juxiil
'Krampachtig pogen
CDA om terrein
terug te winnen'
r FTVFVF
NIET IN
GEVAAR
PUBLIEK I
Aantal raven groeit
gestaag in Nederland
Plan voor
heemtuin
lijkt van
de baan in
Noordwijk
WOENSDAG 16 NOVEMBER 1977
door
Herman van
Amsterdam
Menig automobilist die in de afgelopen maanden op de
vroege morgen in Noord wijk de bochtige bitumweg
naar de Langevelderslag is ingeslagen zal onderweg
zijn geschrokken van de erg groot uitgevallen dik-
gesnavelde zwarte vogels die voor zijn bumper op
doemden.
De volière neergezet in een
voor publiek niet toeganke
lijk dichtbegroeid duinge
bied, is zo'n vijf meter hoog en
breed en tien meter diep. In
de met gaas bespannen vo
lière staat een nachthok-op
poten.
De raven zijn gedoemd in die
volière hun leven te slijten.
Dat gedwongen samenzijn
geeft de grootste garantie op
nakomelingen. Liggen twee
raven elkaar niet, of blijkt dat
er toch twee mannetjes of
vrouwtjes bij elkaar zijn ge
zet, dan volgt er een part
nerruil, net zolang tot het wel
"klikt".
Aan voedsel geen gebrek. Da
gelijks worden ze voorzien
van hondebrokjes en dode
konijnen.
Het ravenproject kan pas als
succesvol worden be
schouwd als de acht paren
voor nakomelingen zorgen en
die nakomelingen op hun
beurt weer in het wild
broedende paren vormen.
Van de acht gevormde stel
letjes hebben er inmiddels
drie jonge raven voortge
bracht. De constructie van de
volière is zo dat de ouders niet
naar buiten kunnen, de jon
gen wel.
Projectleider Timmermans:
"Daardoor ontstaat het pro
bleem dat jonge raven nu niet
van hun ouders geleerd
krijgen hoe ze aan hun
voedsel moeten komen. De
praktijk wijst echter uit dat ze
die techniek voor een goed
deel afkijken van eksters en
kraaien en deels instinctief te
werk gaan. Ze zijn al vrij zelf
standig".
Het paar dat in Vogelenzang is
ondergebracht heeft nog
steeds niet voor nakomelin
gen gezorgd. Desondanks
was er kortgeleden wel "ge
zinsuitbreiding". Men liet
(per vliegtuig) zes jonge raven
uit de DDR overkomen,
plaatste die een dag in het
"oudelijk" hok en liet ze
daarna in de buurt van de vo
lière vrij.
In de daarop volgende maan
den bleven de zes aanvanke
lijk in de buurt van de volière
rondhangen (daar was ook
steeds voldoende voedsel
voorhanden) maar ze trekken
er vooral de laatste tijd meer
er verder op uit.
Platgereden
De meesten zullen waar
schijnlijk flink hebben getoe
terd of wat meer gas hebben
gegeven, om vervolgens met
voldoening te constateren dat
de wijdgewiekte vogels snel
ruim baan maakten.
Anderen, met wat meer vogel
kennis, zullen wellicht de
neiging hebben gehad de auto
pardoes in de berm van de
weg neer te zetten en te genie
ten van deze onverwachte
ontmoeting. Want de vogels
die de laatste tijd regelmatig
op de Langevelderweg op
duiken zijn raven.
Lange tijd zijn ze in Nederland
niet meer gesignaleerd, maar
dankzij een initiatief van het
Rijksinstituut voor Na
tuurbeheer (RIN), het We-
reldnatuurfonds en het mi
nisterie van landbouw en vis
serij zijn de raven nu goed op
weg weer een vast plaatsje
tussen de in Nederland voor
komende broedvogels te ver-
Garant moet daarvoor staan het
zogenaamde "ravenproject",
dat er inmiddels toe heeft bij
gedragen dat Nederland nu
weer enkele tientallen raven
rijk is. De gier van het noor
den, zoals deze glanzend
zwarte kraaiachtige vogel ook
wel wordt genoemd, is in Ne
derland lange tijd uit de
roulatie geweest.
De raaf is een aaseter en deed
zich, toen hij hier nog volop
voorkwam, hoofdzakelijk te
goed aan allerlei kadavers van
r Chef-opzichter Verdonk, verantwoordelijk voor de begeleiding
an de raven in Vogelenzang, inspecteert de volière.
ren kalf of een door de blik
sem getroffen koe in het wei
land achter te laten. Toen in
Nederland echter wat minder
slordig met dood vee werd
omgesprongen, (op dat punt
werd ook de wet aangepast)
was de raaf snel uit ons land
vertrokken. In 1928 was er
niet één meer over. En dat
gold voor bijna heel west-
Europa.
