Hans Vink
Nog veel verwarring over
grafologie - schriftkunde
Graven naar de Hinde van sir Franeis Drake
NOORDWIJK
mlj
zoekt een
ADMINISTRATIEF
MEDEWERKSTER
Open huis
VRIJDAG 4 NOVEMBER 19.77
Wijd verbreid misverstand
LONDEN - In Deptford aan de
Theems, dat al lang geleden
door Londen werd opgeslokt,
graven oudheidkundigen naar
de mogelijke overblijfselen van
een der beroemdste schepen uit
de Britse geschiedenis, de
„Golden Hind" van Sir Franeis
Drake.
Met deze „Gouden Hinde" werd
Drake ruim 400 jaar geleden,
onder de regering van Koningin
Elisabeth I, de eerste man die de
wereld omzeilde. Hij vertrok in
de decembermaand van het jaar
1557 en keerde twee jaar en ne
gen maanden later behouden
terug op de Engelse ree.
Het schip, dat aanvankelijk de
„Pelikaan," heette, is al bijna
drieêeenhalve eeuw geleden
verdwenen, waarschijnlijk be
graven onder puin en daarop
volgende nieuwbouw. Dit ge
beurde in weerwil van het feit
dat Koningin Elisabeth - die
Drake na zijn geslaagde tocht
ridderde - gelastte dat de gou
den hinde bewaard moest
blijven, ,Voor gans het nage
slacht, als een gedenkteken aan
deze grootse en waardevolle
onderneming".
De Hinde werd even ten
noordwesten van de toenmalige
marinewerven in Deptford, vijf
kilometer van de Londense
„City", voor het publiek ten
toongesteld. Dat duurd^
hoogstwaarschijnlijk echter
slechts tientallen jaren. Een di
plomaat schrijft in 1618 name
lijk al over een droogdok met
daarin de restanten van het
schip van de beroemde kapitein
Drake die er bij liggen als de
uitgebleekte ribben en de
schedel van een dood paard".
Het is dus aannemelijk dat het
schip toen al volledig onttakeld
Er bestaat verder een akte
waaruit blijkt dat de "Bodleian
Library" in Oxford in 1662 een
zetel kreeg aangeboden die ver
vaardigd was uit spanten van de
Gouden Hinde.
Ergens in de zeventiende eeuw,
men weet het jaartal niet pre
cies, werd het dok van de hinde
volgestort en geëgaliseerd. Ge
durende de Tweede Wereld
oorlog werd Deptford zwaar
gebombardeerd en sindsdien is
er boven de waarschijnlijke
'begraafplaats' van Drake's
schip een flatcomplex verrezen.
Op die plek wordt momenteel
naar de Hinde gegraven.
Peter Marsden, verbonden aan
de afdeling Stedelijke
Oudheidkunde van het Mu
seum of London, heeft de lei
ding. Hij is voorzichtig optimis
tisch over de kansen op we'sla-
gen. Marsden ziet een redelijke
kans dat zijn team archeologen
de kiel, de spanten, wat ander
hout en mogelijk ook de voet
van een mast zal vinden.
Het team hanteert twee oude
kaarten als leidraad bij het
graafwerk. De eerste kaart is
van Nederlandse herkomst en
toont de Thames anno 1602 met
„het schip van kapitein Drake"
nog liggend in zijn speciale dok
aan de rivieroever, zij het zon
der de masten. De tweede kaart
is van de Engelsman John
Evelyn en toont de hele toe
nmalige vyerf van de Royal
Navy" in het Deptford van 1623.
Volgens Marsden lag de Hinde
even ten noordwesten van de
werven, net buiten Evelyns
kaart.
Deze plaatsbepaling zou klop
pen met de plaatselijk overleve
ring die zegt dat het schip zich
bevond bij de zogeheten „trap
pen van Koningin Elisabeth" -
de plek waar de Monarch op 4
april 1581 uit haar riviervaartuig,
stapte om zich aan boord van de
Hinde te begeven teneinde
Drake op zijn eigen schip tot
ridder te slaan.
