HONGER IN CHILI VAN PINOCHET
Lisse
voor
op de foto
nageslacht
Reorganisatie bij onderwijsinspectie
Witte Kerkje blijft
nog gebroken wit
PAGINA 4
VARIA
VRIJDAG 4 .NOVEMBER 1977
door
Herman van
Amsterdam
Luxe voorrecht van een zeer klein clubje
Negen amateurfotografen en één beroeps, allen uit
Lisse, zijn al een stuk op weg met het in foto brengen
van hun woonplaats. Een taak waar ze een paar maan
den geleden voor het eerst daadwerkelijk de schouders
onder zetten, na bijna een jaar van voorbereidingen.
Het omvangrijke fotoproject dat de naam "Lisse van
daag voor morgen" kreeg is een initiatief van Poelpol-
derbewoner Jaap Hey.
Hij kaartte het idee destijds bij
de gemeente aan en kreeg om
het te kunnen realiseren ook
een gemeentelijke subsidie.
De opzet is om in ongeveer
Jachthaven
toch dicht?
De sluiting van de Noord-
wijkse jachthaven lijkt on
afwendbaar nu gisteravond
de Noordwijkse commissie
voor ruimtelijke ordening
het niet eens is kunnen wor
den over de voorstellen van
de Wassenaarse eigenaar
Kadee.
Die heeft kortgeleden via zijn
Leidse advocaat Teekens
min of meer geëist dat hij op
het terrein van de jachtha
ven het restaurant mag om
bouwen tot woning en er bo
vendien wat voorzieningen
(winkel, koffiebar) mag
neerzetten.
Gaat die wens op zeer korte
termijn niet in vervulling
dan gaat hij tot definitieve
sluiting over. Gebeurt dat,
dan zitten bijna honderd
Noordwijkse watersporters
zonder ligplaats.
De commissie ruimtelijke or
dening gaat volgende week
dinsdag nogmaals de eisen
van Kadee bespreken.
tweeduizend foto's (waar
schijnlijk worden het er veel
meer) het Lisse van nu te vat
ten in een "momentopname".
Een jaar de tijd denkt men
daar voor nodig te hebben.
De groep van tien heeft het
vooral gemunt op wat binnen
de gemeentegrenzen aanwe
zig is aan gebouwen, huizen
blokken, straten, bedrijven
en als dat functioneel is, ook
bollenvelden en stukken bos
of park.
Er is destijds een plan d'e cam
pagne gemaakt. Eenvoudig
gezegd komt het er op neer
dat Lisse in vakken is opge
deeld. Steeds wordt één vak
door de groep fotografen on
der de lens genomen.
De foto's die dat oplevert wor
den tijdens regelmatige bij
eenkomsten van de groep ge
keurd. De besten verhuizen
naar het gemeentearchief.
Daar zal uiteindelijk de com
plete serie onderdak krijgerr.
Vak na vak komt aan de beurt.
In de Poelpolder is het spits
afgebeten. Daar is men nu zo
goed als uitgefotografeerd.
"De Poel" zoals dit stukje
jong Lisse ook wordt ge
noemd, leverde ongeveer 400
bruikbare foto's op. Nu zoekt
men het meer in de richting
van het oude dorp.
De fotografen gaan hoofdzake
lijk in het weekeinde op pad.
Ze ontwikkelen zelf hun
foto's. De gemeente Lisse wil
de kritische amateurkiekjes
in de toekomst onder meer
gaan benutten vooi
voorlichtingsbijeenkomsten.
Bijvoorbeeld als er ingrij
pende veranderingen in het
dorpsbeeld moeten worden
uitgebeeld. De foto's laten
dan zien hoe de situatie is, en
tekeningen en maquettes hoe
het gaat worden.
De resultaten van dit fotop
roject zijn historisch van be
lang, althans gaan dat volgens
intiatiefnemer Jaap Hey wor
den, zodra Lisse wat jaartjes
verder is.
"Dan kan men uit het archief
een complete momen
topname van het dorp anno
1977 diepen", zegt hij. "Welke
gemeente heeft zoiets? Voor
zover ik heb kunnen nagaan
is alleen Breda ook met een
dergelijk projekt bezig. Wat
we hier doen is vrij uniek in
Nederland".
Het gemeentebestuur van Lisse
heeft de amateur-fotografen
ook verzocht in het dorp pan
den op de plaat te zetten die
op de nominatie staan te ver
dwijnen. Ook in fotomateriaal
van ingrijpende reconstruc
ties stelt men belang.
