Interesse voor
het orgel neemt
steeds meer toe
Van Kuijen (PPR)
weer statenlid
Lezers schrijven
r>r>
eidse
agenda
Prof. dr. Speyer:
"Met weggooien
van normen
verdwijnt de
zekerheid"
ZEIST/WASSENAAR - „De heer O. B. Wiersma uit Wassenaar is met ingang van 1 november van dit
Jaar benoemd tot rijksadviseur voor orgels. Hij nam deze functie al waar sedert de vorige adviseur,
de heer H. L. Oussoren uit Wassenaar, in 1974 is overleden. De rijksadviseur voor orgels werkt voor
behoud en restauratie van monumentale kerkorgels".
De heer Wiersma is nauwelijks nog op een vaste plek in Nederland te vinden. Slechts zo nu en dan is
hij bij Monumentenzorg in Zeist Ook gistermiddag was hij daar, in de fraaie monumentale panden
van waaruit hij zijn landelijke werk coördineert
Nederlands adviseur voor restauratie van orgels
Rijksadviseur voor orgels, O. B. Wiersma: „ik ben een benijdenswaardig
ZIJ 'ST/WASSENAAR - "Ja, hoe word je rijksadviseur voor
orgels? Er bestaat geen speciale opleiding voor dit vak,
geen vakschool dus. Vroeger had ik al veel interesse voor
het orgelspel en de orgels op zich. De heer Oussoren, die
rector was op het Rijnlands Lyceum, waar ik ook op zat,
speelde orgel in de Wassenaarse Kerk. Zo nu en dan trad
ik op als vervanger achter dit orgel".
Deze contacten met de heer Ousso
ren, die van 1957 tot 1974 rijksad
viseur was leidden ertoe dat
Wiersma vanaf 1970 in zijn vrije
tijd kon opereren als zijn as
sistent. Vanaf 1973 is Wiersma
waarnemend rijksadviseur ge
weest. Per 1 november van dit
jaar werd hij de nieuwe rijksad-
"A1 doende krijg je dan inzicht in de
begeleiding en restauratie van
historische orgels in Nederland.
Een specifieke vakopleiding is
dan ook niet zo noodzakelijk",
zegt Wiersma. Als de heer
Wiersma praat over historische
orgels dan zijn dit instrumenten
van voor 1850.
Kerkorgels
„In Nederland zijn momenteel nog
zo n 500 historische orgels. Het
zijn met name kerkorgels die wij
onder onze hoede hebben".
Het is de taak van de rijksadviseur
om te bepalen of het instrument
waar subsidie voor aangevraagd
werd wel van monumentale
waarde is en of de plannen ver
antwoord zijn voor de restauratie.
Verder moet hij bekijken of de
offerte van de orgelmaker rede
lijk is. Zulk een adviseurs is, in
verband met de bedreiging waar
de orgels aan bloot staan, mo
menteel niet meer weg te denken
bij Monumentenzorg.
De heer Wiersma; „De meeste
concrete bedreiging voor de or
gels zijn de verwarmingen. Door
het verwarmen van kerken dro
gen de houten onderdelen uit,
waardoor het ene instrument na
het andere het begeeft". De heer
Wiersma, die als enige adviseur
op het gebied van orgels bij het
ministerie van CRM werkzaam is.
Door
Charles Lennartz
onderhoud veel contact met par
ticuliere orgelrestaurateuren.
Hijzelf wordt duidelijk geobse
deerd door het werk van deze
mensen.
Vakmanschap
Het is een prachtig ambacht, een
van de weinige ambachten die we
nog hebben. Als je ziet hoe ze be
zig zijn dan begrijp je dat daar su-
sidie voor nodig is anders worden
de kosten voor de eigenaar van
het orgel veel te hoog. Het is puur
vakmanschap, dat zo machtig
mooi is, dat er genoeg animo is,
ook onder jongeren, om orgelres
taurateur te worden."
Eigenlijk is het adviseurschap nog
geen echte full-time baan. Toch
zijn er zoveel objecten waarbij de
Heer Wiersma "op het vinketouw
moet zitten, opdat er niet met
overheidsgeld wordt geknoeid"
dat hij nog maar nauwelijks toe
komt aan zijn studie "Oude Ta
len" in Leiden.
