Smith onder voorwaarde tot
algemeen kiesrecht bereid
Nog geen gebaar van Begin
Strauss zorgt
voor tumult
binnen de CDU
Bomaanslag in
Johannesburg
^renrdat de enige
VRIJDAG 25 NOVEMBER 1977
BUITENLAND
PAGINA 9
BONN (SP) - Tumult heerst in
het kamp van de Duitse chris
ten-democratie. Opnieuw
dient zich daar Franz-Josef
Strauss aan als de Moham
med Ali van de oppositie, de
grootste, de sterkste, die tel
kens weer in opstand komt
tegen de gedachte dat niet hij
maar CDU-voorzitter Helmut
Kohl de kanselierskandidaat
van de christen-democraten
Enkele dagen geleden schokte
de rechtsconservatieve Beier
het thuisfront door in San
tiago veel woorden van be
grip en sympathie tot dictator
Pinochet te richten - een in
druk die ook niet meer door
allerleid woordenrijke recht
zettingen achteraf kon wor
den uitgewist.
Strauss' optreden in Santiago
alleen was al een belediging
voor Kohl. Nog in september
had deze namens zijn eigen
CDU en de Beierse zus
terpartij CSU een brief aan
Pinochet willen sturen om te
protesteren tegen de voortdu
rende schending van de men
senrechten in dit land. Op
aandrang van vooral de CSU
is die brief in Bonn niet op de
post gegaan.
Strauss was nog niet terug uit
Latijns-Amerika of zijn
trouwe paladijn, Fridrich
Zimmermann, voorzitter van
de CSU-groep in de Bonds
dag (Tweede Kamer) zorgde
voor een nieuwe kla
roenstoot. In een interview
met de Süddeutsche Zeitung
sprak hij met de stem van zijn
meester, dat voor de volgende
verkiezingen in 1980 Strauss
evenveel recht had op het
kanselierskandidaatschap als
Helmut Kohl, (onder wiens
leiding de parlementsverkie
zingen van vorig jaar krap
verloren gingen).
Porselein
Zimmermann deed trouwens
nog een forse greep in de por
seleinkast. Gezien het feit dat
mogelijk ook na 1980 de
huidige regeringspartijen
-sociaal-democraten en libe
ralen- de band willen hand
haven moet er verandering
komen in het partijland
schap, wil de huidige opposi
tie kans hebben aan de macht
te komen. Zimmermann be
reed hier een oud stokpaard
van zijn baas.
Alleen door het scheppen van
een vierde, duidelijk con
servatieve partij, kunnen de
rechtsgezinde burgers wor
den aangetrokken die in de
CDU geen vlees en geen vis
zien. Die vierde partij zou de
nu nog tot het gebied van
Beieren beperkte CSU kun
nen (moeten) zijn.
Het eventuele effect van zo'n
nationaal opererende CSU is
ook bij de oppositie omstre
den, omdat men wel weet dat
rechts van de huidige com
binatie CDU-CSU niet zoveel
meer te halen is. Bovendien is
het voorstelbaar dat een aan
tal gematigde kiezers wordt
afgeschrikt door de gedachte
dat de CDU zou zijn opgeno
men in een verband waarin de
sterke man Strauss onbe
lemmerd de eerste viool zou
kunnen spelen.
Keurslijf
Strauss voelt zich door het
keurslijf van CDU-CSU in
zijn mogelijkheden sterk be
knot. Zijn onbehagen kwam
ruim een jaar geleden tot ui
ting toen hij zijn partij in het
Beierse Wildbad Kreuth een
ingrijpend besluit liet nemen.
De jarenlange fractiegemeen
schap van de beide partijen in
de Bondsdag zou moeten
worden opgeheven om de
CSU als afzonderlijke afvaar
diging meer armslag te geven.
Het besluit is na lang gepala
ver tussen Strausss en Kohl
ongedaan gemaakt. Voor
waarde was echter dat een
"strategie-commissie" van
CDU en CSU geregeld bijeen
zou komen om te spreken
over zodanige veranderingen
in de partijverhoudingen dat
een meerderheid voor de
christen-democraten moge
lijk zou worden.
Die strategie-commissie is we
gens de geringe geestdrift van
Kohl en de zijnen tot nu toe
zegge en schrijve éénmaal
bijeen geweest. Nu de CDU
het pistool in de rug voelt
heeft zij er in toegestemd dat
de commissie "nog in decem
ber" opnieuw zal vergaderen.
