Hoe staat
Leiden er
financieel
nu voor..?
Smallere rondweg in Meren wijk
roept verdeelde reacties op
ton menken
aktiviteiten
Opbrengst
onroerend
goed-
belasting
viel erg
tegen
DONDERDAG 13 OKTOBER 1977
Hoe staat het met de
van de gemeente Leiden? Is in
de afgelopen vijf jaar alles op
gesoupeerd?
Van Dam: De reservepositie
van de gemeente Leiden is
sinds 1973 - nominaal gezien -
niet veranderd. Het bedrag dat
we toen aan reserves bezaten
hebben we nu nog. Houd je re
kening met de inflatie van de
laatste jaren, dan kun je zeggen
dat de Leidse reserves met zo'n
vijftig procent zijn geslonken.
Dat niet alle reserves zijn opge
gaan is te danken aan een aantal
meevallers. Zo bleek een aantal
achterstallige uitkeringen van
het rijk hoger uit te vallen dan
was geraamd. Een ander mee
vallertje was de verkoop van de
rioolwaterzuiveringsinstalla
ties aan het hoogheemraad
schap van Rijnland. Daarvoor
kregen we meer dan bij Ons in
de boeken stond.
Er bestaat echter een hard
nekkig misverstand dat Leiden
verplicht zou zijn in de afgelo
pen vijf jaar alle reserves, op te
souperen. In het Leiden geval
mocht het, maar verplicht was
het niet."
Door
Bram van Leeuwen
LEIDEN - De financiële positie
van de gemeente Leiden is de
laatste decennia weinig floris
sant. Nadat in de jaren zestig
met veel kunst- en vliegwerk
meestal nog een sluitende begro
ting kon worden gepresenteerd,
vielen er steeds grotere gaten in
het gemeentelijke huis
houdboekje. Het resulteerde
erin, dat Leiden steeds meer in
de rode cijfers terecht kwam.
Zo weinig rooskleurig werd het
monetair gezien voor Leiden,
dat aan het eind van de jaren
zestig een adres werd gericht
aan regering en staten-gene-
raal. Onder de titel "Leiden in
lastwerd de financiële
noodklok geluid. In '70 ver
toonde de begroting een gat van
ruim zeven miljoenin '72 was
dat al tot boven de twaalf mil
joen gestegen.
Inmiddels was er til een tweede
nota richting Den Haag ge
gaan. Titel: "Leiden voorgoed
in last?". Qp ministerraad en
kamerleden werd een zo moge
lijk noglclemmender beroep ge
daan om Leiden financieel de
helpende hand te bieden.
Leiden stond toen al enige tijd
"onder - curatele" van Bin
nenlandse Zaken. Leiden was
een zogenaamde "artikel 12-
gemeente" geworden. Wat zo
veel zeggen wil als: armlastig
door structurele tekorten en
aangewezen op de goede wil
van het rijk. Enig licht aan die
duistere financiële hemel ver
scheen er in 1973 toen het rijk
besliste, dat Leiden gedurende
vijf jaar een welvaartsvaste
aanvullende uitkering zou
krijgen.
Eind van dit jaar is die periode
van vijfjaar verstreken. De ge
meente zal dan opnieuw met het
rijk in de clinch moeten over een
jaarlijkse aanvullende bij
drage. Hoe staat Leider} er aar
de vooravond van die onder
handelingen voor? Zal Leiden
tot in lengte van jaren tot de be
delstaf gedwongen blijven of is
er reden voor optimisme? We
spraken daarover uitvoerig met
de Leidse wethouder van Fi
nanciën Hans van Dam. In een
tweetal artikelen kunt u de
weerslag van dat gesprek lezen.
Vandaag het ee&ste.
Wethouder Hans van Dam Financiën
profijt van speciale regelingen
Waaruit bestaan de inkomsten
van de gemeenten en waar zit
ten voor Leiden de proble-
men?Van Dam: Globaal komt
de helft van de gemeentelijke
inkomsten binnen 'via een uit
kering uit het gemeentefonds.
