Unieke tentoonstelling in
het Museum van Oudheden
vandaag
'OVER DE GRENS DER ETRUSKEN'
Graftombe van
Alexanders
vader ontdekt
toegelicht
Amerikanen opgetogen
over het Rotterdams
Philharmonisch Orkest
Staatsprijs Tonke Dragt
VRIJDAG 25 NOVEMBER 1977
PAGINA 5
LEIDEN - Het Rijksmuseum voor Oudheden aan
het Rapenburg, voorlopig nog zwaar geteisterd
door de werkzaamheden voor het Egyptische
tempeltje, dat op de binnenplaats moet komen,
herbergt tot 26 februari '78 een unieke tentoon
stelling. "Over de grens der Etrusken" heet deze
door drs. L. B. van der Meer, wetenschappelijk
medewerker aan het Archeologisch Instituut
van de Rijksuniversiteit Leiden, samengestelde
tentoonstelling.
Bronzen soldaat met e
tie op zijn been.
Boek van Leidse
auteurs is uit
LEIDEN - "Tussen de vesten". Zo
heet het pas verschenen boekje
met gedichten en korte verha
len, die door Leidse auteurs zijn
geschreven. Het telt ruim 150
bladzijden en bevat bijdragen
van Boudewi jn Büch, Jan Geurt
Gaarlandt, Jaap Goedegebuure,
Maarten 't Hart, F. B. Hotz, \V. L.
Idema, Manuel Kneepkens,
Frank Koenegracht, Anton Kor-
teweg, Paul Marijnis, Hannes
Meinkema, Gerbrand Muller en
Jan Siebelink. Niet alle dertien
schrijvers zijn Leidenaars, maar
ze wonen in elk geval wél in de
naaste omgeving van deze stad
of hebben tenminste een Leidse
achtergrond. Hoewel het Leids
schrijverscollectief vorig jaar al
de medewerking van Maarten
Biesheuvel had aangekondigd
ontbreekt in dit boek een bij
drage van deze veelgelezen en
niet onbelangrijke auteur.
Maarten 't Hart legt overigens in
het inleidende verhaal ("Een
treurige geschiedenis) uit
waarom het schrijversproject
niet helemaal is geworden wat
men er aanvankelijk van had
verwacht. Het boekje is door de
Haagse uitgeverij BZZTOH op
de markt gebracht. Het is voor
vijftien gulden bij de boekhan
del verkrijgbaar.
De titel is meteen een duidelijke
aanwijzing waar de expositie
heen wil. De mystificaties rond de
Etrusken, veelal gevoed door de
populair-wetenschappelijke boe
ken die er over dit geheimzinnige
volk van ver voor Christus (plm.
700 vC-plm. 100 vC) geschreven
zijn, dienen uit de wereld gehol
pen te worden. Men is op het mo
ment voorbij de grens van de ge
heimzinnigheid rond de Etrusken
en men zal ook veel verder komen
Tevens is het museum in het bezit
van een unicum: Tular Rasnal, de
grenssteen van Cortona (Umbrië)
die het begin van de tentoon
stelling aangeeft. Je zou kunnen
zeggen datje vóór de steen nog in
een wereld van onwetendheid
verkeert, na de steen en de daar
opvolgende tentoonstelling, veel
meer te weten bent gekomen
over dit uitzonderlijke volk. Dit is
in de eerste plaats te danken aan
het uitstekende overzicht van
materiaal wat er geboden wordt,
anderzijds geeft de door drs. L. B.
van der Meer geschreven inlei
ding (voor f 9,75 te koop) eery be
knopt maar goed overzicht 'van
de Étruskische cultuur, met uit
gebreider aandacht voor de stuk
ken uit de museumcollectie die
op de expositie staan. Nu is het
merendeel van de geëxposeerde
Étruskische voorwerpen niet van
een dusdanig hoog artistiek ge
halte dat er massa's mensen voor
in de rij zouden moeten gaan
staan, maar de Étruskische stuk
ken waren heren der verspreid in
het museum zodat een dergelijke
expositie als deze zeker gerecht
vaardigd bleek. Daarbij zijn er
toch enkele unieke creaties te
noemen van deze collectie, zoals
de grenssteen, enkele albasten,
askisten met reliëfs, gouden
sieraden en bronzen beeldjes, die
SALONIKI In de Griekse pro
vincie Macedonië is een graf
tombe ontdekt waarin vol
gens oudheidkundigen de
resten zijn begraven van ko
ning Philippus II van Mace
donië, de vader van
Alexander de Grote. Het is
een grafmonument dat ken
nelijk in haast is gebouwd
nadat Philippus was ver
moord. Dat moet zijn ge
beurd tussen 359 en 323 voor
Christus. De tombe is daarna
herhaaldelijk door graf-
schenners beroofd.
