Volksstemming
op westelijke
Jordaanoever
Filippino's kunnen nog
alleen maar jaknikken
Duitse hof tegen
nieuwe wet
dienstweigering
Schade door spionagezaak deels onherstelbaar voor NAVO
Vredesplan Begin zou bevatten:
m
Stuntverkoop
kerstbomen
VRIJDAG 16 DECEMBER 1977
BRUSSEL (SP) - Bij de
NAVO is men verbij
sterd door de schade die
de drie Oostduitse
spionnen in het West-
duitse ministerie van de
fensie de verdragsorga
nisatie hebben toege
bracht.
Westduitse strijdkrachten. Het
is ervan op de hoogte welke
sterke en zwakke punten
NAVO-oefeningen hebben
aangetoond en het weet hoe de
bondgenoten aan brandstof
komen en die verdelen in tijden
van spanningen.
Sinds het spionnen-trio in juni
werd opgepakt heeft de West
duitse inlichtingendienst de
NAVO een serie rapporten ge
stuurd over de gevolgen van de
activiteiten van de groep. Elk
rapport was nog alarmerender
dan het vorige en een NAVO-
expert stelt vast: „Het is
weinig minder dan een ramp".
Voor zover de spionnen gegevens
hebben doorgespeeld over
permanente installaties van de
NAVO in Midden-Europa, is
daar niets meer aan te doen.
Aan de strategie die daarop is
gebaseerd is twintig jaar ge
werkt en geschaafd, en die zal
en kan niet gewijzigd worden.
We moeten die faciliteiten nu
eenmaal gebruiken en op de
die het Warschau-pact
nu kent, aldus een zegs
man bij de NAVO.
Veiligheidsmensen van het At
lantisch bondgenootschap on
dervragen nu in de diverse
hoofdsteden de opstellers van
de rapporten die nu in Oost-Be-
rlijn op tafel liggen. Ze hopen er
zo achter te komen hoe ernstig
de schade is en hoe die nog kan
worden beperkt.
De NAVO heeft meer spionage-
gevallen achter de rug. Maar de
zaak-Lutze baart extra onrust,
omdat de informatie betrek
king heeft op de frontlijn van
de NAVO. Het Westduitse leger
in het centrale NAVO-gebied,
dat in geval van oorlog met het
Oostblok de eerrste klap zal
moeten opvangen, overtreft de
Amerikaanse troepen in het
gebied in aantal.
Al heeft Bonn niet geprobeerd de
schade te bagatelliseren, veel
functionarissen in het NAVO-
hoofdkwartier zijn woedend
om de kennelijk eenvoudige
wijze waarop Renate Lutze
aard en gedetailleerdheid van
de informatie die dit keer naar
Oost-Berlijn (en daarmee naar
Moskou) is weggevloeid, is zo
fantastisch dat het volgens
NAVO-mensen tien jaar zal
kosten om de schade te her
stellen. In sommige gevallen is
die schade zelfs onherstelbaar.
Het Warschau-pact weet dankzij
Renate Lutze, haar man en een
collega hoe West-Duitsland - de
frontlijn van de NAVO - zal
reageren in een crisissituatie.
Het kent de paraatheid van de
topgeheimen gewoon kon op
vragen en fotocopieren, nota-
bene op het kopieerapparaat
van het ministerie zelf.
De zaak is het belangrijkste ge
spreksonderwerp tijdens de
wekelijkse vergaderingen van
de ambassadeurs bij de NAVO,
de NAVO-raad. Een bron bij
deze raad zegt: „Het is moeilijk
de preciese schade vast te stel
len, maar het is onmogelijk de
omvang van de schade te o\
drijven".