Voor tien procent zorgt de ge
meente zelf door het heffen van
belastingen (onroerend goed-
belasting, hondenbelasting) en
de rest komt binnen via de zo
genaamde doeluitkeringen. Dat
zijn subsidies en rijksbijdragen
voor bijvoorbeeld het openbaar
vervoer en de politie. En voor de
Sociale Dienst. Voor de uitke
ring uit het gemeentefonds
wordt gekeken naar de opper
vlakte die een gemeente heeft
en het aantal inwoners. Leilden
heeft in verhouding tot andere
gemeente boven de 100.000 in
woners een vrij geringe opper
vlakte. Dat is een nadeel. Van de
uitkering uit het gemeente
fonds maken ook een aantal
verfijningsregelingen deel uit".
Wat zijn "verfijningsrege
lingen"?
Van Dam: Je moet het zien als
een nadere precisering van de
uitkering aan de gemeenten. De
bepaling alleen aan de hand van
oppervlak en inwonertal is een
vrij grove benadering. Er kun
nen omstandigheden zijn,
wakrmee op die manier geen
rekening wordt gehouden. Bij
voorbeeld het feit dat er dwars
dóór een gemeente een gröte
rijksweg heen loopt of een
breed kanaal van nationale be
tekenis. Voor een aantal van die
bijzondere omstandigheden
krijgt een gemeente een extra
uitkering.
Leiden krijgt bijvoorbeeld ex
tra geld omdat er een instituut
voor wetenschappelijk onder
wijs gevestigd is: de universi
teit. Verder" is er een speciale re
geling voor gemeenten met een
ongewoon bevolkingsverloop
(een sterke groei zoals bijv.
Zoetermeer, of een sterke da
ling). Het inwonertal van Lei
den daalde in het begin van de
jaren zeventig onder de 100.000.
Daarna is de stijging weer op
gang gekomen. Door dat gril
lige bevolkingsverloop kreeg
Leiden in 1975 nog een extra
uitkering van 1.2 miljoen gul
den, Volgend jaar maakt Leiden
geen gebruik meer van die re
geling.
Sinds het begin van de jaren ze
ventig bestaat er ook een spe
ciale uitkering voor gemeenten,
die te kampen hebben met een
slechte bodemgesteldheid en in
1973 kwam er voor Leiden een
heel belangrijke verfijningsre-
<geling,uit de bus: die voor his
torische stadskernen. Een an
dere verfijning waarvan Leiden
profiteert is die voor gemeenten
met een sociaal zwakke struc
tuur. En dan bestaan er al vele
jaren regelingen voor steden
met veel monumenten of een
uitgebreid rioleringsnet."
En die eigen inkomsten van de
gemeenten, hoe staat het daar
mee?
Van Dam: De gemeente heft
zelf de onroerend goed-belas-
ting. Dat is een nieuwe belas
ting die de oude grond-, straat-
en rioolbelasting vervangt.
Verder kennen we de hon
denbelasting en het tarief voor
'de reinigingsrechten. Natuur
lijk staan daar bepaalde kosten
tegenover. Het rijk schrijft bij
voorbeeld voor dat de kosten
van de huisvuilophaaldienst
voor zestig procent uit heffin
gen gedekt moeten worden.
En in de nabije toekomst wil
men zelfs naar honderd pro
cent. De onroerend goed-belas-
ting wordt geheven van eige
naars en verbruikers van wo
ningen, bedrijfspanden, win
kels en dergelijke; volgens een
bepaalde verdeelsleutel.
Het volgend jaar ligt de heffing
voor eigenaren op ruim 92% van
het toegestane maximum. Voor
de gebruikers ligt het op 37 pro
cent. Ons voorstel is om de ta
rieven met elf procent te verho
gen. Dat is nodig om de mini-
mum-opbrengst te halen, die
wordt voorgeschreven.
Overigens de eerste-ervaringen
met de OG-belasting waren een
tegenvaller voor ons. De ver
wachte opbrengst van' 12 mil
joen voor dit jaar is veel te opti
mistisch geweest. Het zal waar
schijnlijk niet meer dan 10.9
miljoen worden. Gebleken is
dat vooral het aantal "niet-wo-
ningen" (bedrijfspanden e.d.) in
Leiden nogal laag ligt. Dat zou
veroorzaakt kunnen worden
doordat een flink stuk Leidse
werkgelegenheid op het grond
gebied van Zoeterwoude ligt.
Zoiets wekt door in de op
brengst.
Waarom heft Leiden geen ver
makelijkheidsbelasting?
