Kans dat lift
in bioscoop
er toch komt
Nederlanders onderscheiden
voor redden van joden
tijdens de Tweede Wereldoorlog
.Vliegtuigen herinneren mij aan
'iiegiuigeii iieriimereii inij m
riogstijd en mijn vriend Lo"
ONDERSCHEIDEN HAZERSWOUDENAAR VAN VEEN:
t, 2, 3, 4...
voor ons
Voor voetbal
velden in Mors
3.131.000
gulden nodig
PONDERDAG 24 NOVEMBER 1977
STREEK
PAGINA 15
AMSTERDAM - In het Ko
ninklijk Instituut voor de
Tropen aan de Mau ritskade in
Amsterdam zijn gisteren ach
tentwintig Nederlanders uit
alle delen van het land onder
scheiden voor hun moedig
gedrag tijdens de Tweede We
reldoorlog. De personen die
de onderscheidingen ontvin
gen hebben tijdens de oorlog
joden verborgen gehouden of
deportatie van joden naar de
Duitse concentratiekampen
voorkomen.
Meer dan dertig jaar nadien,
ontvingen zij de hoogste on
derscheiding van de staat Is
raël als dank voor het redden
en clandestien huisvesten
van joden. De medailles met
certificaat werden uitgereikt
door de Israëlische ambassa
deur in Nederland, de heer S.
Argov.
De ontvangers van de medailles
De Israëlische ambassadeur
overhandigt de onderscheiding aan
de familie Ravensbergen uit
Nieuwkoop.
hebben het recht om een
boom te planten nabij het Yad
Vashem-monument in Jeru
zalem. Dat monument, dat
onlangs nog werd bezocht
door president Sadat van
Egypte en premier Begin van
Israël, is opgericht ter nage
dachtenis aan de zes miljoen
joden die tijdens de Tweede
Wereldoorlog om het leven
zijn gekomen De onderschei
ding is naar dat monument
genoemd.
De medailles met certificaat
werden onder andere uitge
reikt aan mevrouw W. Raven
sbergen, de heer J. Raven
sbergen en mevrouw Blij-
leven-Ravensbergen uit
Nieuwkoop en aan de kinde
ren van het overleden echt
paar Cornelis en Magcheltje
van Veen uit Hazerswoude.
De familie Ravensbergen uit
Nieuwkoop nam tijdens de
oorlog een joods echtpaar op
in huis. Dat was voor hen een
Het echtpaar Van Veen uit Ha-
zerswoude-dorp krijgt de medaille
met certificaat voor het huisvesten
van een dertienjarig joods jongetje
tijdens de oorlog.
gevaarlijke situatie, omdat
het joodse echtpaar moest
wonen in een pension, dat
door de familie werd geleid.
De familie Van Veen uit Ha-
zerswoude-dorp ontfermde
zich tijdens de oorlog over
een dertienjarige joods jon
getje.
Cijfers
23 februari 1943 naar Aus-
schwitz zijn vervoerd, zijn er
slechts 85 teruggekeerd. Van
de 34.313 Nederlandse joden
die tussen maart en juli 1943
naar Sobibor zijn gedepor
teerd, keerden er slechts 19
terug". Deze gegevens ont
hult professor Lou de Jong in
het achtste deel van "Het Ko
ninkrijk der Nederlanden in
de Tweede Wereldoorlog",
dat binnenkort verschijnt.
Deze mededeling deed de Is
raëlische ambassadeur, die
verder zei dat de onder
scheidenen vertegenwoordi
gers zijn van 25.000 Neder
landse families, die hun huis
en hun hart gaven aan onge
veer 25.000 joden. Op de bij
eenkomst was verder minis
ter De Gaay Fortman van
binnenlandse zaken en justi
tie aanwezig, die de dank
baarheid van de regering uit
sprak voor de activiteiten tij
dens de oorlog.
HAZERSWOUDE/
NOORDWIJK
- "Soms als ik het geronk
van een vliegtuig hoor,
denk ik terug aan de oor-
logstijd en aan Lo Out, het
Joodse jongetje dat bij ons
tijdens de Tweede We
reldoorlog ondergedoken
is geweest. Hij is een broer
van ons; het vijfde kind
van mijn vader en
moeder".
- Co van Veen uit de Vermeerstraat
in Hazerswoude-dorp spreekt
over zijn oorlogskameraad. Hij
was in de herfst van 1943 dertien
jaar, toen zijn ouders een even-
e oud Joods jongetje in het gezin
opnamen. Dat was Lodewijk van
Leeuwen, die onder de schuil-
Inaam Lo Out door de onder
grondse in Hazerswoude werd
geplaatst. Twee jaarlang hebben
Lo en Co lief en leed met elkaar
gedeeld. Ze waren kinderen; niet
echt bewust van de strijd die zich
inde wereld af speelde, maar toch
oud genoeg om risico's van die
t tijd in te schatten.
