Reünie bollenexporteurs
met twee maten is straks
Meten
voorbij
PUBLIEK ■■111111
HuisvTOuvv duikt
(weer of geen weer)
elke dag zee in...
Vakbond in actie tegen
conducteurloze trein
DONDERDAG 8 DECEMBER 1977
■mr a -ft. R
Herman van
r v ftAmsterdam
Een paar honderd exporteurs
van bloembollen op Ame
rika en Canada hebben deze
week een uitnodiging ont
vangen om op 16 december
a.s. een reünie te komen vie
ren aan boord van het aan de
Oosterkade in Rotterdam ge
legen luxe passagiersschip
Basilea. De reünie wordt
georganiseerd ter gelegen
heid van het zestigjarig be
staan van de Scheepvaart
commissie Amerika en Ca
nada van de Bond van
Bloembollenhandelaren.
Dat als lokatie een schip is uit
gezocht is niet toevallig. Toen
er nog niet van het vliegtuig
gebruik werd gemaakt maak
ten de exporteurs, vaak met
tientallen tegelijk, hun jaar
lijkse overtocht naar Amerika
en Canada per boot. Aan die
massale oversteken van
"bollenstrekers" (ze nemen
nu allemaal het vliegtuig)
houden veel exporteurs ple
zierige herinneringen over.
De nu jubilerende scheepvaart
commissie ontstond uit een
crisissituatie. Dat was in 1917
toen Engeland vanwege de
Eerste Wereldoorlog de zgn.
vrije vaargeul (Het Kanaal)
gesloten hield. Export van
bloembollen naar Amerika en
Canada leek toen onmogelijk.
Maar de inderhaast inge
stelde scheepvaartcommissie
kreeg het, ook door bemidde
ling van de Nederlandse rege
ring, voor elkaar dat er twee
schepen door Het Kanaal
mochten. In een van die twee
zat de totale bollenexport van
dat jaar. Een fractie overigens
van wat er nu per boot en met
het vliegtuig naar toe gaat.
De taak
Onderhandelingen
de Scheepvaart
lij werkt in op
drachtvan 99 procent van alle
exporteurs) is hoofdzakelijk
het voeren van onderhande
lingen met scheepvaartmaat
schappijen over zeevracht
tarieven en met assuradeurs
over transportassurantiën.
De jubilerende commissie,
die vanwege de voortschrij
dende specialisatie op trans
portgebied in 1970 besloot tot
de oprichting van de Stich
ting Bloembollen Transport
Adviesbureau, ziet er ook op
toe dat de zendingen
bloembollen bij aankomst in
Amerika en Canada worden
gecontroleerd, voordat ze
naar de klant gaan.
1949 is een gedenkwaardig jaar
in het bestaan van de Scheep
vaartcommissie. De zending
bollen kwam medio augustus
weliswaar keurig op tijd in
New York aan maar daar was
kort tevoren een havensta
king uitgebroken en niemand
kreeg toestemming de op de
kade geloste bloembollen
weg te komen halen. Daar
was wel haast mee omdat de
bloembol een uiterst gevoelig
produkt is dat een lange
wachttijd op een kade zeker
niet zonder kleerscheuren
zou doorkomen.
Steekpenningen
Officieel heet het nog steeds dat
de onderhandelingen destijds
met vakbond en havenper
soneel er toe hebben geleid
dat bij de staking een uitzon
dering werd gemaakt voor de
aan bederf onderheven
bloembollen uit Holland.
Maar volgens directeur
Geelhoed van de Stichting
Bloembollen Transport Ad
viesbureau zijn het steekpen
ningen geweest die haven
personeel en vakbond een
oogje hebben doen dichtk
nijpen.
"Als datzelfde nu zou gebeuren
zou er in Amerika al snel over
een schandaal gesproken
worden", zegt hij, "maar in
1949 kraaide er geen haan
naar die omkoperij. De rol
van de Scheepvaartcommis
sie is in deze natuurlijk ook
niet goed te praten. Maar ver
geet niet dat op dat moment
onze totale export van dat jaar
op de kade dreigde weg te rot
ten".
De export naar Amerika en Ca
nada is sedert 1917 aanzien
lijk toegenomen, het aantal
exporteurs is, door de vele fu
sies, gedaald. In 1917 waren
het er ongeveer 180, nu zijn er
^lo^-ond de 100.
Sneeuw of geen sneeuw, gure
oostenwind of niet; de
Noordwijkerhoutse huis
vrouw Pauline Baars laat
geen dag voorbij gaan zonder
een duik in de alsmaar frisser
wordende Noordzee te nemen
Deze winter, de vorige winter,
al een jaar of vijf.