Observer-dienst
NEW YORK (Reuter/AFP/UPI) - De Israëlische elgef^enF vrc,de^erdrae''< Dit
r-x j heeft de Egyptische woordvoer-
premier Menachem Begin heeft een vredes- der, Morsi Saad Eddin, gisteren
plan mee naar Washington gebracht dat onder in Cairo verklaard. Men beperkte
r T zich niet tot de procedurekwes-
meer voorziet in een samenleven van Israeli s ties maar men heeft tijdens de
en Arabieren op de westelijke Jordaanoever tweten^nhaifïurduurle^de
onder Arabisch bestuur. Dit meldt de Ameri- kern" van de dingen aangeroerd,
kaanse omroepmaatschappij NBC. Het overleg verliep in een sfeer van
In een bericht vanuit Tel Aviv zegt correspondent Hilary vraagstukken"van deUpól!~
Brown dat in het plan ook is opgenomen de teruggave van tieke problemen te scheiden
bijna de gehele Sinai aan Egypte, onder voorwaarde dat heeft men besloten een Egypti-
het gebied wordt gedemilitariseerd. sche-Israëlische werkgroep van
De Israëlische delegatie hij het voorbereidend vredesoverleg in Cairo
heeft gisteren een bezoek gebracht aan de beroemde pyramide van Cheops.
Op de foto links dr. Meir Rosen, Eliahu Ben-Elissar en Abraham Tamir
(rechts).
Verkiezingsfarce van Marcos
MANILLA (UPI)- De Filippino's gaan morgen verplicht en
met lome schreden naar de stembus omdat het president
Ferdinand Marcos heeft behaagd hen andermaal te
"raadplegen" over een voldongen feit - zijn eigen, onge
breidelde macht krachtens de al vijfjaar geldende staat
van beleg.
NBC citeert een hooggeplaatste
functionaris in Tel Aviv volgens
wie het Israëlische plan niet
voorziet in de oprichting van een
Palestijnse staat nu - of de terug
keer van Palestijnse vluchtelin
gen uit andere Arabische landen.
In plaats daarvan, zo vertelde de
betrokken functionaris, roept het
plan op tot een volksstemming
op de westelijke jordaanoever
binnen 20 jaar, waaruit een be
paalde vorm van zelfbeschikking
zou moeten voortvloeien.
Israël zal voorstellen dat noch de
joodse staat, noch Jordanië
soevereiniteit kan uitoefenen
(over de westelijke oever). In
plaats daarvan lanceert het de
idee van een regeling tussen Is
raël, Jordanië en de lokale bewo
ners, zowel joods als Arabisch",
aldus NBC. "De joodse nederzet
tingen op de westelijke oever
zouden moeten blijven en Israël
zou een militaire aanwezigheid
langs de Jordaan handhaven zo
dat strategisch gezien de veilig
heid van de westelijke oever een
Meer beroepen
voor zwarten
in Z.-Afrika
PRETORIA (DPA) - Twintig van
de vijfentwintig beroepen die tot
dusver in Zuid-Afrika alleen door
blanken en kleurlingen mochten
worden uitgeoefend zijn voort
aan ook voor zwarten toeganke
lijk. De gedeeltelijke afschaffing
van deze vorm van apartheid is
gisteren door de Zuidafrikaanse
minister van arbeid, Botha, be
kendgemaakt.
De maatregel heeft betrekking op
functies in de textiel-, leer- en
meubelindustrie, in de groot
handel voor dranken en vlees,
alsmede op beroepen als
kraandrijver en chauffeur op
zware vrachtwagens.
De bedrijfstakken waar zwarten
nog niet tot alle functies worden
toegelaten liggen op het gebied
van de woningbouw, de weg- en
waterbouw, de mijnbouw en be
paalde takken van de ijzer- en
staalindustrie.
In een toelichting op zijn besluit zei
de minister dat de uitsluitingen
in het verleden stoelden op de
"absolute noodzaak" arbeids
plaatsen voor blanken en kleur
lingen te beschermen. "Men
moet zich thans echter afvragen
of een dergelijke reservering van
arbeidsplaatsen voor minderhe
den nog wel zinvol is", ^ldus de
bewindsman.
zuiver Israëlische zaak blijft.
Jordanië en de lokale Palestijnen
zouden het gebied besturen.
Evenals in de Sinaï zouden de
grenzen volledig open zijn", al
dus het bericht van NBC.
Sinaï
De Amerikaanse omroepmaat
schappij meldt verder dat Begin
een voorstel bij zich heeft op
grond waarvan praktisch de ge
hele Sinaï wordt gedemilitari
seerd en aan Egypte teruggege
ven. Israël wil slechts twee kleine
stukken in de Sinaï-woestijn be
houden. Een van de stukken zou
een voortdurende Israëlische
aanwezigheid bij Sjarm El-Sjeik
aan de golf van Akaba moeten
waarborgen. Het andere stuk be
treft een keten van joodse neder
zettingen die bekend staat als de
Rafia Salient.
