Carter niet voor
straffe sancties
tegen Z-Afrika?
JeMelkrp.
99
EG-project kernenergie
EG-ministers: afspraak in geval van oliecrisis
Biko stierf aan
hersenletsel
Smith wil de
macht niet aan
Brit overdragen
Olifanten
bedreigd met
Citizen Quartz
LCDTijdmeter
Magere yoghurt
hele liter tijdelijk
et.
Hoofdzetel in Britse plaats
WOENSDAG 26 OKTOBER 19
BUITENLAND
RAFFINAGE-OVERCAPACITEIT VAN DERTIG PROCENT
LUXEMBURG (SP) - De EG-mi-
nisters zijn het in Luxemburg
eens geworden over een geza
menlijk crisismechanisme voor
de olievoorziening. Zij gaan el
kaar steunen zodra in tijden van
crisis de invoer met 10 procent of
meer van het normale gebruik te
rugvalt.
De Italianen, grootste importeurs
van de Europese Gemeenschap,
hadden bezwaren tegen de oor
spronkelijke opzet die ze nu heb
ben laten varen. De Britten, le
veranciers van de toekomst, had
den het recht opgeëist om de in
werking treding van het me
chanisme op hun eentje te kun
nen blokkeren.
Besloten is dat in een crisissituatie
een gekwalificeerde meerder
heid van de raad van ministers
besluiten kan nemen. De eerste
i het mechanisme is
in handen van de
Commissie te Brussel,
dagelijks bestuur van de EG. Zij
kan bij stagnerende invoer voort
aan besparingen voorschrijven.
Verder hebben de Europese
partners zich verplicht om in cri
sistijd hun export te beperken.
Loopt de aanvoer van olie nog ver
fase v
trouwe
Europes
der terug, of duurt de eerste fase
van de crisis langer dan twee
maanden, dan gaat het beleid ook
andere energiedragers dan olie
en olieprodukten omvatten. De
onderlinge verdeling van de
energie wordt dan een zaak van
de raad van ministers.
Minister Lubbers ging mee met het
voorstel van de Europese Com
missie om de uitbreiding van de
raffinagecapaciteit in de oliesec
tor geleidelijk aan te coördineren.
Er is nu in de Europese Gemeen
schap al isprake van een overca
paciteit van 30 procent. De
olieproducenten elders gaan er
steeds meer toe over om zelf raf
finaderijen te bouwen, aangezien
zij aan een verwerkt produkt veel
meer verdienen.
De Britse minister van energieza
ken Tony Benn verzette zich te
gen een algemene regeling. Zijn
land wil de komende jaren juist
raffinaderijen bouwen om de
groeiende nationale produktie
van olie te verwerken. De invoer
van ruwe olie in de Europese
Gemeenschap begint als gevolg
van de produktie in de Noordzee
al aardig terug te lopen, zo blijkt
uit de nieuwste berekeningen
van de Commissie.
De ministers besloten voorts om
ongeveer 180 miljoen subsidie
te verlenen voor een totaal aan
investeringen van 720 miljoen
gericht op het technisch goedko
per winnen van energie. Twee
Nederlandse projecten gaan
hiervan profiteren.
IHC wordt de gelegenheid geboden
een boorschip voor olie te instal
leren waarbij men veel meer ge
richt kan opereren. Subsidie
bijna 14 miljoen gulden. Verolme
kan 2.4 miljoen ontvangen van de
installatie van een LNG-gastan-
ker. Deze projecten lopen een
hoog risico. Slagen zij dan moe
ten de ondernemers later hun
subsidie terugbetalen. i
Verder namen de ministers een
principebesluit ten behoeve van
demonstratieprojecten voor een
meer rationeel gebruik van ener
gie. Uns land heeft daarvoor een
reeks aanvragen ingediend. Het
gaat o.a. over zaken als de ge
combineerde produktie van elek
triciteit en warmte en de toepas
sing van pompen die de stroom in
de industrie veel beter benutten.
Deze kwestie moet in de vol
gende bijeenkomst van de ener-
gieraad in december worden af
gerond.
NEW YORK (AP/UPI) - De Verenigde Staten hebben de VN een "werkdo
cument" aangeboden waarin gevraagd wordt op te treden tegen Zuid-
Afrika.
Het Amerikaanse voorstel voorziet echter niet in een handelsembargo of
andere verplichte sancties tegen het regime van premier Vorster, zo is
gisteren in New York uit welingelichte westerse bronnen vernomen.
