ftf.vii-mm'ii'hi
'Katerina Ismajlova' vol
met tegenstrijdigheden
toegelicht
Smurfjes op
lp en in film
'De Rovers' niet boeiend
VRIJDAG 2 DECEMBER 1977
Het Nederlandse volk dreigt in een smur
fen-roes terecht te komen. Pierre Kartner
alias Vader Abraham leidt al wekenlang
met zijn smurfenzanggroepje de hitlijsten.
Er zijn van dit groepje in ons land alleen al
veel meer dan 100.000 singles verkocht.
Vandaar dat op 10 decenber in Amsterdam
de feestelijke uitreiking zal plaatsvinden
van zowel een gouden lp als een gouden
single aan Vader Abraham, aan de teke
naar van de smurfen Peyo en aan Harry
Thomas, de man, die het smurfenproject
samenstelde en op wiens Schlagerfestival in
september het 'smurfenlied' voor het eerst
werd gezongen. Wat de gouden IpPierre
bracht kort geleden onder de titel 'Vader
Abraham in smurfenland' een lp uit met
uitsluitend smurfenliedjes. En op 13 decem
ber zal de TROS-tv een special opnemen
rond deze smurfenlp. En twee dagen later
tenslotte gaat in acht bioscopen de film "De
fluit met zes smurfen" draaien.
'Spoorloos':
veelbelovend
toneeldebuut
DEN HAAG - De Haagse Co-
medie liet gisteren in het HOT
„Spoorloos" in première
gaan. Het is bepaald geen on
verdienstelijk debuut, het
stuk wordt wat wisselvallig
maar over het geheel aardig
gespeeld en de strekking is
zinnig, maar de uitwerking is
een korte samenvatting van
dë ontwikkeling van de En
gelse neo-realistische toneel
schrijfkunst van Arnold Wes-
ker tot Johnny Speight.
Een jonge verpleger in een psy
chiatrische inrichting loopt
weg met een even jonge
geesteszieke, die een slaap-
kuur moet ondergaan, en
daarmee is de jongeman het
niet eens. Ze komen terecht in
een klein woonwagen
kampje, trekken in een
leegstaande wagen, komen in
contact met een oude „zi
geuner" en een jonge dief, en
het loopt allemaal uit op een
ramp. Dat thema wordt in
tellectueel heel zinnig uitge
werkt de onvolkomen groei
van de jonge verpleger, die
niet is opgewassen tegen het
probleem dat hij op de hals
heeft gehaald, zijn tekort
schieten als mens, en de men
selijke warmte, die de oude en
de jonge boef, bij al hun
leugenachtigheid en slecht
heid toch uitstralen, die ze
genrijk uitwerkt op het
geesteszieke meisje.
Bognar heeft er, met,behulp van
de dramaturgen van de
Haagse Comedie, een drama
tische vorm aan gegeven,
waarvan de bedoeling wel
duidelijk is, maar die in het
spanningsverloop vaak ab
rupt en hortend is: psycholo
gische sprongen ook in de
dialogen worden niet altijd
goed gefundeerd. Maar to
neelschrijven is een vak, het
moet worden geleerd, en
Bognar, die in een psychiatri
sche kliniek heeft gewerkt (en
nu als motormaaier bij de
plantsoenendienst vkn Den
Helder werkt. zou best
een goede leerling kunnen-
blijken.
Christiaan Nortier heeft (bij
Centrum) grote-ervaring op
gedaan met het werken met
aankomende toneelschrij
vers, en ook hier heeft hij heel
aanvaardbare vormen en
speelwijzen gevonden. Hij
kreeg als steun het grote ta
lent van Sacco van der Made,
die zo'n oude zwerver prach
tig neerzet, en verder leden
van de jonge garde: Maijon
Brandsma, die haar geestes
zieke soms heel fraai speelde,
Guido Jonckers en Johan
Simons. Een mooie uitge
woonde woonwagen van
Kees Wolfrat.
JAAP JOPPE
DEN HAAG - Waarom was de
opera "Katerina Ismajlova" van
Sjostakowitsj, die gisteravond
voor het eerst door de Neder
landse Operastichting werd op
gevoerd, in het Rusland van de
jaren dertig een omstreden werk,
zelfs zodanig dat het partijblad de
Prawda in deze partituur een
aanleiding zag om te constateren
dat het bergafwaarts ging met de
vaderlandse toonkunst?