In de voorstellen van Begin die hij
in de loop van vandaag aan presi
dent Carter heeft voorgelegd,
wordt nauwelijks de kwestie Je
ruzalem aangesneden. Ook be
vatten ze geen verwijzing naar de
hoogten van Golan wegens het
verzet van Syrië tegen de huidige
besprekingen in Cairo tussen
Egypte, Israël en de Verenigde
Staten, aldus NBC
Uitnodiging
President Anwar Sadat heeft een
uitnodiging van president Carter
voor een bezoek aan Washington
gekregen maar hij zag af van een
bezoek op dit ogenblik. Dit heeft
het Egyptische dagblad Al Akh-
bar gisteren gemeld.
De krant zei niet wanneer Sadat de
uitnodiging had gekregen, maar
schreef: "De president is op dit
moment niet van plan naar Was
hington te gaan. Hij zal dat te ge
legener tijd doen".
Al Akhbar had Sadat vragen ge
steld over het bezoek van de Is
raëlische premier, Menachem
Begin, aan de VS. Hij ant
woordde: "Ik wist er van en ik
geloof dat het een impuls geeft
aan het vredesproces. President
Carter is volledig op de hoogte
van het Egyptische standpunt en
een ontmoeting tussen Carter en
de Israëlische premier moet nut
tig zijn". Sadat zei nog een dra
matische ontwikkeling in de si
tuatie in het Midden-Oosten te
verwachten die "de zaak van de
vrede zal dienen", maar hij ging
hier niet verder op in.
Vredesverdrag
De afgevaardigden naar de "Mena
House-conferentie" in Cairo
hebben gisteren kwesties be
sproken "met betrekking tot de
eventuele ondertekening van een
algemeen vredesverdrag". Dit
heeft de Egyptische woordvoer
der, Morsi Saad Eddin, gisteren
in Cairo verklaard. Men beperkte
zich niet tot de procedurekwes
ties maar men heeft tijdens de
bijeenkomst die ongeveer
twee-en-een-half uur duurde, "de
kern" van de dingen aangeroerd.
Het overleg verliep in een sfeer van
veel begrip. Teneinde de juridi
sche vraagstukken van de poli
tieke problemen te scheiden
heeft men besloten een Egypti-
sche-Israëlische werkgroep van
juridische deskundigen te vor
men, aldus de woordvoerder.
"Is het uw wil, dat president Fer
dinand E. Marcos staatshoofd en
regeringsleider blijft na de tot
standkoming van de Batasang
Pambasa (een "volksvertegen-
woordiging"-ad-interim), zoals
geregeld bij artikel 3 van de
amendementen op de grond
wet?" Zo luidt de enige vraag van
dit referendum. Het antwoord zal
"ja" zijn, want voor de 44 miljoen
Filippino's is er geen alternatief.
Marcos heeft de oppositie tegen
zijn bewind in de meeste gevallen
monddood, maar in alle gevallen
volslagen machteloos gemaakt.
Zijn bereidverklaring om bij een
"nee" af te treden is dan ook niet
meer dan een farce in een farce.
Marcos is nu 12 jaar president. De
eerste zeven jaar werd zijn macht
ingetoomd door enigermate de
mocratische structuren. Sinds
1972 beschikt hij echter over
praktisch dictatoriale volmach
ten krachtens de staat van beleg.
Die werd afgekondigd toen de
centrale regering het hoofd
moest bieden aan een (overigens
nog voortziekende) afschei
dingsoorlog van moham
medaanse bevolkingsgroepen in
het zuidelijk deel van de archipel.
Sinds september 1972 heeft Marcos
het Filippijnse volk vier maal
eerder geconfronteerd met een
"aanbod dat zij niet konden
weigeren". Waarom dan, waar hij
toch muurvast in het zadel zit,
deze nieuwe lippendienst aan de
democratie?
Als Marcos hoopt de tegenstanders
van zijn volmachten te overtui
gen, heeft hij het bij het ver
keerde eind. Wat er van de oppo
sitie nog kan of durft spreken
noemt dit nieuwe referendum
een "schaamteloze vertoning" en
dringt aan op een nationale
boycot. Veel aannemelijker is
het, dat Marcos met een scheef
oog naar Washington kijkt. Met
deze vijfde volksraadpleging,
vermoeden waarnemers, pro
beert hij "mensenrechtenkam-
pioen" Jimmy Carter ervan te
overtuigen dat een ruime meer
derheid van de Filippino's hem
steunt.