De in 1954 voor het eerst de kop
opstekende konijnenziekte
"myxomatose" is uiteindelijk
één van de belangrijkste be
weegredenen geweest de raaf
weer naar Nederlartd te halen.
Met het jaarlijks opruimen
van de honderden dode ko
nijnen zou het kostje van de
raaf voor een goed deel ge
kocht zijn.
Het ravenexperiment draait
momenteel nog op volle toe
ren. Er zijn destijds zestien
exemplaren geïmporteerd
vanuit de DDR. Acht echtpa
ren, althans dat werd zo aan
genomen. Bij raven is erg
moeilijk het geslacht te be
palen. Zelfs een chromoso-
menonderzoek geeft, niet al
tijd zekerheid.
T.b.v. die acht paren zijn in den
lande evenveel geèloten vo
lières gebouwd. Eén daarvan
staat in Vogelenzang, op het
terrein van het Amsterdamse
Waterleidingbedrijf.
Vandaar dat ze nu nog regel
matig worden gesignaleerd
in het gebied tussen Was
senaar en Vogelzang. Én,
zoals ik in het begin van dit
verhaal al schreef, met name
doen ze vaak de Langevel
derweg aan. Daar vliegen ze
steevast elke morgen naar toe
om de daar door auto's plat
gereden egels en konijnen
van het bitum te "bikken".
Het ravenproject blijft voor
lopig operationeel totdat een
onderzoek zal uitwijzen dat
het aantal raven in Nederland
weer op de oude sterkte terug
Tips voor deze rubriek kunt U elke
morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 38. U mag ook
schrijven.
Als het aan B en W van Noordwijk ligt zal op het terrein aan de Prins Hendrikweg
geen heemtuin worden aangelegd. Het gemeentebestuur vindt het plan van de
vereniging voor natuur- en vogelbescherming te duur en stelt nu de gemeente
raad voor in plaats van een heemtuin daar volkstuinen aan te leggen.
De vereniging wil het daar niét
bij laten zitten. Al in een eer
der stadium heeft zij de
Noordwijkse raadsleden pro
beren te overtuigen van het
nut van een heemtuin voor
Noordwijk. Ook nu het
standpunt van B en W defini
tief is bepaald gaat het be
stuur, voor de komende
raadsvergadering van 22 no
vember, de raadsleden "be
werken". De strategie is gis
teravond op een vergadering
nog eens doorgesproken.
De heemtuin zoals de vereni
ging die in gedachte heeft zou
twee ton moeten gaan kosten.
Zonder de grond, die eigen
dom is van de gemeente
Noordwijk. Voor dat geld zou
een terrein worden aangelegd
dat een weerspiegeling geeft
van de in Noordwijk aanwe
zige vegatatie. Dus een stukje
duin, een stukje polder eet.
Noordwijk in zakformaat.
Vergeefs
Die plannenmakerij heeft een
paar jaar in beslag genomen.
Vergeefse moeite, lijkt het nu.
Voorzitter Baalbergen: „Er is
maar één plek in Noordwijk
waar een heemtuin
thuishoort en dat is aan de
Prins Hendrikweg. Daar ligt
nog een stukje ongerept
Noordwijk. De heemtuin past
daar precies in.
Ik noem het gebrek aan visie als
ons plan niet door mag gaan.
We hebben sterk de indruk
dat het college ons plan even
luchtig heeft doorgenomen.
Een goede studie is er niet van
gemaakt. Anders zou 'er wel
een andere conclusie uit de
bus zijn gekomen."
"Nu komen er waarschijnlijk
volkstuinen. Ik zeg niet dat
die niet nodig zijn in Noord
wijk, maar laat men daar dan
een ander terrein voor zoe
ken. Moeten die nu uitgere
kend komen op een stukje
terrein waar de vereniging al
jaren op aast?".
Menigeen ziet het met de
formatie waarschijnlijk
niet meer zitten. De gang
van zaken de afgelopen
weken was weinig verhef
fend en soms zelfs gruwe
lijk en meermalen niet erg
duidelijk.
De meest recente bijdrage aan de
ondoorzichtigheid en wanhoop is
het afgelopen weekeinde door de
heer Van Agt geleverd. Opnieuw
kon vrijdag geen akkoord wor
den bereikt. Informateur van der
Grinten en de onderhandelaars
Van Thijn en Terlouw hebben
hem tot drie keer toe horen zeg
gen dat het CDA geen milimeter
ruimte over had en geen stap
meer kon verzetten. Ze wisten
dat de heer Van Agt in de CDA-
fractie eerder die dag zijn positie
in het geding bracht tegen het
doen van nadere voorstellen door
het CDA. Hij dreigde zelfs met af
treden. Om die reden was er geen
ruimte meer.
