LUIZEN
TE LUF
Uien en lucifers
tegen de luizen
Wijn bewaren
zonder kelder
Twee
keer
zoveel
drank
Smaak vleeswaren onbelangrijk
Taalles tijdens
het vliegen
DUITSE
WIJN
IN DE
SMAAK
DONDERDAG 27 OKTOBER 1977
EXTRA
PAGINA 21
Dit jaar zitten de bomen en planten vol met luis en ziekten. Er komt geen
eind aan,zeker niet met het broeiende weer dat we tot dusver steeds hebben
gehad.
We hebben daarom deze zomer gebruikt otn eens flink wat bestrijdings
middelen 'te proberenEen greep uit wat er allemaal te koop is - er bestaat
nog wel meer, want de variatie in flesjes en busjes is groot.
Op deze pagina leest u onze ervaringen.
In de hoop dat u er profijt van kunt hebbenDal is, wat de tijd betreftnog
best mogelijk. De luizenplagen handhaven zich meestal tot laat in het jaar.
Bovendien moet je het groen aan het eind van de whiter alweer .meteen
opnieuw aanpakkenals je wat tegen de luis wilt doen.
Van alle dierlijke beschadigers van
onze kamer- en tuinplanten, zijn
luizen de meest voorkomende. De-
middelen die gebruikt worden om
die aanvallers van ons dierbare
groen te bestrijden zijn dan ook tal
rijk. Deze kunstmatige bestrijders
lopen uiteen van min of meer on
schuldige huismiddeltjes als spiri
tus met groene zeep, tot soms be
denkelijke chemische produkten.
We hoeven niet altijd zelf te werk te
gaan, want ook de natuur helpt ons
een handje. Lieveheersbeestjes,
bijen en sluipwespen zijn dol op
luizen.
Helpen die natuurlijke vijanden
van de luis onvoldoende dan pas
moeten we onze eigen middelen
gaan gebruiken. Natuurlijk moeten
dat dan middelen zijn die niet ook
nog de luizenbestrijders als lieve
heersbeestjes om zeep helpen.
Dopluis met pantser
Gewone luis krijgen we vaak al weg
door grondig sproeien met de
tuinslang en voor de kamerplanten
kan het onder de douche. Doplui-
zen krijg je op die milde manier niet
weg. Heel soms gaat het met een
zeep-spiritus oplossing verdund
met wat water, maar gewoonlijk
trekken de dopluizen zich er niks
van aan. Hun pantserachtig schild
(het is een soort lak) beschermt hen
tegen nagenoeg alle gewone mid
delen.
Sommige kwekers gebruiken met
succes Lizetan plantenspray. Zelf
hebben we het geprobeerd met een
spuitbus gewone Bladglans en zo
waar: het schildje loste op en de
dopluizen verdwenen. De naar
onze smaak lelijke glans op de plant
r lief.
Vergrootglas
Dop- of schildluis komt in de tuin
wat minder voor dan in kamerplan
ten. Komen ze, dan wachten we
even af wat de natuurlijke vijanden
er aan doen. Blijven de luizen in
aantal toenemen dan moeten we
wel ingrijpen. We kunnen heel
spaarzaam overigens gebruik ma
ken van Malathion of Dichloorvos.
Het kan alleen als de jonge luisjes
onder het schildje vandaan komen.
Dat is enkele malen per seizoen te
zien, maar dan moeten we wel een
vergrootglas gebruiken op onze in
spectietocht.
Dichloorvos is flink giftig, maar in
de spuitbussen, waarin het middel
is verwerkt is de concentratie ge
lukkig gering.
Malathion is niet zo giftig, maar in
gebruiksklare verpakking is het in
kleine verpakkingen niet zomaar te
koop. Misschien kan een tuincen
trum met eigen kwekerij u aan een
beetje van het goedje helpen.
