Het verlossende
woord blijft uit
Dick en Jane:
Veel vertier,
weinig diepte
Wertmullers „Mimi" niet geheel
geslaagde politieke „slapstick"
Noodlot van Bergmans analyse
EMMANUELLE
III ALS
STIJFKOPJE
FILM
PAGINA 11
Face to face (van aangezicht tot
aangezicht); regie: Ingmar
Bergman; hoofdrollen: Liv Ull-
mann, Erland Josephson, Karl
Sylwan; theater: Studio; leef
tijd: 16 jaar.
Kristalhelder toont Bergman in
Face to face zijn analyse van een
zelfmoordpoging. De natuurlijke
soberheid van zijn regie en ver
haal krijgt reliëf door het onover
troffen spel van Liv Ullmann.
Over de middelen (de acteurs en
hun spel, de opname daarvan)
hoeft niet veel meer gezegd te
worden: Bergman's meester
schap laat niet veel ruimte tot
twijfel. Bij zijn films gaan de dis
cussies achteraf dan ook meestal
over wat hij naar voren brengt. In
Face tot face komt helderder dan
ooit naar voren dat Bergman een
psychoanalytische discussie
voert. In de film wordt de discus
sie "beleefd" en dit is indringend
juist daar waar blijkt dat het
laatste, verlossende woord niet
gezegd kan worden.
Het verhaal: Jenny Isakson gaat
voor enige maanden logeren bij
haar grootouders. Haar man is
drie maanden voor zaken in het
buitenland, haar dochtertje van
veertien in een jeugdkamp. Zij
logeert bij haar grootouders om
dat in verband met een verhui
zing de spullen al wel uit het oude
huis gehaald zijn terwijl het
nieuwe huis nog niet in gebruik
kan worden genomen. In het
leegstaande oude huis proberen
twee mannen Jenny te verkrach
ten. Kort daarna - als de groot
ouders-enige dagen weg zijn -
neemt zij een handvol slaappil
len. Zij wordt gered door haar pas
nieuwe vriend Tomas, die als arts
haar in het ziekenhuis begeleid.
Tijdens de slaap komen allerlei
droombeelden op; als Jenny
weer bij is gekomen krijgen deze
beelden als het ware een vervolg
in emotionele uitbarstingen.
Weer hersteld komt Jenny terug
bij haar grootouders en ziet dan
"het mysterieuze moment van af
scheid" als haar oma bij de ster
vende grootvader aan bed zit.
Heel even merkt ze dat liefde kan
gaan tot over de grenzen van de
dood, zoals ze voor zichzelf for
muleert.
In het begin van de film merkt een
psycholoog, die met Jenny sa
menwerkt in een inrichting, gela
ten op dat psychoanalyse heeft
afgedaan. Als er al ooit iemand
"geneest" dan is dat ondanks de
psychoanalyse. Open blijft de
vraag: wat dan? Jenny's strijd op
leven en dood, haar emotionele
crisis is in feite één lange analyse
rende reflectie. Het noodlottige
lijkt te zijn dat zij zichzelf alleen
maar analyserend (in wezen in-
tellectualiserend!) kan beschou-
Bergman's verbeelding -van deze
crisis is een zuiver analyserende.
En dat terwijl psychoanalyse
heeft afgedaan, zoals in het begin
gesteld wordt. Bergman lijkt rus
teloos op zoek naar een ant
woord: wat dan? Dezelfde kwes
tie kwam gisteravond in Jack van
Belles nieuwe t.v.-programma
banaler aan de orde: "Hoe te leren
leven met jezelf?"
TOM MAAS
Erland Josephson en Liv Ullmann in Face to face". Zij waren ook in Scènes uit een huwelijk" te zien.
"Dick en Jane", hoofdrollen
George Segal en Jane Fonda,
Luxor Theater, A.L..
In Amerika slaat ook de wer
keloosheid toe en als het kan nog
even harder. Maatschappijen
amputeren hun economische af
delingen zonder te blozen De
werknemers staan van de ene dag
op den andere op straat en be
hoeven dan niet de sociale op
vang te verwachten die wij hier
kennen. Maar een werkeloos
heidsregeling is er tenminste wel.
Het wachten was nog slechts op een
filmkomedie over de ongemak
ken van het zonder werk zijn die
heeft de Canadees Ted Kotcheff
in Hollywood gemaakt met „Fun
with Dick en Jane". Zoals de titel
al suggereert zitten de twee niet
bij de pakken neer als ruimte
vaartdeskundige Dick zijn glan
zende carrière moet afbreken.
Het komt eigenlijk niet best uit
het jonge echtpaar fs juist bezig
een riant landhuis met verwarmd
zwembad te betrekken. Als de
tuinlieden van de ramp horen
rollen ze cle grasmat meteen op.
