PvdA stelt 7-7-2 formule toch ter discussie "Dossier-Kortenhorst niet zo erg belangrijk PvdA volgt spoor terugof niet? HBSEBBi 99 "Ministerie had in "52 zelfde gegevens als nu bekend zijn Voorraad wapens gevonden ADVOCAAT MENTEN: Maar Van Agt mag niet op justitie terug komen DINSDAG 18 OKTOBER 1977 PAGINA 7 DEN HAAG (SP) - De onvoor waardelijke weigering van de familie Kortenhorst om de Commissie Onderzoek inzake Menten - de commissie Schöffer - inzage te geven in het archief van wylen mr. L. G. Kortenhorst blijft een betreurenswaardige zaak, zo vindt de commissie in een tweede tussentijds rapport. Maar een on overkomelijk probleem acht zij het niet, gezien de grote hoeveel heid materiaal die zij uit andere bronnen bijeen heeft kunnen brengen. De schouwt de correspondentie over deze kwestie als voorlopig afge sloten. De correspondentie tussen de commissie en de zoon van de oud-Kamervoorzitter loopt als sinds begin maart dit jaar. Het verzoek om inzage in de archie ven, daterend van 1 maart, werd op 7 maart afwijzend beantwoord door de advocaat van Kor tenhorst jr., mr. A. G. Maris. Vol gens de jurist verzetten de regels betreffende het beroepsgeheim van de advocaat zich hiertegen. üp 29 rhaart werd een gesprek ge voerd tussen mr. Maris en twee leden van de commissie, waarbij men tot het inzicht kwam, dat de bezwaren zouden vervallen als de heer Menten toestemming gaf. Menten gaf op 30 maart zijn toe stemming, maar het duurde drie maanden (28 juni; voordat een nieuw afwijzend antwoord bij de commissie-Schöffer bin nenkwam, nu met het argument dat zich in het dossier bevonden van derden, die bezwaar zouden kunnen hebben tegen openbaarmaking ervan. De commissie reageerde op deze afwijzing eerst zeer kort op 5 juli en later uitgebreid op 18 augus tus. Intussen had op 10 augustus op haar verzoek een gesprek plaatsgevonden met mevrouw Kortenkorst-Woltersom. üp 15 augustus schreef de heer J. Kortenhorst dat alle contacten verder via hem zouden lopen, dat mevrouw Kortenhorst afzag van haar oorspronkelijk voornemen de Commissie nogmaals te be zoeken en dat mr. Maris niet lan ger als raadsman optrad. De commissie zegt in haar rapport, het resultaat van de langdurige correspondentie te betreuren: onvoorwaardelijke weigering tot inzage in het ad vocatendossier en inzage in de financiële admini stratie; niet door de voor de commissie werkzame registerac countant maar door een zelf standige registeraccountant. "Dit temeer daar anderen wel toegang werd verleend, aanvankelijk zonder enige voorwaarde te stel len en na de afwijzing van het verzoek der commissie onder voorwaarden". zegt, zich met de ar gumenten van de heer J. Kor tenhorst niet te kunnen vereni gen. Maar er staan haar geen middelen ten dienste om enige andere houding aan te nemen dan zich bij de situatie neer te leggen. Voor het onderzoek is speciaal de weigering het advocatendossier in te zien nadelig, ook al omdat de dossiers der andere advocaten, die zich destijds met de zaak- Menten bezighielden (mr. Coe- berg en mr. Kalbfleisch) inmid dels vernietigd zijn. Vooral de motieven van de verdediging hadden duidelijker gedocumen teerd te voorschijn kunnen ko men, zo meent de commissie. "Vandaar dat een gevoel van teleurstelling bij de commissie aanwezig is", aldus het tweede tussentijdse rapport. 99 AMSTERDAM (ANP) - Toen het openbaar ministerie in oktober 1952 besloot niet tot verdere vervolging van Menten over te gaan beschikte het over getuigenver klaringen tegen Menten in verband met de massa executie-in Podhorodce. Advocaat mr. L. van Heyningen heeft dit gisteren op de negentiende zittingsdag in het proces tegen Pieter Menten verklaard. Hij zei zijn wetenschap te hebben ontleend aan de stukken bij het voorlopig rapport van de commissie-Schöffer. Polen vorderde in 1950 de uitlevering van Menten in verband met de executie te Urycz, augustus 1941, en de diefstal van de bezittingen van de Lembergse professor Ostrowosky, die om het leven kwam bij de zogenaamde professorenmoord. Het Poolse verzoek werd afge- In 1952 kwam Polen