Brandnetelthee
Nog een huismiddel tegen gewone
luis is het aftreksel van de jonge
bladeren van brandnetels. Zet een
flinke emmer halfvol blaadjes en
aangevuld met gewoon koud water
enkele dagen te „trekken". Deze
brandnetelgier gaat flink stinken,
maar wat van het extract, verdund
met een beetje water, helpt vaak
prima tegen luizen. Boerinnen met
een eigen moestuin gebruiken het
dikwijls. Je sproeit het met een
gieter of met een plantenspuit flink
over de aangetaste planten.
De blaadjes zijn ook voorverpakt te
koop als Brandnetelthee. Sommi
gen zeggen er ook succes mee te
hebben, wij hebben er gèen er
varing mee.
Vergeet vooral de achterkanten van
de plantenblaadjes niet bij de be
strijding. De luizen zitten daar
graag. Ze zijn meestal geel of groen,
maar ze kunnen ook allerlei andere
kleuren hebben want er zijn vele
honderden soorten.
Overigens eten luizen niet van de,
plant, maar ze zuigen de sappen
weg. Ze laten een zoete uitschei-
dingsstof op de planten achter die
bekend is als honingdauw. Daarop
ontstaat dan weer de zwarte
roetdauwschimmel. De luizen
Onder het motto Taaltips voor on
derweg wordt m Duitse (Luft
hansa) vliegtuigen op lange vluch
ten taalles gegeven. Om te begin
nen Duits en Engels en als er veel
interesse voor is, komen er ook an-
(dere talen op het programma. De
taalles is niet op grammatica ge
richt, maar op belangrijke zinnen
die in de dagelijkse omgang wor
den gebruikt. Ei wordt voor deze
mini-cursus een rollenspel ge
bruikt: in zeven scènes van elk drie
minuten worden alledaagse situa
ties behandeld zoals het vragen
naar de weg of het bestellen van een
maaltijd.
Rabarberzeep
Een ander huismiddeltje is rabar
berzeep. Je maakt het van de ra-
barberbladen. Ruim twee kilo van
dat blad koken we in twee liter wa
ter. Afkoelen, zeven en het vocht
vermengen met 25 gram groene
zeep. Er zijn tuinliefhebbers die bij
dit middeltje uit grootmoederstijd
Oude tuinboeken spreken van een
aftreksel van pijptabak. Sommige
nieuwe boeken noemen ook wel
een nicotine-oplossing. Hoeveel
tabak je in hoeveel water.moet doen
zeggen die oudere boeken niet.
Kamerplanten
In de tuin kunnen we bladluis
voorkomen door in de win
termaanden februari en maart het
gewas te bespuiten met een oplos
sing (5&) van vruchtboom-carboli-
Moderne middelen tegen luis in
kamerplanten zijn de Plantenpijl-
tjes en de Plantenpinnen en hoe die
kartonachtige dingetjes verder
mogen heten. Ze bestrijden ook
nog ander gespuis in onze planten,
maar tegen dop,- bol- of schildluis
zijn.ze onwerkbaar.
De fabrikant noemt die luizensoort
dan ook niet. Het is trouwens zo,
dat chemische middelen altijd al
leen maar werkzaam zijn tegen de
op de verpakking genoemde insec
ten.
Niet alles helpt
Bekijk die verpakking daarom al-
'tijd goed. Niet alleen dat er midde
len zijn die sommige aantastingen
niet te lijf gaan, er zijn ook midde
len die op bepaalde planten niet
werken of ze tasten de plant zelf aan
en dan ben je nog verder van huis.
Daarom moet men ook nooit de
spuitbussen gebruiken op basis
van pyrethrinen die bestemd zijn
om muggen en vliegen te be
strijden. Ze rijn heel slecht voor uw
planten omdat er ook nog ander
spul bijzit. Dat staat meestal ook
duidelijk op de bussen.
Goede ervaringen
Er zijn middelen die ook pyrethri
nen bevatten en die juist wel voor
planten bestemd zijn. Goede pro
dukten zijn bijvoorbeeld Bogena
bladluisspray; Asef insectendoder,
Edafil plantenspray en plan
tenspray van Orga.
Heel goede ervaringen hebben we
zelf gehad met het voor vakgebruik
bestemde middel Pirimor dat nu in
de handel is voor amateurgebruik
als Ivosta Antibladluis. Het is in
spuitbussen te koop en als vloeistof
in flesjes van 100 en 200 millimeter.