En elke dag het zelfde liedje; op
de fiets vanuit Noordwijker-
hout naar het strand aan de
DuindamseSlag,uitkleden in
de buurt van de stran
dopgang, het tweedelig bad
pak aan, een sprintje naar
i door de branding,
even kopje onder, nog wat
dartelen, weer terug rennen,
badpak uit, handdoek om,
warn wrijven, kleren aan, het
strand af, op de fiets naar
Noordwij kerhout.
Pauline, even in de dertig, be
veelt zo'n dagelijkse duik
iedereen aan. 'Je blijft er
energiek door', zegt ze, 'en het
is goed voor de bloedsomloop.
De kou valt wel mee. Dat is een
kwestie van wennen. Ik heb er
tenminste nog nooit een
koudje door gevat'.
Hagenaar Leo Zeldenrust, in de jaren vijftig één van Nederlands
pn>duktiefste tekenaars, vertoefde zo'n twintig jaar geleden met
zijn schetsboek nogal frequent in Leiden en omgeving om land
schappen en gebouwen in ruwe schets aan het papier toe te
vertrouwen. Dankzij zijn fotografisch geheugen kon hij die
schetsen later thuis tot in de details verder uitwerken.
Hoe Zeldenrust (vanwege zijn slechte gezondheid tekent hij al
lang niet meer) in de vijftiger jaren Hazerswoude en Koudekerk
zag, is te zien in de dezer dagen over beide dorpen verschenen
kalenders. Daarin staan een aantal gereproduceerde tekeningen
van hem. De orginelen liggen opgeborgen in het Leidse gemeen
tearchief. Dat heeft de tekenaar destijds zijn tekeningen laten
onderbrengen.
De kalenderuitgaven zijn een (commercieel) initiatief van de Ha-
zerswoudse uitgever Huisman. Van beide kalenders heeft hij
1000 exemplaren laten drukken. In die van Hazerswoude staan
ondermeer tekeningen van de uit 1614 daterende boerderij
"Rhijnenburch" en de hoeve "Zonneveld" (op de nominatie om
te worden afgebroken).
Van Koudekerk staan op de tekening een gedeelte van de
Schinkeldijk, het torentje van Poelgeest, dat hetenige restant is
van het kasteel Groot Poelgeest en een daggelderswoning uit de
18 e eeuw aan de Lage Waard. Dat huisje moet worden gesloopt.
Zowel in Hazerswoude als in Koudekerk bestaat veel belangstel
ling voor de kalender. Bij voorintekening zijn er in totaal al 500
van verkocht. Van de prijs, vier gulden, moet uitgever Huismen
wel het één en ander kunnen overhouden, gezien de erg sobere
uitvoering van het geheel.
DEN HAAG (SP)'- Vanaf 1 januari volgend jaar zullen we
aan een paar nieuwe uitdrukkingen moeten wennen.
Een aantal andere wordt dan taboe.
Dr. R. Muilwijk van de dienst van het ijkwezen.... een taal spreken bij
meten...
We mogen straks bijvoorbeeld niet
meer zeggen: „Geeft u mij maar
een pond appels. Ik heb liever
een calorie-arme maaltijd. Mijn
auto heeft heel wat paardekracht.
Deze ketel heeft een te ho
ge atmosfeer".
Als we een hoeveelheid gewicht,
warmte, vermogen of druk willen
aangeven, dan zullen we volgend
jaar de uitdrukkingen kilogram,
Joule (spreek uit dzjoel), Watten
Pascal moeten gebruiken.
Vanaf 1 januari zal het zelfs wette
lijk verboden zijn de oude uit
drukkingen te gebruiken. Dat is
een gevolg van het streven van de
Europese Gemeenschap om te
komen tot harmonisering van
maten in alle landen.
De EG heeft daartoe het zoge
naamde Internationale Stelsel
van Eenheden ingevoerd, dat in
UTRECHT - De Federatieve
Spoorweg Vakvereniging bereidt
acties voor tegen de Nederlandse
Spoorwegen. Daarmee wil de
vakbond proberen de invoering
van de conducteurloze treinen
tegen te houden. Bij de Neder
landse Spoorwegen bestaan ver
gevorderde plannen om op een
aantal lijnen in het noorden van
het land treinen te laten rijden
met alleen nog maar een ma
chinist. Definitieve besluiten zijn
echter nog niet genomen.
De Spoorwegen"moeten van minis
ter Westerterp (verkeer en water
staat) veertig miljoen gulden be
zuinigen. Meer dan de helft daar
van zou „gewonnen" moeten
worden op de post personeel.
Door
Jan Kees Kokke
de spreektaal SI genoemd wordt.
