Gezond eten
mag best
lekker zijn
Het wordt weer tijd voor bollen
PAGINA 14
DINSDAG 15 NOVEMBER 1977
Vaneen gewone cake een feestelijk stuk gebak makendat kan met
behulp van het boekje "Bakken zonder oven".
Het vis eten begint er in Neder
land weer een beetje in te ko
men. Nog goed kan ik mij her
inneren dat vroeger vrijdag bij
ons thuis de visdag bij uitstek
was. Met het vervagen van ker
kelijke ge- en verboden ver
dween echter ook de vrijdag-
visdagtraditie. Aangezien mijn
moeder geen liefhebster van vis
was, verdween de vis dan ook
geheel uit huis. Jammer want
zoals ik de grondbeginselen van
de kookkunst in mijn moeders
keuken opdeed mis ik ieder
idee van hoe je vis zou kunnen
klaarmaken daar moet echt een
kookboek aan te pas komen
Het compleet visboek van Erna
Horn, aangevuld met recepten
van Jean van Helbergen (zeevis)
is daarbij een goede hulp. Wat
griezelend heb ik de algemene
richtlijnen gelezen. Dat levende
vis mee naar huis brengen hoeft
voor mij niet. Ik ga ook niet bij
een boer het erf op om een ka
kelverse kip aan te schaffen,
maar als je het helemaal echt
wilt doen moetje natuurlijk we
ten wat je met zo'n spartelend
exemplaar moet aanvangen.
Het boek begint bij de zoetwa
tervissen en geeft recepten voor
forel, zalm, karper, zeelt, paling,
snoek, snoekbaars, brasem,"
blei, zeelt en baars. Vissen
waarvan een groot deel in .deze
streek gevangen kunnen wor
den. De recepten zijn natuurlijk
niet uitsluitend Hollands maar
wat zou er tegen zyn eens Hon
gaarse snoek te eten....? De
zeevissen onderverdeeld in
plat- en rondvissen koeien dan
xn de volgende 40 bladzijden
aan bod, terwijl een royale
plaats is ingeruimd voor de
schaal- en schelpdieren. Beslo
ten wordt met een serie algeme
ne visrecepten, die ze wel "voor
zoet- als voor ZQdtwatervis 'of
een mengelmoesje daarvan
kunnen worden gebruikt. Kort
om een boek waaraan de Lef
hebbers van vis-eten wel plezier
aan zullen beleven.
Uitgeverij Luitingh, Laren.
Wie zich wel kan vinden in de
Duitse eetgewoonten en smaak
zal zeker plezier beleven aan de
serie Burda culinair, uitgege
ven bij Elsevier prijs 14,90. In
deze rijk geïllustreerde serie
zijn weer 4 boekjes verschenen
met 200 recepten voor de koudè
keuken, 250 soepen en sausen,
en salades, 220 bakrecepten en
22Ö slankrecepten. Vooral het
laatste boekje zal veel vrouwen
wel aanspreken want er staat
een 21-daagse afslankcursus in
op basis van 1000-caloriën. En'
voor lijners die toch lekker wil
len eten zijn er nooit genoeg re
cepten
Bij Luitingh, Laren is uitgeko
men het boekje 'Bakken zonder
oven'. Misschien een merk
waardige titel maar wie het
werkje even inbladert ziet al
gauw wat Marja Kruik daarmee
heeft bedoeld. Met kant-en
klaar gekochte wafels, taartbo
dems en b.v. ontbijtkoek is heel
wat meer te doen dan opvullen
met een blikje vruchtengelei.
Met alleen gedroogde vruchten
zijn heerlijke koeken te maken,
terwijl zelf noga vervaardigen
ook al geen heksentoer blijkt te
zijn. Wie dan ook nog over een
wafelijzer beschikt heeft thuis
alle mogelijkheden om een
banketbakker naar de kroon te
steken....
Spaghetti en macaroni zijn op
de Nederlandse tafel tegen
woordig even gewoon als het
portie nasi of bami. Met spag
hetti is eindeloos te variëren.
Saraccio en Luisella Marretta
stelden daarom een compleet
spaghettiboek samen Het gaat
niet alleen over koken. Ze be-
Winter staat over niet al te lange tijd
voor de deur, en dat stemt weini
gen vrolijk. Laten we daarom
liever nu vast aan de komende
lente gaan denken. Dan wordt het
gras weer groen en botten de bo
men opnieuw uit. Als u tegen die
tijd tussen dat nieuwe groen ook
w at kleur wilt zien, dan bent u nu
aan bloembollen toe. In de tuin of
in bloembakken op het balkon.