"In de beginperiode, en met name
toen ik assistent was, was het
meer een hobby dan een vak.
Eigenlijk ben ik een benijden
swaardig wezen, omdat mijn
hobby nu ook mijn vak geworden
is". "Het orgelspel op zich is altijd
al een hobby van mij geweest. Bij
mijn huidige werk heb ik ontzet
tend veel contact met veelsoor
tige mensen. Daarbij kom ik in
alle uithoeken van het land en zie
Nederland op zijn mooist. En dan
het verkeren in de sfeer van een
ambacht vind ik ideaal. Alles
punten die het gehele beroep tot
een hobby maken.
Afgelegen
Bij zijn tochten door Nederland
komt Wiersma in de meest ^afge
legen dorpen de mooist be
waarde orgels tegen. "De mensen
in de afgelegen streken hebben
door de eeuwen heen nooit geld
gehad om vernieuwingen of uit
breidingen aan te brengen bij de
orgels. Daardoor hebben zij hun
historische waarde niet verloren.
De orgels in grote steden zijn
veelal niet meer in de oorspron
kelijke staat".
De heer Wiersma meent dat in het
algemeen de interesse voor het
orgel als instrument sterk toe
neemt bij de mensen. Zijn eigen
interesse gaat wat historische in
strumenten betreft nog verder
dan alleen orgels Maar een uit
breiding van zijn taak zal er niet
zijn.
"Neem nou een klavecimbel, een
fraai instrument dat zeker klas
sieke waarde heeft, maar Monu
mentenzorg houdt zich alleen be
zig met onroerend goed, waar
door dit instrument duidelijk
buiten mijn taak blijft". Een
moeilijkheid bij de restauratie
van de orgels is de schaarste aan
het prachtige eikehout van
vroeger". Een ander groot pro
bleem vormen de pijpen, die bij
gemaakt moeten worden.
Het lood van vandaag is te zacht in
verhouding met het oude lood.
De vraag komt dan op hoe we die
materialen nu zo goed mogelijk
kunnen imiteren". Uit gesprek
ken met de particuliere adviseurs
en de orgelmakers komen ideeën
bij mij terecht over eventuele
nieuwe restauratie-methoden en
mogelijkheden".
Twee ton
Een factor die verder de restauratie
van orgels nog kan bemoeilijken
is het vrijwel lege subsidiepotje
van CRM. Gemiddeld kost een
rastauratie van een middelgroot
orgel zo'n twee ton. En dat terwijl
er zoveel orgels aan restauratie
toe zijn.
In Leiden alleen al houdt de heer
Wiersma zich bezig met de orgels
in de Hooglandse kerk, de
Pieterskerk, de Lutherse kerk, de
Waalse kerk en de Hartebrug-
kerk. Verder is hij nog actief in
Katwijk aan de Rijn, in,Noord-
wijkerhout (deze restauratie is
momenteel aan de gang), in
Leiderdorp (restauratie pas vol
tooid) en Oegstgeest.
Ondanks deze problemen ziet de
heer Wiersma de toekomst erg
optimistisch tegemoet "Op het
ogenblik zijn er activiteiten ge
noeg. En dat is een erg gunstig
teken. Er zit nog muziek in."
DONDERDAG
Gemeentehuis Warmond, cie financiën
en econ. aangelegenheden 20.00 uur.
Groenoordhallen, orgeloccasionshow in
de romneyhal, 10.00-21.00 uur.
Stadhuis, cie Smagc en Orsas 19.30-
20.30
Stadhuis, cie Orsas 20.30 uur
Stadhuis, cie Ruimtelijke ordening 20.00
Troef, Noordeinde 2a, voorlichtings
avond werkgroep dienstweigeren, 20-
21.30 uur.
Pieterskerkhof 19, achitectenbureau
gratis advies, 20-21.00 uur, tel. 142771.
Nieuwe Rijn 20a, werkgroep homofilie,
open-café avond 21-24.00 uur.