Van Dam: De Leidse raad heeft
een aantal jaren geleden beslo
ten om af te stappen van de
vermakelijkheidsbelasting. Als
argument gold toen de ver
wachting, dat daardoor meer
evenementen naar Leiden zou
den komen, wat langs andere
weg gunstig zou kunnen zijn
voor de gemeentelijke finan
ciën. Een goed voorbeeld daar
van is de Groenoordhal geble
ken. Het blijkt dat er ver
schillende evenementen in de
hal worden gehouden, omdat
de organisatoren geen verma
kelijkheidsbelasting hoeven te
betalen. Gevolg is dat er voor de
Groenoordhal een goede bezet
ting bestaat. Zou er wel verma
kelijkheidsbelasting geheven
worden, dan zouden de tekor
ten van deze dienst aanmerke
lijk hoger kunnen zijn."
Leiden kreeg de afgelopen vijf
jaar een aanvullende uitkering
Wat houdt zo'n uitkering pre-
Van Dam: Gemeenten met
structurele tekorten als Leiden
krijgen eerst een aanvullende
bijdrage, die jaarlijks opnieuw
wordt vastgesteld door het rijk.
Zo'n bijdrage kreeg Leiden in
'70, '71 en '72. Na driejaar geldt
er een andere regeling: de zoge
naamde "aanvullende uitke
ring". Aan het begin van een
bepaalde periode - voor Leiden
was dat in 1973 vijfjaar - wordt
een basisbedrag vastgesteld. In
verband met de inflatie wordt
dat bedrag vermenigvuldigd
met jaarlijks vast te stellen uit
keringspercentages. De uitke
ring is dus in zekere zin wel-
vaartsvast.
Leiden kreeg in 1973 als basis
een bedrag van 2.5 miljoen. Met
de inflatie zou dat bedrag in
1977 gestegen zijn tot 7.2 mil
joen. Maar er is inmiddels het
een en andere gebeurd. In de
loop der jaren zijn er ver
schillende verfijningsrege
lingen van kracht geworden
waarvan Leiden heeft geprofi
teerd. Die verbeteringen wor
den in mindering gebracht op
de aanvullende uitkering. Re
kening houdend met die "ver
beteringen" zou Leiden op ba
sis van het prijspeil van 1973
nog slechts recht hebben op
minder dan een 'miljoen."
Omdat de aanvullende uitke
ring eind van het jaar afloopt
komt je automatisch weer te
recht in de periode waarin je
jaarlijks een aanvullende bij
drage kunt aanvragen. Dat
duurt weer drie jaar. Dus o z'n
vroegst komt Leiden in 1982
weer in aanmerking voor een
aanvullende uitkering van lan
gere duur."
Hebben die onderhandelingen
nog gevolgen voor de begro
tingsbehandeling en wat de
procedures die verder gevolgd
moeten worden?
Van Dam: De begroting heeft
dezelfde opzet als die in voor
gaande jaren. Alleen is aan de
aanbiedingsnota een extra
hoofdstuk toegevoegd met een
overzicht van de structuur ver
storende elementen waar Lei
den mee te maken heeft. Verge
lijk je de positie van Leiden met
die van vijfjaar geleden dan is
die totaal anders. Toen waren
de adressen aan de regering be
doeld om de aandacht te vesti
gen op het feit dat allerlei on
gunstige factoren in Leiden te
gelijkertijd Aanwezig waren. Nu
zijn we zover dan veel van die
factoren door de rijksoverheid
zijn erkend. Het gaat er nu nog
om de nog restende factoren
onder de aandacht te brengen.
In verband daarmee is de be
grotingsbehandeling dit jaar
erg vroeg: van 14 tot 18 novem
ber. Direct na goedkeuring gaat
de begroting naar GS en ver
zoeken we het rijk om een aan
vullende bijdrage. Ik verwacht
dat daarover in januari 1978 de
eerste gesprekken zullen wor
den geopend. Als het erg snel
gaat is een definitieve beslis
sing na vier of vijf maanden te
verwachten.
Herman Bode
naar Leiden
LEIDEN - Herman Bode, hoofdbe
stuurder van de Industriebond
NKV komt dinsdag 18 oktober naar
Leiden. Hij zal spreken op een FNV
presentatie-bijeenkomst. Deze be
gint om 20.00 uur en wordt gehou
den in de Grote Zaal van het St.
Anthonius Clubhuis aan de Mare
43.
