Bii de recreatie is hier 'n
soort wildgroei ontstaan"
'Zelfstandig agrarisch
bestaan wordt gewurgd'
Zuidduinen deel drie
Erfelijksheidsonderzoek mag in Amsterdam
Universiteit
blijft zoeken
in binnenstad
Staatsbosbeheer maakt
plan voor beheer
Kativijkse Zuidduinen
Na Witte Singel/Doelencomplex
Uitvoering "Messiah
technisch erg goed
VEEHOUDERS PROTESTEREN TEGEN STREEKPLANNEN
Weer breuk
in leiding
Dodelijke
aanrijding
echtpaar uit
Nieuw-Vennep
DONDERDAG 8 DECEMBER 1977
STREEK
PAGINA 21
ï9)
KATWIJK - Vandaag komen wij met de één na laatste aflevering
van onze vierdelige serie over de Zuidduinen in Katwijk aan Zee.
Ditmaal komt boswachter Arno Bos van Staatsbosbeheer aan het
woord over het beheer van het natuur-/duingebied. Hekkesluiter
zal zijn de LDM-kant van deze zaak, waarover een ge
sprek met LDM-directeur ir. C. de Jong op ons programma staat,
een gesprek dat gaat worden aangevuld met enig archiefmate
riaal.Voorgaande twee weken uitten een vogel- en een groenkenner
nogal wat klachten over nadelige invloeden van waterwinning en
recreatie op het behoud van het Katwijkse natuurgebied.
De hele serie is een vervolg op een pagina-groot
artikel dat op zaterdag 24 september over de Zuidduinen - ook wel
Berkheide genaamd - verscheen in ons dagblad.
Door
Jos van der Meer
KATWIJK - "De situatie in het gebied van de Katwijkse
Zuidduinen is altijd wat onduidelijk geweest, waardoor
op het gebied van de recreatie een soort wildgroei is ont
staan. De zaak is er niet helemaal in goede banen geleid.
Tot op heden is het zo geweest, dat het publiek dacht dat
alles maar mocht in die duinen. Er werd tóch nooit gecon
troleerd".
"Daarom is het ook erg belangrijk
dat wij van Staatsbosbeheer een
duidelijk en eenvormig beheer
gaan opbouwen in de Zuiddui
nen. Bijvoorbeeld door publica
ties te doen over waarom be
paalde maatregelen worden ge
troffen. Ik noem bijvoorbeeld het
vissen in de duinmeertjes. Dat
water is geen vlot en bevaarbaar
water in de 7.in van de wet.
Daarom mag er zonder vergun
ning niet worden gevist. De
oevers hebben te lijden onder de
aanwezigheid van sportvis
sers Maar als je nu plots de
maatregel treft dat er daar niet
meer mag worden gevist, dan
vraagt men zich óók wel af. Het
blijkt moeilijk om zoiets terug te
draaien en daarom zal je het goed
moeten beargumenteren".
Drinkwater
"Naast deze recreatieve kant van de
zaak heb je nog de drinkwater
voorziening. Natuurbehoud en
waterwinning zijn twee zaken,
twee belangen, die in een goede
verhouding met elkaar moeten
komen. We moeten natuurwe
tenschappelijk tot een verhou
ding komen die het terrein niet al
te zeer aantast. Tussen Staats
bosbeheer en de LDM zijn daar
over totnogtoe geen afspraken
gemaakt. Maar als we dat wel
gaan doen, zal dat een gunstig ef
fect hebben op het gebied".
Natuurvorser Arno Bos (28) is bos
wachter in dienst bij de boswach-
terijen van Katwijk, Noordwijk
en Wassenaar. Staatsbosbeheer
heeft daar 1300 van de 2600 hec
tare die het gebied groot is in be
heer. Nog maar zeer onlangs
kreeg Staatsbosbeheer een stuk
onder zich, dat eerst onder de
dienst der Domeinen viel. Van dit
op Katwijks grondgebied gele
gen stuk heeft de Leidse Duinwa
termaatschappij (LDM) delen in
erfpacht (daarnaast heeft de
LDM ook enkele kleine stukken
duingebied in haar eigen bezit).
Het betreffende stuk is nu aan
Staatsbosbeheer in beheer gege
ven, zo vertelt Arno Bos ons, om
dat zijn dienst al een groot deel
onder zich had van het duinge
bied dat aansluitend in de ge
meente Wassenaar ligt.