Welfare lokaal Rode Kruis Leidseweg
33, Voorschoten, Tel, 01717-3309,
spreekuur Alg. Ned. Invalidenbond 19-
20.00 uur.
Troef Noordeinde 2a, nederlands voor
buitenlanders, 19.30 uur, project Leiden,
handenarbeid, 20.00 uur.
Vrijetijdscentrum Breestraat 66, sport-
café, toneelworkshop, gitaarcursus, Go,
alle groepen vanaf 20.00 uur.
't Breehuys, Breestraat 19, keramiekcur-
sus 19.30 uur, tapdansen koffiebar, 20.00
Apotheken
De avond-, nacht- en zondagsdienst der
apotheken in de regio Leiden, wordt
waargenomen van 2 tot 9 dec., door
Apotheek Leiden Zuid-West, Brahms-
laan 20, Leiden, tel. 071-763134: Apo
theek Beker, Lijtweg 4, Oegstgeest. Tel.
Wijkverpleging
Leiden - Inlerkruis, Midde
154500
Voorschoten - Gezondheidscentrum
v.d. Waalslaan tel. 4641; Alg. Hulpverle
ning, tel. 2141, tst. 35 (dag en nacht).
Warmond - Zr. B. Wennekers, Oude Rijn
91 a, Leiden, tel. 071-141889.
SOS-dienst
Telefonische hulpdienst, telefoon 071-
125202. Voor allen die in moeilijkheden
LEIDERDORP - "Zelfdoding, ag
ressiviteit, drugs en misbruik van
alcohol zijn signalen om hulp.
Naast de verschillende instanties
die de slachtoffers (waaronder
meest jongeren) opvangen, moet
de overheid gaan inzien dat er
aanwijsbare oorzaken zijn van al
gemene aard, de psychische mi
lieuverontreiniging. Dit zei prof.
dr. Speyer, hoogleraar in de psy
chologie, in de lezing die hij in de
Leiderdorpse detailhandelschool
gisterochtend heeft gegeven.
Hij ziet het jaar 1960 als keerpunt
van allerlei maatschappelijke
veranderingen. Na dit tijdstip is
er een duidelijke stijging te zien
van het percentage zelfmoorden,
stijging van het misbruik van al
cohol en de opkomst van de
drugs.
Volgens Speyer kan de oorzaak
hiervan gezocht worden in het
geheel of gedeeltelijk afschaffen
van oude, te strenge, normen".
Welke normen je ook hanteert,
het is in ieder geval zeker dat ze,
of ze nu goed of minder goed zijn,
een stukje zekerheid geven. Gooi
je normen overboord, dan gooi je
meteen een stukje zekerheid mee
weg".
"Als reactie op de te strenge nor
men van vroeger hebben velen
God dood verklaard, taboes zijn
vervaagd, maar wat is er voor in
de plaats gekomen? Er is onze
kerheid ontstaan en deze moet op
een of andere manier gecom
penseerd worden. Het „Vlucht-
Vecht principe" wordt dan in
werking gesteld. Agressiviteit als
vecht- drugs en alcoholgebruik
als vluchtprincipe".
De kapingen en gijzelingen van de
laatste tijd, ziet Speyer ook als het
vechtprincipe, op agressieve ma
nier moet een wens van een per
soon of groep bevredigd worden.
"Ik constateer deze verschijnselen
slechts en stel daarbij de oorza
ken vast. Vanuit dat gegeven kan
er door de overheid tegen dit
soort ontwikkelingen preventief
opgetreden worden, "aldus dr.
Speyer die voor een ruimere be
kendheid van het begrip "psy
chologische milieuverontreini
ging" ijverten dit erkend wil zien.
Dodelijk ongeluk
LEIDEN - De 27-jarige B.A. Belt
uit Leiden is vannacht in zijn auto
om het leven gekomen toen hij
rijdende op de Hoflaan door nog
onbekende oorzaak tegen een
daar geparkeerde vrachtauto
reed. Het ongeluk gebeurde te
gen vijf uur. De man was ver
moedelijk op slag dood; zijn auto
werd totaal vernield.