op de zaak terug omdat het vond dat Menten in Nederland alleen voor een deel van zijn misdaden was berecht en niet voor de oorlogsmisdaden die in het uitleveringsverzoek van 1950 waren genoemd. Het Nederlands antwoord was nogmaals af wijzend. Uit Polen kwam tenslotte in 1953 een formeel protest. Het standpunt van mr. van Heyningen nu is dat Menten indertijd is vrijgesproken van de tenlastelegging dat hij in Duitse dienst was geweest en dat de seponering in 1952 geschiedde op grond van de zelfde gegevens als waarover de officier van justitie nu beschikt. Rechtbankpresident mr. J. A. Schroder zei, dat hij telefonisch con tact heeft gehad met mr. Struijcken. Die deelde hem mede, dat hij volstrekt niet zou weten wat hij zou moeten komen verklaren. Hoewel de president zei, dat het niet-relevant is om mr. Struijcken te horen stond Menten erop, dat hij toch wordt gehoord. Dit zal nu vrijdag gebeuren. DEN HAAG (SP/ANP) - De PvdA-fractie heeft de beide informateurs laten weten dat zij de 7-7-2-formule niet zal blokkeren. Maar de fractie vindt wel dat de 8-7-1-formuIe onderwerp van het overleg moet blijven als alternatief. Mocht voor de eerste formule worden gekozen dan stellen de progressieven één voorwaarde: Van Agt mag niet op nieuw minister van justitie worden. Dit is het punt waarop het gevecht "7r' over de zetelverdeling in het nieuwe kabinet zich de komende dagen zal toespitsen. SCHAESBERG (ANP) - De rijks politie van de groep Schaesberg heeft één van de grootste voorra den illegale vuurwapens van de laatste tijd in beslag genomen. In totaal zeventien wapens, waaron der dertien tot bruikbare revol vers omgebouwde alarmpistolen, een jachtgeweer, twee pistolen en een flobertgeweer, werden in be slag genomen. Enkele wapens wa ren op het moment van de inbe slagname geladen. Verder trof de politie bij de wapenbezitters wat heroine en speed aan plus goede ren die van diefstal afkomstig zijn. Dit is gisteravond op een pers conferentie door de rijkspolitie van Schaesberg meegedeeld. De wapens waren kennelijk be stemd voor de handel en volgens de politie niet voor terroristische acties. De politie heeft vijf ar restaties verricht. BEEMSTER - Langs de afgezette mistige Purmerenderweg geeft een man aanwijzingen bij het uit de sloot takelen van één der twee vrachtwagens die gistermorgen in de Beemster betrokken waren bij een ongeluk dat in dichte mist aan een 30-jarige vrouw en haar 5-jarig 'dochtertje het leven kostte. De wa gen van de vrouw werd vermorzeld en raakte in brand, nadat een ach terop komende vrachtwagen het voertuig op een bijnb. stilstaande, wagen reed, die daarbij in het wa ter belandde. Persoonlijk is Van Agt wel bereid om afstand te doen van justitie en genoegen te nemen met Bin nenlandse Zaken. Maar de CDA- fractie houdt vooralsnog vast aan zijn terugkeer op het ministerie van justitie. Vooral de PvdA heeft bijzonder veel moeite met een zeven-zeven- twee verdeling van de ministersze tels. Een verdeling waarbij de so cialisten één minister meer dan het CDA krijgen doet volgens Van Thijn meer recht aan de ver kiezingsuitslag. AMSTERDAM (SP) - "Vergade ringen waar een 500 a 600 afge vaardigden aanwezig zyn dra- i gen te weinig een beraadsla gend karakter". Al in de jaren '30 schreef dr. W.A. Bonger dit in zijn onlangs op nieuw uitgegeven boekje "Problemen der democratie". Bonger beklaagde zich over de kwaliteit van de congressen van de SDAP. Deze ideoloog van de socialistische beweging drong er daarom op aan het aantal deelnemers aan de con gressen te verminderen. Aan het driedaagse congres vo rige week van de Partij van de Arbeid, de partij waarin de SDAP na de tweede wereld oorlog is opgegaan) namen tweemaal zoveel afbevaardig- den deel als Bonger in 1934 al te veel vond. Met man en macht dagenlang in massa's papier grasduinen is een soort PvdA-folklore ge worden. Zoals het luide toejui chen van de grote leider - luider, naarmate de geboekte verkiezingegsoverwinnimg groter is, een onberedeneerde behoefte is om het gemoed de vrije loop te laten. Het verkiezingsprogramme