Strauss is er de man niet naar
de zaken steeds op hun be
loop te laten. Hij is thans 62
jaar oud, nog steeds een mo
nument van vitaliteit en aan
valslust. Vermoedelijk is 1980
zijn laatste kans ooit nog aan
bod te komen voor het ambt
van regeringschef, waarvoor
hy zich beter dan wie dan ook
in de Bondsrepubliek ge
schikt acht.
Volgend jaar zijn er par
lementsverkiezingen in vier
deelstaten - spoedig daarop
zullen de voorbereidingen
moeten beginnen voor de
grote slag van 1980. Strauss
heeft er zijn rivalen in de CDU
krachtig en buitengewoon
tijdig aan herinnerd.
Politie onderzoekt de railage ontstaan nadat e
een bloempot. Er vielen verscheidene gewonden m
honderden op weg naar huis waren.
i bom ontplofte in een winkelcentrum. De bom was verstopt in
ir niemand werd gedood. De bom ontplofte in het spitsuur toen
JOHANNESBURG
(AFP/UPI) - Gisteren is in
de grote zakenwijk van
Johannesburg, het 'Carl
ton Centre', een bom ont
ploft, die in een bloempot
zat. Verscheidene mensen
zijn gewond. De ontplof
fing veroorzaakte een gat
van 30 centimeter in de
vloer waarop de pot stond.
Volgens de directeur van Carlton,
Nigel Mandy, heeft de explosie
naar het schijnt slechts schade
veroorzaakt aan winkels maar
niet aan het vijftig verdiepingen
tellende gebouwencomplex
waarin ook kantoren en een hotel
zijn ondergebracht.
BOELAWAJO (Keuter) - Premier Ian Smith van het
blanke minderheidsbewind in Rhodesië heeft gisteren
verklaard dat hij onder bepaalde voorwaarden bereid is
in te stemmen met algemeen kiesrecht voor de 6,5 miljoen
zwarten en 268.000 blanken ten einde te komen tot suc
cesvolle onderhandelingen met de in het land wonende
nationalistische leiders over de toekomst van Rhodesië
In een verklaring die hij op een waarborgen komen voor de blan-
persconferentie te Boelawajo ken, in dit stadium in te stemmen
voorlas, deelde de premier mee dat met het beginsel van algemeen
hij, na wat hij de mislukking van kiesrecht, kwam enigszins als een
het jongste Brits-Amerikaanse verrassing,
vredesinitiatief noemde, de leiders
van de zwarte politieke partijen in
Rhodesië had uitgenodigd voor be- Unzin
sprekingen. T
Premier Ian Smith
manier om het voorgenomen over- van Zimbabwe" (ZAPU) van Jos-
op gang te brengen bua Nkomo, de verklaring van de
in 7ir 7f»Mvast- Rhodesische premier "allemaal on
zin". Volgens hem zal de guerrilla
tegen het blanke minderheidsbe-
verminderd worden voort-
leg met s
was dat de regering zich i
leggen op het beginsel
meerderheidsbewind op basis
stemrecht voor volwassenen. De wind'c
gezet.
Nederland
ondertekent
verdrag voor
gastarbeiders
STRAATSBURG (AFP) - Neder
land heeft gisteren met zeven an
dere van de 20 lidstaten van de
Raad van Europa een conventie
ten gunste van de gastarbeiders
getekend. Dit gebeurde in
Straatsburg op de 61ste zitting
van het comité van ministers van
de raad.
De andere ondertekenaars zijn
Griekenland, Portugal, Spanje en
Turkije - landen waaruit veel
gastarbeiders afkomstig zijn - en
West-Duitsland, Luxemburg en
Zweden die buitenlandse werk
nemers opnemen. Lid-staten als
Italië, Zwitserland en Frankrijk
die onlangs op het gebied van.de
immigratie beperkende maatre
gelen trokken, hebben nog geen
besluit ten aanzien van de con
ventie genomen.
In het stuk worden aspecten van de
juridische positie van de gastar
beiders geregeld, wat betreft de
indienstneming, het medisch- en
beroepsonderzoek, de reis, de
verblijfsvergunning en de werk
vergunning. De problemen van
de gezinshereniging, de arbeid
somstandigheden, het overma
ken van spaargeld, sociale uitke
ringen, beëindiging van het ar
beidscontract, ontslag en weer
indienstneming worden ook in
de conventie geregeld. Deze
Europese regeling wordt van
kracht als zij door tenminste vijf
staten is bekrachtigd.