Speyer tijdens de lezing gistermorgen: "Er i
gecompenseerd worden".
zekerheid ontstaan en deze moet op de een of andere manier
Pietepeuter
Graag wil ik als moeder van een
pietepeuter reageren op een ar
tikel in Uw krant van maandag 28
november jl. "Ruimtegebrek
voor peuters in Oegstgeest".
Daarin stelt mevrouw De Boer-
Donia (bestuurslid van de Stich
ting Kinderspeelzalen); "De on
gesubsidieerde speelzalen zijn
meestal zo tijdelijk en vorrr
daarom geen oplossing".
Allereerst de pietepeuterzaal
niét als tijdelijk bedoeld en
vormt ze geen oplossing, ze
draagt er wel toe bij. Het is toch
alleen maar toe te juichen, als on
der omstandigheden, zoals ze in
het artikel worden geschetst, par
ticulier initiatief uitmondt in het
vinden van een doeltreffende
ruimte, met ruime buitenspeel-
gelegenheid redelijk bereikbaar
voor de Oegstgeester inwoners
(aan de rand van Oegstgeest en
toch vrij dicht bij het centrum).
Bovendien is het niet nadelig, zoals
de schrijver meldt, dat het ge
bouw nog voor andere doelein
den gebruikt moet worden. Ik
vind het alleen maar gunstig te
t er een club is, dat
alleen 's avonds gebruikt wordt,
ook overdag zijn goede bestem
ming heeft. Daar weegt het op
ruimen van de spullen ruim
schoots tegenop, lijkt mij.
Voor mij is het „onofficiële" karak
ter (wat dat ook in mag houden)
van deze peuterspeelzaal geen
enkel bezwaar, gezien de voor
delen die genoemd zijn. Waarbij
mij nog rest (om) te vermelden
dat per dag twee leidsters aanwe
zig zijn voor 15 kinderen.
GERY REIJNE-MAKKINGA,
PIER MOLIJNLAAN10,
OEGSTGEEST
WARMOND/DEN HAAG - Op 1
december is het ex-tweede ka
merlid van de PPR, Cees van
Kuijen, weer in de Provinciale
Staten van Zuid-Holland terug
gekeerd. Hij volgt daar E.J. van
Dongen op die tot landelijk pen
ningmeester van de PPR is be
noemd. Van Kuijen, die vóór zijn
kamerlidmaatschap al anderhalf
jaar in de Provinciale Staten zat,
zal als fractieleider van de vier le
den tellende fractie gaan optre
den.
Van Kuijen zal zich ondermeer
gaan bezighouden met de pro
blematiek van de werkgelegen
heid. Reden waarom hij ook in de
commissie economische voor
zieningen zitting heeft. Tijdens
de vorige week gehouden alge
mene beschouwingen oyer de
begroting van het volgend jaar,
zei hij dat het tot nu onderbroken
heeft aan een beleid van zowel de
Rijksoverheid als de provinciale
overheid ten aanzien van de
werkgelegenheid; "Tot nu toe
wordt er alleen maar brandweer-
tje gespeeld. Als er ergens een
brandje is, snelt men daar on-
middelijk naar toe om te blussen.
Maar wat nodig is, is een beleid
op langere termijn."
Van Kuijen vindt dat bij de werk-
gelegenheidsproblematiek ook
de bescherming van het milieu
moet worden betrokken. "Er zal
meer nadruk op de kleinschalig
heid gelegd moeten worden. Dat
wil niet zeggen dat de technische
ontwikkelingen stopgezet moe
ten worden maar dat deze ont
wikkelingen niet gepaard gaan
met een ernstige milieuveron
treiniging". Bij dat laatste denkt
Van Kuijen dan onder andere aan
het verbeteren van de infra
structuur zoals het aanleggen van
weeen.
Ook zal Van Kuijen proberen de
ontwikkeling in de agrarische
sector om te buigen van groot-
naar kleinschaligheid. "We moe
ten ervoor zorgen dat de boeren
niet gedwongen worden tot een
intensieve bedrijfsvoering, de
zogenaamde bio-industrie", al
dus Van Kuijen.