Voorwaarts werd destijds op een PvdA-congres besproken aan de hand van een 430 pa gina's dik boek. Enkele hon derden stemmingen werden in 2,5 dag samengeperst. En zo is het ook gegaan met het congres over het nieuwe begin selprogramma. Het congres boek was wat dunner, 230 pa gina's, maar er moesten toch 1648 wijzigingsvoorstellen on der de hamer door. In het voetspoor van Bonger kan men concluderen, dat zulke congressen niets meer met par tijdemocratie te maken heb ben. Zij leveren een onsamen- Fractieleider Van Thijn, partijvoorzitter len i PvdA-congres. i den Heuvel en Den Uyl op het vorige week gehouden hangende, eindeloze verlang lijst op. De speelruimte voor regeerders en volksvertegen woordigers die "de basis" juist aan banden wil leggen wordt er door vergroot. Als men teveel wil regelen, regelt men niets. Of zou mevrouw Van den Heuvel de partijvoorzitter gewoon ge lijk hebben. Zij liet weten: "Het meest essentiële van het nieuwe beginselprogramma is dat het vastlegt, dat de tijden zijn veranderd". Men moet in elk geval maar niet teveel ge wicht hechten aan sommige wat vreemde beslissingen van het congres: Al kan men van enkele wel zeggen, dat zij dui den op een poging van de de mocratische socialisten het spoor terug te volgen nu zij de macht ruiken. Zij neigen ertoe weer die zaken centraal te stel len, die zij eerder in de geschie denis hebben laten schieten met de gedachte dat zij in ruil voor enkele beginselen eerder regeringsmacht zouden ver- Daarnaast kan men sommige be sluiten ook zien als uitingen - van onmacht der democra- tisch-socialisten, die ook niet goed weten wat zij aanmoeten met door henzelf sterk naar vo ren gehaalde problemen als af vlakkende economische groei, uitputting van natuurlijke grondstoffen, vervuiling van het milieu, bedreiging van de mensheid door spreiding van kernwapens en vergroting van de kloof tussen rijke en arme landen. Het spoor terug loopt loopt langs tenminste drie bakens. Zonder echte aanleiding sprak het congres zich in beginsel uit voor de staatsvorm met een ge kozen staatshoofd. Een repu bliek dus. Geheel in de lijn van de gekozen commissaris van de koningin en de gekozen bur gemeester, die de PvdA al eer der ingevoerd wilde zien. Democratisch socialisten vinden een constitutionele monarchie zoals Nederland heeft onder het huis van Oranje eigenlijk uit de tijd. Maar omdat konin gin Juliana zo goed bevalt, heeft men er nooit een punt van gemaakt. Trouwens negen van de tien Nederlanders zijn voor handhaving van het konings huis. Dit ter discussie stellen is nooit aantrekkelijk geweest. Waarom dit nu wel is gebeurd is een raadsel. Het partijbe stuur zit dan ook flink in de maag met het congresbesluit. In de jaren '30 zwoer de toenma lige SDAP zijn republikeinse gezindheid officieel af. Par tijbonzen toonden in het openbaar hun aanhankelijk heid aan het huis van Oranje. Mede daardoor werden de so cialisten in 1939 rijp geacht voor het dragen van regerings- verantwoordelij kheid Als de hernieuwde opleving van republikeinse gezindheid be stendig is, zou dat weieens kunnen leiden tot een nieuw isolement van de PvdA. Dan zou precies het tegenoverge stelde gebeuren van 40 jaar ge leden: de PvdA zou uit de rege ring gedrukt worden. Uit een verklaring van partijvoorzitter mevrouw Van den Heuvel mag men opmaken, dat deze zaak: monarchie of republiek, ac tueel kan worden na het aftre den van Koningin Juliana. Opmerkelijk is nog dat dit een van de programmapunten van Nieuw Links in 1966 was. Ook met haar opvattingen over hét produktiestelsel is de PvdA terug van weggeweest. In het beginselprgramma van 1947 stond nog datde voornaamste produktiemiddelen op de ge bieden van industrie, bankwe zen en tranport zijn gesociali seerd in een economisch bestel zonder klassetegenstellingen." In het programma van 1959 staat alleen nog: De eigendom der produktiemiddelen en de be schikkingsmacht daarover moet ondergeschikt zijn aan het welzijn der gemeenschap. Socialisatie werd niet langer persé noodzakelijk gevonden. In het nieuw programma heet het