Alweer volgens de overlevering
- en een beroemd schilderij -
ridderde de Koningin Drake
door hem eigenhandig het
zwaard op de schouder te leg
gen met de woorden „Rijs
op,Sir Franeis".
Volgens recent historisch on
derzoek is het echter anders ge
gaan. Elisabeth zou het cere
moniële zwaard op het laatste
ogenblik hebben overhandigd
aan de Franse gezant, Seigneur
de Marchaumont, met het ver
zoek drake namens haar te rid
deren, wat deze deed.
Volgens de veelgehoorde lezing
zou Elisabeth hiermee het En
gels-Franss bondgenootschap
tegen Spanje hebben willen he-
zegelen. Spanje, dat in 1588 zijn
Armada aar de Engelse kusten
zou zenden, beschouwde het
ridderen van Draka namelijk
als ee slag in het gezicht van
Koning Filips II. Sir Franeis
had zich immers met ymvssp
woorden ten doel gesteld de
Spaanse heerschappij in de
Nieuwe Wereld te vernietigen.
Daartoe plunderde Drake tal
van Spaanse galjoens, zeilende
schatkamers van Filips, uit op
zijn zeereizen. Nadat hij op zijn
reis rond de wereld Straat Ma-
gelhaen had bedwongen, viel
Drake, langs de westkust van
Zuid-Amerika kruisend, talloze
Spaanse schepen aan. Hij had
het daarbij even gemakkelijk
als een vos in een kippenren,
want de Spaanse galjoens w,a-
ren onbewapend aangezien ze
zich op die breedten volkomen
veilig voor de vijand waanden.
Rover
Spanje, toen nog de grootste
mogendheid ter wereld, haalde
uit de kolonieën enorme schat
ten naar het moederland en
Drake roofde daarvan naar har
telust. Toen de Hinde in. sep
tember 1580 thuisvoer zaten de
afgestouwd vol met
de buit bedroeg, uitgedrukt in
hedendaags geld, meer dan 75
miljoen gulden. Elizabeth Re-
gina kreeg er de helft van, vol
gens een eigentijdse com
mentator genoeg om haar hele
buitenlandse schuld in een klap
te voldoen. Drake maakte ook
na zijn reis om de wereld nog tal
van kaapvaarten tegen de
Spanjaarden. Hij werd een rijk
man, Madrid eiste verontwaar
digd zijn kop, maar Koningin
Elizabeth legde alle Spaanse
demarches naast zich neer.
Drake leverde een belangrijke
bijdrage aan het verslaan van de
Spaanse Armada (1588). Toen
de Spaanse macht ter zee zich in
1595 leek te herstellen, voer Sir
Franeis nogmaals uit om de
koloniale heerschappij van
Madrid schade te berokkenen.
Het werd zijn laatste reis. In
1596 overleed de zeevaarder aan
boord van zijn vlaggeschip. In
de Westindische wateren kreeg
Drake een zeemansgraf, ter
hoogte van Nombre de Dlos.
Filips II stierf in 1598 en Eliza
beth I vijf jaar later.
Niet lang daarna tekenden En
geland en Spanje vrede. Die
verzoening kan heel wel de re
den zijn geweest waarom men
de de Gouden Hinde - een pro
vocerende naam voor alles wat
Spaans was - blootstelde aan de
tand des tijds en de vergetel
heid.
SOFIA - Deze grappige speling der natuur is te zien in Bulgarije: op het
eerste gezicht lijkt het een grazend dier, maar bij nadere beschouwing is het
een boom met een merkwaardig afhangende tak...
DEN HAAG - Er zijn in ons land slechts negen erkende
schriftkundigen, maar wel enkele honderden graf oiogen.
Tussen deze twee groepen experts bestaat een groot verschil.
Grafologie is de methode om uit het handschrift karak
tereigenschappen te halen. Schriftkunde daarentegen is de
technische schriftvergelijking met het doel de identiteit van
de schrijver te bepalen.
ten goede zou komen, wanneer er
op de i's toch maar puntjes werden
gezet. Resultaat is dikwijls, dat die
puntjes door de haast verder ko
men te staan dan de letters waar zij
boven horen.
Deze uitleg geeft mevrouw L.N.