Maatschappelijk Werk
Bureau Maatschappelijk werk. Oude
Rijn 44c, spreekuur dagelijks 14.00-15.00
uur. Maandag en dinsdag 19.00-20.00
uur, telefoon 142144.
Onderwijswinkel
Leiden-Noord, Sophiastraat 36, tel. 071-
126325, geopend maandag t/m vrijdag
van 12-17.30 uur.
Leidse Rechtswinkel
Juridisch Adviesbureau, Noordeinde 2a
(voormalig marinecomplex), tel. 130775.
Geopend; ma. en woe. van 10-12.30 uur,
ma. di. en do. van 18.30-20.30 uur. Van
Hogendorpstraat 36, geopend ma. van
19-21 uur.
CEES KUIJEN
Gevallen
LEIDEN - Een 5B-jarige fietser uit
Wassenaar is gisteren vermoede
lijk ten gevolge van de gladheid
rond een uur of acht op de Jan
Luykenlaan gevallen. Hij liep
daarbij een heupfractuur op en
moest door de EHD naar het
Diaconessenhuis worden ver
voerd.
Een 53-jarige vrouw uit Oegstgeest
kwam ten gevolge van de glad
heid ten val op de Rijnsburge-
rweg. Zij moest met een
heupfractuur door de EHD naar
het Academisch Ziekenhuis
worden gebracht.
LEIDEN - Dr. J. R. Bruijn is aan
de Leidse universiteit benoemd
tot gewoon lector in de zeeg
eschiedenis. Hij slaagde in 1964
cum laude voor het doctoraal ge
schiedenis aan deze universiteit
en promoveerde in 1970 tot doc
tor in de letteren. Dr Bruijn (39) is
nu wetenschappelijk hoofdme
dewerker in Leiden.
Kruisjassen
De KPJ Zoeterwoude begint
genavond met de eerste kaart
avond van de competitie
klaverjassen en kruisjassen. Voo
deelnemers met de meeste pun
ten zijn er prijzen beschikbaar
gesteld. Aanvang 20.00 uur in het
Don Boscohuis.
Kerstbomen
Nog een berichtje uit Zoeterwoude.
Ook dit jaar worden daar name
lijk weer kerstbomen verkocht
en wel door de jeugdafdeling van
S.J.Z. Vanaf zaterdag is er voor
de verkoop van de bomen van
9.30 uur tot 17.00 uur dagelijks
iemand aanwezig op het Sport
park Haasbroek waar de bomen
opgeslagen liggen. De dennen
zijn exclusief kerstballen en an
dere versierselen.
Speelplaats
De Europaschool in Wassenaar no
digt voor zaterdag alle ouders,
leerlingen, bewoners en belang
stellenden uit om de opening bij
te wonen van de speelplaats van
Ba
deze school. De speelplaats die
bedoeld is voor de kinderen van
de Europaschool en voor alle
kinderen die in de omgeving wo
nen, zal om 11.00 uur geopend
worden door wethouder van
Dijk. Vanaf 10.30 uur pronken de
Wassenaarse majorettes "De
Pauwen" door de straten richting
speelplaats.
Vesper
In de Groene of Willibrordkerk in
Oegstgeest vindt zondagavond
een vesper plaats die om 20.30
uur begint. Onder leiding van
cantor Egbert van Goor zingt de
Willibrordcantorij het vijfs
temmig Magnificat van Bux-
tehude, de belangrijkste koorge
deelten uit Bach's Kantates 10 en
61 en Gloria Vivaldi. Theo
Goedhart speelt nog orgelkora
len van Bach. Zo nu weet u dit
ook al weer.
EHBO-cursus
Volgend jaar, om precies te zijn 17
januari a.s. begint de EHBO ver
eniging Zoeterwoude Leider
dorp een nieuwe opleiding voor
het EHBO-diploma, bestaande
uit 16 wekelijkse lessen van twee
uur. De cursus wordt gegeven in
de Bernardusschool, Oranjelaan
32 Zoeterwoude-Rynd;jk. Inlich
tingen kunnen gevraagd worden
bij mevrouw de Vette tel. 146506
in Zoeterwoude en mejuffrouw
Borst telefoon 894251 in Leider
dorp. Het aanmelden moet bij de
genoemde personen gebeuren.