Men heeft zich later in tal van gis
singen verdiept betreffende de
tekst en de muziek, maar de af
faire is er zeker voor ons wester
lingen niet duidelijker door ge
worden, als we tenminste niet het
verhaal geloven dat Stalin in
hoogsteigen persoon na een be
zoek aan een voorstelling van
"Lady Macbeth van Mtsensk" (de
oorspronkelijke naam van deze
opera) de banvloek over deze en
soortgelijke muziek uitsprak.
Wellicht is het onderwerp van de
opera nog in sterkere mate een
steen des aanstoots geweest dan
de muziek. Weliswaar start het
verhaal uit een novelle van de
grote Russische schrijver Ljes-
kov, maar Sjostakowitsj en zijn
librettist Preis zijn er op de een of
andere manier in geslaagd mede
lijden en zelfs iets van sympathie
op te roepen met Katerina Is
majlova, die in deze opera twee
moorden begaat (rattekruid voor
schoonvader en een kussen als
wurginstrument voor manlief).
De meelijwekkende eenzaam
heid van Katerina in een verstik
kend provinciaal milieu wordt
nog danig geaccentueerd door de
manier waarop de mensen om
haar heen zijn getypeerd: on
sympathiek of belachelijk.
Een tweevoudige moordenares uit
eindelijk door zelfmoord als een
ware heldin ten onder te zien
gaan, dat is vanzelfsprekend een
bedenkelijke zaak, zeker binnen
het kader van een sociaal-realis
tisch cultuurideaal.
Ook in de revisie, die Sjostakowitsj
veel later maakte (in die nieuwe
versie werd het werk gisteravond
opgevoerd), is deze opera een
krampachtig geheel gebleven, bij
vlagen fascinerend qua muziek,
dramatisch vol bizarre, onge
loofwaardige tegenstrijdigheden.
Pas in de laatste scène waarin Kate
rina met haar geliefde en mede
plichtige Sergej en andere gede
porteerden naar Siberië vertrekt
Een scène uit de opera "Katherina Ismailova" met Hanna Rumovska en Tom Haenen.
lijkt het alsof Sjostakowitsj zijn
masker heeft afgezet. Dan onder
gaan we iets van een onafwend
bare tragiek die ook zo indruk
wekkend aanwezig is in derge
lijke koorscène's bij Moes-
sorgski. In die laatste scène vindt
de productie van de Nederlandse
Operastichting, die onder leiding
van een Pools driemanschap tot
stand is gekomen (dirigent Ka-
zimierz Kord, regisseur Alek-
sander Bardini en dekor- en kos
tuumontwerpster Eva Staro-
wieyska), dan ook z'n bekroning.
Wat voordien qua regie gebeurt is
vaak onhandig, om niette zeggen
ronduit onbeholpen. Van de
groeiende spanning tussen Kate
rina en de mensen in haar omge
ving komt heel weinig over door
de verschillende zwakke type
ringen. De regie is niet naturalis
tisch en niet karikaturaal, maar
iets daartussen. En dat laatste is
hier funest.
Katerina als persoonlijkheid kan
veel sterker worden uitgebeeld
dan door de Poolse sopraan
De schoenen van de suppoos
ten en twee administratieve
medewerkers van de Leidse
Schouwburg, die gisteravond
met een wortel en een fles
wijn in de voorhal van onze
Leidse cultuurtempel ston
den, boeiden het in geringe
mate aanwezige publiek meer
dan het toneelstuk "De Ro
vers' van het Zuidelijk Toneel
Globe uit Amsterdam. Men
had dit stuk van Friedrich
Schiller op het programma
genomen omdat men er
blijkbaar van was uitgegaan,
dat de snode opzet van Franz
(Hans Hoes), de zoon van
Maximiliaan, de graaf Van
Moor (Siem Vroom) om langs
listige weg Amalia, het
liefje van zijn broer Karl
(Theu Boermans) te schaken
wel bij een groot publiek aan
zou spreken. Het tegendeel
bleek gisteravond het geval.