Wat de slooppanden betreft
gaat de interesse niet alleen
uit naar de buitenkant maar
ook het interieur, dat vaak de
voor een bepaalde tijd type
rende gebruiks- en woonom
standigheden laat uitkomen.
Om "een voorbeeld te noemen,
in het gemeente-archief be
vinden zich interieurfoto's
van het in 1972 afgebroken
Pius-bejaarden-
tehuis.Piepkleine ongezellige
"woonhokken", minimale
badvoorzieningen, niet meer
passend in deze tijd.
Als contrast maakte één van de
tien fotografen, Frans Prins,
foto's in het moderne bejaar
dencentrum Berkhout. Een
da-en-nacht-verschil.
Eén van de 2000 foto's die ee
vernieuwing naast elkaar.
Zo nam hij ook op de korrel de
kleuterschool St. Lucia, de
Anna-huishoudschool aan de
Achterweg, de reconstructie
van de Kanaalstraat (nu ge
deeltelijk promenade, de af
braak van de winkels op de
hoek Kanaalstraat/Kapel
straat.
Ook aan het tot Lisse beho
rende buurschap De Engel
spendeerde hij wat vrije uur
tjes om met name de bebou
wing aan de Herenweg vast te
leggen. De ruïne Dever is na
tuurlijk in alle standen ver
eeuwigd en ook de eerste
bouwactiviteiten in het uit
breidingsplan De Graaf.
Jaap Hey: "Op sommige men
sen zal dit project waar
schijnlijk overkomen als een
fotografisch avontuur. Een
beetje sfeerplaatjes maken
Maar dat is het beslist niet.
Daar heeft het niets mee te
i foto-overzicht
maken. Wat we doen is nuch
ter registreren, zonder franje.
We gaan gewoon efficiënt te
werk".
Over een paar maanden, als ze
halverwege hun fotog
rafeerproject zijn, willen de
tien Lissenaren alvast iets la
ten zien van wat ze zoal in het
dorp aan foto's schoten. Die
expositie zal vermoedelijk
plaatsvinden in de gerestau
reerde ruimte van Dever.
Een tweede pijl die zij op hun
boog hebben is de uitgave van
een fotoboek over hun
woonplaats. Natuurlijk van
het materiaal dat ze ten be
hoeve van "Lisse vandaag
voor morgen" schoten.
Het feit dat zo'n boek alleen
maar objecten laat zien en
niet de inwoners van het
dorp, zien de tien niet als een
onoverkomelijk verkoop be
i 1977. Hier de hoek Kanaalstraat-Kapelstraat: afbraak en
De toren van het Witte Kerkje in Noordwijkerhout blijft voorlopig kleur
loos. Hoewel er in de raad diverse malen stemmen zijn opgegaan die
vinden dat voor het gezicht de toren dezelfde kleur moet krijgen als het
schip, hagelwit dus, vinden B en W dat er nog maar even gewacht moet
worden. Voor dit begrotingsjaar wil het college er nog geen cent aan
wagen.
Als reden wordt opgegeven dat eerst maar eens moet worden afgewacht of
de experimentele verflaag die een paar jaar geleden op het schip werd
aangebracht, zich goed blijft houden. Over een jaar zou men daar 'een
goed oordeel over kunnen hebben.
De toren witten kost ongeveer 10.000 gulden. Dat bedrag is men kwijt, zo
redeneert men, als nu de verf wordt opgebracht en in de loop van het jaar
zou blijken dat het toch niet geschikt is als deklaag.
Daarom zal Noordwijkerhout nog een jaar tegen een tweekleurig Witte
Kerkje moeten aankijken.
„NUCHTER REGISTREREN"
Tips voor deze rubriek kunt U elke
morgen tot 10,00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 38. U mag ook
schrijven.
SANTIAGO-De politiek van generaal Pinochet is oorzaak Friedman
van de ergste economische crisis in Chili sinds de staats
greep van 1973, aldus onafhankelijke economen. Op het
eerste gezicht lijkt dit vreemd. Ovzral in de hoofdstad San
tiago zie je nieuwe auto's. Er is een splinternieuwe metro,
gebouwd naar Frans voorbeeld.
Door
Hugh O'Shaugnessy
Als gevolg van Pinochets besluit
om de importbeperkingen op te
heffen zijn er nu overal buiten
landse produkten te koop, zoals
Schotse whisky, Zwitserse choco
lade en motorfietsen uit Japan.
Verder heeft de junta nieuwe
bankbiljetten en munten uitgege
ven. Op een van die munten staat:
11 september 1973-Vrijheid. Een
bankbiljet draagt de afbeelding van
een welgevormde jongedame die
haar handboeien afdoet.