Dit SI is al in 1960 als uitbreiding
en vervolmaking van het me
trieke stelsel vastgesteld door de
landen, die aangesloten zijn bij de
zogenaamde Meterconventie. Er
is al heel lang gesleuteld aan het
internationale stelsel van mee-
teenheden, maar vanaf volgend
jaar wordt het nieuwe stelsel voor
de Europese burger verplicht.
Niet alleen pond, calorie, paardek
racht en atmosfeer moeten
Volgens een woordvoerder van
de NS bestaat er een goede kans
dat geprobeerd gaat worden om
op stille lijnen te werken zonder
conducteur. „Het bewijs is niet
geleverd dat het niet kan", be
strijdt hij de argumenten van de
vakbond.
„Bij de vervanging van materieel
dat naar de sloop gaat, kun je
denken aan de aanschaf van trei
nen die geschikt zijn voor een-
mansbediening. Je levert dan een
goed produkt voor minder kos
ten", aldus de zegsman van de
Spoorwegen. „Het is in ieder ge
val een beter alternatief dan op
heffing van lijnen".
De Federatie Spoorweg Vakvere
niging is echter niet van plan de
daarbij plaatsmaken voor kilog
ram, Joule, Watt en Pascal. Ook
nog enige andere maten, die meer
in de wetenschap dan in de dage
lijkse praktijk worden gebruikt,
zullen veranderen.
„Het is de bedoeling dat we vanaf 1
januari 1978 in de hele wereld een
taal zullen spreken, als het gaat
over meeteenheden", zegt dr. R.
Muilwijk van het Van Swinden-
laboratorium van de Dienst van
het IJkwezen in Den Haag. Hij is
als specialist op het gebied van
standaarden van lenge en massa,
belast met de begeleiding van de
invoering van de nieuwe mee
teenheden in ons land.
Voor de huisvrouw en de man
inde-straat betekent dit dat men
in advertenties en gebruiksaan
wijzingen alleen nog maar de er
kende meeteenheden zal tegen
komen.
Boek
Op grond van de ijkwet mogen de
oude meeteenheden niet meer
conducteurloze trein te accepte
ren. „Daarover valt met ons niet
te praten. Zo'n beleid leidt tot
overbelasting van de machinist",
meent secretaris Van Hattum van
de vakvereniging. „En dat leidt
weer tot een verhoogd aantal
ziektemeldingen, verloven ko
men in de knel, waardoor weer
mensen onder druk komen te
staan. Het gaat van kwaad tot er
ger".
Een aantal jaren geleden namen de
Spoorwegen bij Alphen aan de
R(jn reeds een beperkte proef
met conducteurloze treinen.
Voornamelijk leverde dat toen
problemen op voor mensen die
moeilijk in en uit kunnen stap
pen, zoals moeders met kin
derwagens.
Meeteenheden die per 1 ja
nuari volgend jaar door andere
zullen worden vervangen zijn
o.a.:
kalorie - Joule (J)
paardekracht - kiloWatt (kW)
graad Fahrenheit - graad Cel-
cius (oC)
toeren per minuut - hertz per
minuut (Hz)
pond - halve kilo
ons - 100 gram
atmosfeer - kilo pascal (kPa)
millimeter kwikkolom - kilo
pascal (kPa)
millibar - kilo pascal (kPa)
cc - kubieke centimeter
kilogramkracht - Newton (N)
micron - micrometer
gebruikt worden, zij het dat de
boete die op een overtreding staat
nu niet bepaald om van te schrik
ken is. Het gaat slechts om
maximaal een paar tientjes.
Een voordeel van de invoering van
de nieuwe eenheden is bijvoor
beeld dat men het vermogen van
een oliekachel en een electrische
kachel nu beter kan vergelijken.
Tot nu toe werden ze in ver
schillende eenheden uitgedrukt,
maar straks geven ze beide het
vermogen aan in kilowatt. Merk
waardig is intussen dat het
„pond" en het „ons" in ons land
nog steeds gebruikt worden, ter
wijl deze meeteenheden van ge
wicht in principe al lang verbo
den zijn. Al in 1937 besloot de
ijkwet dat pond en ons met in
gang van 1941 verdwenen moes
ten zijn. De maatregel heeft ech
ter nooit het gewenste effect ge-'
kregen, omdat de meeste Neder
landers het zagen als iets wat de
bezetter er door heeft gevoerd.
Pond en ons moeten weg, vindt
men bij het ijkwezen, omdat het
pond binnen Europa ver
schillende betekenissen heeft,
terwijl het „ons" zo typisch Ne
derlands is dat het in andere lan
den helemaal niet bekend is. In
het streven naar harmonisering
van maten passen deze uitdruk
kingen niet meer.