Er zijn bollensoorten dieal in febru
ari bloeien. Ook zijn er soorten,
die met hun natuurlijke eigen
schappen helemaal thuis zijn in
en rondom struiken, in bedden
en borders, langs paden tussen
muren, in rotstuineji of hier en
daar zomaar tussen het gras.
Kortom, veel verschillen, en mo
gelijkheden.
Lukraak of bij elkaar
Vooijaarsbollen kunnen in groep
jes van tien of meer van dezelfde
soort gezet worden, maar lekker
lukraak in de grond staat wel wat
spontaner.
De volgorde van de bollen-bloeitijd
verschilt normaal niet of nauwe
lijks. Maar de natuur is wel een
beetje wispelturig.
Zo hoort het te gaan.
Hoe hoort het te gaan? In februari
de sneeuwklokjes en de winter-
akonieten, snel gevolgd door be
paalde crocussen en de eerste
dwergirissen. Tegen maart staan
de vroege narcissen te pronken
samen met de lenteklokjes,
blauwe druifjes, nog meer cro
cussen. Scilla's en nog zoveel
moois als cpiono-
doxah (sneeuwroerrt), anemonen
en botanische tulpen.
In april vaak een weelde aan vroege
tulpen, nog meer narcissen,
geurende hyacinten zoals Anna
Marie. Lady Derby, l'lnnocence,
Delfts Blauw en Pink Pearl. Ver
der een heel scala van anemonen
en kievitseitjes en hondstanden
Wij Nederlanders maken ons de
laatste jaren duidelijk zorgen om de
samenstelling van onze dagelijkse
maaltijden. We zijn bang om te dik
te worden. Het kost je jaren van je
leven, zeggen de deskundigen. We
tellen daarom de caloriëen en vita
mines, snijden ieder vetrandje van
het vlees en worden er toch niet ge
zonder door.
'Als we de raadgevingen van al die
deskundigen op een rijtje zouden
zetten dan kom je tot de ontdek
king dat je hooguit nog een wortel
tje mag eten. En, dan moetje, als je
het helemaal verantwoord wilt
doen, eerst ook nog het merg uit het
worteltje halen....
Al die adviezen, al dat gereken met
calorieëntabellen helpen ons ech
ter niet veel verder. We worden er
nooit gezonder door. Wel laten we
ons brok levensplezier dat eten ook
kan zijn afnemen.
Er moeten dieetmargarines op tafel
komen omdat we moeten oppassen
voor een te hoog cholesterolgehalte
in ons bloed. We moeten meer
rauwkost, vooral verse groenten,
minder eieren, weinig suiker en
bijvoorkeur bruin brood. We zijn o
zo gemakkelijk bang te maken als
er maar gedreigd wordt, gechan
teerd zou je bijna zeggen met onze
gezondheid.
Wanneer we via de beeldbuis ver
manend worden toegesproken dat
we ons meer moeten bewegen en
ook nog dat bepaalde merkdieet-
margarine op ons brood moeten
smeren, dan geloven we dat. We zijn
dan ineens vergeten dat diezelfde
fabrikant een uur eerder (toen de
kleine kinderen nog niet naar bed
waren) op datzelfde beeldscherm
de moeders van Nederland er toe
probeert aan te zetten om iedere
woensdag patat voor het jonge
volkje te bakken. En wanneer we
die spot niet zagen dan wandelde er
wel een eigenwijs jongetje over de
buis met een volle pot erg vette
pindakaas.
'Snoep verstandig, eet een appel'
Jarenlang heeft men die kreet dank
zij subsidies van de overheid er bij
De handelaar kent die laatste als
Ervthronium dens canis.
Gewoon en exotisch
Mei is de maand van de later bloei
ende, zowel exotische als een
voudige tulpen, de laatste narcis
sen van het seizoen, scilla's cam-
panulata (een klein soort hyacint)
en de sieruien of ook wel alliums.
ons ingepompt. En net als iedereen
het er over eens is dat de Neder
lander toch beetje voor beetje wat
verstandiger snoept, staat er een
geleerde heer op die dan even kort
maar krachtig zegt dat het achteraf
toch niet zo verstandig is om zoveel
appels te 'snoepen'. Ja, daar sta je
dan. Wat moet je nu, wie moet je
nou nog geloven? Van vis weet je
dat er kwik in zit, varkensvlees is
ook niet alles en bovendien is het
erg vet om dan nog maar niet te pra
ten over bespoten groenten en
fruit....