Plannen
Staatsbosbeheer heeft momenteel
enkele plannen in de maak op het
vlak van het beheer van het
duingebied met onder andere het
volgende doel: "We willen de rec
reatieve druk op het gebied zo
danig geleiden dat er geen schade
aan de natuur optreedt. Die plan
nen zullen worden vastgesteld in
overleg met de gemeente Kat
wijk. We willen tot een goede in
richting van het terrein komen,
waarbij we alle disciplines zullen
betrekken. En ja, dan kun je na
tuurlijk niet iedereen z'n zin ge-
In afwachting van het afronden van
de plannen, zo vertelt Arno Bos
ons, doet Staatsbosbeheer op dit
moment louter aan terreinbewa
king. De boswachter, die de da
gelijkse leiding van het beheer
(aanleg en onderhoud van paden
en wegen plus het plaatsen van
nieuwe aanplant) van het gebied
heeft, vertelt: "Het duingebied is
nu vrij toegankelijk op paden en
wegen. We wijzen het publiek op
de eventuele fouten die we het
zien maken, zoals het van paden
afgaan. In Katwijk staat nog niet
aangegeven wat de paden en der
gelijke zijn. Daarom wordt aan
die bewaking nog niet zo vre
selijk veel gedaan".
Wat de plannen van Staatsbos-
bheer gaan inhouden, zet Arno
Bos voor ons in kort bestek op
een rijtje: "Door een goede be-
bording van wegen en paden
willen we de mensen zo goed mo
gelijk sturen als ze het gebied be
treden. Het gebied zal nooit een
recreatiepark worden en daarom
zal het werk aan de wegen en pa
den er grotendeels op neerkomen
dat de bestaande zullen worden
verbeterd. En misschien komt er
dan ook nog wel een beperkt aam
tal nieuwe wegen. In de duinen
bij Wassenaar staan verder toe
gangsborden waarop staat dat je
er van 15 maart tot 15 juli alleen
met aangelijnde honden mag
komen en dan op de paden moet
blijven: zoiets gaan we in Katwijk
ook doen".
En verder: "Er zijn delen in het ter
rein waar weinig aan is gedaan.
Randen stuiven er af en en er zijn
looppadjes ontstaan die er niet
horen. De ernstige plekken heb
ben' we al aangepakt door aan
plant van duindoorn en helm. Om
ze stuifvnj te maken zodat er
geen erosie kan plaatsvinden.
Dan gaan we delen afrasteren die
niet mogen worden betreden. We
vinden- het wat vriendelijker om
dat met één draadje te doen en
het blijkt meestal wel afdoende te
zijn. Dat ene draadje stoort niet zo
in het landschap en toch stapt
men niet gauw ergens over
heen Als het dan toch gebeurt
maakt men de boel tenminste
niet kapot".
Recreatieterrein
Tot besluit van ons gesprek hebben
wij Arno Bos twee zaken voor
gelegd met het verzoek daarop te
reageren. Het betreft twee on
derwerpen die vogelkenner
Arend Wassink uit Katwijk aan
sneed tijdens het gesprek met
hem over de Zuidduinen
de aanleg van een recrea
tieterrein aan het begin van de
Zuidduinen, die Wassink zeer
verwerpelijk vond, en de aanleg
van schelpenpaden in de duinen,
die hij eenzelfde betiteling mee
gaf.
Arno Bos over het recreatieterrein:
"Op zich is er niet zo n bezwaar
tegen om recreatiemogelijk
heden te creëren aan de rand van
de duinen. Er moeten nu eenmaal
recreatiemogelijkheden zijn in
een gemeente als Katwijk. En ik
zou niet zo gauw een ander deel
van de duinrand weten waar je
een dergelijk terrein zou kunnen
aanleggen. Eigenlijk is het wel
een aardige afronding van het
gebied. Er moet nu eenmaal
sprake zijn van een zonering: er
moet een buffer zijn tussen na-
tuur- en woongebied. Zo'n buffer
kan bestaan uit sportvelden, de
camping-Zuid, het defensieter
rein in te richten voor recreatie.
Maar het kan ook zo zijn dat het
gebied daar na een nadere studie
natuurwetenschappelijk zo rijk
blijkt te zijn dat wij rekening
zullen houden met deze na
tuurwaarde".
