Fascinerend
KRUISWOORD
Leuke partijen
uit strijd om
Engelse titel
Traditioneel kerstlied
op Britse kerstzegels
KOM-er-ACHT-er
TWAALFJARIGE ONDERSCHAT
J '2
Jeugdpaar
Selis-
Kaptein
zorgt
voor
verrassing
Oplossing
vorige
puzzel
Kom er achter
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1977
EXTRA
PAGINA 31
Twee weken lang had in Brighton het Britse Kampioen
schap 1977 plaats. In een soort Zwitsers systeem namen
ruim 500 spelers deel. Daar GM Tony Miles in Tilburg ver
toefde (Interpolistoernooi) en dus niet kon deelnemen om
de landstitel in de wacht te slepen - wat hij stellig had
gedaan - won Botterill uit Wales geheel verdiend het even
ement want ook Birmingham '77 had hij op zijn naam ge
bracht.
c5xd4, 8. Pf3xd4 Lf8-e7, 9. e4-e5
Pf6-d5,10. Ddl-g4 g7-g6? Het is een
lust voor 't oog om de jeugd te zien
spelen! In deze partij wordt het
Short wel gemakkelijk gemaakt,
want 10 Kf8 was aangewezen.
Prof. Penrose (IM), tien maal kam
pioen van Engeland, heeft blijk
baar het jeugdig talent (men
spreekt in Engeland van een "won
derkind", maar zover wil ik niet
gaan!) sterk onderschat. ll.Lcl-h6!
Pa6-c5, 12. c3-c4 f7-f5, 13. Dg4-f3
Pd5-c7, 14. Pbl-c3 Dd8-c8 Om het
paard van c5 via b7 naar d8 te diri
geren, maar Tb8 was beter. 15.
b2-b4 Pc5-b7, 16. a2-a3 Pb7-d8, 17.
Pd4-b5 Pc7xb5, 18. Pc3xb5 Pd8-c6
19. Lh6-g7 Th8-g8, 20. Lg7-f6 a7-a6.
(Zie diagram)
abcdefgh
Tweede werd de vrijwel onbekende
S. M. Taulbut op een half punt. Hoe
moeizaam het is in een z.g. "Zwit
sers systeem" hoge ogen te gooie
geeft de eindstand weer. Ik zag ge
routineerde spelers al§ Littlewood
Pritchett, Webb en prof. Penrose in
de middenmoot of bij de laatste zes
eindigen. Ook de jeugd was aanwe
zig, maar alleen Nigel Short (12)
boekte een redelijk resultaat. De ti
tel bij de dames werd gewonnen
door dr. Jana Hartston, de echt
genote van de bekende IM en
theoreticus uit Londen.
Uit bovengenoemd toernooi twee
leuke partijen.
Wit: N. Short (12 jaar)
Zwart: prof. JLPenrose (43)
Siciliaans
1. e2-e4 c7-c5, 2. Pgl-f3 e7-e6, 3.
c2-c3 Deze zet kiest de knaap t
bii voorkeur. Het is al zeer oud want
3. c3 kwam reeds voor rond 1800,
alhoewel men er toen nog geen
"systeem" aan had verbonden, c
omdat de openingstheorie vrijwel
in de kinderschoenen stond! 3
Pg8-f6, 4. Lfl-d3 b7-b6? Schijnt
minder goed te zijn. Het is een po-
ging om de slechte loper te ruilen
tegen de goede van wit, via a6.5.0-0
Lc8-a6, 6. Ld3xa6 Pb8xa6, 7. d2-d4
1 W I
k I I
1 1 A ill
'l x
t'
lIJ 4
Dit schijnt "ogenschijnlijk" de
redding te zijn, maar de nu vol
gende variant heeft Nigel accuraat
berekend.
21. Lf6xe7! Ke8xe7. Op
21. Pe5:? volgt 22. Pd6+ met
damewinst, terwijl na 21. ab5:
22. Ld6 bc4: 23. Df4 de zwarte stel
ling onhoudbaar wordt. 22. Pb5-d6
Dc8-c7,23.Df3-g3!g6-g5Niet23.
Pe5: wegens 24. Tadl Kf6 25. Tfel
enzovoort. 24. Dg3-h3! Pc6xe5, 25.
Tal-dl Ta8-f8 Op Tg7 komt Tfel!,
Pf7, Pf5: enz. 26. Tfl-el Pe5-g6,27.
Dh3xh7 Ke7-f6 Na 27. Kd8 be
slist 28. Te6:! enz. 28. Pd6-e8+!