Ook Pokon Plantenspray werkt erg
goed, maar tegen dop of schildluis
doen beide produkten niets, zo
bleek ons.
De fabrikanten van de twee
laatstgenoemde produkten verkla
ren zelf nadrukkelijk dat deze mid
delen wel de bladluizen doodt,
maar dat ze de natuurlijke luizen-
bestrijders als bijen en lieve
heersbeestjes ongemoeid laten.
Zelfs al zouden ze de door het gif
gedode luizen opeten dan blijven ze
ongedeerd, aldus de fabrikanten.
We hebben het de bijen niet kun
nen vragen, maar in elk geval is het
waar dat pyrethrinen plantaardig
is. Het wordt gewonnen uit
bloed blaadjes.
Welke uw plannen ook zijn om luis
te bestrijden, wacht eerst even of de
insecten niet vanzelf weg gaan of
dat de natuur via bij of lieve
heersbeest zelf ingrijpt. Blijft' het
kwaad voortduren, grijp dan eerst
naar de huismiddeltjes en als ook
die niet helpen kunt u chemische
produkten gaan gebruiken.
Maar kies dan de middelen die
„milieu-vriendelijk" worden ge
noemd en lees grondig de ge
bruiksaanwijzing en de veiligheids
voorschriften.
In de tuin spuiten we liefst met een
sproeier met drukvat.
r Lucifersalleen Ier voorkoming
"Leg een schijfje ui
op de aarde van de pdt en vernieuw
het schijfje als het opgedroogd is.
Na ongeveer 14 dagen is elke luis
verdwenen", zegt deze mevrouw.
Deze inzendster zegt, dat ook an
dere beestjes dan alleen luizen ver
dwijnen. De plant moeten we goed
in de gaten houden en zodra het on
gedierte terugkeert beginnen we
weer met een uien kuurtje.
In de zak
Een niet zo milieuvriendelijke,
maar naar ze zegt wel afdoende
manier weet mevrouw J. van Vuu-
ren-Boelen. Ze plaatst de plant met
luis samen met een open Vapona-
box in een plastic vuilniszak. De
zak wordt gesloten en na een of
twee dagen is alle luis verdwenen,
aldus deze lezeres.
Zwavelkoppen
Nu weer een een middeltje zonder
gekochte chemische middelen.
"Een prima middel en goedkoop"
noemt mevrouw J. H. Scheer-
hoorn-Dorrenian het.
Jiet is overigens geen bestrij
dingsmiddel maar een middeltje
om luizen te voorkomen.
Mevrouw Scheerhoorn zet langs de
rand van pot 5 tot 6 lucifers. Ze
steekt die onafgebrande lucifers
gewoon in de aarde, zodanig dat de
zwavelkop 1 tot 2 centimeter boven
de aarde uitsteekt.
Misschien helpt het ook wel als er al
luis op de plant zit, maar daar heeft
deze mevrouw geen ervaring mee.
Penseel
Lezer of lezeres M. G. Mosies be
strijdt dop- of schildluizen met suc
ces op traditionele manier. De,
harde schildjes van de luizen wor
den aangestipt met een penseel ge
doopt in brandspiritus. De luizen
gaan gelijk dood en blijven zelfs
vaak aan de penseel hangen. "De
planten hebben van de behande
ling geen last, zo is me al jarenlang
gebleken", zo schijft deze abonnee
Uit de 'zon
Mevrouw H J. F. Verbeek van
Rooven komt in feite met een
soortgelijk middel. De bekende
spiritus-zeepoplossing die we in
ons artikel ook al noemden. Andere
tips van deze mevrouw nog: haal de
pl^nt tijdens de behandeling uit de
Natuur zelf
Eén natuurlijker manier van be
strijden dan die van mevrouw J. F.
Nolen bestaat er niet.
Aanvankelijk was ze haar Hova of
Wasplant te hulp gekomen met
zeepsop, tabaksaftreksel en een
strotbad onder de douche, toen de
luizenplaag begon. Maar niets
hielp. De kleverige nectarplekken
op deze plant zagen gewoon zwart
van de luis.