Jane Fonda keert na enkele jaren
terug in de filmrol van snugger
vrouwtje, dat de plannen van de
echtgenoot (George Segal) cor
rigeert. Hij mag dan alles weten
over het brengen van een man
netje op de maan, het dagelijks
leven vindt hem met twee linker
handen. Het is een genante om
niet te zeggen mensonterende si
tuatie en de miezerige WW-uitke-
ring geeft het duo weinig kansen
om te doen of er niets aan de hand
is. De controleurs loeren
trouwens overal, een figuran
tenrol in „Carmen" kost Dick zijn
uitkering. Er zit niet anders op
dan uit stelen te gaan. De onhan
dige aanpak daarin schenkt de
film een serie grappige momen
ten. Dick en Jane spreken er eer
lijk over en daarom gelooft
het vrolijke roversduo.
niemand ze. Smakelijk vertier
met snedige schimscheuten bij
wijlen.
PIET RUIVENKAMP
bijna 1 miljoen aan prijzen
De INVENTUM snelhaardroger type GH 3. Twee warmte-
standen en 2 luchtsnelheden en accessoires voor een
perfekt kapsel. Een geschenk ter waarde van 69,25
van Koninklijke Fabriek Inventum, Bilthoven.
t Jt.v. Buitenlandse vakanties
voor gehandicapten
"De verleiding van Mimi de
bankwerker"; regie: Lina
Wertmuller; hoofdrolspelers:
Giancarlo Giannini en Ma-
riangela Melato; theater: Lido 3;
leeftijd: 16 jaar.
De Italiaanse regisseuse Lina
Wertmullei heeft met haar films
meer succes in de Verenigde Sta
ten dan in Europa en zelfs haar
vaderland Italië. Voornaamste
reden daarvoor moet zijn de vaart
en de directheid die haar produk-
ties kenmerken en wat dat betreft
best "on-Italiaans" genoemd
kunnen worden. Wat Wertmuller
weer wel met landgenoten als
Luchino Visconti, Bernardo Be-
rtolucci en Francesco Rosi ge
meen heeft zijn de vaak sfeervolle
en fraaie plaatjes.
In "De verleiding van Mimi de
bankwerker", haar eerste film die
in Nederland rouleert, verpakt
Lina Wertmuller haar kritiek op
de maatschappelijke verhoudin
gen in Italië in een slapstickach
tig verhaal. In het begin lijkt dat
een geslaagde formule. Met name
de opbloeiende verhouding tus
sen metaalbewerker Mimi en de
communiste Fiore, die in haar le
vensonderhoud voorziet met de
verkoop van zelfgemaakte buite
nissig gekleurde truien wordt op
grappige en ontwapenende wijze
in beeld gebracht. Maar naarmate
de film vordert blijkt het gegeven
wat te zwak en het verhaal te
voorspelbaar om te kunnen
blijven boeien. Mogelijk ook dat
het toch typisch op Italië gerichte
scenario voor ons wat te onwe
zenlijk is om de film volledig te
kunnen appreciëren.
Hoofdrolspeler is de Siciliaan
Mimi, die is ontslagen omdat hij
bij de verkiezingen weigert te
stemmen op de kandidaat van de
Mafia en naar Turijn vertrekt om
daar werk te vinden. Maar ook in
Turijn ontkomt hij niet aan de
Mafia, die hem helpt aan een
baan. In deze Noorditaliaanse
stad komt hij ook in aanraking-
met het communisme tot grote
woede van zijn op Sicilië achter
gebleven familie en tot genoegen
van vriendin Fiore. Als zij in ver
wachting raakt vervreemdt Mimi
langzamerhand van zijn idealen
en begint hard te werken om de
toekomst van zijn zoon niet in ge
vaar te brengen. Vanwege zijn
ijver wordt hij overgeplaatst naar
een nieuwe raffinaderij
opSicilië. Een gespleten le
ven begint. Het ene moment bi
vakkeert hij bij de zorgvuldig
verborgen Fiore, die inmiddels
bevallen is, het andere moment is
hij bij zijn wettige echtgenote
Rosalia. Daar komt een einde aan
als Rosalia hem ontrouw is en
Mimi in zijn woede verklapt.dat
hij een zoon heeft bij een andere
vrouw. Omdat ook de Mafia
steeds meer greep op hem begint
te krijgen, verliest Mimi alle con
trole over zijn leven en is uit
eindelijk de grote verliezer.
BARTJUNGMAN
De Italiaanse regisseur Federico
Fellini gaat na zijn „Casanova
film" een snaakse klucht maken,
die opnieuw de relatie man
vrouw tot uitgangspunt heeft.