Men mag betwijfelen of dat lukt.
Ook Carter heeft nota genomen
van de bikkelharde veroordeling
die de Internationale Commissie
van Juristen over het Marcosbe-
wind heeft uitgesproken. Dat li
chaam vond de staat van beleg in
1972 nog wel verdedigbaar, maar
de handhaving ervan een bewijs
dat Marcos, zijn vrouw Imelda en
hun getrouwen de macht om de
macht gebruiken.
Sinds dat vernietigende rapport -
dat geensdeels alleen staat - heeft
Marcos zich nogal wat moeite ge
troost om de wereld ervan te
overtuigen dat er in zijn borst
toch een warm en democratisch
hart klopt. Hij zinspeelde zelfs op
"echte" presidentsverkiezingen,
hoewel het natuurlijk weer jam
mer is dat zijn enige uitdager van
niveau, oud-senator Benigno
Aquino, onlangs door een militair
tribunaal ter dood veroordeeld
werd.
Nee, maakte Marcos zichzelf via
zijn presidentiële adviesraad
wijs, een referendum zou voorlo
pig wel genoeg van het goede
zijn.
Een groepje tegenstanders van
Marcos uit de tijd dat hij politieke
opponenten nog dulden moest, is
georganiseerd in de "Filippijnse
Unie voor de Burgerrechten".
Macht hebben ze niet, maar spre
ken doen ze nog, klagen liever ge
zegd over het ontbreken van
"mechanismen via welke het
volk zijn grieven tegen de rege
ring publiekelijk kan uitspre
ken".
Kortgeleden gaf de Unie een ver
klaring uit waarin werd gezegd:
"De staat van beleg heeft al die
mechanismen vernietigd en ver
vangen door hun geperverteerde
vorm - een gemuilkorfde pers
voor een vrije pers, dwang-coöp-
eraties en buurtorganisaties voor
vrije volksorganisaties, door de
overheid opgelegde parades en
manifestaties voor vrije bijeen
komsten en demonstraties, aan
de leiband lopende rechters voor
een onafhankelijke rechterlijke
macht, militaire tribunaals voor
civiele gerechtshoven en be-
spotttelijke referendums voor
vrije verkiezingen".
Daarmee geconfronteerd, zou Mar
cos ongetwijfeld verwijzen naar
de verkiezingen die hij in de loop
van 1978 heeft beloofd. Daarbij
zou een tussentijds parlement
moeten worden samengesteld en
deze Batasang Pambansa zou
voorbereidingen moeten treffen
voor het verkiezen van een vol
waardige Nationale Vergadering.
Naar het heet zou een interim-
parlement zelfstandig de ver
kiezingsdatum voor zijn vol
waardige opvolger mogen vast
stellen. Maar er zit ook hier een
ware adderkluwen onder het
gras. Krachtens de amendemen
ten op de grondwet van 1973 (die
overigens dode letter is gebleven)
BONN (SP) - Tot grote verrassing
heeft West-Duitslands hoogste
rechtscollege, het hof voor
grondwetszaken in Karlsruhe,
door een beschikking in kort ge
ding de nieuwe wet op de
dienstweigering voorlopig bui
ten werking gesteld.
Door deze wetswijziging, die op 1
augustus met de stemmen van
sociaal-democraten en liberalen
in de Bondsdag werd aangeno
men, werd het onderzoek naar
gewetensbezwaren tegen ver
vulling van de militaire
dienstplicht in feite buiten wer
king gesteld. Een briefkaart was
praktisch voldoende om een aan
staande dienstplichtige in aan
merking te doen komen voor
vervangende burgerdienst.
De christelijk-democratische op
positie had het hof in Karlsruhe
verzocht deze wet in strijd met de
grondwet te verklaren, omdat de
inhoud ervan volgens de CDU
zou neerkomen op algehele op
heffing van de dienstplicht. Het
definitieve oordeel van het Karls-
ruherhof zal pas op 1 maart wor
den uitgesproken. Maar alle acht
rechters waren van mening dat
als gevolg van de nieuwe wet de
kan Marcos elke volksvertegen
woordiging naar huis sturen
wanneer die zich naar zijn smaak
niet correct van haar taken kwijt.