Professor Manolis Andronikos
zegt aan de hand van een
aantal ivoren beeldjes, dat in
de tombe is gevonden, zeker
te weten dat het om het graf
van Philippus gaat. Het zijn
beeltenissen van de koning
zelf, van zijn vrouw en zijn
zoon Alexander.
De sarcofaag, die het gebeente
de vorst heeft bevat,
gt elf kilo en is van
goud. Op het deksel
staat het wapen van de ko
ningen van Macedonië.
ADVERTENTIE
in haar geheel nooit als zodanig
naar voren is gebracht. Een
aparte plaats neemt aan onlangs
door het museum aangekocht
sarkophaagdeksel in, waarop een
liggende vrouw te zien is. De in
deling van de expositie is vrij
strak gehouden. De voorwerpen
zijn in chronologische volgorde
van materiaal ingedeeld. Eerst
doorloopt men het aardewerk
met als topper een kanoop (een
op een mens gelijkende asurn),
dan volgt het edelsmeedwerk
waaronder gemmen, zeer fijne
gouden voorwerpen en munten,
vervolgens zijn er bronzen spie
gels met gegraveerde voorstel
lingen, bronzen gebruiksvoor
werpen en bronzen beeldjes te
zien, en tenslotte komt men in
een bijzonder knap gerecon
strueerde ronde grafkelder waar
de 21 askisten in staan opgesteld.
Bij de ingang van deze grafkelder
staan twee fallische grafstenen.
Naar alle waarschijnlijkheid
stonden deze vaak zeer grote fal
lussen, voor de ingang van het
graf om aan te geven dat er een
mannelijke dode begraven lag.
De collectie die het Museum van
Oudheden hier toont is in het be
gin van de 19e eeuw door Jean
Humbert, luitenant-kolonel der
Genie en broer van de wat be
kendere Humbert de Superville
(schilder en een van de eerste iit-
hografen in Nederland), samen
gesteld in opdracht van Koning
Willem I. Hij bereisde heeft Italië
en kocht tenslotte het gehele Mu
seum Corazzi in Cortona op. Dit
tot groot ongenoegen van Zijne
Majesteit omdat er maar liëfst een
bedrag van f 32.000 mee gemoeid
was. Tegenwoordig een schijntje.
Gelukkig is het toch uiteindelijk
in Leiden terechtgekomen, wat
ongelukkiger is het voor het
r Volterraanse askist met reliëf voorstellend Myrtilus' dood.
huidige museum in Cortona waar
nu enkel kopietjes staan en
trieste bordjes met verwijzingen
naar de echte stukken in Leiden.
Nog steeds wordt er echter een
groot aantal Étruskische vond
sten gedaan in Italië waar helaas
een groot deel via de illegaliteit in
particuliere verzamelingen te
recht komt. De tentoonstelling
besteedt ook enige aandacht aan
de Étruskische taal waarvan men
in het algemeen denkt dat
niemand dit kan lezen. Lezen kan
men het wel, helemaal begrijpen
niet. Er zijn zo'n tweehonderd
woorden die begrepen kunnen
worden maar dat is niet genoeg
vooreen hele taal. Maar de kennis
van Etruscologen is tegenwoor
dig dusdanig ver gevorderd, dat
ook dit "mysterie" niet lang meer
een mysterie zal blijven. Wat in
ieder geval wel nooit helemaal te
achterhalen valt, is het probleem
van de oorsprong van de Etrus
ken. Waar komen ze vandaan?