Toen kreeg ze de raad het met
Lieveheersbeestjes te proberen.
Vanaf dat moment liep ze altijd met
een doosje in haar zak om overal
waar ze de diertjes maar zag Lieve
heersbeestjes te vangen en op haar
planten los te laten.
Dankbaar
,.M'n planten zijn volkomen schoon
geworden, er is geen spoor van luis
meer te bekennen. Uit dankbaar
heid hebben ze vorig jaar en ook dit
Het wijnverbruik in ons land is de
laatste jaren enorm toegenomen.
Vooral de jongere generatie heeft
de wijn ontdekt, de gewonne een
voudige landwijn.
Het is een andere generatie dan die
van de smoking met'de exclusieve
wijn die pas najaren rust van onder
het stof te voorschijn werd gehaald.
Die meer dan tien jaar ouden bij
zondere wijnen worden nog maar
heel weinig verkocht. Ze zijn ook
haast onbetaalbaar geworden. Het
drinkceremonieel is wat eenvoudi
ger, minder bestoft geworden,
hoewel toch een beetje sfeer de
smaak van de wijn wel wil verho
gen!
Jonge mensen beginnen met jonge
landwijn. Dat is ook de dagelijkse
drank van de Fransman en van de
Italiaan niet te vergeten want Italië
heeft Frankrijk de laatste jaren in
productie overvleugeld.
De ervaring en de kennis komen
met het drinken. Voor een feestje'
wordt dan al gauw uitgekeken naar
een wat minder eenvoudige wijn.
Dat uitproberen'is uiteraard een'
gezellige bezigheid en kan dan uit
groeien tot de hobby van het aan
leggen van een eigen kleine verza
meling. Met jonge wijnen die na een
paar jaar hun top bereikt hebben of,
'zoals da,t heet", goed op dronk zijn
gekomen.
Keuze
Hoewel de keuze nooit helemaal
eenkënnig kan zijn bij het zeer ge
varieerde aanbod, krijgt men op
den duur toch zijn persoonlijke
voorkeuren en beperking tot een
aantal soorten. Elke wijnhandelaar
kan u voorshands bij de keuze hel
pen, hij heeft er lang genoeg voor
moeten leren 'alvorens hij de ver
eiste vergunning deelachtig werd.
Voor een paar honderd gulden kunt
u al een bescheiden maar goede
start maken.
Dan rijst echter het probleem van
:de opslag levensgroot. Want met
iedereen is in het gelukkige bezit
van een keldertje. De flatbewon-
ders zijn daarvan meestal versto
ken. Geen nood, zonder kelder kan
het vaak ook. Bijvoorbeeld op zol-
ider, onder de trap van een eenge
zinswoning of in een kast.
Voorwaarden
Als maar aan een aantal voorwaar
den kan worden voldagn. Wijn be
hoort in donker te worden be
waard. Zon- en kunstlicht doen
Ui bij deplant.de luis verdwijnt.
jaar tweemaal rijkelijk gebloeid".
Wel, gaat u uw plantenluizen zo óók
maar eens te lijf, mevrouw Nolen
wenst u bij voorbaat succes.
Duitse wijnen doen het goed. West
Duitsland heeft in het eerste half
jaar van 1977 ruim eenderde meer
wijn uitgevoerd dan in dezelfde pe
riode van het vorig jaar.
In 1976 exporteerde de Bonds
republiek meer dan een miljoen
hectoliter en ook dat was om en
nabij eenderde meer dan het daar
aan voorafgaande jaar.
verkleuring ontstaan. De wijn rijpt
het beste bij een constante tem
peratuur, die zo tussen de tien en
vijftien graden ligt. De wijn zal bij
grotere temperatuurschommelin
gen heus nog wel drinkbaar blijven
maar als de temperatuur onder het
vriespunt komt, kunt u de wijn wel
vergeten.
Tocht en beweging, bijvoorbeeld
een krakende vloer waarover veel
vuldig wordt gelopen, zijn evenmin
goed voor het welzijn van de wijn.