Door
Henk van der Post
1 T
'Willl'llliMili ,iWWI» r I zers wisten er niets
>e nu 47-jarige Co van Veen nam
gisteren met zijn vrouw de Yad
Vashem onderscheiding in ont
vangst in plaats van wijlen zijn
ouders Cornelis en Magcheltje
van Veen. Daarbij was ook Co's
"broer" Lodewijk van Leeuwen
aanwezig, die de oorlog dankzij
de zorgen en toewijding van het
gezin Van Veen heeft overleefd.
Hij woont nu in Noordwijk en
heeft een goede baan bij de Sik-
kens lakfabrieken in Sas-
senheim.
Lodewijk van Leeuwen heeft nog
steeds contact met de familie Van
Veen. Elk jaar wordt een zoge
naamde familiedag gehouden en
verder ontmoeten zij elkaar op
verjaardagen.
Trein
„Er rijdt door mijn hoofd een trein
vol joden, ik leg het verleden als
een wissel om en ik tel de veewa
gons met de grendels: vijftig wa
gons, in elke wagon vijftig
senDeze versregels uit
gedicht van Bert Voeten illustre
ren ongetwijfeld ook de angst van
de vele duizenden in Nederland
ondergedoken joden voor depor
tatie naar de Duitse concentra
tiekampen. De angst elke avond
weer, als marcherende soldaten
of auto's met ronkende motoren
langs de huizen trokken, om plot
seling stil te houden en dan: die
ondraaglijke, verschrikkelijke
stilte.
Zo heeft ook de dertienjarige Lo
Out het gevoeld, als 's nachts sol
daten en automobielen door de
Voorweg kwamen in Hazer
swoude-dorp, langs het huis van
de familie Van Veen. "Hij lag dan
te rillen in zijn bed", verklaart Co
van Veen. De hele familie sliep op
zolder, pa en moe, Corry (in 1943:
6jaar), Riet (9 jaar), Co (13), Lo (13)
en Henny (16).
In de herfst van 1943 kwam Lo naar
de familie Van Veen. De ouders
van Co waren bevriend met Siem
van Tol, die in de Hazerswoudse
Zo zag Lodewijk van Leeuwen
eruit, toen hij naar Hazerswoude
kwam. Links zijn jongere zusje, dat
in Amsterdam ondergedoken zat.
ondergrondse zat. Deze inmid
dels overleden verzetstrijder had
vader Van Veen via de kerkeraad
leren kennen. Hij had klaarblij
kelijk groot vertrouwen in Cor
nells en Magcheltje die overigens
al eerder tijdens de oorlog Rot
terdamse jongens hadden opge
nomen om hen te vragen zich te
ontfermen over een joods jon
getje. "Lo kwam toen uit Am
sterdam. Hij had daar in een huis
gezeten en moest drie maanden
lang 's nachts tussen de kast en
een muur slapen. Die ruimte was
te klein en hij moest met opge
trokken knieen slapen. Toen hij
hier aankwam kon hij nauwelijks
meer lopen. Zijn kniegewrichten
waren helemaal stijf geworden.
Het eerste wat we gedaan hebben
is hem opnieuw leren lopen.
Daarvoor was Lo met zijn ouders
In dit huis aan de Voorweg in Hazerswoude-dorp beleefden Co en Lo vele
angstige en plezierige momenten.
en zijn zusje ondergebracht in
een huis in Amsterdam waar nog
meer joden leefden en woonden.
Een van die medebewoners hield
het er niet meer uit en ging de
straat op. Hij werd opgepakt door
de Duitsers en verraadde onder
dwang waar hij had ondergedo
ken gezeten en dat er nog meer
joden woonden. Het gezin moest
toen elders onderdak zoeken. De
familie kon niet meer bij elkaar
blijven en uiteindelijk kwam Lo
bij ons terecht", vertelt Co van
Veen. Nadat Lo zich wat had aan
gepast aan zijn nieuwe omgeving,
werd hij ook op de Hazerwoudse
Christelijke school geplaatst.