En tot slot de schelpenpaden: "In
kalkarme duinen zou het wel op
gaan dat dergelijke paden slecht
zijn voor het natuurgebied. Maar
het Katwijkse gebied is niet al te
kwetsbaar. Een lichte verrijking
met schelpen is acceptabeler dan
bijvoorbeeld het leggen van as
falt. Schelpen zijn natuurlijk ma
teriaal; als het maken van
schelpenpaden echt aantoonbare
moeilijkheden gaat geven dan is
dat natuurlijk niet goed. Dan
moet er een andere padenverhar
ding komer. Je hebt bijvoor
beeld houtchips: gemalen bo
men. Maar dat brengt weer hu-
mes verrijking met zich mee. Alle
verhardingen hebben zo hun
voor- en nadelen. Bijvoorbeeld
asfalt is storend voor de omge
ving
LEIDEN - Met het gereedgekomen
van het Witte Singel/Doelen
complex (medio 1982) zijn de
huisvestingsbehoeften van de
Leidse universiteit in de bin
nenstad niet definitief opgelost.
De panden in de binnenstad die
na voltooiing van het complex
vrijkomen, bieden onvoldoende
ruimte om een aantal centrale
diensten van de universiteit aan
of in de buurt van net Rapenburg
te vestigen, zoals de universiteit
van plan is. Bovendien bestaat er
nog geen enkele zekerheid over
de toekomstige huisvesting van
de faculteit sociale wetenschap
pen, die nu is ondergebracht in
een huurpand aan het Stations
plein.
Een en ander blijkt uit een brief van
het college van bestuur aan B en
LEIDEN - Een veehandelaar uit
Moordrecht bracht gisteren zijn
kalveren naar de veemarkt in de
Groenoordhallen. Hij parkeerde
zijn vrachtwagen om ongeveer
half acht op het terrein van de hal.
Toen hij om half elf keek, was de
auto weg. Hij waarschuwde de
politie die op zijn beurt alle sur
veillerende wagens waar
schuwde. Om elf uur stond de
vrachtwagen echter weer op het
oude plaatsje. Wel was de benzi
netank leeg. Volgens de veehan
delaar is er ongeveer 150 kilome
ter mee gereden. Waarschijnlijk
om vee te vervoeren.
W, waarin wordt gereageerd op
de nota "Berichten uit de Bin-
nenstadswinkel" III van de Pro
jectgroep voor de Binnenstad. In
deze nota was gesuggereerd dat
er voor de universiteit geen huis
vestingsproblemen meer zouden
bestaan in de binnenstad als de
Witte Singel/Doelencomplex ge
reed zou zijn.
In zijn brief aan B en W stelt het
college van bestuur dat de pro
jectgroep eraan voorbij is gegaan
dat onderzocht wordt of sociale
wetenschappen in vrijkomende
gebouwen gehuisvest kan wor
den, zoals bijvoorbeeld straks het
Kamerlingh Onnes Laborato
rium en mogelij k het gebouw van
geologisch en mineralogisch mu
seum aan de Garenmarkt.
Of sociale wetenschappen in de
binnenstad kan worden onder
gebracht is o.m. afhankelijk van
de mogelijkheid om voor biologie
een nieuw gebouw neer te zetten
in De Leeuwenhoek (Wassenaar-
seweg). Ook moet bekeken wor
den of het gedeelte van de subfa
culteit natuurkunde dat nu in het
Kamerlingh Onnes lab gehuis
vest is, eveneens in De Leeuwen
hoek gevestigd kan worden.
Daarnaast moet volgens het col
lege niet worden uitgesloten dat
sociale wetenschappen in een
nieuw gebouw wordt onderge
bracht, bijvoorbeeld op het
Schuttersveld of aan de Lange
Gracht.
KATWIJK - De chr. orato
riumvereniging "Excelsior"
gaf, met vokale solisten en in
strumenten, in de (stamp-
ALKEMADE - "Ons zelfstandig agrarisch bestaan wordt
gewurgd". Deze noodkreet uiten de landbouworganisatie
uit Rijpwetering, Oud Ade (rond de Kagerplassen) en
Woubrugge. Zij protesteren tegen de ontwerp
streekplannen Zuid-Holland oost en west, omdat er
nauwelijks mogelijkheden voor de veehouders over
blijven om de bedrijven uit te breiden.