Eén van de belangrijkste beschik
kingen houdt in, dat een buiten
landse werknemer die onvrij
willig zonder werk komt, het
recht heeft gedurende tenminste
vijf maanden in het gastland te
blijven om nieuw werk te zoeken.
Tevens krijgt een gastarbeider
wiens verblijfsvergunning wordt
ingetrokken, het recht om in be
roep te gaan bij een rechterlijke
of administratieve autoriteit.
nationalisten waren er mee ak
koord gegaan dat de regering zal
pogen het vertrouwen van de "Wat ons betreft gaat de oorlog
blanke Rhodesiers op andere wijze door totdat wij hebben bereikt,
te behouden dan door het beperkte waarvoor wij strijden", aldus de
kiesrecht waaraan zij tot dusver woordvoerder. De ZAPU vormt
vasthield. me^ de jn Mozambique gevestigde
"Met het oog op deze toezegging is
de regering bereid onderhandelin
gen te beginnen op basis van de af
spraak dat, als in dit opzicht aan
haar verlangen wordt voldaan, zij
het beginsel van een meerder
heidsbewind, gebaseerd op het
kiesrecht voor volwassenen, zal
aanvaarden", aldus Smith.
Stamleiders
"Afrikaanse nationale
Zimbabwe" (ZANU) van Robert
Moegabe het "Patriottisch Front".
"Elk akkoord dat buiten het Pa
triottisch Front om wordt bereikt,
zal het vraagstuk niet oplossen of
een eind aan de strijd maken", al
dus de woordvoerder van de
ZAPU. Volgens hem probeert
premier Smith alleen maar tijd te
De explosie is de tweede die de af
gelopen elf maanden zich heeft
voorgedaan in het complex. De
vorige geschiedde in een restau
rant van het Carlton hotel. In ver
band met deze explosie is de 21-
jarige zwarte Afrikaan Isaac Seko
tot een jaar gevangenisstraf ver
oordeeld. Hij verspeelde bij de
explosie zijn hand. Verder waren
er geen slachtoffers.
Tien blanken en zes zwarten zijn
behandeld voor lichte verwon
dingen. De explosie vernielde de
ruiten van ongeveer twintig win
kels in het centrum. De meeste
slachtoffers werden getroffen
door rondvliegend glas.
Zuur truitje
Het jongste kind van de Zuidaf-
rikaanse hoofdredacteur Donald
Woods moest zich onder dok
tersbehandeling stellen nadat zij
woensdagavond een truitje had
aangetrokken dat met een zuur
was geïmpregneerd. Het was
door een onbekende aan het ge
zin gestuurd en droeg een afbeel
ding van de gestorven zwarte
leider Steve Biko.
De vijfjarige Mary Woods werd aan
ogen, gezicht, armen en schou
ders gewond en gilde het uit van
de pijn maar toen een dokter haar
behandeld had, was het leed
spoedig geleden. Het kind zal er
niets aan overhouden.
Tegen Donald Woods, hoofdredac
teur van de 'Daily Dispatch", zijn
door de overheid beperkende
maatregelen genomen nadat hij
de regering had verweten ver
antwoordelijk te zijn voor de
dood van Steve Biko. Hij mag
geen journalistiek werk doen en
mag maar één bezoeker tegelijk
ontvangen. Woods was met Biko
bevriend.
LONDEN - Prins Charles, die de laatste jaren een reputatie heeft opge
bouwd van onweerstaanbaar charmeur, heeft nu toch weinig oog voor het
vrouwelijk schoon rechts van hem. De Engelse kroonprins bezocht gister
avond in Londen een liefdadigheidsbal.
OPROEP TOT
BOYCOT VAN
HAVENS
IN NIGERIA
LONDEN (AFP/UPI) - De in
ternationale federatie van
transportarbeiders heeft de
zeevarenden gevraagd de ha
vens in Nigeria te boycotten
naar aanleiding van de over
val van jnaandag op het
Deense schip "Lindinger
Ivory".