Daarop zaten nog vier of vijf
joodse kinderen. "Alleen het
schoolhoofd wist dat Lo een
joodse jongen was; de onderwij-
Onbegrijpelijk
Het is onbegrijpelijk dat de familie
Van Veen niet door de Duitsers is
opgepakt. Het kan niet anders of
de inwoners van Hazerswoude
hebben hun vaderlandsliefde en
de liefde voor de medemens laten
prevaleren boven de verleidelijke
premies van de Duitse bezetters
voor aangifte van personen die
joden verborgen hielden. Het was
immers zo duidelijk dat er iets
niet in de haak was bij de familie
Van Veen: een gezin met blonde
kinderen dat van de ene op de
andere dag een donkerharig kind
opnam, waaraan duidelijk te zien
was dat het een joods kind was.
"Het is inderdaad een wonder",
vindt ook Co van Veen, "dat onze
ouders nooit zijn opgepakt, ter
wijl hier toch een Duits legeron
derdeel was ingekwartierd. Het
heeft weieens weinig gescheeld.
In januari 1945 werden razzia's
gehouden in onder meer Hazer
swoude voor de Arbeitseinsatz in
Duitsland. De bezetters hadden
het daarbij niet in eerste instantie
op joden gemunt, maar als ze er
een tegen kwamen werd die na
tuurlijk opgepakt. De Duitse sol
daten kwamen toen vanuit het
weiland. Mijn vader wilde Lo nog
gauw onder een paar dekens
stoppen, maar mijn moeder hield
dat tegen. Het zou geen zin heb
ben gehad. Op het moment dat de
soldaten langs de huizen trokken,
stond de buitendeur van ons huis
toevallig wagenwijd open. Mo
gelijk is dat aanleiding voor de
Duitsers geweest om te denken
dat wij niets te verbergen had
den. Ze hebben ons ongemoeid
gelaten, terwijl het huis van onze
bejaarde buurman driemaal
overhoop werd gehaald". Uit een
vlak na de oorlog onderschepte
lijst bleek overigens dat de fami
lie Van Veen wel degelijk door de
Duitsers werd verdacht.
Plezier
Co en Lo hebben niet alleen ang
stige momenten gedeeld, zij heb
ben samen ook plezier gehad.
Van door vliegtuigen afgeworpen
lege bezineblikken van zo n an
derhalve vierkante meter maak
ten zij een bootje om op de
geïnundeerde polders naar
eende-eieren te zoeken. Lo kon
zijn vader, die tijdens de oorlog
een bezoek bracht aan Hazer
swoude, begroeten met een
schaal eieren.
Vanuit het slaapkamerraam heb
ben de jongens als kameraden zij
aan zij, gezien hoe de Duiters
door de geallieerden bij de neus
werden genomen. Co van Veen:
"De Engelsen lieten in de Boter-
polder kratten neer waaruit losse
flodders kwamen. De gealar
meerde Duitsers dachten dat het
parachutisten waren. Zij gingen
in de Boterpolder kratten te lijf,
terwijl wapens en munities wer
den gedropt voor de onder
grondse bij Van Beek aan het
Westeinde". Samen hebben ze
veel uren doorgebracht op de
boomkwekerij van vader Van
Veen. In de hongerwinter - een
periode waarin de familie Van
Veen het erg slecht had- werden
twee jongens van een kennis van
de Hazerswoudse familie opge
pakt door de Duitsers. In ruil
voor aardappelen werkten Co en
Lo op diens boomkwekerij.
geen
bioscoopplezier!
LEIDEN - Een krediet van
3.131.000 gulden is nodig voor de
aanleg van vier voetbalvelden,
inclusief kleedaccommodatie en
bijbehorende voorzieningen, in
het Morskwartier. Dat blijkt uit
een voorstel van B en W waarin
de gemeenteraad gevraagd wordt
dat krediet beschikbaar te stel
len.
De velden komen naast de drie vel
den van de voetbalvereniging
Docos en zijn inmiddels vrijwel
aangelegd. De bedoeling is dat de
vier velden gaan toevallen aan de
voetbalverenigingen Leiden en
ZLC. Besprekingen tussen de
gemeente en deze verenigingen
over een mogelijke gecom
bineerde bouw van kleedac
commodatie en clubgebouwen
kleedkamers, twee "eenvoudige"
zijn nog gaande, zo blijkt uit het
voorstel van B en W. Het ligt in de
bedoeling dat het hele complex
in elk geval wel in het komende
voetbalseizoen gebruikt kan
worden.
Het complex omvat behalve vier
voetbalvelden, een halfverhard
oefenveld met trainingsverlich
ting, een parkeerterrein, twee
kleedgebouwen met elk vier
zittribunes en nog enkele
kleinere voorzieningen. De kos
ten van deze voorzieningen ko
men op 2.481.000 gulden. Van dit
bedrag wordt 981.000 gulden ge
dekt via een subsidie van de aan
vullende werkgelegenheid en de
rest korht uit het Fonds Boven-
wijkse Voorzieningen van de
gemeente, waarvoor de gemeen
teraad al begin dit jaar in principe
goedkeuring verleende. De
grondkosten - 650.000 gulden -
komen eveneens uit dat fonds.
