Yan klooster
tot kraakpand
en woningbouw
Weidse
agenda
De Goede Herder wordt na sloop Plan Hoge Rijndijk West
Gewonden
door
slip
partijen
Ganzen gearresteerd
PAGINA 2
STAD EN HAND
MAANDAG 5 DECMBER 1977
ZOETERWOUDE - Wethouder De Jong kan nog maar moeilijk aan het
nieuwe uitzicht wennen. Staande voor het grote raam in zijn boerderij aan
de Hoge Rijndijk in Zoeterwoude wijst hij met uitgesterkte arm naar bui
ten. Tot voor kort zag hij daar nog de daken van klooster de Goede Herder.
Maar er is niets meer te zien.
Van het klooster resteert weinig
méér dan wat brokstukken steen.
Slechts de herinneringen zijn ge
bleven en ook die zullen verva
gen: wat nu nog in heel Zoeter
woude en omgeving bekend staat
als De Goede Herder zal, naar
mate de woningbouwplannen
voor dit gebied meer vorm gaan
krijgen, worden omgedoopt in
Hoge Rijndijk West.
"Het is het beste, er zat niets anders
meer op", verklaren de betrok
kenen, ex-bewoners en hun
voormalige buurtgenoten een
drachtig.
Meerburg
Wat later bekend zou staan als
klooster De Goede Herder was
tot 1860 een landgoed, Meerburg
genaamd. Oorspronkelijk had
het toebehoord aan de familie
Merenburch, een familie van ka
tholieke adel, die verwantschap
bezat met de baronnen van Was
senaar en de burggraven van
Leiden. In 1860 was het landgoed
echter al in andere handen over
gegaan. Eigenaar was nu J.
Schmier, een notabele uit Lei
den, die Meerburg aan de zusters
van de orde De Goede Herder
verkocht.
De eerste zusters die het gebouw
betrokken kwamen uit Angers,
Frankrijk, waar het eerste kloos
ter van de door de Heilige
Euphrasis gestichte orde staat.
Van afkomst waren de eerste zus
ters echter Nederlands.
Tot kort voordien moesten vrou
wen, die het klooster in wilden,
naar het buitenland om hun roe
ping te volgen: sedert de dagen
der hervorming werden in Ne
derland geen kloosters meer toe
gelaten. Halverwege de 19de
eeuw keerde het tij echter voor de
katholieken.
In 1848 werd, onder het kabinet
Thorbecke, in de grondwet gere
geld dat alle godsdiensten vrij
waren om hun eigen organisatie
te regelen. Zo ook de katholieke,
besloot de paus, en benoemde
geheel in overstemming met de
nieuwe grondwet, in 1853 weer
een aartsbisschop te Utrecht. Een
beslissing die overigens tot de
nodige problemen leidde: een
conflict tussen Koning Willem 2
en zijn regering, en tenslotte de
val van het kabinet Thorbecke.
Maar de nonnetjes waren opgeto
gen: Zij konden landgoed Meer
burg betrekken wijdden zich aan
hun taak: de opvang van moei
lijke meisjes. Het landgoed werd
verbouwd, aangrenzende
Door
Ingrid Cramer
boerderijen aangekocht en tens
lotte, in 1890, was ook het
meisjeshuis klaar.
Slotzusters
De orde van de Goede Herder be
stond uit slotzusters, "zusters
achter tralies", zoals wethouder
De Jong ze omschrijft. Ze vorm
den een dorp in het dorp, kwa
men niet buiten en de meisjes, die
in het klooster waren opgenomen
Maandag
Witte Poort kazerne, Noordeinde 2, tel.
120833, adviescentrum voor werklozen,
di. van 10.30-12.30 uur.
Apotheken
Klooster De Goede Herder, al niet meer helemaal ongeschonden.
De krakers herontdekten de mysterieuze hoekjes in het klooster; let op de
laden in de treden.