Kroon-van der Kooij, een van de
negen erkende experts en werk
zaam bij de Haagse politie. Zij is als
secretaris van de sectie Schrif
texpertise een kruistocht begon
nen tegen het misverstand, dat nog
vrij algemeen op dit gebied bestaat.
De verwarring grafologie-schrift-
kunde zet zich soms voort tot in
kringen van politie en justitie. Zelfs
rechtbanken weten dikwijls niet
waar zij schriftkundigen moeten
zoeken en denken in de eerste
plaats aan grafologen.
Mevrouw Kroon definieert haar be
roep als volgt een schriftkundige is
in staat aan te tonen of iets wel of
niet door een bepaalde persoon is
geschreven - bij voldoende verge
lijkingsmateriaal, voegt zij eraan
toe. De praktische toepassing van
de schriftkunde ligt dus voor het
grootste deel in het criminele vlak.
Voorbeeld: er zijn bij een verval
sing vijf verdachten - wie is de ver
valser?
Computertje
De schriftkunde is gebaseerd op de
niet te onderdrukken kenmerken
in het handschrift. Het computertje
in iemands hoofd, dat het schrijven
regelt, heeft een vaste afstelling en
het is (bijna) onmogelijk daarvan af
te wijken, vertelt mevrouw Kroon.
De schriftkundigen voelen er - ook
al gezien hun relatie met justitie en
politie - weinig voor veel van hun
kennis prijs te geven. Mevrouw
Kroon maakt echter duidelijk, dat
elk handschrift algemene en bij
zondere kenmerken heeft. De re
gelafstand en de hellingshoek bij
voorbeeld van de letters worden tot
de algemene kenmerken gerekend.
Bijzondere kenmerken zijn karak
teristieken in een handschrift die
kunnen leiden tot identificatie. Een
simpel voorbeeld: iemand zet de
puntjes op de i's, nadat hij het
woord heeft geschreven, of nadat
de hele zin is voltooid en hij tot de
conclusie komt, dat het de duide
lijkheid van het geschreven woord
Mevrouw Kroon trekt de vergelij
king van algemene en bijzondere
kenmerken door tot het geven van
een signalement van een gezocht
persoon. De lengte en het postuur
van de man of vrouw zijn algemene
kenmerken. Bijzonderheden
waardoor er al meteen veel ver
dachten worden uitgezeefd - zijn,
om er enkele te noemen: een gou
den tand, een hazelip, een litteken.
Uit algemene kenmerken mag een
schriftkundige nooit een conclusie
trekken, zegt mevrouw Kroon. Die
algemene dingen ziet een leek ook
en zij kunnen daarom gemakkelijk
worden nagebootst. De werkelijk
bijzondere kenmerken moet men
in het schrift zoeken. Vindt de
schriftkundige in een handschrift
een combinatie van bijzondere
kenmerken, dan is het niet aanne
melijk, dat er op de 13 miljoen Ne
derlanders nog iemand is, die pre
cies diezelfde combinatie van
kenmerken in zijn handschrift
heeft.
Het vak heeft mevrouw Kroon in
een zes jaar durende opleiding ge
leerd van de heer J.M. Waltman,
thans 84 jaar oud, en intertijd chef
van de technische opsporings- en
herkenningsdienst van de Haagse
politie. Na zijn pensionering was hij
nog vele jaren als schriftkundige
verbonden aan het gerechtelijk la
boratorium van het ministerie van
Justitie.
Te mooi
Het feilloos nabootsen van een
handtekening is, volgens mevrouw
Kroon, bijna onmogelijk. Er zijn
wel vervalsers, die een diepgaande
studie van de te vervalsen hand
tekening hebben gemaakt. Zij
maakten daarbij gebruik van een
projector, waarmee zij de hand
tekening groot op een scherm pro
jecteerden en met dit voorbeeld
voor ogen deze handtekening tal
loze malen nabootsten. Maar toch,
zegt mevrouw Kroon, zal de man bij
het zetten van de handtekening,
bijvoorbeeld bij een bank, er weer
iets van zichzelf in brengen, dat een
schriftkundige wellicht niet zal
ontgaan Een andere fout die ver
valsers kunnen maken, is dat zij het
soms allemaal te mooi willen doen
en een handtekening overtrekken.