Overigens zijn de veranderingen op
het gebied van meeteenheden,
die ons land te wachten staan,
nog maar miniem vergeleken met
wat er in de Angelsaksische lan
den moet gebeuren. Daar is men
nog druk bezig over te stappen op
het metrieke stelsel. Hoewel dit
metrieke stelsel in Amerika al of
ficieel is ingevoerd en men in En
geland er al druk mee bezig is,
blijken de termen als mijl, yard,
inch, gallon, feet, quart en pound
moeilijk uit te roeien.
Ze moeten in die landen overstap
pen op onder meer de meter, die
voor ons al meer dan hon
derdvijftig jaar bestaat. Neder
land was zelfs het eerste land
waar de meter en het kilogram in
1920 officieel werden ingevoerd
in het verwarde wereldje van ma
ten en gewichten. In 1875 onder
tekenden zeventien landen de
zogenaamde meterconventie. De
basis voor het metrieke stelsel
werd gelegd door de Italiaan
Giovanni Giorgi, die al in 1901
wees op de mogelijkheid om een
volledig samenhangend stelsel te
maken door de koppeling van
electrische eenheden met de me
ter, het kilogram, en de seconde.
Autobranche
Een van de bedrijfstakken, die veel
zal merken van de invoering van
de nieuwe meeteenheden per 1
januari aanstaande, is de auto
branche, waar de cilinderinhoud,
het vermogen pk, de ban
denspanning en het toerental
straks in de nieuwe eenheden
zullen moeten worden uitge
drukt.
In de medische wereld ontstond
aanvankelijk nogal wat tumult
bij de invoering van de nieuwe
meeteenheden. Het ging daarbij
met name om de bloeddruk, die
niet meer in millimeters kwik
kolom maar in kilopascal zal-
worden uitgedrukt.
„De dreigende invoering van de
pascal is een tragisch paskwil",
zo spraken medici. „Het handha
ven van de millimeter kwik voor
de alledaagse bloedmetingen is
een zaak van lijfsbehoud. Veran
deringen hiervan zouden tragi
sche gevolgen kunnen hebben".
Volgens dr. Muilwijk van het ijk
wezen is deze onenigheid wel wat
gesust. Een van de bezwaren uit
de medische wereld was dat er te
weinig inspraak was geweest bij
de totstandkoming van de EG-
richtlijnen Inmiddels is aan dat
bezwaar tegemoet gekomen door
de instelling van een medische
begeleidingscommissie.
Verwacht men bij het ijkwezen
nog meer verzet tegen de invoer
ing van het Si-stelsel?
Dr. Muilwijk: „Nee, dat wil zeggen,
in sommige gevallen hooguit een
schoorvoetende medewerking.
Maar echte tegenwerking ver
wacht ik niet. Het zal evenwel
nog lang duren, voordat de
nieuwe meeteenheden helemaal
ingeburgerd zijn. Als iemand er
zich echt voor inzet dan kan hij er
binnen een paar weken wel aan
gewend zijn. Maar gezien het feit
dat er nog steeds kamerthermo
meters zijn, die de temperaturen
in graden Fahrenheit aangeven in
plaats van in graden Celsius, kan
het ook nog wel lang duren voor
dat Joule, Watt en Pascal zijn in
gevoerd. Als het onderwijs en de
leraren meewerken kan het ech
ter binnen een generatie bekeken
zijn. Een jaar of twintig tot vij
fentwintig zal het zeker dus wel
duren".
Over veel geld om de omschakeling
aan het grote publiek te „verko
pen" beschikt de Dienst voor het
IJkwezen niet. De overheid stelt
zich op het standpunt, dat indu
strie en bedrijfsleven zelf maar de
financiële gevolgen moeten dra
gen. Die zijn tenslotte ook het
meest gebaat bij harmonisatie
van de meeteenheden. Het ijk
wezen zelf gaat niet veel verder
dan voorlichting via brochures.
Zo'n brochure „Meeteenheden in
beweging" kan men bestellen bij
de Dienst van het Ijkwezen, Al-
phons Diepenbrockhof 2. Den
Haag. Ook Shell heeft inmiddels
een aardige brochure over het in
ternationaal stelsel van eenheden
uitgegeven, die men kan ver
krijgen bij Shell Nederland, Hof
plein 20, Rotterdam.
Pauline Baars stort zich elke dag onvervaard in de thans bitterkoude Noordzee: 'Daar blijf je
energiek door...'
Tips voor deze rubriek (cunt U elke
morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 38. U mag ook
schrijven.