(Archieffoto)
Wat achter de dikke kloostermuren
gebeurde was niet zo geheimzin
nig als menig Zoeterwoudenaar
dacht. De meisjes bekwaamden
zich in bezigheden die hen in de
maatschappij van pas zouden
komen: wassen, strijken en
naaien. De wasserij en de naaizaal
vormden de voornaamste bron
van inkomsten voor de klooster
lingen. Daarnaast werd meerdere
malen per dag ter kerke gegaan.
Het kloosterleven bloeide. In de
hoogtijdagen, tijdens de oorlog,
leerden zo'n 160 meisjes in het
Zoeterwoudse klooster de
vrouwelijke handwerken en ver
bleven er 70 zusters. Door de
gangen schalde opgewekt het
huislied: "Santé Euphrasia is
mijn geliefde huis".
Er kwam een overgangshuis, voor
meisjes die een betrekking had
den buiten de kloostermuren en
geleidelijk aan werden voorbe
reid op een terugkeer in de maat
schappij. De orde werd opener.
De meisjes èn de zusters
beoefenden niet alleen meer
louter vrouwelijke werkzaamhe
den, ze gingen ook diploma's ha
len. Behalve de diploma's lin
gerie, costumière en coupeuse
ter voortzetting van de activitei
ten in naaizaal, konden ook an
dere diploma's worden gehaald,
als Engels, duits, boekhouden en
handelsrekenen.
Toch ging het bergafwaarts. Het
aantal roepingen liep terug,
evenals het, aantal meisjes dat als
"moeilijk opvoedbaar" buitens
huis werd geplaatst. In 1969 werd-
besloten het klooster af te stoten.
Sommigen van de meisjes ging
zelfstandig wonen of trouwden,
anderen werden elders onderge
bracht, een aantal ging met de
zustertjes mee naar Bloemen-
daal.
Het kerkhofje bij het klooster werd
geschud: ook de doden moesten
mee.
Gekraakt
In 1972 stond het klooster leeg. De
onderhandelingen begonnen.
Anderhalf a twee miljoen vroe
gen de zustertjes voor de 5 en half
hectare waar het klooster op
stond. "Niet veel", vinden ze zelf,
"de ligging ervan is niet zo gun
stig". Volgens de gemeente en
vele andere geïnteresseerden een
veel te hoog bedrag. Gevolg:
klooster bleef leeg, maanden
lang. Tot mei 1974, toen werd het
klooster gekraakt.
Wethouder De Jong: "Daar keken
de mensen wel even vreemd te
genaan: een klooster kraken, dat
doe je toch niet?". Het werd wel
gedaan. Door een tiental jonge
ren, voornamelijk studerenden,
die behoefte hadden aan een
goede woonruimte en deze in het
klooster konden vinden.
Eenmaal binnengedrongen werden
de geweldige mogelijkheden van
de ruimte ontdenkt de eindeloze
gangen, de pompeuze zalen, de
mysterieuze hoekjes. Dit moeten
we niet met tienman delen, beslo
ten de eerste krakers, hier moe
ten meer mensen van mee-profi-
teren. De meest ambitieuze plan
nen werden gemaakt om het ge
bouw als een soort sociaal-cul
tureel centrum te laten func
tioneren: er moest wat gedaan
worden aan kinderopvang, op
vang van moeilijke jongeren. Bo
vendien 'zouden er veel meer
mensen kunnen wonen dan de
eerste tien die het hadden ge
kraakt.
De Stichting Ideëel Bouwen werd
in de aan genomen, om de moge
lijkheden van huisvesting van
jongeren en alleenstaanden in
(een deel van) het klooster te on
derzoeken. Gesprekken werden
gevoerd met het gemeentebe
stuur, met Marcel van Dam,
staatssecretaris van Volkshuis
vesting.
Een feestavond werd gehouden om
de Zoeterwoudenaren met de
nieuwe kloosterbewoners te la
ten kennismaken, met succes.