Wat maken wij ons toch druk om
niets. Om niets? Jazeker, om niets
want het recept voor gezond eten
bestaat niet. Aan alles mankeert
wel iets.
Wij die leven in een land waar we
alles kunnen kopen op het gebied
van de voeding. Wij hebben het ons
zo moeilijk gemaakt! We zitten met
angst en beven achter ons bordje en
zweren bij de malste diëten Wij
hebben ons in onze welvaart laten
volstoppen met. allerlei 'lekkere'
zaken. En waar eenmaal een zak pa
tat, een paar kroketten of frikadel
len uit de automaat zitten daar is
geen plaats meer voor verstandig
bereide maaltijden.Want met alle
adviezen van deskundigen komen
we niet ver als we die vette hap uit
Als het weer een beetje meezit en u
hebt wat geluk, dan heeft de na
tuur ook nog een pahr bijzondere
bollen in petto, zoals Camassia
die nauw verwant is aan de
hyacint en de Sparaxis.
Goede kombinatie
Enkele goede kombinaties voor de
april-tuin zijn: vuurrode Fos-
de frituurpan blijven eten. (In dit
verband was het merkwaardig toen
een consumentenbond protes
teerde tegen de hoge prijzen voor
een zakje patat -een echte con
sumentenbond die ook voor onze
gezondheid zou opnemen had de
patatbakker moeten toeroepen de
prijzen te verhogen zodat zij zich uit
de markt zouden prijzen.)-
Er is gelukkig maar één manier om
plezierig te leven en toch niet te dik
te worden, en dat is: alles eten en
drinken wat lekker is, maar alles
met mate.
Het is een belachelijke zaak om uit
sluitend mager vlees te eten terwijl
vlees met een randje vet vaak veel
smakelijker is. Geef er dan maar
wat minder vette jus bij.Maak niet
van alle bak- of braadboter een jus.
Giet gerust wat van dat vet uit de
pan en maak de jus met minder vet.
Om de smaak behoeft u het vet er
niet in te laten want de smaak zit
aangekoekt aan de bodem van de
pan en die dient u met water (of
wijn) los te roeren.
Verstandig
Wie verstandig wil eten die eet bij
voorkeur geen gerechten die uit de
frituurpan komen. Die smeert geen
lagen boter of margarine op het
teriana tulpen en blauwe druif
jes; drie keizerskronen, de oranje
Fritillaria imperialis of de ci
troengele „Lutea Maxima" dan
wel de oranjerode Fritillaria
„Aurora" samen met dicht
op elkaar gezette hyacinten.
Zo tegen juli laatbloeiende
sieruien, Brodiaea, de Hollandse
Iris, de variëteiten Eremurus (de
Naald van Cleopatra). De zomer
inluidende Ixia, Ixiolirion en
klaverzuring voelen zich thuis in
de tuin maar ook in de bloem
bak.
Een paar suggesties
De vroegste verzameling die u kunt
bereiken en waarmee u in de win
ter een verjaarsborder kunt cree-
ren is die van drie vroege bolsoor-
ten. Zet u eens een groepje van
tien witte sneeuwklokjes en niet
ver daar vandaan een stuk of tien
lichtblauwe botanische crocus-
jes, en dan vooral tussen die twpe
groepen een stuk of vijftien win-
terakonieten (Eranthis hyema-
lis), die ongeveer 7'/ï tot 10 cen
timeter hoog worden. U kunt ook
in plaats van de winterakonieten
byvoorbeeld vijftien bollen Iris
reticulata planten. En dan wil
lekeurig een paar bekende hybri
den, zoals de lichtblauwe Can
tab, de diepblauwe Harmony of
de paarsrode J. S. Dijt.
In de rotstuin.
Kies bijvoorbeeld ook dertig bollen
van goudgele narcissen zoals de
cyclamineus Februari Gold, als,
achtergrond - ideaal in de rots-
tuin - en zet dan tussen de rotsen
wat lager tegen de helling een
stuk of tien waterlelietjes
(Kaufmania tulpen) 'in een
groepje. Variëteiten als de
ivoor-wit en rode The First, de
scharlakenrood en gele Daylight
en de goudgele Stresa worden
zo'n 15 centimeter hoog. Erg leuk
is om iets verder naar beneden
een stuk of twintig groot
brood. Wij kennen zo langzamer
hand allemaal de 'schijf van vijf. In
ieder kookboek komt die voor.