ADVERTENTIE
Meer Leids nieuws
op pagina 25
nfifezJÊTrlr t*
ADVERTENTIE
LEIDEN - Al enkele weken
worden in opdracht van de
gemeente recon
structiewerkzaamheden
verricht aan gedeelten van
de rondweg in de Meren-
wijk. Van bewoners en
vooral winkeliers van de
Kopermolen kwamen nogal
heftige reacties: "Waarom
gebeurt dit? We hadden een
prachtige rondweg waar
menige wijk jaloers op zou
zijn en nu wordt alles ineens
versrpald, geldverspilling,
gekkenwerk". En: vGebeurt
dit allemaal maar zomaar
zonder dat ons, bewoners,
winkeliers, ooit iets ge
vraagd of verteld is?"
Wat dat laatste betreft, in
spraak, of zelfs maar voor
lichting, spreekt men op het
stadhuis van een grote mis
ser. Dat had wel moeten ge
beuren. Om het enigszins
goed te maken werd de pers
gisteren geïnformeerd.
De rondweg zoals die er nu groten
deels ligt, was al gepland toen met
de aanleg van de Merenwijk be
gonnen werd. Hij was gebaseerd op
de toekomstige verkeerssituatie
zoals er die volgens de verwachtin
gen van toen zou uitzien. Met een
weg vanaf de Gooimeerlaan naar
Oegstgeest en met een aansluiting
vanaf de Gooimeerlaan naar het
noorden op de nieuwe provinciale
weg 6 die vanaf de Rijksweg 4 ten
noorden van dë Merenwijk en ten
noorden van Oegstgeest langs naar
rijksweg 44 zou lopen. In het ont-
werp-streekplan Zuid-Holland
West is die provinciale weg 6 niet
meer ten noorden van de Meren
wijk getekend, maar buigt hij af en
gaat via de Gooimeerlaan zelf ver
der. Leiden heeft dal niet goedge
keurd en gezegd: zelfs al zou die
weg toch boven de Merenwijk
langs gaan, dan maken we geen
aansluiting meer op de Gooimeer
laan. Ook de weg naar Oegstgeest
raakte van de baan, en de toekom
stige verkeerssituatie werd dus
heel anders dan eerst gedacht werd.
Maar de rondweg door,de Meren
wijk lag er al, hoewel nog niet defi
nitief wat betreft het wegdek, voor
een groot gedeelte waren het nog
,bouwwegen. Van de zomer moest
over het definitieve wegdek beslist
worden. Inmiddels was er echter
binnen het ambtelijk apparaat een
andere wind gaan waaien, men
vroeg zich af of het nog wel allemaal
zo moest gebeuren als in het verle
den gepland was. Of bijvoorbeeld
het stuk Ketelmeerlaan, Zwar-
temeerlaan, als het helemaal af zou
zijn geen racebaan zou worden. Of
er geen snelheden gehaald zouden
worden die levensgevaarlijk, en
vooreen wijk ontoelaatbaar zouden
zijn. Men begon te voelen voor de
gedachte: waar wettelijk maar
vijftig kilometer gereden mag wor
De reconstructiewerkzaamheden
op het kruispunt IJsselmeerlaan,
Ketelmeerlaan, Zwartemeerlaan
(links). Daardoor zal men zijn snel
heid moeten matigen
den, moet je de mens niet in de
verleiding brengen minstens tach
tig te rijden.
Werkgroep
Juist toen de ambtenaren zo aan het
denken waren, kwam er een groep
pewoners uit de Merenwijk, die
zich de "Werkgroep Verkeerssitua
tie Merenwijk" noemde en die
soortgelijke gedachten koesterde.
Het was geen groep die de mening
van de hele Merenwijk vertegen
woordigde blijkt nu, maar met die
werkgroep werd een gewijzigd plan
opgezet. Dat plan wordt nu uitge
voerd.
Het gaat om een hoofdwegenplan,
een fietsrouteplan, en een busrou
teplan. Om met het eerste te begin
nen: alles wordt een beetje smaller,
de Ketelmeerlaan, Zwartemeerlaan
wordt tweebaansweg. Maar er zijn
volgens de plannenmakers nauw
elijks punten waar verkeerspro
blemen zouden kunnen ontstaan.