De waardevermindering van het
geld bedraagt op het ogen-
blik„slechts" 80 procent per jaar en
dat is een aanzienlijke verbetering
vergeleken bij vorige jaren.
Politiek ziet het er ook wat beter
uit. Volgens kerkelijke zegslieden
zijn er dit jaar tot dusver nog maar
acht mensen op straat gearresteerd
door de D1NA, de geheime politie.
Van hen is niets mi
Journalisten die het land waren
uitgezet, zoals ikzelf, kregen toe
stemming naar Chili terug te gaan.
De strijd van de Amerikaanse pre
sident Carter voor de mensenrech
ten heeft de Chileense junta ge
noodzaakt er althans enige aan
dacht aan te schenken.
Tragedie
De werkelijke tragedie van Chili
ligt in het verarmingsproces van
miljoenen Chilenen uit de arbei
dersklasse en de middenstand,
omdat vier jaar lang de rijk
dommen van het land van de meer
derheid naar een kleine minder
heid zijn overgeheveld.
Honderdduizenden mensen leven
thans opnieuw onder het be
staansminimum. Veel onderne
mingen die hun goederen vooral
aan de lagere bevolkingsklassen
leverden, zijn failliet gegaan als ge
volg van het gebrek aan vraag.
Hierdoor voelden binnenlandse
industriëlen niet veel voor nieuwe
investeringen en ook buitenlandse
ondernemers wilden hun geld niet
in Chileense zaken steken.
Pinochet en zijn ministers laten
zich nog altijd leiden door deopvat-
tingen van de Amerikaanse eco
noom Milton Friedman en wekken
een schone schijn met hun uitstal
ling van luxegoederen.
Andere buitenlandse economen
denken dat het zo niet lang meer
kan doorgaan. De prijs van koper,
Chili's voornaamste uitvoerpro-
dukt, is sterk gedaald en deze eco
nomen zijn van mening, dat de in
voer van chocolade, whisky etc
binnenkort zal moeten worden
stopgezet, vooral ook, omdat de re
gering in ruime mate wapens-
blijft kopen.
Chili heeft via Londense banken
voor 142 miljoen dollar (355 miljoen
gulden) geleend van Israël en an
dere landen. Dit kapitaal zal bin
nenkort op zijn.
De junta geeft bemoedigende ver
klaringen uit over honderden mil
joenen dollars, die worden geïnves
teerd in de Chileense industrie.
Maar de werkelijkheidi is, dat
liefdadige instellingen om de nood
van de hongerigen te lenigen twee
keer zoveel geld naar Chili sturen
als buitenlanders voor investerin-
mijnen en-
Kindersterfte
Volgens een artikel van het blad
van de jezuïten, Mensaje (Bood
schap), een van de weinige publika-
ties die de junta niet durft aanpak
ken, is de kindersterfte met de helft
toegenomen sinds de junta vier jaar
geleden aan de macht kwam. De
voornaamste oorzaak van de dood
van kinderen onder het jaar en van
de honger, die oudere kinderen
moeten lijden, is dat hun vaders
eenvoudig geen geld genoeg heb
ben. Het officiële werkloosheids
cijfer is 14 procent, dubbel zoveel
als wat vroeger normaal was in
Chili. Zes procent van de arbeiders
is tegen hongerlonen tewerk ge
steld bij noodhulpprogramma's
van de overheid.
Men
i diee
baan hebben zijn er
vaak nauwelijks beter aan toe dan
de werklozen. Vakbondsactivitei
ten zijn verboden, evenals stakin
gen. Weinig scrupuleuze werkge
vers zijn al gauw geneigd minder te
betalen dan het vastgestelde loon.
Op het land is het zo mogelijk nog
erger. Volgens een onderzoek van
Mensaje in januari had in het ge
bied van La Serena 60 procent van
de gezinnen niet genoeg te eten
Observer-dienst
Generaal Pinochet oorzaak van de ergste economische crisis sinds 1973.
DEN HAAG Ge
van het onderwijs zonder aan
passing van de structuur, de
organisatie. En daarom moet
ook de eerbiedwaardige in
specteur, de gestrenge man (of
vrouw), voor wie we ongeveer
eenmaal in het jaar in de
schoolbanken extra „mooi
moesten zitten", eraan gelo-
op het opgaan van de huidige
kleuter- en lagere school in de
basisschool. waarvoor de
laatste wettelijke procedures
worden afgewerkt, vindt een
ingrijpende reorganisa
tie van beide inspecties plaats.