Maar nauwelijks had de heer Van
der Grinten een nieuwe breuk
geconstateerd of dezelfde CDA-
onderhandelaar liet op een pers
conferentie weten dat wat hem
betreft Verkeer en Waterstaat te
gen CRM geruild had kunnen
worden. Het is ongehoord dat dit
standpunt niet aan de onderhan
delingstafel is uiteengezet.
Ook al zou de PvdA die ruil niet
hebben aanvaard (en daarover
zou in elk geval een indringende
discussie gevoerd zijn) dan nog
getuigt het van een gebrek aan
verantwoordelijkheidsgevoel
een bepaald voorstel in je zak te
houden en het achteraf wel te
onthullen. De enige reden kan
zijn dat de heer Van Agt zeer veel
waarde hecht aan een poging een
kabinet met de VVD te vormen.
Alom schrijven kranten dat u als
kiezer steeds minder in de poli
tiek geïnteresseerd raakt. Mis
schien is dat zo. Ik zou het me ook
kunnen voorstellen. Maar toch
wordt het maar net iets te ge
makkelijk neergeschreven. Net
als politici schrijven en praten
journalisten vanuit hun eigen ge
voelens en de langdurige infor-
Tenzij de Arabische sta- ~0|-m -in-er- -7q.
ten dit als Voorwendsel {/f ij P®, 1 j J V
willen gebruiken, ver-
wacht Israël niet dat de a, c. I -i I B 1 I 1
bomaanvallen van vo-
rige week op Zuid-Li-
banon de kans verklei
nen op hervatting van
de vredesconferentie in
Genève. In Israël ver
moedt men dat de Pa-
Amerikaanse doelstelling,
hervatting eind dit jaar, niet
wordt gehaald.
Theater
In Israël is men geneigd de re
cente uitspraken van presi
dent Sadat van Egypte te ne
men voor wat ze waard zijn;
men ziet zijn aanbieding om
naar de Knesset te komen als
een stukje theater dat geen
ander antwoord verdiende
dan Begins even opmer
kelijke radioboodschap aan
het Egyptische volk.
door
Eric Silver
Sadat, zo gelooft men, meent
wat hij zegt als hij procedu
rele kwesties kleineert en be
zweert dat hij te trappelen
staat om naar Genève te gaan.
Hij zou niet weer in eenzelfde
parket willen raken als in
1971, zijn fameuze „Jaar van
de Beslissing", waarin hij
niets besliste en niets deed en
door zijn Arabische broeders
werd uitgelachen. Hij heeft
genoeg problemen in eigen
land waar de economische si
tuatie volgens Israëlische
deskundigen sneller ver
slechtert dan Cairo toegeeft.
Maar procedurele kwesties
zijn wel belangrijk voor Is
raël, evenals voor Syrië en de
Palestijnen. De procedures
bepalen immers de verhou
ding tussen Israël en de Pa
lestijnen (worden die verte
genwoordigd en zo ja, hoe?).
Ze zijn voorts van invloed op
de vrijheid van handelen van
de individuele Arabische re
geringen.
Syrië moet de balans nog op
maken. Centraal staat daarbij
de vraag hoeveel steun het
kan vergaren met een minder
inschikkelijke houding.
Israel is wel degelijk geïnteres
seerd in hervatting van „Ge
nève" in de laatste plaats om
dat dat de Amerikanen ge
lukkig maakt. De regering
Begin zal dan echter nog on
der zware druk komen te
staan om meer concessies
vooraf te doen, zoals de aan
vaarding van een Palestijnse
afvaardiging in Genève -zij t
het niet direct van de PLO- en
beperkte onderhandelingen.
Maar premier Begin vindt
kennelijk dat hij al ver genoeg
is gegaan.
door
Hans Kombrink
PvdA-Kamerlid
matie moet hen wel de keel uit
hangen.
Maar dat hoeft nog niet te beteke
nen dat het onduidelijk is welke
strijd is geleverd. Welke belangen
in het geding waren en zijn. De
vraag welke partij of persoon een
bepaald departement bezet, be
paalt voor een deel het beleid dat
er gevoerd zal gaan worden.
Neem Volkshuisvesting en
Ruimtelijke Ordening. Voor 25
mei bepleitte het CDA grote be
zuinigingen in de subsidiesfeer.
Het wonen moest duurder wor
den. Dat gevecht is niet definitief
beslecht. De bezetting van zo'n
ministerie kan ertoe leiden dat er
verkeerde dingen gebeuren.
Omdat de PvdA weet hoe belang
rijk het Volkshuisvestingsbeleid
is voor ontzettend veel mensen
en omdat de PvdA een goede
kandidaat heeft, heeft het dat mi
nisterie niet prijs willen geven
Zo zijn er meer voorbeelden te
Sommigen proberen de PvdA een
beeld van starheid op te plakken.