Waar maar éen rijstrook komt,
wordt die vier meter breed, en bij
de kruispunten komen lange in- en
uitvoegstroken. Bovendien zal er
minder verkeer zijn, als de Gooi
meerlaan klaar is. Men zal zijn snel
heid moeten aanpassen, dat wel,
maar dat komt enkel de verkeers
veiligheid maar ten goede, aldus de
ambtenaren. En dan het punt van
de kosten. Die zijn niet meer, maar
minder, drie ton om precies te zijn.
Want wegen die nog moesten wor
den aangelegd of gereconstrueerd
zoals de Gooimeerlaan en de Ke
telmeerlaan worden smaller en ei
sen dus minder kubieke meters be
ton op. En op de andere wegen
moest nog een nieuwe deklaag, de
zogenoemde slijtlaag, worden aan
gebracht.
Fietsers
Fietsers zullen niet op de hoofdwe
gen mogen komen. Vrije fietspaden
langs de hoofdwegen, aparte fiets
routes en bij de kruisingen tunnel
tjes; dat is de opzet. Vanaf de
hoofdwegen worden de fietsers op
verschillende plaatsen de wijken
ingestuurd. Daarvoor is wel ëèn
goede fietsbewegwijzering nodig,
in de vorm van ANWB-bordjes,
waarvan verwacht wordt dat die
aan het eind van dit jaar op de be
langrijkste plaatsen geplaatst zijn.
In aanleg zijn nog: een fietsroute
vanaf de Broekweg over de Haar
lemmertrekvaart naar het station.
De situatie bij de Kopermolen.
De kruising Arendshorst, Ke
telmeerlaan, waar in de toekomst
een tunneltje moet komen.
Een doorsteek bij de Rode.
In studie zijn nog:
Vrije fietspaden langs het noord
elijke gedeelte van de Gooimeer
laan naar Warmond en Oegstgeest
via de Holle Mare.
De situatie bij het toekomstige
industrieterrein tussen de spoorlijn
en het nieuwe gedeelte van de
Gooimeerlaan, en het eventuele
nieuwe N.S.-station.
9 De gedeelten ten noorden van de
Veluwemeerlaan (Duinen en
Zegge) een verbinding langs en
over de Zijl.
De kruising Veluwemeerlaan,
Zegge en de kruising Gooimeer
laan, Broekweg.
Busroutes
Over het nieuwe gedeelte van de
Gooimeerlaan zal buslijn 45 gaan
rijden, linksaf over de Gooimeer
laan, Veluwemeerlaan, Zwar
temeerlaan en Ketelmeerlaan naar
het eindpunt op de Gooimeerlaan
ter hoogte van de Wijnbes. Na een
wachttijd maakt de bus in tegen
overgestelde richting langs de
zelfde wegen de terugweg. En dat
elk half uur. Vanaf de IJsselmeer
laan blijft lijn -60 rijden, in dezelfde
richting als lijn 45, met hetzelfde
eindpunt en ook elk half uur. De
bushaltes komen op de tunnels,
Valktunnel, Kiekendieftunnel en
in de toekomst de Arendshorsttun-
nel en de tunnel bij de Zegge, te
liggen. Geen bewoner van de Me
renwijk zal waarschijnlijk op meer
dan 300 a 400 meter van een bus
halte v
Voorlopig zullen de bewoners van
de Merenwijk in de rotzooi zitten,
dat is de ellende van een
nieuwbouwwijk. Dat nu al begon
nen is met de reconstructie van de
wegen komt enerzijds door druk
van de bewoners zelf en anderzijds
doordat men anders nog een jaar
had moeten wachten. Tot hoelang
moet je in vredesnaam wachten,
vraagt men zich op het stadhuis dan
af, want er wordt nog tijden ge
bouwd. Dat vrachtverkeer blijft er
nog wel een poosje.
C. vrijdagavond 14 oktober aanvang 20.30 uur*
ton menken
ijshockey team
tegen
zuid limburg
elke zaterdagavond
disco-avond op de schaats
woensdag- en zaterdagmiddag
kinderpartijtjes op de schaats
elke maandagavond vanaf 22.30 uur
studenten schaatsavond
elke dinsdagmorgen
dames schaatstrimmen
(óók voor niet geoefenden)
binnenkort aanvang
bedrijven schaatskompetities
en
marathonschaatsen
ook in de
i herfstvakantie
volop
recreatieschaatsen
ton menken ijsbaan gnken]
Vondellaan 41 - Leiden - tel.071-769344
Karei W.J.Lotsyweg 7 - Dordrecht - tel.078-70175