Enige ventilatie is daarentegen wel
gewenst. Laatste maar wel belang
rijkste voorwaarde voor het bewa
ren van wijn is dat dit niet rechtop
geschiedt. Dan verdroogt de kurk
en kan er lucht in de fles en dus bij
de wijn komen. De flessen dienen
dan ook liggend te worden be
waard. Zo blijft de kurk vochtig.
Laten opslaan
Ziet u geen kans, aan de hier ge
noemde voorwaarden voor opslag
van wijn te voldoen, dan blijft altijd
nog de mogelijkheid, een aantal
flessen jonge wijn te kopen en die
door de wijnverkoper te laten be
waren tot hij goéd op dronk is ge-;
komen. Een aantal .wijnhuizen zijn
hiertoe gaarne bereid. Het is altijd;
voordeliger dan wanneer u van
daag een fles wijn koopt die bij
voorbeeld uit het jaar '72 dateert. Er
zijn vele handige stapelbare fles
senrekken in de handel. Van hout,
metaal of kunststof. Hier ziet u een
stevig rek waarin u zelfs zestig fles
sen kwijt kunt. Het bestaat uit tien
opeen gestapelde elementen van
polyethyleen. De maten: 60 cm
breed, 28 diep en 11,5 hoog. (Prod.
Curver, 6n75 per element voor zes
flessen). Het maken van een rek is
voor de doe-het-zelver overigens
geen grote uitdaging!
In de afgelopen tien jaar is
Nederland per hoofd van de
bevolking ongeveer twee
keer zoveel drank gaan ge
bruiken, zowel met als zon
der alcohol. Het bierver-
bruik ging in die tijd van 39
naar 84 liter, J frisdranken
van 36 naar 6472 liter, gedis
tilleerd van IV2 naar 2V2 liter,,
en wijn van 472 naar 12 liter.
Toch verdwijnen er, onder
druk van de prijscon
currentie, steeds meer slij
ters. Er zijn nu nog ongeveer
3500 verkooppunten waar
van 1200 filialen.
Gee
vate
gebruiken en de behandeling om
de paar dagen herhalen tot geen
luis de bestrijdingsactie kan naver
tellen.
«flip pp
JiÈfc. W. - L Üfew Huisvrouwen kooen vleeswaren
Smaak niet het belangrijkste, zegt de hu
Huisvrouwen kopen vleeswaren
niet omdat ze de smaak zo lekker
vinden, maar gewoon omdat ze
vinden dat er behoefte is aan iets
anders op de boterham, inplaats
van zoetigheid. Dat blijkt 'uit een
onderzoek ingesteld door de Stich
ting Voorlichting Vleeswaren en
Vleesconserven.
Het vakblad Het Levensmiddelen-
bedrijf gaat wat nader in op het on
derzoek, waaruit blijkt dat 61 pro-t
cent van de ondervraagde huis-'
vrouwen bijna elke dag yleeswaren
Op tafel zet, Slechts 5 procent eet
minder vaak dan eenmaal per week
vleeswaren.
Hartig
.De belangrijkste reden en om
vleeswaren te eten zijn de behoefte
aan iets hartigs op de boterham bij
45 procent; niet houden van zoetig
heid 23 procent; vleeswaren bevat
ten bouwstoffen (gezond dus) 23
procent en 19 procent zei datje met
vleeswaren een goede variatie in de
maaltijden krijgt. Er waren dub-
bel-antwoorden bij.
Lekker
Slechts 9 procent at vleeswaren
omdat zoet zo slecht is voor je gebit.
Opmerkelijk is dat niet meer dan 8
van elke 100 ondervraagden zei
vleeswaren lekker te vinden. Het
vakblad nóemt dit percentage
„pijnlijk" voor de zelf worst-
makende slager die (vaak) meent1
dat zijn produkten kwalitatief ver
boven de fabriekswaren staan.
De huisvrouw let dus kennelijk op
andere dingen (uiterlijk, vetgehalte
en de prijs) en pas in de laatste
plaats op de smaak.