nu dat de basisindustrieën "in gemeenschapsbezit" gebracht moeten worden. Een eigen tijdse vertaling voor socialisa tie.... t Ook de opstelling van de socialis ten tegenover de krijgsmacht is vanouds een toetssteen ge weest. Dertig jaar geleden be leed de PvdA dit beginsel: Een Nederlandse gewapende macht is nodig, die doelmatig en in democratische geest functioneert". In 1959 werd zonder omwegen erkend dat versterking van de NAVO no dig was en dat Nederland daar een "doelmatige en verant woorde bedrage" aan diende te leveren. Nu heeft het PvdA-congres deze tekst de wereld ingezon den: "Een op bewapening ge richte industrie dient geleide lijk te worden omgeschakeld in een industrie voor vreedzame doeleinden". Geen wonder dat de PvdA daarnaast ook mikt op "de uiteindelijke ontbinding van militaire machtsblokken als AVO en Warschau-pact. Zulke teksten doen nog wel denken aan het "gebroken ge weertje" van voor de tweede wereldoorlog. Wie deze drie klassieke toetsste nen voor socialisme bekijkt, komt licht tot de slotsom dat de PvdA de klok zo'n 40 jaar heeft teruggezet. Toch lijkt die con clusie niet helemaal terecht. In het nieuwe programma zijn za ken aan de orde waar de oude socialisten geen weet van heb ben: beperking van de econo mische groei, tegengaan van milieuvervuiling, waken over de uitputting van grondstoffen, honger en ellende in de derde wereld. In ruil voor die tegemoetkoming ei sen de socialisten enkele "zware" ministersposten op, zo blijkt uit een brief die Van Thijn gisteravond aan de informateurs heeft gestuurd. "Wij gaan er vanuit dat de aardver schuivingen die bij de verkiezingen zijn opgetreden hun vertaling die nen te vinden in de samenstelling van het kabinet. Waar deze niet tot uitdrukking kunnen worden ge bracht in de getalsverhoudingen, ligt het voor de hand compensatie te zoeken in de portefeuilleverde ling", meent hij. "Het lijkt ons dan niet onredelijk dat een partij die ge talsmatig de meeste veren moet la ten daarbij een zekere voor keursbehandeling krijgt". De voornaamste eis van de PvdA is dat het CDA afstand doet van justi tie. D'66 steunt deze eis van de PvdA, zo blijkt uit Terlouws brief aan de informateurs. Het CDA stelt zich nog altijd op het standpunt dat het justitie alleen wil afstaan als het er onderwijs voor terugkrijgt. Sta-in-de-weg In elk geval willen de progressie ven dat Van Agt niet meer terug komt op justitie. De CDA-voorman is in progressieve ogen een sta-in-de-weg bij de totstandko ming van een nieuwe abortuswet. Ook zou hij, zo wordt in PvdA- kringen gevreesd, rich wel eens te weer kunnen stellen tegen allerlei "maatschappijhervormingen". Behalve justitie eist de PvdA ook een "versterking in de sociaal-eco nomische driehoek". In het voor stel van Verdam en Vrolijk krijgt de PvdA alleen financiën, terwijl so ciale zaken en economische zaken naar het CDA gaan. Overbedeeld Het CDA is meer tevreden dan de PvdA met het voorstel van de twee informateurs. Het neemt hun grootste grief - een overwicht van de PvdA in het nieuwe kabinet - weg. Toch had het CDA liever een 7-7-verdeling van de minis tersposten gehad. D'66 is met twee zetels in het kabinet overbedeeld, zo meent men in CDA-kringen. Niettemin zijn de christen-democ raten bereid - zo staat in Van Agts brief aan Verdam en Vrolijk - "op basis van deze compromisformule (7-7-2) aan een oplossing mee te werken". In ruil voor deze "aan zienlijke tegemoetkoming" eist het CDA ontwikkelingssamenwerking op. Ook hebben de christen-de mocraten een oogje op Volkshuis vesting. D'66 is evenmin helemaal ingeno men met de toedeling van Volks gezondheid en Milieu en Technolo gie en Wetenschapsbeleid. Terlouw wil daarover nog eens met PvdA en CDA van gedachten wisselen. ATLETIEK - De Ethiopiër Kebede Balca heeft gisteren in Griekenland de klassieke marathon, zoals die in 490 voor Christus door Pheidip- pides voor het eerst werd afgelegd, gewonnen. Balca legde de 42 kilo meter en 197 meter af in 2 uur 14 minuten en 40.8 sec.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1977 | | pagina 7