Tf8xe8. 29. Tdlxd7 Te8-e7 Niets
gaat meer! Er volgde nog: 30. Tc7:
Th7: 31. Th7: Tc8 32. Ta7 Pe5 33.
Ta6: Pc4: 34. a4 Ke7 35. a5 Tb8 36.
ab6: Pb6: 37. b5 Kd6 38. h3 Kd5 39.
Ta6-al Pc4 40. Tadl+ Kc5 41. Te6:
"Het is in 't leven voor iedere
schaakmeester een bitter ogen
blik, wanneer hij tot het besef
komt dat zijn bedenktijd bijna
voorbij is. Als de wedstrijdleider
met de briefomslag, bestemd voor
het afbreken, aan de tafel kwam.
staarde prof. Penrose roerloos
voor zich uit, bracht daarna zijn
rechterarm omhoog en schudde de
12-jarige jongeling glimlachend
de hand, als teken van overgave
(dr. R. Cherubim, Schach-Echo,
sept. '77).
Wit: Lambert
Zwart: Shephard
Oud-Benoni
1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 c7-c5 3.
d4-d5 e7-e5 4. Pbl-c3 d7-d6 5. e2-e4
g7-g6 (Momenteel acht men Le7 be
ter) 6. Lfl-e2 Lf8-g7 7. Pgl-f3
Pb8-d7 8. 0-0 0-0 9. Lcl-e3 Dd8-e7?
10. Ddl-d2 Pf6-g4 11. Le3-g5 f7-f6
12. Lg5-h4 Pg4-h6 13. Pf8-g5!
Pd7-b8 14. Tal-dl Ph6-f7 15.
Pg5-e6! Lc8xe6 16. d5xe6 De7xe6
17. Pc3-d5 Pb8-a6 18. Lh4xf6ü (De
derde en mooiste inval!) 18
Lg7xf6 19 Le2-g4! Lf6-g5 (Anders
verliest zwart de dame) 20. Lg4-e6
Lg5xd2 21. Tdlxd2 Kg8-g7 22.
Pd5-c3 Ta8-d8 23. Tfl-dl Pf7-g5 24.
Le6-d5 Pa6-c7 25. Ld5xb7 Td8-b8
26. Lb7-c6 Pg5-e6 27. Td2xd6
Tb8xb2 28. Td6-d7 Tf8-f7 29.
Td7xf7 Kg7xf7 30. Tdl-d7 4- Kf7-f6
31. h2-h4! Tb2-c2 32. Pc3-d5+
Pc7xd5 33. Lc6xd5 en zwart gaf op
daar hij het paard verliest.
Ook Lambert is een jonge speler,
waarvan men binnen niet te lange
tijd meer zal vernemen. Jonge spe
lers in Engeland, tussen de 15 en 25
jaar, hebben-het nadeel (of 't voor
deel, hoe men het bekijkt!) dat de
ouders van hen meer waarde hech
ten aan de studie voor het "toekom
stige brood" dan het geschuif met
poppetjes op een vierkant bord. De
Engelse traditie heeft ten opzichte
van ons Nederlanders uv.b ^en sterk
Victoriaans tijdperk te doorwor
stelen, zei een schaakcollega tegen
imij
FINLAND - We zijn weer aangeko
men in de tijd van de kerstzegels.
We openen de rij met de Finse zegel
in de waarde van 0,50 mark (oplage
23 miljoen) die op 25 oktober in
roulatie werd gebracht. Op de zegel
is te zien hoe drie kinderen op een
slee een groot houten watervat ver
voeren naar de sauna. De kerst
sauna en de reiniging is in Finland
het traditionele begin van het
kerstgebeuren.
GROOT-BRITTANNIE - De Britse
kerstzegels (dag van uitgifte: 23 no
vember) zijn dit jaar bijzonder ori
gineel. Op zes zegels (vijf zegels van
7 pence in een strip - en één van 9
pence) zijn dieren, poppetjes en
vruchten afgebeeld die alle een rol
spelen in het traditionele kerstlied
'The Twelve Days of Christmas'.
Het is de bedoeling, en daarom zijn
de waarden zo laag gehouden, dat
kinderen dit lied, dat als volgt luidt,
'verzamelen': The Twelfth day of
Christmas - My true love sent te me
- Twelve lords a Leaping - Eleven
ladies dancing - Ten pipers piping
Nine drummers drumming - Eight
maids a-milking - Seven swans
a-swimfning - Six geese a-laying -
Five gold rings - Four colly birds -
Three French hens - Two turtle do
ves, and A partridge in a pear tree.
