat
moet je je daaraan tóch aanpas
sen. Maar waar het mij nu om gaat
is dit, dat naar mijn mening de
kerken de plicht hebben, aan
dacht te besteden aan het enr-
gievraagstuk en maatregelen te
nemen om onnodig verbruik te
gen te gaan. Ook, in het maat
schappelijk verkeer moeten ze
een voorbeeld zijn".
DEN HAAG - Het publiek had
er een staande ovatie voor
over. Zo razend enthousiast
was men over de toegift van
de Chinese tafeltennisers, dat
het applaus minutenlang
aanhield. De korte demon
stratie tiLSsen Lu Yuan-Sheng
en Fu Yung-shin mocht er met
al die adembenemende ral
leys en fijne taktische vond
sten dan ook zijn. Het fraaie
stukje showwerk van die
Chinezen vormde het sluitstuk
van verrukkelijk avondje
ping-pong in de Haagse
sporthal Overbosch.
Zo'n 1800 liefhebbers verkeer
den gisteravond twee uur in
de ban van de Aziatische bal-
goochelaars.
Nico Jansen:
"Nooit meer
linksbuiten"
ROTTERDAM - Nico Jansen heeft
Vujadin Boskov de beslissing om
hem tegen FC Den Haag als
linksbuiten op te roepen alles be
halve in dank opgenomen. Het
ex-lieverdje maakte na afloop
van de met 1-3 verloren partij met
veel misbaar duidelijk dat hij er
voortaan voor past om op een
voor hem zo ondankbare plaats te
spelen. Jansen: "Feyenoord heeft
me als een centrale spits gekocht
en daarom vertik ik het nog één
keer op zo'n rotplaats te spelen.
Het kostte me mooi een gele kaart.
Een grap, die me zeker twee wed
strijden oplevert. In de rust zegt
Boskov tegen me: eruit jij. Ik
vraag nog waarom? U wilde me
toch als linksbuiten laten spelen?
Geen discussie, zei de trainer
echter. En ik had het juist zo goed
willen doen. Met het oog op Ar
gentinië. Daarom doe ik het niet
meer als linksbuiten. Als ik zo
nog twee keer speel ben ik straks
geen 50.000 gulden meer
waard
In een bijzondere sfeervolle
sporthal Overbosch zagen zij
hoe Nederland ook in de derde
wedstrijd in de reeks van vier
kansloos was. De dames ver
loren dit keer met 5-0, terwijl
de heren het genoegen
smaakte om voor het eerst te
gen te scoren (5-1
Bert van der Helm was daar
verantwoordelijk voor. Tegen
Wei Ting-sheng, was hij der
mate op dreef, dat,zijn tegen
stander met 21-17 en 21-14
van de tafel werd geslagen.
Hoe geweldig belangrijk een
goede opslag is, werd ook gis
teravond door de Chinese
dames en heren weer duide
lijk gemaakt. Indien nodig
Nico Jansen ...boos op Boskov...
Karstens en
Pijnen
terug aan kop
MAASTRICHT - Na een geweldige
jacht heeft het koppel René
Pijnen en Gerben Karstens de
leiding van de Maastrichtse
wielerzesdaagse heroverd. In een
adembenemend tempo werd de
concurrentie - Merckx/Sercu en
Clark/Allan - van hun leiders
plaatsen weggefietst.
Het koppel Pijnen/Karstens kon bij
de neutralisatie gisteravond bo
gen op 621 punten. Het Australi
sche koppel Allan/Clark ligt nu,
met 470 punten, op de tweede
plaats, terwijl het Belgische ster
koppel Merckx-Sercu met 451
punten als derde geklasseerd
staat.
weten zij steeds het volle ren
dement uit hun service te ha
len. Bettine Vriesekoop bij
voorbeeld werd er het slach
toffer van in haar partij tegen
Tung Ling. In de beslissende
derde game bleef zij tot 18-18
knap bij, maar toen buitte de
Aziatische verdedigster haar
opslag volledig uit.
'Daarom ben ik blij", haakte
Bert van der Helm in, "dat er
vorige week video-opnamen
zijn gemaakt tijdens een trai
ning van de Chinezen. Bo
vendien heeft Dusan Tige-
rman langdurig gepropt met
de coaches en de trainers. Erg
nuttig allemaal, want daar
kunnen wij in de toekomst ons
voordeel mee doen".
LEIDEN - De vierde ronde van de
LSB-competitie heeft voor wat
de eerste klasse betreft in eerste
instantie geen enkele beslissing
opgeleverd. Dit omdat ook de
derde wedstrijd, die tussen
Leiderdorp 1 en LSG 3, onbeslist
bleef, en in een voorlopige 2-5
eindigde. Daarmee heeft LSG 3
alvast één belangrijk matchpunt
binnen. Leiderdorp zal het on
derste uit de kan moeten gaan
halen, want de afgebroken par
tijen staan weliswaar alle drie in
LEIDEN - De Carambole 1 heeft in
de tweede klasse (de eerste klasse
had een vrije ronde) van de
Leidse biljartcompetitie de Ifei-
ding overgenomen van Rijn
streek 2. Het eerste viertal van de
Carambole kwam in eigen huis
weliswaar niet verder dan een 4-4
gelijkspel tegen TOP 1, maar dit
was toch voldoende om het niet
Leiderdorps voordeel, maar er is
geen garantie dat ze ook alle drie
gewonnen zullen worden.
De gedetailleerde uitslag Leider-
dorp-LSG 3: H. de Goede-J. Ser-
dijn 1-0; J. Selier-J. Postma afg.;
H. Goeman-J. Taal 1-0; P. Se-
lier-W. v. Putten 0-1; J. Pool-Th. v.