Zolang Marcos op die manier alle
touwtjes in handen houdt, kun
nen de Filippino's alleen maar
ja-knikken.
Westduitse staat zo grote schade
zou kunnen ondervinden, dat
ambtshalve onmiddellijk in
grijpen geboden was.
Het hof voor grondwetszaken is
kennelijk zeer, geschrokken van
het sterk oplopende aantal jonge
ren dat voor vervangende
dienstplicht in aanmerking wil
komen. Alleen al in de maand no
vember overschreed het aantal
dienstweigeringen per briefkaart
de 10.000. Het hof vreesde dat
over het gehele jaar gezien een
kwart van een dienstplichtige
lichting, 130.000 man, ci-
vieldienst zou verlangen, terwijl
er in feite voor deze plaatsver
vangende dienst maar 34.000
plaatsen beschikbaar zijn.
Bovendien zou het uitdunnen van
een dienstplichtige lichting ertoe
kunnen leiden dat het ministerie
van defensie genoodzaakt was ter
verkrijging van de wenselijke
mankracht kneusjes op te roepen
die anders niet in aanmerking
zouden zijn gekomen.
De nieuwe wet op de dienstplicht is
dus slechts enkele maanden van
kracht geweest. Tekort, aldus
teleurgestelde sociaal-democra
ten en liberalen, om haar effect
werkelijk te kunnen beoordelen.
Het sterk gestegen aantal
dienstweigeringen kan volgens
hem daaraan worden toege
schreven, dat vele jongelieden
vóór een eventueel ongunstig
uitvallende beslissing van het ge
rechtshof wilden zorgen als
dienstweigeraar te zijn erkend.
Een deel van hen heeft daarbij
succes. Degenen die sinds 1
augustus een functie bij een
plaatsvervangende dienst heb
ben toegewezen gekregen,
blijven verder buiten schot.
Maar alle andere potentiële
dienstweigeraars zullen zich
weer aan het moeizaam persoon
lijk onderzoek naar de gegrond
heid van hun gewetensbezwaar
moeten onderwerpen. Overigens
heeft het hof in Karlsruhe al laten
weten niet tegen een nieuw en be
ter systeem voor gewetensonder
zoek te zijn gekant. Het defini
tieve oordeel op 1 maart volgend
jaar kan mogelijk nog de verrui
ming voor principiële
dienstweigeraars brengen die de
Karlsruhe beschikking van giste
ren althans voorlopig grondig
ongedaan heeft gemaakt.
Vooral voor minister van defensie
George Leber, die door het spio-
nageschandaal op zijn depar
tement toch al onder sterke druk
is geraakt, betekent de beslissing
van het hof voor grondwetszaken
een nieuwe harde slag.
Voorlopige
goedkeuring
EG-begroting
O O
STRAATSBURG (ANP) - Het
Europees Parlement heeft giste
ren in Straatsburg de begroting
1978 van de Europese Gemeen
schap goedgekeurd. Deze gaat
ongeveer 280 miljoen gulden uit
boven wat de ministers van de
negen EG-landen bereid zijn uit
te geven.
De komende dagen zullen par
lement en ministerraad moeten
gaan overleggen om te trachten
hun meningsverschil te over
bruggen. Lukt dit niet, dan moet
de Europese Gemeenschap in
1978 gaan werken met maande
lijkse begrotingen die hetzelfde
zijn als die welke voor de over
eenkomstige maanden van dit
jaar werden vastgesteld. Maar in
Straatsburg had men goede
hoop, dat ministers en parlemen
tariërs hun meningsverschil zou
den kunnen bijleggen.
Ziektekostenverzekering??
Weet U het niet meer met al
die verschillende ziekte
kostenverzekeringen?
Wij wel!
Als U het ook wilt weten,
vraag het ons dan gerust.
Lid NVA i.
Leiden. 071-134052.
Hoge Rijndijk 264
ADVERTENTIE
Morgen van 9.00 tot 19.00 uur grote partij nieuw aangevoerde
1e kwaliteit Luxemburgse
Alle maten lage prijzen
Jupiter B.V., Hoge Rijndijk 296. Hazerswoude-Rijndi]k,
telefoon 01714-3878.