Het schip is door een twintigtal
piraten aangevallen. De kapi
tein werd doodgeschoten en
over boord geworpen. De
overige 14 opvarenden liepen
steek- en andere wonden op.
Het hoofdkantoor van de fede
ratie in Londen heeft alle
aangesloten bonden verzocht
de leden aan te raden niet te
monsteren op schepen met
bestemming Nigeria zolang
de toestand daar niet verbe
tert. Aan de regering van Ni
geria is gevraagd de beveili
ging in de havens te verster
ken.
Het is de bedoeling dat komende
week in Salisbury de besprelingen
over een interne regeling beginnen
met de verenigde Afrikaanse na
tionale raad (UANC) van bisschop
Abel Moezorewa, de Afrikaanse na
tionale raad (ANC) van ds. Ndaba-
ningi Sithole en de veremjjde volk- JERUZALEM (SP) - Aan de voor-
'm avond van de vergadering van het
sorganisatie van Zimbabwe
(ZUPO), een groep traditionele
stamleiders onder Jeremiah Chi-
Volgens Smith betekent dit niet dat
volgende week al de constitutio
nele conferentie wordt geopend.
Het zal eerst gaan om voorbe
reidend overleg. Over de duur van
de onderhandelingen wilde de
premier geen schatting doen. Hij
beperkte zich tot het uitspreken
van de hoop dat er "binnen maan
den" resultaten te zien zullen zijn.
Hij zei onder de indruk te zijn van
de spoed die de zwarte leiders ach
ter de zaak willen zetten. Zelf dacht
de premier aan het begin van het
overleg deel te nemen. Later zou
den de besprekingen op i
sieniveau worden voortgezet.
Geen mislukking
Egyptische parlement, waar pre
sident Sadat morgen verslag van
zijn Israëlische reis zal uitbren
gen werd een politiek gebaar van
Jeruzalem verwacht. De Israëli
sche regering heeft echter giste
ren op een aan Sadats bezoek ge
wijde kabinetszitting tegen de
verwachting in geen besluiten
genomen. Premier Begin deelde
na afloop van het kabinetsberaad
laconiek mee dat Sadats bezoek
aan Jeruzalem het resultaat van
samenwerking tussen beide lan
den was, zodat geen Israëlische
tegenprestatie is vereist. De aan
gekondigde persconferentie van
de regeringssecretaris werd af
gelast, aangezien er geen conc
rete beslissingen waren te mel
den.
Het kabinet heeft alleen haar
goedkeuring aan de voortzetting
van de rechtstreekse contacten
met Egypte gehecht, waarvoor
overigens nog geen tijdschema is
vastgesteld.
De eerste-minister zei te hebben
verzekerd dat ditmaal het overleg
over een regeling niet op een mis
lukking zal uitlopen. Dit optimisme
baseerde hij vooral op het feit dat
de regering nu heeft aangeboden De Israëlische regering wacht
akkoord te gaan met de invoering
van een meerderheidsbewind op
basis van kiesrecht voor volwasse-
tigde vleugel binnen het kabinet,
waartoe minister van Buiten
landse Zaken Dajan en de meeste
ministers van de Democratische
Beweging voor verandering ge
rekend kunnen worden, kan de
regering de vereiste politieke be
slissingen niet te lang uitstellen.
Volgens minister Dajan heeft het
uur van de lotsbepalende beslis
singen geslagen, nu de procedu
rele kwesties aan de kant zijn ge
schoven en niets de hei-vatting
van de Geneefse conferentie
meer in de weg staat, zodat het
eigenlijke onderhandelingspro
ces is begonnen.
Israël zou de Egyptische uitdaging
moeten aanvaarden en op korte
termijn nieuwe denkbeelden
voor politieke vooruitgang op
weg naar Genève moeten lance
ren. Bij bepaalde Israëlische poli
tici en met name bij premier Be
gin is de politieke wil nog niet
aanwezig om zware en drastische
beslissingen te nemen, waarop
president S'adat tijdens zijn ver
blijf in Jeruzalem heeft aange
stuurd.
Egyptische verklaring Nadat tussen president Sadat
ADVERTENTIE
Pittige piepkleine
pikzwarte
pilletjes.
Overigens merkte Smith, sprekend
over het Brits-Amerikaanse vre
desplan, op dat hij "nooit de deur
voor iemand dichtdoet". Wel vond
hij dat Engeland en de Verenigde
Staten zich eens ernstig moeten be
raden als zij nog een rol willen spe
len.