In de pauze gingen reeds een
aantal toeschouwers weg, die
hun avond op een andere ma
nier beter dachten te kunnen
besteden. Aan het spel van de
acteurs en actrices lag deze
ongeintresseerdheid van de
zijde van het pubhek inmid
dels niet. Vroom is een rasar
tiest en Theu Boermans en
Hans Hoes (die onlangs nog te
zien waren in 'De Neef van
Rameau' in het LAK-theater)
spelen zeer geëngageerd. Zo
Sommige
charmante dingen
JannVr°%Cr2?n
er nog steeds.
is bijvoorbeeld de dialoog
tussen de laatsgenoemde ac
teur, die Franz het venijnige
en achterbakse meegaf, dat
Schiller waarschijnlijk in
deze rol heeft willen leggen,
en Amalia von Edelreich (zeer
overtuigend gespeeld door
Jes Vriens), wanneer Amalia
in haar eer wordt bedreigd,
vol van emoties. Amalia haalt
tenslotte een mes uit Franz'
gordel en jaagt hem hiermee
op de vlucht. Vanzelfsp
rekend zal Karl, de door
Amalia doodgewaande ge
liefde, zijn ontberingen over
leven, maar bevredigend voor
de toeschouwers is dat in
middels allerminst. Verbaal
een uiterst mager gegeven,
dat nauwelijks tot de ver
beelding spreekt. Het is ron
duit tragisch; dat zeven .'le
venloze" schoenen, gevuld
met flessen wijn en omgeven
door wordtels een theater
publiek meer kunnen boeien
dan een toneelstuk.
Bert Koekebakker
Hanna Rumowska, die boven
dien met een zelfs voor Oos-
teuropese begrippen overdadig
huilerig vibrato zong. Tegen haar
volume had André Spijker als
haar echtgenoot ook voordat hij
onder een kussen gesmoord werd
al weinig in te brengen. De Ame
rikaanse bas Willard White (Boris
Ismalov) zong beter dan hij ac
teerde. Sterke kleinere rollen wa
ren er van Henk Smit en Nico
Boer. Het Amsterdams Phil-
harmonisch Orkest had het niet
gemakkelijk. Dat in de orkestbak
niet alles optimaal tot z'n recht
kwam lag trouwens ook wel aan
Kazimierz Kord die in de lyrische
fragmenten weinig fantasie
toonde. De productie is morgen
avond weer in het Scheveningse
Circustheater te zien, op 8 de
cember in Rotterdam en verder
in Amsterdam, Eindhoven en
Utrecht.
AAD VAN DER VEN
I Anton Koolhaas is
voorzitter van het Produktie-
fonds voor Nederlandse Films.
Hij volgt in deze functie dr. Jan
Hulsker op.
Spanje schaft
filmcensuur af
MADRID - Spanje heeft een einde
gemaakt aan de zeer straffe film
censuur van het Franco-tijdperk.
Net als in Nederland zullen de
films voortaan worden ingedeeld
in leeftijdscategorieën. Daar
naast komen er speciale theaters
met maximaal 200 zitplaatsen
waar Spanjaarden van 18 jaar en
ouder "harde" porno en films met
een extreme dosis geweld kun-
I De Leidse tenor Bart Distelvelt
is geslaagd voor het diploma so
lozang (C) van het Kon. Con
servatorium in Den Haag. Giste
ren had de openbare presentatie
plaats door middel van een reci
tal in de concertzaal van het
conservatorium. Hij werd
hierbij aan de vleugel begeleid
door Liesbeth Bruins-Hoppen.
ADVERTENTIE
Kerstboter is echte boter
voor 'n feestelijke prijs.
Niet te versmaden.
NEDERLAND 1
18.15 - Les Gammas, 11 (herh.) (TELEAC)
18.45 - De Fabeltjeskrant (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.05 - Tom Jerry (KRO)
19.15 - Daar vraagje me wat, wetenschappelijk programma (KRO)
19.55 - De Willem Ruis Show (KRO)
21.35 - Journaal (NOS)
21.50 - Sanford en Zoon, comedy-serie (KRO)
22.15 - Juan Miguel Rosell de Cardenas en Don Matias, twee boeren
in Cajamarca, filmreportage (KRO)
22.55 - Algemene Loterij Nederland (KRO)
23.00 - De prijs van de arbeid, documentair drieluik (IKON)
23.25 - Journaal (NOS)
NEDERLAND 2
18.45 - Paspoort informatie voor Spanjaarden (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.04 - Vrouwenplaneet Medusa, science-fiction-serie (VARA)
19.30 - De natuur en de mens, natuurfilmserie (VARA)
20.00 - Journaal (NOS)
20.25 - Sonja's Goed Nieuws Show (VARA)
21.15 - Momenten (VARA)
21.30 - VARA Visie (VARA)
22.20 - De horlogemaker van Saint-Paul (l'Horloger de Saint-Paul),
speelfilm (VARA)
24.00 - Journaal (NOS).
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Region.progr. NDR: 18.00 Sport-
overz. 18.30 Aktual. 18.45 Kleuterp-
rogr. 18.55 Region, magazine. 19.26
Lokalseite unten links, tv-serie.