President Carter verklaarde in
Washington dat hij een besluit
had genomen over deze kwestie,
maar dat hij weigerde die
openbaar te maken. De Ameri
kaanse president houdt morgen
in het Witte Huis een persconfe
rentie. Verwacht wordt dat hij
dan het Amerikaanse standpunt
wereldkundig zal maken.
'Er zijn verschillende sancties mo
gelijk tegen de verkoop van wa
pens en ook economische sanc
ties in allerlei gradaties', aldus de
Amerikaanse president. 'Maar
wat wij willen is een oplossing
voor de bedreiging die de Zuid-
Afrikanen vormen voor de vrede
in Namibië, terwijl we natuurlijk
ook de rechten van de volkeren i
ster al ontkent deze dat in alle
toonaarden - de Amerikaanse re
gering wel degelijk beloofd dat
hij geen kernproeven zal uitvoe
ren. Vorster heeft dat volgens
Carter gedaan in een persoonlijk
schrijven aan minister van
buitenlandse zaken Vance en de
president is bereid die brief
openbaar te laten maken om zijn
woorden te staven.
Eerder op de dag had Vances
woordvoerder gezegd dat de
Amerikaanse regering een groot
aantal represailles overwoog
voor het door Pretoria monddood
maken van alle Zuidafrikaanse
krachten die zich inzetten voor
-gelijkberechtiging van de zwarte
meerderheid.
Afrika nog steeds wapens leve
ren. De Verenigde Staten doen
dat niet, maar leveren wel goede
ren die als 'grijs' te boek staan
omdat ze zowel voor militaire als
niet-militaire doeleinden kunnen
worden gebruikt. Voorbeelden:
jachtgeweren, lichte vliegtuigjes
en reddingsmateriaal.
Het maximum dat de VN, via de
Veiligheidsraad, kan doen is het
afkondigen van een algeheel
handelsembargo. Zoiets is echter
onwaarschijnlijk, aangezien
daarop een Brits veto mag wor
den verwacht.
PARIJS - Prinses Caroline van Monaco (links), kijkt hier samen met de echtgenote van de burgemeester van
Parijsmevr. Chirac (midden) naar de presentatie van de confectie-collectie voor voorjaar en zomer van Ted
Lapidus, die gisteren werd gehouden.
JOHANNESBURG - Als er niet
iets wordt gedaan om de oli
fantenstand in Afrika te be
schermen, wordt de olifant
evenzeer met uitroeiing be
dreigd als de blauwe walvis.
Dit heeft een internationale
deskundige, lan Douglas-
Hamilton, verklaard op het
"wereldwilderniscongres"
dat op het ogenblik in Johan
nesburg wordt gehouden.
Volgens hem zijn het afgelopen
jaar tussen de 100.000 en
400.000 olifanten in Afrika
gedood om aan de voortdu
rende vraag naar ivoor te
kunnen voldoen. Hongkong
voerde in 1976 710 ton ivoor
in, waarvoor 71.000 olifanten
moeten zijn gedood, net zoveel
als de gehele olifantenbevol
king in Zuid-Afrika. Voorts
gaat Afrikaans ivoor naar
Japan, China, India, het
Midden-Oosten, Europa en
Amerika.
Douglas-Hamilton, die in Ke
nia woont en zich zijn hele le
ven met olifanten heeft bezig
gehouden, zei dat er veel te
veel olifanten worden afge
schoten, vooral sinds aan het
eind van de jaren zestig de
ivoorprijs tot het tienvoudige
is gestegen.
Hij had gehoord dat in Tsjaad,
aan de zuidrand van de Sa
hara, het leger, met raketten
vanuit helikopters op olifan
ten schiet. In Soedan waren er
nog stammen die het
prairiegras rondom een oli
fantenkudde in brand steken.
In Kenia was in de afgelopen
zeven jaar de helft van het
aantal dikhuiden gedood. In
Oeganda zou dit percentage
nog hoger zijn.
ADVERTENTIE
Zuid-Afrika beschermd willen De Amerikaanse ambassadeur
vervolgde Carter: 'We zul
len ons standpunt daarom zoda
nig plooien dat die drie dingen
worden gediend. Ze hangen on
derling nauw samen en zijn in ze
kere zin voor ons een uitdaging.'