Zoals gezegd een bijzonder origi
nele uitgifte, die overigens in meni
ge kerstverzameling wel een bui
tenbeentje zal zijn en blijven.
IERLAND—De Ierse kerstzegels
verschenen op 3 november. Drie
stuks. De zegels laten een rep-
roduktie zien van het beroemde
schilderij 'De Heilige Familie' van
de Italiaanse schilder Giorgione
(1478-1510). Waarden en oplagen
van de zegels zijn: 8 pence (10 mil
joen), 10 pence (10 miljoen) en 17
pence (2 miljoen).
NOORWEGENDe motieven op
de Noorse kerstzegels die vanaf 10
november aan de loketten ver
krijgbaar zijn, zijn ontleend aan de
Aslak Bolt bijbel. Aartsbisschop
Aslak Bolt, die in 1450 overleed,
stelde in de jaren dat hij bisschop
was van Bergen deze naar hem ge
noemde bijbel samen uit originele
L-atijnse geschriften. Het manusc
ript is het enige in zijn soort uit de
middeleeuwen dat in Noorwegen
bewaard is gebleven. Aangenomen
wordt dat de geschriften uit deze
bijbel - alle gesierd met gouden en
gekleurde miniaturen - al voor het
jaar 1300 werden geschreven en we
in Frankrijk of Duitsland. Op de ze
gels Zijn de volgende miniaturen
afgebeeld: 80 ore, David en de
klokken (oplage 10 miljoen), 100
öre, Maria en het Kind (5 miljoen)
en 125 öre, zingende monniken (12
miljoen).
ZWEDEN - Vroeger bereidde men
zich (in Zweden) reeds maanden
lang voor op het kerstfeest. Enkele
van deze voorbereidingen wor-
denverbeeld op zes zegels, drie van
75 öre en drie van 1,10 kroon. Deze
zegels zitten respectievelijk in twee
boekjes (10 x 75 öre, twee motieven
en 10 x 1,10 kr. twee motieven) en
komen van de rol. Dag van uitgifte:
17 november. Op de 75 öre-zegels
die in een boekje zitten zien we
twee kinderen peperkoeken bak
ken (bruingeel) en twee kinderen
met een kerstboom lopen (groen).
De derde 75 öre-zegel (paars) toont
een man die samen met twee kinde
ren een bundel haverhalmen op een
sok zet als voer voor de vogels. Op
de 1,10 kr.-zegels uit het boekje
worden achtereenvolgens een
kerstbok van stro gemaakt waarin
kerstgeschenken worden verbor
gen (rood) en kaarsen (blauw). Het
gebruik om stokvis te eten wordt
tot slot op de derde 1,10 kr.-zegel in
beeld gebracht (groen)
NEDERLAND—De Nederlandse
kinderzegels die de volgende week
15 november zullen uitkomen vra
gen de aandacht voor de veiligheid
van het kind in de huiselijke omge
ving: 40 en 20 ct.,verdrinkingsge
vaar, spelen langs de waterkant; 45
en 20 ct., vergiftigingsgevaar, de-
vaarlijke kastjes; 55 en 20 ct., ver
keersgevaar, de weg, de 'veilige'
stoep en het speelgoed; 75 en 25 ct.,
brandgevaar, SDelen met lucifers.
Alle waarden zijn uitgevoerd in
rood, blauw, geel en zwart; einde
verkoop: 7 januari 1978. Ook nu
weer zal een velletje uitkomen
waarin twee zegels van 45 en 20 ct.,
twee van 45 en 20 ct. en twee van 55
en 20 cent. Prijs per velletje vier
gulden.
Tsjegolev had in 1960 de grootste moeite met de "uit het nietsnaar vore
gekomen Baba Sy.
We beginnen deze week met het
probleem van de vorige week. Dit
in tegenstelling tot wat we gewoon
zijn, maar dat komt omdat aan dit
probleem een verhaaltje verbon
den is, dat te maken heeft met een
voor mij al reeds jaren durende fas
cinerende zaak. Maar eerst even de
oplossing van het vraagstuk (zie
diagram).
gisch als combinatorisch
de
De Nederlandse aflevering van
het Philip Morris Europacup
toernooi is zeer verrassend ge
wonnen door het Haagse
jeugdpaar Selis-Kaptein, die
o.a. sterren als Kreyhs-Van Be-
souw (2de) en de Oostenrijker
Manhardt met partner Van
Heusden (4de) achter zich lie
ten. Selis-Kaptein scoorden
met hun overwinning 30 Euro
pacup-punten; in het ju
niorklassement zeker goed voor
een hoge eindklassering en een
leuke bijdrage uit de goed ge
vulde Philip Morris prijzenpot.