Dat is niet zo eenvoudig. Dr. J.
L. P. Brants, plaatsvervwn-
gend plaatsvervangende ge
waagt daarvan. Op zijn bureau
in het departement van on
derwijs en wetenschappen
wordt hij „gesouffleerd" door
de hoofdinspecteur in alge
mene dienst drs. G. H. Bent,
hoofdinspecteur voor speciale
diensten J. VV. Luttekes en chef
'Straks hebben we mensen met twee petten op'
stafbureau onderwijskundige
ondersteuning, drs. F. J. H.
Mertens. „Want", zo zegt de
heer Brants, „straks krijgen
we mensen met twee petten
op". Dat „straks" wordt
hoogstwaarschijnlijk 1 ja
nuari aanstaande (afhankelijk
nog van een ministeriele hand
tekening); die twee petten
hebben betrekking op de dub
bele bevoegdheid van de in
specteurs per genoemde da
tum. Immers de - overwegend -
inspectrices van het kleute
ronderwijs stappen over twee
maanden de lagere school bin
nen, de l.o.-inspecteurs pebben
hebben tevens het toezicht op
de kleuterschool.
Vanzelfsprekend was voor
deze opzet een volledige her
indeling van de huidige in
specties noodzakelijk. Het
land wordt verdeeld in 113
(„werkzame") ambtsgebieden.
Op dit ogenblik is een begin
gemaakt met het informeren
van de schoolhoofden en de
gemeenten waar de scholen
gevestigd zijn. Het is van be
lang te weten wie straks met
wie te maken krijgt.
Vrijwillig
Zolang
de wet op het basi
sonderwijs niet is aangenomen
kunnen de inspecteurs slechts
in een „dubbele pettenfunctie"
worden benoemd, op basis van
vrijwilligheid. Enkele oude
ren, die zeer binnenkort met
pensioen gaan, houden het dan
ook voor gezien. De anderen
hebben volmondig „ja" gezegd
tegen de toch zeer ingrijpende
reorganisatie, die overigens in
volledig overleg gebeurt. En
dat ligt ook wel voor de hand.
Als de samenvoeging van
kleuteren lagere kleuter- en
een feit is, is de inspectie op de
nieuwe situatie ingespeeld.
Daarenboven is de praktijk
van alledag dat de inspecties
van k.o. en l.o. gezamenlijk
vergaderen; er wordt vrijwel
nergens meer een school ge
bouwd waar kleuter- en lager
onderwijs niet onder een
dak zitten.
Voorzover er toch nog proble
men zijn en men zich verder op
de specifieke aangelegenheden
van beide sectoren wil
orienteren komen er bij
scholingscursussen. Al eerder
zijn de inkomens van de k.o.-
inspecteurs opgetrokken naar
het niveau van hun l.o.-col-
lega's. Dus ook daar is-
is de weg geëffend
het probleem hoe de scholen,
de besturen, het personeel, de
nieuwe situatie ervaren
De Brants verwacht
geen moeilijkheden. „We heb
ben het gezien bij de samen
voeging van de inspecties
voortgezet onderwijs. Een
voormalige mavo-inspecteur
stapte binnen bij een gym
nasium. Ik heb daar nooit
klachten over vernomen. Het
is een zaak van erin groeien,
elkaar willen aanvaarden."
Inspectie-kantoren
Inspectie-kantoren
deze operatie volgt er - op lan
gere termijn - nog een inspec
toral aanpassing: de regiona
lisatie van de inspectiekanto
ren. In deze kantoren vinden
alle onderwijs inspecties (ook
die van het voortgezet onder
wijs) een onderkomen.
De hoofdinspecties zitten al in
Zeist; in principe komen er,
verspreid over het gehele land,
nog zo'n 18 kantoren bij. De in
specteurs blijven weliswaar in
„het onderwijsveld" werken
maar kunnen nu beter dan
voorheen, bijvoorbeeld bij
ziekte, terugvallen opi het op
het in de regio. Daar ook is de
mogelijkheid van overleg (bij
voorbeeld doorstroming van
lager naar voortgeze-
ti onderwijs); het werken
wordt efficiënter, betere ap
paratuur, documentatie.
En niet in de laatste plaats: het
administratieve personeel
krijgt op zo'n groot kantoor
meer gelegenheid om z'n eigen
deskundigheid te tonen met
daarbij wellicht betere pro
motiemogelijkheden. Van
zelfsprekend zijn ook deze
ambtenaren nauw bij het over
leg betrokken.