Belofte
Volgens Carter heeft premier Vor-
Amerikaanse
jongen van
zestien
ter dood
veroordeeld
SEBRING (Reuter) - Een jongen
van zestien, schuldig bevonden
aan moord op een 64-jarige
vrouw, is in Sebring in de Ame
rikaanse staat Florida ter dood
veroordeeld.
Rechter Kelley velde het vonnis,
dat op de elektrische stoel vol
trokken zal worden, op aanbeve
ling van een jury die de 16-jarige
Frank Ross in februari schuldig
bevond aan moord op mevrouw
Helen Dixon. De jury had maar
zeventien minuten nodig voor
haar besluit de doodstraf te ad
viseren.
Ross, een negerjongen uit Desoto,
een plaats in de buurt van Seb
ring, is ervan beschuldigd mev
rouw Dixon op 15 november
1976 bij haar huis van 6 dollar
beroofd te hebben en daarna te
hebben doodgeschopt.
Luchtpiraterij
op VN-agenda
NEW YORK (AFP) - De Algemene
Vergadering heeft gisteren zonder
debat besloten de kwestie van '"de
veiligheid van de internationale
burgerluchtvaart" op haar agenda
te plaatsen.
Afgelopen zaterdag hadden 42 lan
den hierom gevraagd naar aanlei
ding van de recente vliegtuigka
pingen en een nadrukkelijk ver
zoek van de internationale federa
tie van lijn vliegers (IFALPA). De
Algemene Vergadering verwees de
kwestie naar de speciale politieke
commissie, met het verzoek de zaak
met hoge voorrang te behandelen.
Zuid-Afrika Bowdler, is sinds
zondag in Washington om aan het
overleg aangaande die sancties
deel te nemen. Hij keert op 'korte
termijn' weer naar zijn stand
plaats terug.
Keuze
Volgens ander'e zegslieden in de re
gering moet Washington kiezen
tussen twee actiemodellen - uni
lateraal (op eigen houtje) of in
VN-verband.
Het minimum dat men in de Ver
enigde Naties overweegt is een
bindend wapenembargo dat
vooral Israel en Frankrijk zoy ra
ken aangezien die landen Zuid-'
Nederlands
paspoort niet
van kaper
DEN HAAG (ANP) - Het Neder
landse paspoort waarvan de So
malische autoriteiten aannamen
dat het toebehoorde aan een van
de kapers van de Westduitse
Boeing, is van Gerry Wetenkamp
uit Nijmegen. Hij was één van de
drie gegijzelde Nederlanders in
het toestel.
Wetenkamp en de andere gijze
laars moesten hun passen aan de
kapers afgeven.
WASHINGTON - De oud-vice-presidenl van de Verenigde Staten, Hu-
bert Humphrey is gisteren weer aan het werk gegaan, na geruime tijd
onder doktersbehandeling te zijn geweest. 'Ik voel me weer een heel stuk
beter", zei de senator tot verslaggevers. Hij vertoonde zich voor het eerst
weer in het openbaar nadat artsen in augustus hadden vastgesteld dat
Humphrey aan kanker leed.
LUESAKA - Premier Smith varv
Rhodesië is wel bereid de macht
over te dragen aan een zwart
meerderheidsbewind, maar niet
aan de Britse regering. Dit heeft
president Kaoenda van Zambia
gisteren gezegd tegen buiten
landse diplomaten wie hij een
uiteenzetting gaf over zijn onder
houd met Smith op 25 september.
Smith, aldus Kaoenda, heeft mjj
verteld dat hij niet erg ingeno
men is met de rol die Engeland
volgens de Brits-Amerikaanse
voorstellen voor een regeling van
het conflict in Rhodesië zou moe
ten spelen in de overgangspe
riode naar het zwarte meerder
heidsbewind. Smith liet duide
lijk weten dat hij bereid is de
macht over te dragen aan een
zwart meerderheidsbewind,
maar dat hij niet van plan is die
macht in handen van Engeland te
geven of een Brit als bestuurder
van zijn land te aanvaarden.
Volgens het Brits-Amerikaanse
plan voor Rhodesië moet Smith
aftreden en het land in de over
gangsperiode bestuurd worden
door een Britse gevolmachtigde,
geassisteerd door een speciale
vertegenwoordiger van de Ver
enigde Naties. Engeland heeft
voor dit doel al lord Carver aan
gewezen.