Alleen de clubgebouwen zullen
voor rekening van de verenigin
gen komen; de gemeente ver
leent daarvoor een garantie. Van
avond wordt het voorstel van B
en W besproken in een vergade
ring van de raadscommisie voor
sportzaken.
De speciaal voor Alphen ont
wikkelde sticker. Een groep rol
stoel-gebruikers gaat er van
avond mee naar de gemeente-
raadsvergadering. uihmmimiiiuiiim
ALPHEN AAN DEN RJN - Er is een kans dat er in het in aanbouw zijnde bioscoopcom- Sticker
plex alsnog een lift ten behoeve van gehandicapte bioscoopbezoekers zal worden aan
gelegd. Voorwaarde is dan wel dat een aantal financiële problemen wordt opgelost.
Deze week vond in Amersfoort een
I gesprek plaats tussen Jogchem's
Theaters (de bioscoopexploi
tant), AVO en AVG (belangenor
ganisaties voor gehandicapten),
de architecten, de Alphense
brandweer en de "Actiegroep
toegang bioscoop ook voor ge
handicapten." Daar is uitvoerig
I gesproken over de mogelijkheid
een liftschacht aan te brengen in
de dubbele winkel beneden de
bioscoop, waar Electro Combina
tie Nederland zich gaat vestigen.
De lift zou in dat geval uitkomen in
bioscoopzaal 4 van het complex.
Eé en ander zou echter wel bete
kenen dat deze zaal (Eurocinema
4) negen stoelen minder zou gaan
Met de aanleg
bedrag van c
zijn gemoeid. Daarnaast zou het
verlies van 9 bioscoopstoelen
volgens de bioscoopdirectie
jaarlijks een recetteverlies van
ongeveer 43.000 opleveren.
Jogchem's Theaters is bereid een
bedrag van 50.000 bij te dragen
in de aanleg van de lift en daar
naast jaarlijks een bedrag van
f 13.000 toe te leggen op het re
cetteverlies. Dat betekent dat een
financieel gat resteert van
50.000 (eenmalig) en 30.000
(jaarlijks terugkerend).
Eigenaar en financier van het
bioscoop/winkelcomplex J. de
Grauw heeft laten weten bereid
te zijn een (eenmalige) bijdrage
van 20.000 tot 25.000 te leve
ren voor de aanleg van de lift. In
middels is al opdracht gegeven
tot wijziging van de bouwteke
ning en het maken van een kos
tenberekening.
Overigens is het volgens eigenaar J.
de Grauw, die niet bij genoemd
gesprek aanwezig was, nog onze
ker hoe zijn huurder (Electrc
Combinatie Nederland) zal
reageren op het verlies van vier
vierkante meter winkelruimte.
"De huurovereenkomsten zijn al
gesloten", aldus de heer De
Grauw, die de hoop uitspreekt
dat die lift er alsnog kan komen.
"Dat zou ik vreselijk leuk vin
den".
Wat de financiële problemen be
treft is hij van mening dat ge
meente en/of rijk hierin wel het
laatste woord zullen hebben.
De "Actiegroep toegang bioscoop
ook voor gehandicapten" blijft
intussen naarstig actie voeren.
Vandaag zullen alle gemeente
raadsleden een speciaal voor
deze actie ontworpen sticker
(foto) en raambiljet uitgereikt
krijgen. De actiegroep (zeven
man sterk) zal vanavond boven
dien present zijn in de raadszaal,
waar de gemeenteraad een brief
van de actiegroep behandelt. Een
tiental vrijwilligers van het Rode
Kruis zal de gehandicapten in het
raadhuis de helpende hand bie
den.
De groep krijgt volgens mevrouw
Dit Baks van de actiegroep nog
dagelijks bijvalsbetuigingen
binnen.
Morgenavond zendt de KRO-radio
tussen 18.00 en 18.30 uur een ge
sprek met Dit Baks uit over de
actie "toegang bioscoop ook
voor gehandicapten".
Dit is de hal van het in aanbouw zijnde bioscoop/winkelcomplex op de begane grond.
Links voor de trap zou volgens de architect een liftschacht kunnen worden aangelegd.
De schacht zelf zou in de winkel van ECN een plaats moeten vinden. Daarmee zou
vier vierkante meter winkelruimte verloren gaan.