19.59 Progr.overz. WDR 18.00 Re
gion. nws. 18.05 PTOgr.-inform.
Aansl. Sonne, Wein und harte
Nusse, tv-serie. 18.40 Sonne, Wein
und harte Nusse, tv-serie. 19.15 Ak-
tual.magazine. 19.45 Liedjesprogr.)
20.00 Joum. en weerber. 20.15 Soli-
daritat, tv-spel. 21.20 Filmreportage.
21.25 Reportage. 21.50 Joum. en
weerber. 22.05 Die Geschichte der
Jane Pittman (The autobiography of
Miss Jane Pittman), speelfilm. 23.55
Joum.
DUITSLAND II
18.20 Slapstick. 19.00 Joum. 19.30
Reportages. 20.15 Inform, progr.
21.15 Joum. 21.30 Muziekprogr.
22.30 Sportprogr. 23.00 Inform,
progr. 23.10 Filmreportage. 0.10
Joum.
DUITSLAND III
18.00 Kleuterprogr. 18.30 Inform, se
rie. 19.00 Weekmagazine voor
slechthorenden. 19.30 Inform, progr.
19.45 Inform, serie. 20.00 Joum. en
weerber. 20.15 Viool- en pianomu
ziek. 21.05 Filmreportage. 21.50 Es
regnet dahin, wo es natt ist (II pleut
toujours ou c'est mouille), speel
film.
WDR
18.00 Blickpunkt Schule. 18.30 TV-
cursus geschiedenis. 19.00
Kleuterprogr. 19.05 Progr. voor
Joegosl. werknemers. 19.15 Inform,
serie. 19.45 Region, nws. 20.00 Joum.
en weerber. 20.15 Region, overz.
21.45 Reportage, ca. 22.30 Joum.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.00 Tekenfilmserie. 18.15 Open
school. 18.45 Cult overz. 19.10 In
form. progr. 19.40 Meded. en weer
man. 19.45 Joum. 20.15 Docum.
20.40 Das Indische Grabmal, avon
turenfilm. 22.20 Journ.
18.00 Tekenfilmserie. 18.15 Open
school. 18.45 Cult overz. 19.10 In
form. progr. 19.40 Meded. en weer
man. 19.45 Joum. 20.15 Superstar
sport-spelprogr. 21.25 Documen
taire.
In de televisie-informatierubriek 'VARA-Visie' wordt vanavond
aandacht besteedt aan de moeilijkheden, die voor de schoonmaak
sters van het gemeentelijk schoonmaakbedrijf in Amsterdam zouden
ontstaan, indien de geruchten over opheffing van deze dienst juist
zijn. Het gaat om 1200 schoonmaaksters. In de studio is de betrokken
wethouder Treumann om een toelichting te geven.
Voorts heeft Vara-Visie een eigen interview met één van de opposi
tieleiders in Rhodesië, staat men stil bij de kabinetsformatie en zal
eventueel worden overgeschakeld naar het in Rotterdam te houden
'Ongelukkige-liefde-festival'. (Nederland 2-2130 uur).
Inde populair wetenschappelijke rubriek 'Daar vraag je me wat'
die de KRO-televisie vanavond om 19.45 uur via Nederland I uit
zendt wordt ingegaan op de vraag hoe het komt dat dieren soms hun
jongen verstoten, of de huis- tuin en keukenmiddeltjes inderdaad
kunnen helpen bij verkoudheid en of het mogelijk is om ijsbergen om
te zetten in zoetwater. Verder wordt ingegaan op de werking van
echoscopie, een onderzoek methode die vaak wordt toegepast door
gyneacologen, zenuwartsen en in de cardiologie en op de vraag hoe
werkt een grammofoonplaat. Tot slot wordt antwoord gegeven op de
vraag hoe komt het dat brood rijst.
'Juan Miguel Rosell de Cardenas en Don Matias, twee boeren in
Cajamarca' is de titel van de documentaire die de KRO-televisie
vanavond om 22.15 uur op Nederland I uitzendt. Het stadje Caja
marca ligt in Noord Peru midden in een van de prachtigste na
tuurgebieden van het Andesgebergte. In die streek wonen en werken
Juan Miguel Rosell, een schatrijke veehouder en Don Matias, een pas
beginnende kleine boer. Hij heeft grond gekregen, die van de groot
grondbezitters werd afgenomen. De makers van de documentaire,
Fons Peters en Marinus Huybregts, die in de vorige film 'De weg'
(uitgezonden op woensdag 26 oktober j.l.) wilden aantonen dat land
bouwhervorminghoe noodzakelijk ook, door het feit alleen geen op
lossing brengt (nieuwe uitbuiters konden opstaan) hebben gepro
beerd om met deze film datzelfde probleem onder een andere ge
zichtshoek te laten zien. Nu in een land, waar de landbouwhervor
ming nog pas van recente datum is.