De bereidverklaring van Smith om,
onder voorwaarde dat er bepaalde
op
over een volgende zet in dit di
plomatieke communicatie-spel.
Vooral door uitspraken van
Egyptische leiders in Cairo dat
voor het eind van de week nog
een belangrijke ontwikkeling in
petto is, waren de verwachtingen
over de resultaten van de Israëli
sche kabinetszitting hoogge
spannen. Een aantal ministers
meent dat de regering de door
Sadat geboden kansen op poli
tieke vooruitgang niet mag laten
voorbijgaan. Volgens deze gema-
premier Begin overeenstemming
is bereikt over de voortzetting
van de Egyptisch-Israëlische
dialoog zullen de Israëlische re
gering, de Knesseth en de poli
tieke partijen fundamentele be
sluiten moeten nemen over een
Israëlische terugtrekking uit het
bezette gebied, oplossingen voor
het Palestijnse vraagstuk en de
toekomstige grenzen van de
joodse staat.
Israël is volgens Dajan niet van
plan als teken van haar goede wil
een eenzijdige concessie tegen
over Egypte te doen als antwoord
op het bezoek van president Sa
dat aan Jeruzalem. Na zo'n ge
baar zou Sadat zijn bezoek nog
moeilijker als een vredesmissie
voor de hele Arabische wereld
kunnen uitleggen. Maar dat be
tekent niet dat de Israëlische re
gering niet met een gebaar tegen
over alle Arabische landen had
kunnen komen. Sadats verkla
ring dat de Oktoberoorlog in 1973
de laatste oorlog is geweest moet
volgens minister Dajan met een
flinke korrel zout worden geno
men, want die leuze is verbonden
met zijn eis voor een volledige
ontruiming van de bezette gebie
den. Zonder die terugtrekking
zou Egypte zich het recht voor
behouden oorlog te voeren.
Het standpunt van de regering-Be
gin over Palestijnse deelname
aan de Gepeefse conferentie is
niet veranderd. Toch schijnt deze
hindernis voor de heropening
van de vredesconferentie te zijn
opgeruimd. Egypte en Israël zijn
overeengekomen Palestijnse
Arabieren in een verenigde Ara
bische delegatie in Genève te la
ten deelnemen, waarbij de Pales
tijnse bevrijdingsorganisatie bui
ten de conferentie wordt gehou
den.
De suggestie van Sadat om een Pa
lestijnse hoogleraar aan een
Amerikaanse universiteit samen
met een drietal Palestijnse bur
gemeesters uit de bezette gebie
den naar Genève uit te nodigen is
ook voor Jeruzalem aan
vaardbaar. Deze Palestijnse ver
tegenwoordigers kunnen in Ge
nève aan de werkgroep deelne
men die de toekomst van de be
zette gebieden zal bespreken.
Deze oplossing voor de Pales
tijnse deelname in Genève volgt
hoofdzakelijk de lijnen van het
Amerikaans-Israëlische werk
document.
Cairo en Jeruzalem hebben er nu
belang bij de steun van Amman
voor hun Palestijnse variant te
winnen, zodat Jordanië in Ge
nève ook van de partij kan zijn. In
een parallel lopende ontwikke
ling heeft Egypte gisteren Pales
tijnse leiders van de bezette wes
telijke Jordaanoever, de Gaza-
strook en uit Israël uitgenodigd
om in Caïro de resultaten van het
bezoek van president Sadat aan
Jeruzalem te bespreken. De bur
gemeesters van Tulkarm en Na
bloes hebben de uitnodiging van
het politieke bureau van de rege
rende Arabische Socialistische
Unie ronduit afgewezen, aange
zien zij die als een regelrechte
aanval op de leiders van de PLO
beschouwen.
Het voorgenomen Egyptische
overleg met burgemeesters en
notabelen uit de bezette gebieden
zou een zware klap voor de PLO
betekenen die op de Arabische
topconferentie in Rabat als de
enige wettelijke vertegenwoor
diger van het Palestijnse volk
werd erkend.
De Israëlische minister van defen
sie Weizman heeft reeds ver
klaard dat hij de uitgenodigde
Palestijnse burgemeesters en no
tabelen uit de bezette gebieden
voor hun reis naar Egypte geen
strobreed in de weg zal leggen.