Rijssel afg.; H. v. Osnabrugge-A.
Kuiper 0-1; J. Toorman-W. Bak
ker 0-1G. Goedhart-A. v. d. Drift
0-1; C. v. Sandtvoort-H. Joziasse
0-1; A. Spoel-A. Roose afg.
spelende Rijnstreek 2 voorbij te
stevenen. De Carambole 1 kwam
hiermee op een totaal van 42 uit 8
wedstrijden, Rijnstreek 2 staat op
40 uit 8. Landzicht 2 voert met 37
punten een groot achtervolgend
peloton aan. De uitslagen: Land
zicht 2-'t Zuid 1 2-6; De Waag 1-
Carambole 2 2-6; Carambole 1-
TOP 1 4-4; Between 1-Wachtje 1
In de 3e klasse C gaven de nr's 1 en
2, Roelofarendsveen en VTL, el
kaar geen duimbreed toe. VTL
klopte Noordwijk 3 met 71/z-21/2.
Roelofarendsveen won met de
zelfde cijfers van Leimuiden en
gaat stevig aan de leiding met 6
matchpunten en 22'fe b.p., VTL
staat op 5 en 21. De uitslagen:
VTL 1-Noordwijk 3 7»/a-2>/2;
Roelofarendsveen 1-Leimuiden
71/2-2,/2; Leithen 2-Koudekerk 2
71/2-21/2; Voorschoten 3-Katwijk 3
4-4; Rijnegom 1-TOG 1 8-0. In de
derde klasse namen het Wapen
van Voorschoten 4 en 't Wachtje 2
door overwinningen enige af
stand op de rest van het deelne
mersveld; de ploegen hebben
resp. 46 en 45 punten uit 9 ont
moetingen vergaard. De uitsla
gen: Wachtje 2-De Waag 2 6-2;
Cleyn Duin 1-Carambole 3 2-6;
AMSTERDAM - De drie
spelers, die zondag hun
partijen in de eerste ronde
van het suiker-
damtoernooi wonnen
(Drost, Clerc en Jansen),
zijn gisteren in de tweede
ronde, niet verder geko
men dan remise.
Daarentegen voegde Nimbi zich bij
de leiders, dank zij een overwin
ning tegen Gurvich. Wereld
kampioen Harm Wiersma moest
ook in de tweede ronde, ditmaal
tegen Hans Jansen, een remise
toestaan.
In de jeugdgroep behaalden
Skliarov en Odintsov uit de Sov
jet Unie alsmede de Nederlander
Bies hun tweede achtereenvol
gende overwinning. Lenie
Geurts en Jelena Michaiovskaja
uit de Sovjet-Unie zegevierden
bij de dames voor de tweede keer.
Uitslagen
Tweede ronde
Grootmeestergroep
Hisard (Fra) - Kaplan (Vst) 1-1,
VOP 1-Wapen van V. 3 6-2; Wapen
van V. 4-Landzicht 3 8-0; Vriend
schap 3-Landzicht 4 2-6.
Uitslagen vierde klasse: Wapen van
V. 5-Zwaantje 1 0-8; UVS 2-DOS 1
1-7; Rijnegom 2-TOG 2 4-4. Vijfde
klasse: De Waag 4-DOS 2 6-2;
Rijnstreek 3-Landzicht 6 4-4;
DOS 3-'t Zuid 2 2-6; Landzicht
Nimbi (Kon) - Gurvich (Vst) 2-0,
Jansen (Ned) - Wiersma (Ned)
1-1, Drost (Ned) - Soumaoro
(Mal) 1-1, N'daye (Mal) - Ge-
ndlerman (Isr) 2-0, Baba Sy (Sen)
-Clerc (Ned) 1-1, stand; 1/4 Clerc,
Drost, Jansen en Nimbi 3 punten,
5. N'Daye, Wiersma, Hisard, Ka-
plan en Baba Sy 2,10. Gurvich en
Soumaoro 1, 12. Gendlerman 0.
Jeugdgroep: Cruz (Bra) - Kamaric
(Joe) 1-1, Harmsma (Ned) -
Brouwers (Ned) 1—1, Smeets (Bel)
- Bies (Ned) Q^Dembele (Mal) -
Odintsov (Sov) 0-2, Skliarov
(Sov) - Malik (Tsj) 2-0, Guimard
(Fra) - Shulman (Isr) 2-0, Stand
aan kop: 1. Skliarov, Odintsov en
Bies 4 punten, 4. Brouwers, Cruz,
Guinard 3.
Dames: Christine Claes (Bel) - Bar
bara Graas (Ned) 0-2, Lenie
Geurts (Ned) - Jadranka Nizic
(Joe) 2-0, Jelena Michailovskaja
(Sov) - Romoealda Vit-
kajoeskajta (Sov) 2-0, Giselle
Rijckaert (Fra) - Ljoedmilla
Sotsjnenko (Sov) 0-2. Stand aan
kop: 1. Geurts en Michailovskaja
4 punten, 3. Graas en Sotsjnenko
5-Carambole 4 6-2; Wachtje 3-
Vriendschap 4 4-4.
Zesde klasse: TOP 2-De Waag 5 7-1
Vriendschap 5-De Heul 1 6-2; 't
Zuid 3-UVS 3 2-6; Carambole
5-R(jnegom 3 2-6. Zevende
klasse: Wapen van V. 6-TOP 3 6-2;
VOP 2-Carambole 6 4-4; De Heul
2-UVS 4 4-4; Between 3-Mor-
spoort 2 8-0.