VRIJDAG 2 DEC.
HILVERSUM I
KRO: 18.00 Niet alles staat in de fol
ders, toeristische inform. PP: 18.19
Uitz. van de BP. 18.30 Nws. 18.41
Marktber. 18.44 (S) Filmklapper*
19.30 (S) Edwin Rutten: lichte mu
ziek. 20.00 (S) In antwoord op uw
schrijven, verzoekpl. 22.00 (S) Als
het kijkglas maar vol is, amus.progr.
22.25 Overweging. 22.30 Nws. 22.40
(S) Goal, sportprogr. 23.55 Nws.
HILVERSUM II
VPRO: 18.00 Nws. 18.11 Embargo:
aktual. 18.45 God's Eigen Ra
dioprogramma, betreft Kunst e.d.
NOS: 19.30 Den Haag vandaag. 20.00
Nws. 20.05 (S) Europees concertpo-
23.05 Aktual.overr. Radio-TV.
13.10 De krant van morgen. 23.20
Den Haag vandaag. 23.52 Yoga. 23.55
4ws.
HILVERSUM ID
NOS: 18.03 De vakaturebank. 18.
(S) NOS-maal. VOO: 19.02 (S) L
Nederlandse top-40. VPRO 20.0
(S)o vrijdag op drie. 23.02 Amigos di
musica. AVRO: 1.02 (S) Radio Pan-
dora. 2.02 (S) Blues, ballads beats.
3.02 (S) 'n Nachtje AVRO.
ZATERDAG 3 DECEMBER
HILVERSUM I
VARA: 07.00 Nws. 07.02 (S) Met
Hans op: muz. en tips (07.30 Nws.
07.41 Dingen van de dag). 08.30 Nws.
08.36 Gym. voor de huisvrouw. 08.45
(S) Z O VARA's Zaterdagochtend
show. 10.30 Nws. 10.33 (S) Z.I. 12 26
Meded. voor land- en tuinb. 12.30
Nws. 12.41 (S) In de Rooie Haan:
hitwerk en act. 14.30 (S) NAR. Ne
derlandse Artiesten Revue. 15.30
Nws. 15.33 Kinderen een kwartje?
progr. over school en thuis. 16.00 (S)
Het zout in de pap, cult, progr. 17.30
Nws. 17.32 Dingen van de dag.
HILVERSUM II
TROS: 07.00 Nws. 07.11 Ochtend-
gym. 07.20 Rustig bijkomen. 08.00
Nws. 08.11 Aktua-ochtendeditie.
09 00 Coulissen. <09.35-09.40 Wa-
terst.) 10.00 De tien om kindershow.
10.30 Aktua-Sport. (11.00-11.02
Nws.) 11.30 Kom eens lang in Ham-
dorff, gevar. progr. OVERHEIDS
VOORLICHTING: 12.40 Vast en ze
ker uitx. van het min. van Sociale
Zaken en het voorlichtingscentrum
Sociale Verzekering. TROS: 13.00
Nws. 13.11 Aktua II. 13.30 Voorzich
tig breekbaar oude gram.pl. 14.30
Met de beste wensen, gevar. progr.
15.45 Lichte orgelmuz. 16.00 Nws.
16.03 Europarade. 17.55 Meded.
HILVERSUM III
NCRV: 7.02 (S) Pop station. 8.03 (S)
Happy sound. 8.54 Eerlijk gezegd.
9 03 (S) In. 10.03 (S) Muziek bij de
koffie. 12.03 (S) Los Vast. 14.03 (S)
By Barend. 16.03 (S) Sportshow.
HILVERSUM IV
AVRO: 7.00 Nws. 7.02 (S) Reveille.
Kamer- en orkestmuz. 9.00 Nws. 9.02
(S) La Fonteinne Amoureuse.
Cult.hist verkenning. 9.40 (S) Hon
derd jaar Edison: met om 9 40 Do
cument 10.20 Uitzicht op gisteren;
11.45 (S) Edison Galaconcert. 14.00
Nws. 14.02 (S) Edison Pistache Spe
cial. 16-30-17.00 (S) Jazz-
spectrum.