Ze moeten dan nog wel twee
maal meedoen, want Philip
Morris eist deelname aan ten
minste 3 toernooien om voor
klassering in aanmerking te
komen.
Kreyns-Van Besouw zagen zich
de eindzege net ontglippen, met
name dank zij dit spel:
West Oost
H 9 8 7 5 3 AV
B 54 7 2
H 6 AV95
4 2 AH V 10 3
Hun tegenstanders boden als
O-W zonder tegenbieden 4 Sch,
waartegen noord start met Ru
B. Hoe zou U als west afwikke
len? Oplossing einde artikel.
7 6 5 2
C GEEN
O 8
B2
10 9 H3
GEEN GEEN
O 7 6 5 O 4
76 V 9 8 5
A V 8
GEEN
O GEEN
A 10 4 3
Het miniatuurprobleem uit een
vorige rubriek. Zuid moest in
SA 6 van de 7 slagen maken.
Dat kan als volgt: zuid begint
met Sch A, waaronder oost de
heer moet gooien (doet hij dat
niet dan volgt schoppen na;
oost moet noord aan slag bren
gen en N-Z maken op een
voudige wijze de rest). Nu volgt
KI 10, die oost niet mag nemen,
teneinde noord geen entree te
bezorgen, en KI A. West wordt
nu met Sch 10 aan slag gebracht
en moet gedwongen ruiten
spelen (zuid Sch V weg!),
waarop noord de rest maakt.
Met de gegeven O-W handen
lijkt de aangewezen speelwijze,
nemen met Ru A, Sch A en Sch
V en vervolgens ruiten naar de
hand om nogmaals troef te
trekken. Lijkt, want deze
speelwijze die door de meeste
westspelers werd gekozen, faalt
jammerlijk in de praktijk.
4
C 9 8 6 3
O B 10 9 7 4 3
B 6
H98753 ♦AV
B 5 4 O 7 2
OH6 O AV85
*42 A H V 10 3
B 10 6 2
O A H V 10
O 2
9 8 7 5
Zuid troeft de tweede ruiten en
incasseert vergenoegd Ha A H
V voor één down. Kreyns-Van
Besouw zagen west op tafel Ru
A nemen en, na Sch A V, ver
volgen met de hoge klaveren.
Toen de boer viel kon de leider
twee hartentjes kwijt en vervol
gens kon hij zelfs zes maken.
Nogmaals klaveren troefde zuid
en als west nu zijn laatste harten
afgooit, krijgen N-Z geen slag
meer. West evenwel troefde
over en stond uiteindelijk nog
een troef- en een hartenslag af.
Na een goed begin slecht afge
maakt, maar niettemin goed
voor praktisch een topscore.
Ook de paren, waarbij via een
transferbiedserie oost het spel
te spelen kreeg, faalden. Zuid
begon met Ha A H V. Oost
moest de derde troeven, waarna
zuid nog twee troefslagen
maakte.
De opgave was: wat ge
beurt er na 4-10 en 11-17? Welnu, op
4-10 wint wit door 1. 39-33 30x39, 2.
25-20 ad libetum, 3. 36-31 ad libe-
tum. 4.28-23!! 18x38,5.42x33 38x28,
6.32x5 21x41,7. 5x46 26x37,8.46x6.
In één woord: Prachtig!! Op 11-17
was in de diagramstand ook iets
moois gebeurd: 1. 39-33 30x39, 2.
27-22 18x38, 3. 29x18 altijd gevolgd
door de klap naar veld twee. Iets
minder prachtig, weliswaar dan de
gevolgen van 4-10, maar toch nog
wel van een niveau, dat in de buurt
van de Ereklasse ligt..