Burgerlijke stand
LEIDEN - Geboren: Stephanie, Melanie
dv van Rosmalen en Mercier; Edwin zv
van Weber en Hoek, Mare Willem zv
Roels en van IJsseldijk, Priscilla dv van
Duijl en van Van der Meer; Rene Hen-
drikus Johannes zv Hoge woning en
Groenesteijn.
ondertrouw: Diederiks en Hoogen-
boom, Weijers en Berg, Borst en Berg,
Bink en Van Haastrecht, Kransse en Van
Lierop, Verhoef en Houtman.
Gehuwd: Sloos en van der Kaay, den Ei
sen en Kallenberg, Nijhof en Voordouw,
Kraan en Haspels
Overleden; van der Krigt (94) vrouw;
Rau (83) man; Hillenaar (64) man; Beuk
(83) vrouw gehuwd met van Dijk; Roele
ven (87); Overdevest (89); Kaiser (62)
Huwelijke: Nijhof en Voordouw; Kraan
en Haspels.
Ondertrouw: Diederiks en Hoogen-
booom, Weijers en Berg, Borst en Berg,
Bink en Van Haastrecht, Kranse en Van
Lierop. Verhoef en Houtman.
ZAKENNIEUWS
LEIDEN - Aan de Hooigracht 62 zal
de textielhandel Overduin wor
den opgeheven.
Aan de Korevaarstraat 51 is de
brood- en banketwinkel van de
LBF overgenomen door Paul C.
Kaiser
Aan de Breestraat 165 is in een
leegstaand voormalig schoe
nenmagazijn, een filiaal van de
Nederlandse Lezerskring Boek
en Plaat B.V. gevestigd.
IJSHOCKEY - CSKA Moskou
heeft gisteren in Kladno de eerste
finalewedstrijd voor het toernooi
om de Europacup voor lands
kampioenen tegen Poldni
Kladno gewonnen.
Dierenhulpdienst
Anna Paulownastraat 15, Leiden. Voor
hulpverlening aan verongelukte hon
den, katten, vogels e.d. in de gemeenten
Leiden en Leiderdorp. Dag en nacht be
reikbaar, tel. 134687.
Belangengroep
alleenstaanden
Dienstencentrum
Huize St. Maarten
Opvanghuis voor crisisgevallen van in
nood verkerende moeders, eventueel
met kinderen. St Jacobsgracht 1, tel.
126938. Dag en nacht bereikbaar.
Advocaten spreekuur
Burgerraadsman
Koornbrugsteeg 7, Telefoon 143171
(kantooruren). Spreekuren ma., di. en
wo. 11.00-12.00 uur, do. 18.30-20.00 uur.
Sociale raadsvrouw
Spreekuren sociale raadsvrouw. Bin
nenstad: Gerecht 10, woe. 17.00-18.00
uur, Noord: Van Hogendorpstraat 36,
ma. 10.30-11.30 uur, Kooi: Driftstraat
49a, di 10.30-11.30 uur, Morskwartier.
Buurthuis Morskwartier, Topaaslaan,
tel. 761196, woensdag 10-11 uur,
Tuinstadwijk: Herenstraat 45, vrijdag
10.30-11.30 uur.
LEIDSCK DAGBLAD
DAGBLAD VOOR
LEIDEN EN OMGEVING
Uitgave; Leidsch Dagblad B.V.
Hoofdredacteur Han Mulder.
Hoofdkantoor.
Leiden - Witte Singel 1.
Postbus 54 - Giro 57055. Voor
betaling van abonnementsgel
den uitsluitend giro 28884.
Telefoon: 071-144941.
Nabezorging van 18.00-19.30 u.
Zaterdag van 16.00-18.00 u.
Telefoon 071-211515. Indien in
gesprek 071-210221.
Kwartaalabonnement f 41,75
Kwartaalabonnement
per post f 59,60
Jaarabonnement f 155,50
Jaarabonnement
per post f 226,90
Losse nummersf 0,60
Abonnementsgelden bij voor
uitbetaling te voldoen.
Bij automatische overschrij
ving geen administratie- en in
cassokosten.