Maar juist dit soort vragen maakt
de Etrusken tot een intigrerend
volk. De tentoonstelling, on
danks de weinige onzekerheden
omtrent de datering, gebruik,
funktie, e.d. van stukken uit de
collectie, maakt dat men zich
steeds meer gaat interesseren
voor deze merkwaardige cultuur
'uit het Ou,de Italië.
JURRIAAN VAN KRANEN-
Twee van de honderden beeldjes
die samen met een groot terracota-
beeld van Minerva, godin van de
wijsheid in een grot bij Rome eerder
deze week werden gevonden. De
beelden verkeren in ongekend goede
staat. Het gebied waar de vondsten
zijn gedaan staat bekend als de
heilige stad Lavinium.
Op korte afstand van de vindplaats
ligt de vijf jaar geleden ontdekte
graftombe, waarin de Trojaanse
held Aneas zijn laatste rustplaats
zou hebben gevonden.
ROTTERDAM - Het Rotterdams
Philharmonisch Orkest heeft in
Washington en New York grote
bijval geoogst voor het optreden
in deze steden. Er was veel be
langstelling van het publiek en de
pers schreef lovende artikelen
over de uitvoeringen. Dit meldde
de artistiek leider van het orkest,
Willem Vos, gisteren uit New
York.
Een volle Carnegiehall gaf de diri
gent Edo de Waard voor het
Beethovenconcert een langdurig
applaus. De New York Times
noemde het Rotterdamse en
semble een van de betere orkes
ten. De krant waardeerde de diri
gent voor zijn uitstekende tech
niek en temperament. De recen
sent stelde hem op een lijn met
Mengelberg. Over het orkest
schreef hij, dat de kwaliteiten
duidelijker naar voren kwamen
naarmate de uitvoering vorderde.
"Het is een eerste klas orkest met
verfijnde strijkers en sterke
solo-musici". De Washington
Star sprak van een "briljante"
manier van uitvoering. Het Rot
terdamse orkest kan volgens de
krant tot de grote Europese or
kesten gerekend worden. Voorts
zei het blad over het concert, dat
men zich moeilijk een betere uit
voering kan voorstellen.
In Zoetermeer wordt een straat
vernoemd naar cineast Bert
Haanstra. De straat, de Bert
Haanstrastrook, ligt in een buurt
van dertig straten die zijn ver
noemd naar binnen- en buiten
landse filmregisseurs.
DEN HAAG - De staatsprijs voor
kinder- en jeugdliteratuur 1976
(6500 gulden) is toegekend aan de
schrijfster Tonke Dragt in Den
Haag.
De datum waarop de uitreiking er
van zal plaatshebben, is nog niet
vastgesteld. De prijs geldt als de
belangrijkste officiële bekroning
in Nederland van het oeuvre van
een schrijver van kinder- en
jeugdboeken.
Deze driejaarlijkse prijs, die in 1964
werd ingesteld, werd eerder ver
leend aan Annie M. G. Schmidt,
De „Jeanne Oosting prijs" voor
1977, van de gelijknamige stich
ting, is gisteren uitgereikt aan
twee Amsterdamse kunstenares
sen. De prijs voor de schilder
kunst (groot 2.000 gulden) werd
toegekend aan Anne-Marie Fi
scher en die voor de aquarelleer
kunst (1.500 gulden) ging naar
Clara de Jong.
NEDERLAND I
18.15 - Les Gammas, les 10 (herh.) (TELEAC)
18.45 - De Fabeltjeskrant (NOS)
18.55 - Journaal (N<Ï)S)
19.04 - Vrouwenplaneet Medusa, tv-serie (VARA)
19.30 - De natuur en de mens, natuurserie (VARA)
19.5 - Sonja's goed nieuws show )VARA)
20.55 - Momenten, verhaal (VARA)
21.00 - Graag gedaan, comedy-serie (VARA)
21.35 - Journaal (NOS)
21.50 - Hoe bestaat het (VARA)
22.25 - Haagsche kringen (VARA)
23.30 - De prijs van het water, documentair drieluik (1) (IKON)
23.55 - Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.45 - Paspoort informatie voor Spanjaarden (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.05 - Geheimen der zee, onderwaterfilmserie (AVRO)
20.00 - Journaal (NOS)
20.25 - Geef om de natuur, slotavond nationale inzamelingsactie
met in de pauze tussen 22.30-23.00 NOS Journaal (AVRO)
DUITSE TV
vrijdag 25 november
DUITSLAND I (Re
gion. progr.: NDR: 18.00 Sport. 18.30
Aktual. 18.45 Kleuterprogr. 18.55
Region, magaz. 19.26 Lokalseite un-
ten links. 19.59 Progr.overz. WDR:
18.00 Region, nws. 18.05 Progr.in-
form., aansl.: Sonne, Wein und harte
Nusse, tv-serie. 19.15 Aktual. 19.45
Progr.overz.). 20.00 Journ. en weer-
ber. 20.15 Claudine, Amerikaanse
speelfilm. 21.45 Verkeerswenken.