Ze is eerder te soepel geweest.
Eerst de 8-7-1 prijsgegeven,
daarna de 7-7-2. Ontwikkelings
samenwerking opgegeven, geen
versterking in de sociaal-econo
mische sector gekregen. Wat is er
met die tien zetels winst ge
beurd? Eigenlijk te weinig. En
dan nog worden er verdere con
cessies van de PvdA geëist. De
soepelheid die Van Thijn heeft
getoond en waardoor grote
moeilijkheden binnen de PvdA
ontstonden, is niet beantwoord.
Het onderste moest uit de kan. De
soepelheid is achteraf dus ten on
rechte geweest. Waar onderhan
deld wordt gaat het ook om
macht. Eenzijdig de PvdA ver
wijten aan machtspolitiek te
doen gaat niet aan. Het CDA deed
niet anders en zelfs in sterkere
mate. Het speelde/bovendien op
de uitputting. Op basis van de ei
gen interne verdeeldheid en per
soonlijke belangen. Maar in ge-
moede is van de PvdA toch niet te
vergen dat ze concessie na con
cessie blijft doen. Het feit dat u er
wellicht van baalt mag geen aan
leiding zijn dat de PvdA een si
tuatie laat ontstaan waarin ze niet
in voldoende mate een rege
ringsbeleid tot stand kan bren
gen dat de kiezers kunnen steu
nen. Anders vindt de afstraffing,
en dan terecht, op termijn plaats:
bij de volgende verkiezingen. De
gevoelens, die nu aan de orde
zijn, moeten worden afgewogen
tegen de belangen die irf het be
leid de komende jaren op het spel
staan. De moeizame onderhan
delingen die tot nu toe zijn ge
voerd zijn het gevolg van het be
staan van twee ongeveer even
sterke minderheidsgroepen,
waarbij het CDA de afgelopen
tien jaar steeds meer invloed
heeft verloren. Het probeert
krampachtig terrein terug te
winnen. Te voorkomen dat het
kiezersoordeel in het onderhan
delingsresultaat doorwerkt. Daar
gaat het om. Het CDA heeft niet
willen leren leven met de afge
nomen invloed die de kiezers het
toekent. Op die frustratie is een
akkoord gestrand.
lestijnen de strijd door
hun raketbeschietin-
gen lieten oplaaien om
dat ze verontrust zijn
over de Arabische toe
geeflijkheid tegenover
de Amerikaans-Israëli
sche plannen.
De PLO vreest dat Syrië, nu nog
het minst meegaand, zal bui
gen voor Egyptische en
Saoedische druk om naar
Genève te gaan onder slechts
licht gewijzigde voorwaarden
en de Amerikanen een kans te
geven Israël nog wat meer
concessies te ontworstelen.
Israël kent de Palestijnse mo
gelijkheden om roet in het
eten te gooien, maar ook de
beperkingen daarvan. In mei
1974 overvielen Palestijnen
een school in Ma'alot in Gali-
lea. Ruim twintig kinderen
kwamén erom het leven. Ook
toen antwoordde Israel met
luchtaanvallen die zowel aan
burgers als guerrillastrijders
het leven kostten.
Het had echter geen invloed op
de besprekingen tussen Israël
en Syrië over troepenschei-'
ding op de Golanhoogte. Al
lebei wilden ze doorzetten,
dus ze lieten zich niet aflei
den. De regering Begin heeft
het risico dat zij met de acties
„Genève" zou torpederen,
nauwelijks serieus genomen
toen zij de luchtaanvallen
goedkeurde. Het woog zeker
niet op tegen de noodzaak tot
bescherming van Israëlische
burgers en het verlangen om
het moreel hoog te houden in
het grensgebied. In Jeruza
lem is men nu eigenlijk nog
verrast door de relatief gema
tigde reacties van de Arabi
sche staten op de bombarde
menten.
De Arabieren moeten nog, indi
vidueel en gezamenlijk, ant
woorden op het werkdocu
ment. De meest optimistische
verwachting is dat het daarna
opnieuw in een gewijzigde
vorm aan de Israëliërs moet
worden „verkocht". Niemand
snelt dan ook al naar Genève
om hotelkamers te reserve
ren. De Israëliërs hebben zich
er al mee verzoend dat de
Ook de wraakacties na de gebeurtenissen bij de school in Ma'alot (op de foto worden een aantal
gewonden weggedragenleidden met tot heftige reacties uit de Arabische wereld.
Voorzitter
Baalbergen
bij zijn papieren
heemtuin-plan:
"Gebrek aan visie
dat dit niet
kan door
gaan