Dit fragment kwam voor in een
partij tussen de Russen Iwanow
(wit) en Toporkow. Deze Iwanow
heeft aan het eind van de jaren zes
tig de titel van de Tartaarse Repu
bliek veroverd. Hij begon aan dat
toernooi als volslagen onbekende
en tot op de dag van vandaag is hij
eigenlijk onbekend gebleven. Het
fascinerende is voor mij dat ik niet
begrijp hoe iemand als Iwanow, die
voor die tijd nog nooit een dambord
gezien heeft, in fragmenten (zie bo
venstaand diagram) combinaties
ziet en uitvoert die van wereld
niveau zijn. In iets mindere mate
heeft men hetzelfde verschijnsel
gezien bij de Senegalees Baba Sy,
die in 1958 leerde dammen (van de
Franse douanier Biscons) en twee
jaar later op het nippertje de wereld
titel miste (Tsjegolew won hem
toen met slechts één punt voor
sprong op Sy) Veel kan hij niet ge
leerd hebben van Biscons, want in
de damwereld is iedereen er wel
van overtuigd dat deze man nooit
sterk damde. Een ander heel be
roemd voorbeeld is dat van Wol-
douby, die opeens in 1909 in Parijs
optreedt als dammende neger op
een kermis. In een maand tijd ver
spreidde zijn roem zich over half
Europa en de kampioenen van die
tijd, de Fransen Weiss en Molimard
en de Nederlander Jack de Haas
spoedden zich naar Parijs om te
spelen. Het klinkt onwaar
schijnlijk, maar alleen Weiss wist
een krappe remise te halen, de
overigen verloren kansloos hun
partijen. Hij was hun zowel strate-
Wat zijn dat voor figuren? Iedere
dammer in Nederland, die iets wil
bereiken, moet daar jaren van stu
die voor over hebben (en bereiken
vaak nog niets) en zulke mensen,
die nooit iets gehoord hebben van
de voor ons bijna heilige theoreti
sche principes en zelfs nog nooit
een systematische strategie bestu
deerd hebben, dammen op een
wijze, waarop je jaloers wordt. Het
is mijn vraag of wij niet te zeer ge
bonden zijn aan de theoretische
wetjes en dat daarom ons spel gaat
verkrampen. Het originele en het
creatieve dat aan iedere speler ei
gen moet zijn, verdwijnt vaak, om
dat wij de originele en creatieve zet
afkeuren, als zijnde tegen de
theorie.
Ondanks ons zo vaak verkrampte
spel (degenen die zich aangespro
ken voelen, zij vergeven het mij)
geven zulke natuurtalenten ons er
gens de belofte daf er meer is dan
alleen de theorie: de menselijke
geest, waaraan de theorie zich moet
aanpassen.
De genoemde gevallen blijven
moeilijk te plaatsen, omdat we er
van uitgaan dat alleen creativiteit,
en aanleg gekoppeld aan studie, re
sultaten kan opleveren. Blijkbaar
zijn er andere factoren, die tot nu
toe onbekend zijn, in het spel.
Kunt u de acht afwijkingen in bovenstaande tekeningen vinden?
De juiste oplossing vindt u elders op deze pagina.
HORIZONTAAL
I. plaats in Gelderland
3. waterkering
5. jongensnaam
7. oude vochtmaat
9. gesteente
10. Turkse titel
IIgravin van Holland
12. dun
13. meisjesnaam
14. vod
15. vang werktuig
16. troefkaart
17. onnozelheid
18. werklokaal
19. jongensnaam
20. entree
28. Grillen
32. hoender
36. slangachtig visje
37. besturen
38. vonnis
39. huisdier
40. tijdperk
41. sorteerinrichting
42. plaaggeest
43. een weinig
44. meisjesnaam
45. Noach
46. telwoord
47. streep
48. hevig
49. uitholling in muut
50. pret
VERTICAAL
1. uitmuntend
2. narigheid
3. brevet
4. deel van de week
5. gedicht
6. karper
7. aanblik
8. stof
21.eintuig
22. opening
23. ontkenning
25. meisjesnaam
26. loofboom
27. aanwijzend
woord
28. vormelijk
29. achterdocht
30. oplossing
31. katoenen stof
32. het slaan der golv
33. onderwijzeres
34. gat
35. verzuimen
ZWART IL
a|A HT
DKSER VERSU'
De eerste prijs van 10.- werd toe
gekend aan mevr. S. Meyerink-
Bussink, serviceflat 'Driehoorne',
Uranusstraat 10 te Alphen aan den
Rijn. De tweede prijs van 7,50
werd toegekend aan mej. D.
Liesveld, Voorstraat 128 te Katwijk
aan Zee. De twee prijzen van 5,-
werden toegekend aan mevr. De
Vreeken-Bosch, Pieter-
mondrialaan 17 te Roelofarends-
veen en aan de heer P. J. Elkerbout,
Valdezstraat 9 te Leiden.
De prijzen worden de winnaars
toegezonden. Oplossingen met in
de linkerbovenhoek vermelding
'Kruiswoordraadsel' voor don
derdag zenden aan Redactie
Leidsch Dagblad, Witte Singel 1,
Leiden.
aipnop '8
3jeqse/v\ uee.ni 'i
pjejseM do sajj la^uii la^qa 9
peq uba pucj do doaz ^njs g
scfpuajqoo ue.\ pjoojf jasfuq
pued
-sef jdjqoaj do japuos>{U