Nieuwe bewoners deden hun in
trede in het klooster, maar met
deze uitbreiding van het aantal
bewoners verdween geleidelijk
aan ook het idealisme. Er kwa
men onenigheden: over de wijze
waarop het gebouw moest wor
den gebruikt (alleen voor jezelf of
ook voor anderen) en over de
wijze van samenleven (wel of
geen commune). Er was niet lan
ger sprake van één groep van be
woners van van een verzameling
van groepen. Individualisme
vierde hoogtij.
Verdorren
Met het vallen van de bladeren ver
dorden ook de idealen. Het werd
winter. De olie die nog in de cen
trale verwarmingsketel zat werd
opgestookt. Daarna niets meer,
aanvulling was te duur. De pro
blemen stapelden zich op voor de
kleumende krakers. Sluime
rende, soms fel uitschietende
conflicten tussen studenten en
werkende jongeren, een toene
mend gebruik van hard drugs. Er
werd gestolen, rekeningen niet
betaald, de sfeer werd steeds on
vriendelijker, de agressiviteit
nam toe. Ferry Rigault, één van
de krakers van het eerste uun
"Op het laatst had je zelfs het ge
voel dat je je leven er niet meer
zeker was".
Het klooster werd van binnenuit
vernield, ramen ingegooid, inge
broken. Vanaf juni '75 trokken
ook de laatste bewoners weg. Het
klooster was onleefbaar gewor
den.
De plannen om het klooster voor
jongerenhuisvesting geschikt te
maken waren in rooft opgegaan.
Ferry Rigault: "voornamelijk
doordat de gemeente zo af
houdend deed".
Wethouder De Jong: "We hebben
serieus overwogen het klooster
aan te kopen, maar het was onbe
taalbaar".
Eind '75 kocht bouw maatschappij
Noorlander het complex aan voor
ongeveer 1,7 miljoen gulden. Van
binnen was het inmiddels al gro
tendeels gesloopt, de rest werd
gedaan door kinderen, die het
klooster als hun speelterrein ble
ken te beschouwen. In die toe
stand was het klooster niet meer
bewoonbaar te maken: het moest
tegen de vlakte. Dit opende ech
ter tevens nieuwe perspectieven:
een krotopruimingssubsidie van
het rijk, waarna op de plaats van
De Goede Herder woningen
konden worden neergezet. Een
drachtig besloten Noorlander en
de gemeente deze weg te bewan
delen en bij het rijk subsidie aan
te vragen.
De avond-, nacht- en zondagsdienst der
apotheken in de regio Leiden, wordt
waargenomen van 2 tot 9 dec., door.
Apotheek Leiden Zuid-West, Brahms-
laan 20, Leiden, tel. 071-763134: Apo
theek Beker, Lijtweg 4, Oegstgeest. Tel.
071-155482.
Wijkverpleging
Leiden - Interkruis, Middelweg 38, tel.
121753.
Leiderdorp - Gezondheidszorg Leider
dorp, tel. 140131
Oegstgeest - Interkruis, Lijtweg 7, tel.
154500
Voorschoten - Gezondheidscentrum
v.d. Waalslaan tel. 4641; Alg. Hulpverle
ning, tel. 2141, tst. 35 (dag en nacht).
Warmond - ZrB. Wennekers, Oude Rijn
91 a. Leiden, tel. 071-141889.
SOS-dienst
Telefonische hulpdienst, telefoon 071-
125202. Voor allen die in moeilijkheden
verkeren. Dag en nacht bereikbaar, ver
trouwelijk.
In afwachting van het antwoord op
dit verzoek bleef het klooster on
gemoeid, afgezien dan van de
voortdurend verdergaande ver
nielingen. Totdat er, in oktober
dit jaar, een forse brand uitbrak.
Het was de druppel die de emmer
deed overlopen: de gebouwen
moesten onmiddellijk worden
gesloopt, de inmiddels ontstane
situatie werd betiteld als "on
houdbaar" en "levensgevaar
lijk".