Hierop vindt u vijf groepen
voedingsmiddelen die dagelijks in
onze voeding moeten voorkomen.
Daarbij dient men wel op te letten
dat men niet te veel van die schijf
van vijf eet en daar heeft het voor
lichtingsbureau voor de voeding
nog nooit voor gewaarschuwd.
Eet met mate, maar geniet er wel
van. Ontzeg u niet te veel.
Luister naar al die deskundigen en
trek uw eigen conclusie. Eet ver
standig, maar nooit te veel.
Veel eten is in ons land helaas nooit
zo'n 'zonde' geweest. Grote eters
noemen we toch 'gezonde' eters.
Lekker eten daarentegen klinkt bij
bepaalde groepen in Nederland
nog als zondig wanneer men er over
praat.
Verstandig eten en lekker eten
gaan gelukkig heel goed samen.
Wanneer we niet teveel vetten, te
veel suikers eten kan er eigenlijk in
ons land niets fout gaan. Dan be
hoefje zelfs niet op de calorieënta
bellen te kijken, dan hoefje eigen
lijkje gewicht niet eens in de gaten
te houden.
En als er dan wel wat aan de hand is
dan ga je naar de dokter. Die
schrijft dan een dieet voor. Vaak
kunt u daarbij ook de hulp van een
diëtiste inroepen. Er zijn boven
dien tal van kookboeken te koop
met recepten voor dieetpatiënten
Ga echter nooit op eigen houtje een
dieet volgen. Laat de arts het voor u
vaststellen of laat hij u vertellen dat
u toch nog teveel eet....
Eet verstandig en dat houdt in dat u
ntet moet luisteren naar die aardige
tante op de beeldbuis die alles zo
lekker weghapt, dat u de vette 'tus
sendoortjes' moet vergeten en dat
een avondje thuis ook geslaagd is
zonder zakken vol knisper-knas-
per-dingetjes bij de borrel.
Wie verstandige maaltijden wil be
reiden moet beschikken over een of
meer goede kookboeken. Lees dan
ook het algemene deel in die boe
ken.
Trompet narcis Beersheba en
trompet narcis Queen of Bicolors.
bloemige crocussen en/of diep
blauwe Scilla siberica te planten
planten.
In de bloembak
Hebt u geen tuin? Terras en
bloembak lenen zich ook voor
beeldschone combinaties waar
van u dan van januari tot en met
mei volop van kunt genieten.
In een vroege bak kunnen de
dwergirissen reticulata en de iris
danfordiae prijken in hlauw en
geel. Een favoriet voor later in het
seizoen is een bak met zo'n tien
lichtblauwe of gele of rose
hyacinten met hier omheen ver
schillende ryen dicht bij elkaar
gezette druifjes (Moscari).
ginnen met een aantal weten
swaardigheden en anekdoten
over dit vaak moeizaam naar
binnen te werken voedsel. Als u
denkt dat de spaghetti alleen op
de wereld is, heeft u het mis. De
lange draden hebben niet min
der dan 249 zusjes in alle lengte
en vormen. En Italianen zouden
geen Italianen zijn als ze deze
deegwaren niet de meest
schilderachtige namen hadden
meegegeven. Een kleine greep
uit het lijstje: zitoni (dikke ver
loofde); bavette (slabbetjes);
farfalle (vlindertjes); reginette
(koninginnetjes); mostaccioli
(kleine snor); maccheroni (ach,
hoe lief, hoe duur). Bij de recep
ten en sausen heeft men diep.in
de geschiedenis gegraven. De
Marretta's diepten een recept
uit de dertiende eeuw- op voor
een amandelsaus. Zelf bier ma
ken, net als het voorafgaande
boekje uitgegeven bij Luitingh
Laren. Het is een hobby die uit
Engeland is overgewaaid. Wie
een zelf gebrouwen pilsje wil
drinken moet dit boekje maar
eens goed doorlezen. Het is wel
een kwestie van geduld.
Prijs van deze drie boekjes
f 9,90.
H. v.d. HOEVEN
Samenstelling
Henriette
v.d. Hoeven
Voor de komende winter
kan alles in Liberty-dessin,
zoals deze foto laat zien. De
bekende gebloemdestof '&-JH
werd verwerkt tot onder
meer ovenwanten, slofjbs,
badmuts en wie een beetje
handig is zal ongetwijfeld
nog vele toepassingen weten
voor de prachtig gekleurde
stof die ook per mète'r te koop
Wilde tulpen. Klein krominge narcis, narcissus Barrett Browning