21.50 Parlementair overz. 22.15
Journ. en weerber. 22.30 Sport. 22.55
Nach der Scheidung, tv-spel. 0.45
DUITSLAND II 18.20
Slapstick. 18.40 Manner ohne Ner
ven. 19.00 Journ. 19.30 Reportages.
20.15 Mein Leben selber bestimmen.
21.45 Journ. 22.00 Cultureel magaz.
22.30 Der Magiër. 23.15 Journ.
DUITSLAND III
NDR 18.00
Kleuterprogr. 18.30 Skigym. 19.00
Weekmagaz. voor slechthorenden.
19.30 Filmreportage. 20.00 Journ. en
weerber. 20.15 Concert. 21.15 Film-
portret. 22.00 Mit 20 im Alge-
rienkrieg.
WDR 18.00
Informatief progr. 18.30 Tv-cursus
geschiedenis. 19.00 Kleuterprogr.
19.05 Voor Joegoslavische werkne
mers. 19.15 Skigym. 19.45 Region,
nws. 20.00 Journ. en weerber. 20.15
Region, overz. 21.45 Informatief
progr. 22.30 Journ.
BELGISCHE TV
vrijdag 25 november Net 1 18.00
Tekenfilmserie. 18.15 Open School.
18.45 Cultureel overz. 19.10 Reli
gieus progr. 19.40 Meded. en weer
ber. 19.45 Journ. 20.15 De slag om
Engeland, speelfilm, aansl.: debat.
De tweede aflevering van Sonja Barend's Goed Nieuws Show
(Ned. 1, 19.55) onder meer aandacht voor de campagne "God hoort
u.Vloek niet" en voor een computer die kunstwerken produceert. Als
gasteri ontvangt Sonja onder anderen het cabaretduo Rob van de
Meeberg en Hesspl van der Wal, de zangeres Chi Coltrane en het
Pasadena Roof Orchestra
Om 21.00 bij de VARA de eerste aflevering van de Engelse co-
medy-serie "Graag gedaan" (Open all hours), met als centrale figuur
de komiek Ronnie Barker.
Barker speelt de rol van een eenvoudige winkelier die samen met zijn
neef een nering beheert waar ongeveer alles te koop is. Zoals van
avond een partij blikken zonder etiket. De inhoud van die blikken
moet prima zijn, maar het is wel jammer dat helemaal niemand weet
wat er in zit.
Ronnie Barker kreeg in 1975 voor diverse amusementsprogramma's
de jaarprijs van de British Academy of Film and Television Arts.
De IKON zendt vanavond op het eerste net (23.30) het eerste deel uit
van een documentair drieluik over de alledaagse levensomstandig
heden in Tunesië, Sri Lanka en Nederland, toegespitst op de be
schikbaarheid, kostbaarheid, orimisbaarheid, de rolen de plaats van
het water in deze drie landen.
Alle bovenstaande programma's ziet men niet, als men het gehele
showprogramma wil volgens dat de AVRO op het tweede net uitzendt
ter afsluiting van de actie "Gëéf oyn de natuur". Van 20.25 tot 01.00,
met een bonte rij van bhinen- en buitenlandse artiesten, tussenstan
den van de geld-inzameling en en "verrassingen" (aldus de AVRO).
Presentatie: Mies Bouwman en Willem Duys.