Smith, zo ging Kaoenda verder,
heeft voorts tegen mij gezegd dat
de Rhodesiërs nimmer akkoord
zullen gaan met de ontbinding
van de Rhodesische veiligs-
strijdkrachten en de vorming van
een nieuw Rhodesisch leger met
de eenheden van het patriottisch
front van de nationalistische
leiders Maegabe en Nkomo als
GeUig t/m 2aterdag 29 oktober.
JOHANNESBURG (AFP) - De Zuidafrikaanse zwarte leider Steve Biko
die op 12 september in gevangenschap overleed, is bezweken aan her
senletsel, veroorzaakt door schedelverwondingen. Dit is de conclusie
van de lijkschouwing, zo is gisteren van welingelichte zijde in Johan
nesburg vernomen.
Het eindrapport van het onderzoek is overhandigd aan de procureur-gene
raal van Transvaal. Deze zal beslissen of er een gerechtelijk onderzoek
zal volgen.
De Zuidafrikaanse autoriteiten hebben de inhoud van het rapport nog niet
bekendgemaakt. Volgens welingelichte kringen vormt het verslag de
bevestiging van eerdere persberichten, dat bij Biko "ernstig hersen
letsel" zou zijn geconstateerd.
ADVERTENTIE
S.
Kenmerk: absolute precisie
en geeft u alle tijdinformatie
die u zich maar kunt wensen:
seconden, minuten, uren,
datum, maand Bovendien
verlichting voor 's nachts,
automatische kalender-
korrektie en ook nog extra
plat, dus elegant om de pols.
Uitgevoerd in staal.
©CITIZEN
Deze „Nieuwe Tijdmeter"
wordt geïmporteerd door
J HART BV. Postbus 41.
Ouderkerk a d Amstel
LUXEMBURG (SP) - Het Euro
pees project voor de winning van
kernenergie krijgt zijn hoofdzetel
in het Britse Culham, bij Oxford.
Groot-Britannië komt echter niet
in aanmerking voor een even
tueel tweede project van de EG
op dit terrein.
Met dit besluit heeft de raad van
ministers van onderzoek gisteren
de befaamde Europese Joint
European Toriis (JET) het leven
geschonken. De Negen gaan de
finitief kernenergie winnen via
een nog te ontwikkelen kern-
versmeltingsreactor. Twee jaar
lang is er met name tussen
West-Duitsland en Groot-Brit-
tannië tpuwgetrokken om de
hoofdzetel van het project.
In Culham wordt door ingenieurs
van de negen EG-landen geza
menlijk begonnen met de bouw
van een kernversmel-
tingsreactor. Het gaat om een
enorme ringvormige machine
waarmee men energie -wil op
wekken via kernversmelting.
Ook in de Verenigde Staten, Ja
pan en de Sowjet-Unie wordt aan
zo'n project gewerkt.
Bij het project worden 320 acade
mici betrokken uit de hele we
reld, waarvan de helft uit de
EG-landen. Sedert 1973 werkt
een klein team van deskundigen
al aan de voorbereiding, waarmee
50 miljoen gulden gemoeid was.
In de zomer van 1975 legde de
Europese energie-commissaris De controve
Guido Brunner de ministerraad n°g eens
een plan voor tot een blijvende
Europese aanpak. Op dat mo
ment lag de EG nog vóór op zowel
de Russen als de Amerikanen.
"De langdurige wedijver over de
vestigmgsplaats heeft ons die
leidende positie intussen ontno
men". De initiatiefnemers zeggen
dat het project de industrie in alle
landen van de Gemeenschap
grote orders zal bezorgen.
Minister Lubbers (Economische
Zaken) zei na afloop van de be
slissende vergadering tevreden
te zijn. Hij wees er op dat de uit
sluiting van Engeland voor een
tweede project niet betekent dat
de EG al op korte termijn voor
uitbreiding heeft gekozen.
huidige structuren waarbinnen
de Europese Gemeenschap tot
besluitvorming moet komen niet
meer voldoen. Eind vorig jaar al
liet commissaris Brunner wan
hopig doorschemeren dat zijn
hele project naar de bliksem ging,
als gevolg van touwtrekkerij om
de vestigingsplaats.
Uiteindelijk hebben de ministers
na een peiling, waarbij bleek dat
de meerderheid, waaronder Ne
derland, voor de Britten zou kie
zen, besloten om het niet op een
stemming aan te laten komen. De
weg is nu vrij voor een globaal
onderzoek-programma voor
energie, de veiligheid en het mi
lieu, waarvoor de ministers in to
taal ongeveer 2.5 miljard gulden
hebben uitgetrokken.