Dustin Hoffman is uitgekozen voor
de klucht, die voorlopig tot werk
titel "Vrouwenstad" heeft gekre
gen. Daarmee is het project "De
reis van de heer Mastorna" op
nieuw van de baan, de film, die
Fellini in 1964 al met Mastroianni
had willen draaien.
"Vrouwenstad" heeft de bedoeling
een bijdrage te leveren tot een
verzoening tussen de seksen, een
film over de ambivalente betrek
kingen van de Italiaan met vrou
wen, zoals regissehr van "Roma"
en "Amarcord" zich verklaarde.
Het zal op de bekende barokke
manier gebeuren ineen tocht van
dromen, fantasieën en het laby
rinth van tegenstellingen daarin.
De Amerikaanse acteur van onder
meer "All the president's men"
en "Marathon man", Dustin Hof
fman werd gekozen om zijn Bus
ter Keaton-achtige postuur, de
grappige en onzeker makende
hoofdrol, die Fellini voor zijn
nieuwe onderwerp behoeft. Na
Donald Sutherland dus opnieuw
een Amerikaanse acteur in de
hoofdrol en dat heeft zeker ook
iets te maken met de verkoop
kansen van "Vrouwenstad" in de
Verenigde Staten. Daar en in Ita
lië heeft Fellini de financiering
voor zijn zeker ook weer kostbare
nieuwe project gevonden.
„Goodbye, Emmanuelle". In de
hoofdrollen: Sylvia Kristel,
Umberto Orsini, Pierre Bouvier.
Regie: Francois Leterrier. Thea-
ther: Trianon. Leeftijd: 16 jaar.
In ver vervlogen jaren had je de
meisjesboeken-in-serie: "Stijf
kopje op school", "Stijfkopje
verloofd", "Stijfkopje ge
trouwd". Zo waren er talrijke:
meisjesnamen verschilden, het
thema bleef hetzelfde. En ze
eindigden allemaal met het slui
ten van een net huwelijk. Daarna
hoorde je niks meer.
Het kost enige moeite die kuise
meisjesboeken te vergelijken
met die seksueel ongeremd rond
fladderende Emmanuelle, maar 't
blijkt te kunnen. In Emmanuelle
I liet de hoofdfiguur (Sylvia Kris
tel) erotisch nogal met zich sol
len, in Emmanuelle II tastte ze
zelf krachtig toe. En in de nu
voorliggende Emmanuelle III
(„Goodbve Emmanuelle", dus de
laatste) vindt ze zowaar de Grote
Liefde. Die complete vrijheid
zegt haar ineens niets meer. Het
Emmanuellisme stort tragisch
ineen. Het eind van de film doet
vermoeden dat ze met haar Gre
gory keurig lief en leed gaat de
len. Hetzelfde slot (lot) dus als
Stijfkopje.
"Goodbye Emmanuelle" grijpt
plaats op de paradijselijke
Seychellen, waar Jean en Em
manuelle zijn beland na hun
woelige omzwervingen in het
verre oosten. Op een dag
amoureust ze met een Zweed op
de rotsen vlak bij zee. Er passeert
een motorboot en daarin zit een
man (Gregory) wiens blik haar
niet meer loslaat. Ze spoort hem
op, maar hij gedraagt zich nogal
koel en keurt haar leefwijze finaal
af. Ze is razend, maar blijft hem
achtervolgen. Dit wekt jalouzie
op van echtgenoot Jean, die haar
wel alle vrijheid gunt, maar on
gaarne ziet dat zij zich aan
iemand hecht. Het komt goed
tussen Emmanuelle en Gregory
in een hooggestemd ballet in zee.
Terugblik
Nu de Emmanuelle-reeks er op zit,
past een terugblik. Waarom kreeg
deze trilogie zo oneindig veel
meer belangstelling dan al die
andere erotische produkten?
Niet omdat er zo goed werd
geacteerd en zeker niet omdat het
verhaal zo boeiend was. O, nee.
Maar vermoedelijk wel omdat het
door mooie mensen met feilloze
lijven in fraaie omgevingen werd
"gedaan". Rollebollen tussen
exotische varens in een schitte
rende vlakte is nu eenmaal iets
anders dan halfduistere, gehaaste
manoeuvres op een kamertje-
drie-hoog-achter in zeg Pur-
merend of Manchester. Voeg aan
de soft-porno nog dat snufje
flut-intellectualisme toe dat elke
"Emmanuelle" kenmerkte en je
hebt de succesvolle formule aar
dig blootgelegd.
RUUD PAAUW
■y y W Jg
r Kristel laat zich i
an haar blote kant zii
Blijvers
CAMERA
- "The Deep", spannend avon
tuur een lading morfine op de
bodem van de zee.
LIDO 2 - „Verdwenen in de Be
rmuda-driehoek"
LIDO 1 - "Soldaat van Oranje",
verhaal van Leidse corps
studenten die verzeild raken in
het oorlogsgeweld.