En zo gebeurde. Noorlander begon
de sloopwerkzaamheden. De
laatste tastbare resten van het
verleden van dit deel van
Zoeterwoude' zullen omstreeks
de kerstdagen per container
worden afgevoerd. Maar gedach
tig de spreuk "de koning is dood,
leve de koning", kwam deze da
gen de beslissing van het minis
terie van Volkshuisvesting af, dat
Zoeterwoude op een rijksbijdra
ge, groot 1.380.000 gulden kan re
kenen. Dit betekent een bijdrage
van 80% in de kosten van
koop van het voormalige kloos
tercomplex. De westzijde van de
Hoge Rijndijk is de laatste
bouwmogelijkheid voor Zoeter
woude, een mogelijkheid die dan
ook gretig zal worden aangegre
pen om er tezijnertijd 250 wonin
gen neer te zetten.
Het klooster is dood, leve Plan
Hoge Rijndijk West.
Dierenhulpdienst
Anna Paulownastraat 15, Leiden. Voor
hulpverlening aan verongelukte hon-
Brand den, katten, vogels e.d. in de gemeenten
Leiden en Leiderdorp. Dag en nacht be
reikbaar, tel. 134687.
Belangengroep
alleenstaanden
Dienstencentrum
Maatschappelijk Werk
Bureau Maatschappelijk werk, Oude
Rijn 44c, spreekuur dagelijks 14.00-15.00
uur. Maandag en dinsdag 19.00-20.00
uur, telefoon 142144.
Dierenbescherming
- Moeders voor Moeders
E. Janssen-Niemeyer
k Na de brand. "Levensgevaarlijk"
BENTHUIZEN- Op de provinciale
weg 5 tussen Leiden en Rypwete
ring ter hoogte van Leiderdorp is
gisterochtend ongeveer 2 uur een
auto, verblind door een tegenligger,
van de weg geraakt en tegen de
brugleuning van het Stroomsloot-
viaduct gereden.De auto was ge
heel vernield. Een naast de be
stuurder zittende vrouw, J.L. uit
Leiden, werd licht gewond naar het
Academisch Ziekenhuis te Leiden
overgebracht.
Een inwoner van Zoetermeer is gis
teren met ernstige verwondingen
opgenomen in het Goudse
Bleulandziekenhuis nadat de ruto,
waarin hij als passagier meereed,
op de Hoogeveenseweg te Benthui
zen was geslipt en tegen een boom
tot stilstand was gekomen. De be
stuurder van de wagen, van K..
Zoetermeer, Zpetermeer
kon na behandeling in hetzelfde
ziekenhuis weer naar Ook elders,
met ,met name op rijksweg 44 van
Wassenaar naar rijksweg 4 deden
zich verschillende spippartijen
voor ten gevolge van de gladheid.
Hierbij deden zich echter geen per
soonlijke ongelukken voor.
Spoorbomen
in streek
2Vz uur dicht
VOORHOUT/SASSENHEIM,
WARMOND - Als
gevolg van een stroomstoring,
mogelijk veroorzaakt door de
vorst, zijn de spoorbomen bij de
spoorwegovergang in Voorhout,
Warmond en Sassenheim (nabij
de Sikkens) tweeeneenhalf uur
gesloten geweest. De poli
tiekorpsen van genoemde ge
meenten hebben zondagmorgen
van een uur of negen tot ongeveer
half twaalf de spoorbomen met
de hand bediend. Het verkeer
ondervond aanvankelijk nogal
wat hinder van het gesloten
blijven van de spoorbomen.
Grote moeilijkheden hebben zich
echter niet voorgedaan.
Burgerlijke stand
J.C. de Waard en M. Panczina; Gerard zn
v. G. van den Oever en M.J. van't Zelfde;
Jamie S dr v. A.G. Kralt en M.J. Noord-
ervliet; Priscilla dr v. D.T. Brandt en
A.H. van der Meij.
Overleden: A.M. de Ruyter (1897)
geh.gew. met W. Orie; J. Pries (1962).