De landbouworganisaties
schrijven onder meer in hun be
zwaarschrift aan de provincie,
dat de noodzakelijke ontwikke-
LEIDEN - Een aantal bewoners
van de Zoeterwoudse Singel tus
sen de Fruinlaan en de Laat de
Kanterstraat is vandaag opnieuw
enkele uren van drinkwater ver
stoken geweest. Hetzelfde ge
beurde vorige week woensdag als
gevolg van een breuk in een buis
van de waterleiding die aanslui
ting geeft op een putkraan van de
brandweer. Bij de Leidsche
Duinwater Maatschappij ver
moedde men vanmiddag dat dit
euvel zich ook nu weer heeft
voorgedaan. De verwachting was
dat de bewoners binnen een paar
uur weer over drinkwater zouden
kunnen beschikken.
ling in hun gebied volledig wordt
uitgesloten. "Zonder enig over
leg met onze regio wil men het
gebruik van onze gronden veran
deren. Dit grijpt zeer sterk in op
ons middel van bestaan. Het is
voor ons niet aanvaardbaar dat
dit zo maar over onze hoofden
heen wordt beslist. Argumenten
waarom dit moet gebeuren zijn er
nauwelijks. Het is voor ons dan
ook een klap in het gezicht", al
dus de LTB uit Rijpwetering en
Oud Ade, de CBTB en HMvL uit
Woubrugge.
De veehouders schrijven verder dat
zij het zijn geweest die dit land
schap op deze wijze in stand heb
ben gehouden, "Volgens het
streekplan kunnen wij dat nu niet
meer. Als dank worden we aan de
dijk gezet. Het is voor ons onbe
grijpelijk dat een provinciaal be
stuur een hard werkende bevol
kingsgroep, die jaren met haar
polderbesturen heeft gevochten
voor het behoud van dit gebied,
op deze wijze afsterft".
Afwijzen
De veehouders stellen dat zij geen
behoefte hebben aan beheerso
vereenkomsten, waar zij
trouwens nog niets vanaf weten.
Zij wijzen de streekplannen radi-
kaal van de hand. "Wij worden nu
opgezadeld met een bevriezing
van ons gebied waar voorlopig
geen vergoedingen tegenover
zullen staan".
De veehouders zeggen dat zij tot
1990 uitgesloten zijn van nieuwe
ontwikkelingen. "Gezien deze
twijfels aan financiële haalbaar
heid is aanwijzing in de vooront
werpen onjuist".
De planologen en milieumensen
worden krachtig in de hoek ge
zet; "Het komt ons voor dat deze
plannen zijn ontwikkeld door
planologen en milieu-aanbid
ders, die als groep van "deskun
digen" helaas weinig contact met
ons onderhouden. In elk geval is
het voor deze relatief kleine
groep niet duidelijk dat wij dit
gebied zo hebben gemaakt en in
stand houden. Wij hopen dat op
bestuurlijk niveau meer wijsheid
in huis is. Hoewel Gedeputeerde
Staten ons al flink hebben teleur
gesteld".
Kom kijken
De veehouders dringen er bij de
provinciale staten op aan eerst bij
hen te komen kijken en praten.
"Maar neem in Den Haag geen
besluiten die wij niet begrijpen
en waaraan wij geen medewer
king kunnen verlenen. Van het
provinciaal bestuur verwachten
wij een verdere ondersteuning
van onze pogingen om de agrari
sche structuur van ons gebied te
verbeteren".
NIEUW VENNEP - De 26-jarige C.
Schreuder en diens 22-jarige
echtgenote J. van der Laarse,
beiden uit Nieuw Vennep, zijn in
de afgelopen nacht bij een ver
keersongeluk om het leven ge
komen.
Door nog onbekende oorzaak bot
ste het echtpaar met hun bestel
wagen op de IJweg, tussen de
Kruisweg en de Bennebroeker-
weg richting Nieuw Vennep, te
gen een boom aan de linkerzijde
van de weg. Het echtpaar, dat
overleed vlak na aankomst in het
Elisabeth Gasthuis in Haarlem,
laat twee kinderen (5 en 2 jaar) na.
Zeer strenge veiligheidscontrole voorwaarde bij DN A-recombinant proeven
AMSTERDAM (SP) - De Am
sterdamse universiteitsraad
heeft toestemming gegeven om
onder zeer strenge veiligheids
voorwaarden beperkt DNA-re-
combinant onderzoek te verrich
ten aan de Universiteit van Am
sterdam. Populair gezegd zijn dit
experimenten waarbij "ge
sleuteld wordt aan de erfelijk
heid".
De universiteit zal een speciale
biologische veiligheidsfunctio
naris aanstellen en de experi
menten mogen alleen plaatsvin
den in speciaal goedgekeurde la
boratoria. Waarschijnlijk is er
geen enkel huidig universi
teitslaboratorium geschikt voor
dit onderzoek; er zal misschien
een nieuw laboratorium voor ge
bouwd moeten worden. In het
toezicht op de veiligheid van het
onderzoek wil de universiteit een
groot aantal instanties betrek
ken, onder andere de arbeid
sinspectie, de provinciale inspec
tie volksgezondheid, de brand
weer en functionarissen van de
hinderwet.