Jeroen Krabbé in "Soldaat
van Oranje".
Kindermatinee
CAMERA - "Sjors en Sjimmie
en de rebellen"
vLIDO 3 - "Donald Duck goes
REX - "De avonturen van Pippi
Langkous"
Nachtfilms
REX - "De dolle avonturen van
de drie apothekersdochters".
CAMERA - "The great die-
Rex
REX - "Duivelse bedkunsten",
griezelen in het tweepersoons
bed.
Haagse bioscopen
APOLLO 1: "Twee granieten
vuisten", dag. 2.30, en 7 en 9.15
uur. zo. 2.30, 4.15, 7 en 9.15 uur.
16 jaar
APOLLO 2: "Sex kent geen
rangen .wel standen", dag.
2.30,7 en 9.30 uur, zo. 2,4.15,7.30
en 9.45 uur 16 jaar
ASTA: „The Deep, dag. 2.30, 7
en 9.30 uur, zo. 1.30, 4, 7 en 9.30
uur. 16 jaar
BIJOU: "Bilitis", dag. 2, 7 en
9.30 uur, zo. 2, 4.15, 7.30 en 9.45
uur. 16 jaar.
CALYPSO: "Bobby Deerfield",
dag. 2.15, 7 en 9.30 uur, zo. 1.45,
4 15, 7 en 9.30 uur. 12 jaar
CAMERA: "North by north
west", dag. 2.15, 7 en 9.30 uur,
zo. 1.15, 4, 6.45 en 9.30 uur. 12
jaar.
CINEAC: "De kettingzaag",
dag. 1.30,4, 7 en 9.30 uur, zat, zo.
enwoensd. 7 en 9.30 uur. 16 jaar.
CORSO: "Soldaat van Oranje,
dag. 2.30 en 8.30 uur 16 jaar
DU MIDI: "Samen uit, samen
thuis", dag. 8.15, vrij en zat 7 en
9.30 uur. zo 4. 7 en 9.30 uur. AL
EURO: "Papillon", dag. 1.45 en
7.45 uur zat, zo, en woensd. 3.45
en 7.45 uur 12 jaar.
METROPOLE 1: "Goodbye
Emmanuelle", dag. 2, 6.45 en
9.30 uur zo 1.15, 4, 6.45 en 9.30
uur. 16 jaar.
METROPOLE 2:- "The Car",
dag. 2, 6.45 en 9.30 uur, zo. 1.15,
4, 6.45 en 9.30 uur. 16 jaar.
METROPOLE 3: "De ket
tingzaag", dag. 2, 6.45 en 9.30
uur, zo. 1.15, 4, 6.45 en 9.30 uur.
METROPOLE 4: "Valentino",
dag. 2 6.45 en 9.30 uur, zo. 1.15,4,
6.45 en 9.30 uur 16 jaar.
METROPOLE 5: "Verdwenen
in de Bermuda-driehoek", dag.
2,6.45 en 9.30 uur, zo. 1.15,4,6.45
en 9.30 uur 12 jaar
ODEON 1: "Herbie", dag. 1.45,
6.45 en 9.30 uur, zo. 1.45, 4 15,
6.45 en 9.15 uur. AL
ODEON 2: Het eiland van dr.
Moreau", dag. 2, 6.45 en 9.15
uur, zo 2,4.30,6.45 en 9.15 uur 12
jaar
ODEON 3: "Een paarse taxi",
dag. 2.15, 7.15 en 9.45 uur, zo
2.15, 4.45, 7.15 en 9.45 uur 16
jaar.
ODEON 4: "Vrouwen, praat me
er niet van", dag. 2.15, 7.15 en
9.45 uur, zo 2.15, 4.45, 7.15 en
9.45 uur. 16 jaar.
OLYMPIA: "The Sting", dag 2
en 8 uur. 12 jaar.
PASSAGE: "Soldaat van
Oranje", dag. 2 en 8.15 uur, zat
en zo 1.30, 4.45 en 8.15 uur. 16
jaar.
ROYAL '70: "IJsk(l)ontjes voor
het hete bliksem", do, za en zo 2,
7, en 9.30 uur, vrij 2 en 6 45 uur,
ma 2 en 8 uur, di en woe 2 uur.
Extra voorstelling za 4.30 uur 16
jaar
ROYAL: "Kaping op volle zee",
do en vrij. 2, 7 en 9.30 uur, za en
zo. 7 en 9.30 uur, ma en di 2 en 8
uur. woe. 8 uur 12 jaar
STUDIO 2000: "Barry Lyn
don", dag. 8 uur, do, vrij, ma en
di. 2 en 8 uur 12 jaar.
DE UITKIJK: "Qoe ,,Que fète
commence", dag. 2, 7 en 9.30
uur, 16 jaar.