Getrouwd: A.A. de Groot en A. van der
Bol; J.C. Verdoes en A. W. van der Vegte;
H. Wernars en T. Noordervliet; J.E.
Ruigrok en A.C. Aamoutse.
Leiderdorp. Geboren: Mylène J dr. v.
W.J.C. Lovink en J. Oudshoorn; Mi
chelle. dr. v. C.W. van Es en C. Kühn;
Marceline F. dr v. G.H.I. Steenbergen en
S. van Slijkhuis; Jeroen J.W. zn v.
G.W.M. Witteman en L. M. Blom; Ralph
zn v. R.H. van Dijk en C.G. Bink; Robert
A. zn v. J. van Nieuwkoop en C.C.J. van
Bedijn; Fleur dr v. E.M.F. Opdam en G.
Flierman; Inge JJ dr v. H.L.E.A. Son-
nenscheenT.J.M. Lohmann; Barbara dr
v. B.J. Aniba en M. Siere; Petronella J. dr
v. A. Niemeijer en M.S. Buurman; An-
gélique dr v. M.J.M. Regoor en J.C.C.
Kortland; Hagen I.M. zn v. I. Kalsch en
E.R. Zieglgansberger.
Overleden: Scheers, Nicolaas A. (84);
Van Maarsen, Alderd (77); Blansjaar, W.
(79), geh. met Riethoven M.J.; Van der
Pompe, Pieternella J. (57); Hoogen-
doorn, Jannigje (89), geh.gew. met Ver
sluis C De la Rie, Lydius (62); Dissel
dorp, Theodorus J. (56); Kranenburg,
Leendert, (74); Kramer, Wilhelmus L.
(44); Hoogteyling, Cornelia (92), geh.
gew. met Van Barneveld, P.; Snel Cor
nelia, (99), geh.gew. met Filippo, H.
Getrouwd: Johannes T A. Pleij en Mar
tina C.M. Kathmann; Jacob P. Dral en
Martina C.W. Heurter; Aldegondus A.
Smorenburg en Lamberta Oudshoorn;
Pieter de Ridder en Gerarda J. Was-
senburg; Cornelis Klous en Johanna J.
van Nadort.
Ondertrouwd: Hendrikus J. M. van de
Steenvoorden en Alida Voorma: Paulus
A. Mizee en Yvonne J. J. Bosje; Hans
Jacobs en Elisabeth J. den Turk.
WARMOND. Overleden A. W. A Berten
(90); C. M. de Jong (64), geh. m M. Loos.
Ondertrouwd: C. van Nievelten E. G. E.
van der Wall.
VOORSCHOTEN - Het ge
meentebestuur is onvrijwillig
als ganzehoeder opgetreden.
Twee jaar geleden streken
enige ganzen neer bij het ka
naal "De Korte Vliet". Zij
gingen niet meer weg en ver
menigvuldigden zich tot een
koppel van vijftien stuks.
De beestjes hadden zo hun ei
gen voorkeuren: betoonden
zich aanhankelijk tegenover
wie ze "graag mochten", maar
konden, volgens de vele bij
het gemeentebestuur inge
diende klachten, ook agres
sief zijn. De ganzen aten bij
kinderen uit de hand, joegen
(loslopende) honden de stui
pen op het lijf en met lege
handen voorbijgaan werd
ternauwernood goed gevon
den.
Gevolg: een aantal omwonen
den dienden een klacht in bij
het gemeentebestuur dat op
dracht gaf de dieren te ver
wijderen. Thans vertoeven ze
in het dierenparkje bij het sta
tion Voorschoten, alwaar ze
gekortwiekt grote hoeveel
heden voedsel tot zich ne-
De meningen over de ganzen bij
de omwonenden zijn ver
deeld. De fans van de ganzen
verwachten hu weer de te
rugkeer van de wilde zwanen
en dat zijn ook geen lieverd
jes. Vast staat dat nu wel het
wandel- en fietspad schoner
zullen blijven.
Huize St. Maarten
Opvanghuis voor crisisgevallen van in
nood verkerende moeders, eventueel
met kinderen. St. Jacobsgracht 1, tel.