Het DNA-recombinant onderzoek
probeert (zoals ook gebeurt bij
bevruchten en bestuiven) er
felijke eigenschappen van de ene
celsoort over te brengen op de
andere..Er worden daarbij "ge
nen" (onderdelen van DNA-mo-
leculen in de celkern) vervangen
door genen uit een andere cel,
want de genen zijn de dragers van
erfelijke eigenschappen, zowel
de "gewenste" als de "ongewen
ste",
Het is de vrees voor ongewenste
nieuwe combinaties die van ver
schillende kanten in diverse lan
den protesten heeft uitgelokt. De
industriebond NW acht deze
proeven te gevaarlijk voor uit
voering in (industriële) laborato
ria. Aan de universiteit van Am
sterdam zal het onderzoek
slechts in de twee laagste risico
klassen plaatsvinden. Het DNA-
recombinant onderzoek zal nog
besproken worden in de Tweede
Kamer.
In de Verenigde Staten hebben
DN A-onderzoekers juist vorige
week bekendgemaakt dat het
hun gelukt is om met kunst
matige genen bacteriën aan te
zetten tot de produktie van ho-
monen die gewoonlijk alleen in
hogere dieren en mensen ge
maakt worden. EenCalifomische
firma denkt binnen het jaar op
die manier menselijke insuline te
kunnen produceren voor lijders
aan diabetes.
volle) Dorpskerk een uitvoe
ring van Handels meest be
kende oratorium "The Mes
siah", het extatische werk,
dat nu al tweehonderdvijfen-
dertig jaar lang alle wisselin
gen van stijl en smaak heeft
overleefd.
Het koor heeft, onder aanvoe
ring van de jonge dirigent
Kees Stolwijk Jr., de redelijk
te stellen verwachtingen niet
beschaamd. Het bereikte in
alle gevallen technisch goede,
ook muzikaal vaak zeer ver
dienstelijke resultaten. De
vier stemgroepen deden voor
elkaar in kwaliteit niet onder,
zodat ik geen enkele in 't bij
zonder kan noemen. De diri
gent hield doorlopend een
vrij snel tempo aan, maar
geen zanger bleef een mo
ment achter. In de snelle me
iismen waren de tonen
duidelijk te volgen en de sa
menwerking was uitstekend.
Het scheen wel alsof ook de
fuga's geen moeilijkheden
opleverden.
Zonder twijfel was die techni
sche degelijkheid aan de ta
lentvolle leider te danken. Hij
weet gewoon hoe het moet en
bracht ook zijn koor zover. De
zang klonk pittig en nergens
geforceerd. Misschien waren
de koorleden wel gespannen,
maar men kon het althans
niet merken. Ze maakten al
len te samen een vlotte uit
voering, die zonder ongeval
len verliep.
Kees Stolwijk deed niet aan raf
finement. Het werd mij niet
duidelijk of hij daar tegen is of
dat zijn koor het nog niet aan
kan. De prachtige fuga "For
unto us a child is born" kan
lichter en ijler klinken dan we
nu hoorden en ook sommige
andere koren hadden wel
meer reliëf mogen vertonen.
Toch had de uitvoering, in
technisch, ook in expressief
opzicht, veel kwaliteit. De
gunstige Dorpskerk-
akoestiek werkte mee om ons
daarvan te overtuigen.
Opmerkelijk was, dat het Ge
westelijk Orkest. zeker
doelbewust daarheen geleid,
precies eender speelde als het
koor zong. Afgezien van het
feit, dat het uit vaklieden be
staat en het koor uit amateurs.
Maar de opvatting, de rapheid
van toon, de beheersing, wa
ren gelijk.
Van de vokale solisten kan ik
ten dele niet hetzelfde zeggen.
De beide dames, Marijke
Nieuweweg (sopraan) en Nel
Wisse (alt) zongen wel mooi
maar onrijp, bereikten al
thans niet het gewenste ni
veau. De alt voldeed
trouwens alleen in het lage
tonengebied. De tenor Hein
Meens muntte in elk opzicht
uit, in technisch vermogen en
uitdrukking.
De bas Wout Oosterkamp heeft
een sonore aansprekende
stem. Zijn voordracht was le
vendig, de verstaanbaarheid
echter niet of nauwelijks vol
doende. De correcte mede
werking van de organist Jan
Postma en de clavecinist Tyn
van Eijk verdient, ook om de
dienende bescheidenheid,
alle lof.
JOHAN VAN WOLF
SWINKEL