De demissionaire minister-president Den Uyl, tweede-kamervoor
zitter Vondeling en AR-voorman Aantjes zijn vanavond gasten in
"Haagsche Kringenvan de VARA. Ook zal een vertegenwoordiger
van de VVD aanwezig zijn om over de politieke ontwikkelingen te
spreken. (Nederland 1 - 2225 uur).
vrijdag 25 november
HILVERSUM I KRO:
Niet alles staat inde folders: toeristi
sche informatie. P P.: 18.19 Uitzen
ding van de PSP. KRO: 18.30 Nws.
18.41 Marktberichten i.s.m. KNBTB.
18 4 (S) Filmklapper. 19 30 (S) Edwin
Rutten: lichte muz. 20.00 (S) In ant
woord op uw schrijven. 22.00 (S) Als
het kijkglas maar vol is. 22.25 Over
weging. 22.30 Nws. 22 40 (S) Goal,
progr. rond sport. 23.55 Nws.
HILVERSUM II NOS:
Nws. VPRO: 18.11 Embargo, actual.
18.45 God's Eigen Radioprogr. be
treft kunst e.d. NOS: 19.50 Den Haag
Vandaag. 20.00 Nws. 20.05 (S) Euro
pees concertpodium. (20.45-2110
Kunstwijzer). 22.00 EBU-jazzconcer
1977. 23.55 Nws.
HILVERSUM IH NOS
18.03 De vakaturebank. 18.10 (S)
NOS-maal. VOO: 19.00 De Neder
landse top-40. VPRO: 20.02 (S)
VPRO-vrijdag-op-drie. 23.02 (S)
Amigos de Musica. AVRO: 1.02 (S)
Radio Pandora. 2.02 (S) Blues, bal
lads and beat. 3.02-7.00 (S) 'n Nachtje
AVRO.
zaterdag 26 november
HILVERSUM I VARA:
7 00 Nws. 7.02 (S) Met Hans op. (7.30
Nws. 7.41 Dingen van de dag). 8.30
Nws 8.36 Gym. voor de huisvr. 8.45
(S) Z.O. VARA's zaterdagochtend
show. 10.30 Nws 10.33 (S) Z I. 12 26
Meded. t.b.v. land- en tuinb. 12.30
Nws. 12.41 (S) In de Rooie Haan.
14.30 (S) NAR. 15.30 Nws. 15.33 Kin
deren een kwartje? progr. over
school en thuis. 16.00 (S) Het zout in
de pap. 17.30 Nws. 17.32 (S) Dingen
van de dag.
HILVERSUM II
TROS' 7.00 Nws. 7.11
Ochtendgym. 7.20 Rustig bijkomen.
8.00 Nws 8.11 Aktua-ochtendeditie.
9.00 Coulissen (9.35 Waterstanden).
10.00 De tien om kindershow 10.30
Aktua-Sport(11.00 Nws.). 11.30 Kom
eens langs in Hamdorf. 12.49
OVERHEIDSVOORLExportivi-
teiten. 13.00 Nws. 13.11 Aktua II.
13.30 Voorzichtig, breekbaar. 14.30
Met de beste wensen. 15.45 Lichte
orgelmuz. 16.00 Nws. 16.03 Europa-
rade. 17.55 Meded.
HILVERSUM III
NCRV: 7,02 (S) Pop-sta
tion. 8.03 (S) Happy sound. 8.54 Eer
lijk gezegd. 9.03 (S) In. 10.03 Muz. bij
de koffie. 12.02 (S) Los vast. 14.03 (S)
Bij Barend. 16.03 (S) Sportshow.
HILVERSUM IV
AVRO: 7.00 Nws. 7.Ö2 (S) ReveUle.
9.00 Nws. 9.02 (S) La Fonteine
Amoureuse. 9.42 Episoden uit het
leven van Peter Paul Rubens,
feuilletong. 10.00 (S) Muz. voor
kleine bezetting. 11.30 (S) Pistache.
14.00 Nws 14 02 't Is Historisch.
14.30 (S) Radio Matinee. 15.55 Het
Rotterdams Kamerkoor en orgel.
16.30-17.00 (S) Jazz spectrum.