Dan valt de vervalsing juist op door
de 'volkomen gelijkheid'.
Bij girobetaalkaarten maakt de
ontvanger het de bedrieger wel erg
gemakkelijk, is de mening van
mevrouw Kroon. Zij krijgt tijdens
haar werk bij de Haagse politie
handtekeningen onder ogen, die
nergens op lijken, zoals zij het
noemt. Wat kan het de ontvanger
van zo'n girokaart schelen? De PTT
garandeert toch het bedrag dat op
de kaart is ingevuld, als dit maar de
tweehonderd gulden niet te boven
gaat.
De hersens schrijven, niet de hand -
deze stelling van de schriftkundi
gen komt ook tot uiting in een ware
geschiedenis, die in de hand
schriftkunde wordt verteld. Een
man verloor bij een ongeluk zijn
rechter hand, waarmee hij pleegde
te schrijven. Hij moest toen met de
linker hand leren schrijven. Weldra
konden de schriftkundigen vast
stellen, dat de beide handschriften
geen duidelijke verschilpunten in
de bijzondere kenmerken te zien
gaven. Later kreeg de man pro
these, waarmee hij ook de pen kon
hanteren. Dit handschrift had weer
dezelfde kenmerken als de andere
twee.
Een ander verhaal uit het leven van
een schriftkundige - tragischer dan
het vorige - maar even waar ge
beurd:
Een jonge vrouw was dood in haar
bed gevonden. Tegen het houten
hoofdeinde van het ledikant stond
met lippenstift iets geschreven
over verdovende middelen. Was dit
het handschrift van het meisje of
was zij vermoord en had haar
moordenaar (of moordenares) iets
op het ledikant geschreven om de
politie te misleiden. Er werd een
schriftkundige bijgehaald, die kon
bewijzen, dat de jonge vrouw in
haar doodsstrijd de waarheid had
willen meedelen: zelfmoord.
Wij vieren ons
5-JARIG BESTAAN
Rijnesteyn 17
OPEN HUIS
a.s. zaterdag 5 nov. houden wij van 10.30
uur-12.30 uur OPEN HUIS.
U bent van harte welkom voor een geheel
vrijblijvende bezichtiging.
Deze in 1968 gebouwde woning met schuur
heeft vrij uitzicht op bomenrij en bevat: hal,
toilet, trapkast, leuke woonk. 30 m2, ruime
keuken. Verd.: overloop, 3 slaapk., waarvan 1
met wast., badk. met ligbad, 2e toilet en aansl.
w.a. 2e verd.: grote kamer met dakkapel,
ruime berging met c.v. ketel en gasboiler. Incl.
gedeeltelijke stoffluxaflex, leuke tuin. Te
aanvaarden nov./dec. 1977.
Nieuwe richtprijs 270.000,- k.k,
Z|S^ Makelaardij o.g.
van der Plas B.V.
Marel's
Bouwbedrijf b.v.
Postbus 213, Katwijk aan Zee
voor afwisselende kantoorwerkzaamheden.
Sollicitaties uitsluitend schriftelijk.
WIJ VERZORGEN GRAAG
UW VERZEKERINGSPAKKET
Uw autopolis-compleet is bij ons in goede handen Ook
uw pakket gezins- en bedrijfspolissen verzorgen wij des
kundig.
PENSIOEN- EN ASSURANTIEADVISEURS
LID NV A i
ÖreestrtVst- in}
/o 51 idhuiS
Leiden, 071-134052, Hoge Rijndijk 264.
Gevraagd voor zo spoedig mogelijk:
Ass.-molenaar
in veevoederfabriek
Van Niekerk Veevoeders,
Vlietweg 1, Leiden.
Telefoon 071-766100
2-kamerflat
voorzien van c.v. en ber
ging Groot zonbalkon, incl.
compl vaste stoffering
Vrijblijvend te bezichtigen
a s. zaterdag 5 november
van 1.00 tot 4 00 uur
Koopsom n.o.t.k.
Geen makelaarskosten.