126938. Dag en nacht bereikbaar.
Gezinsverzorging
Stichting gezinsverzorging Leiden
Aanvragen hulp voor bejaarden en lang
durig zieken en gezinsverzorging, Mare
45, tel. 149441 (maandag t/m vrijdag
9.00-10.00 uur).
Sociale raadsvrouw
Spreekuren sociale raadsvrouw. Bin
nenstad: Gerecht 10, woe. 17.00-18.00
uur. Noord: Van Hogendorpstraat 36,
ma. 10.30-11.30 uur. Kooi: Driftstraat
49a, di 10.30-11.30 uur, Morskwartier
Buurthuis Morskwartier, Topaaslaan,
tel. 761196, woensdag 10-11 uur,
Tuinstadwij k: Herenstraat 45, vrijdag
10.30-11.30 uur.
Advocaten spreekuur
Leidse Rechtswinkel
Juridisch Adviesbureau, Noordeinde 2a
(voormalig marinecomplex), tel. 130775.
Geopend: ma. en woe. van 10-12.30 uur,
ma. di. en do. van 18.30-20.30 uur. Van
Hogendorpstraat 36, geopend ma. van
19-21 uur.
Burgerraadsman
Koombrugsteeg 7, Telefoon 143171
(kantooruren). Spreekuren ma., di. en
wo. 11.00-12.00 uur, do. 18.30-20.00 uur.
LEIDERDORP - Streekenergiebe-
drijf "Rijnland" begint morgen
met de aanleg van een nieuwe
gasleiding langs de Engelendaal.
De nieuwe leiding loopt van de
Rietschans naar de Vronkenlaan.
Met name het fiets- en voetgan
gersverkeer zullen nogal wat
hinder van de werkzaamheden,
die tot de kerstdagen zullen gaan
duren, ondervinden. Voor de
fietsers is een alternatieve route
via de binnenpleinen langs de
flats uitgestippeld.
LEIDERDORP/Alkemade- De
politie heeft in de nacht van
vrijdag op zaterdag in Leid dorp
en Alkemade een grootscheepse
alcoholcontrole gehouden. Van
23.00 vrijdagavond tot zaterdag
morgen 4 uur werden vijf
honderd motorvoertuigen aan
gehouden en gecontroleerd. Het
resultaat van deze controle was
niet zo best: twee personen reden
onder invloed, 19 auto's voldeden
niet aan de wegenverkeerswet, 4
voldeden niet aan de belas
tingwet en twintig personen
moesten nog eens op het poli-
tiebereau terugkomen, omdat ze
hun papieren niet bij zich had
den.
I DEN HAAG - Op het parochiël
kerkhof van de Sint Willibror-
duskerk in Wassenaar wordt
morgen dr. A.J.M. Cornelissen
begraven. De heer Cornelissen,
die in de katholieke wereld van
voor en na de oorlog een bekende
figuur was op politiek en maat
schappelijk gebied, overleed za
terdag in Wassenaar op 75-jarie
leeftijd.
LEIDSCH DAGBLAD
DAGBLAD VOOR
LEIDEN EN OMGEVING
Uitgave: Leidsch Dagblad B.V.
Hoofdredacteur Han Mulder.
Hoofdkantoor.
Leiden - Witte Singel 1.
Postbus 54 - Giro 57055. Voor
betaling van abonnementsgel
den uitsluitend giro 28884.
Telefoon: 071-144941.
Nabezorging van 18.00-f9.30" u.
Zaterdag van 16.0(1-18.00 u.
Telefoon 071-211515. Indien in
gesprek 071-210221.
Kwartaalabonnement 40,45
Kwartaalabonnement
per post58,30
Jaarabonnement150,30»
Jaaraborfriement
per post221,70
Losse nummers 0,60
Abonnementsgelden bij voor
uitbetaling te voldoen.
Bij automatische overschrij
ving geen administratie- en in
cassokosten.
