TTIftllJIlFilL
'Meneer Klebs' in te
zware toonzetting
éw
ST0°°SuuLrf
DONDERDAG 13 OKTOBER 197'
Gisteren een ochtendje genien-
teneerd. De belangstelling van
pers en publiek is. sinds de eerste
dagen.gein wdevenals de strenge
politiebewaking in het begin,
waarvan nu niets meer te bespeu
ren viel. Als ik. na, de pauze die
volgde op een zitting achter geslo
ten deuren, met de rest van de
pers en het publiek de zaal be
treed .zitten Pieter Menten en zijn
verdediger, mr. Van Heijningen,
al klaar, als tennissers die meteen
na de wisseling de baan weer be
treden om te laten merken dat zij
blaken van strijdlust.In dit geval
zal het wel een procedurekwestie
zijn geweest. De getuige die we
met geopende deuren voorge
schoteld krijgen is de heer B die
zijn naam liever niet genoemd
ziet. Hij xpeet alles van de Duitse
papieren van Menten,en ik geloof
hem grif als hij betoogt dat het ook
bij de deutschgrundliche Duitsers
in de oorlog een tamelijk chaoti
sche toestand was op het punt van
papieren, verordeningen et
cetera. Toch kan ik mij,zeg maar
instinctief, niet aan de indruk
onttrekken dat hij, als getuige
voor de verdediging.de psycholo-
gisch vermoedelijk moeilijk te
onderdrukken neiging vertoont
om letterlijk alles aan de papie
ren van Menten begrijpelijk en
(om Mentens eigen term te ge
bruiken) "goudzuiver" te vinden.
Die 8 bijvoorbeeld op het Passier-
scheindie de president en getuige
Van der Leeuw nogal on-Duits
eruit vinden zien, vindt hij daar
entegen uiterst Duits. Na afloop
van de zitting spreek ik hem aan
en laat me uitleggen hoe die 8
eruit ziet, en wat het verschil is
tussen een acht en ein Acht. Hij
tekent het voor me uit op mijn
bloknoot. Ik begin mijn 8 hal
verwege links, ga dan tegen de
klok in naar beneden, en weer
omhoog, waar ik het beginpunt
passeer op weg naar linksboven
om ten slotte met de klok mee weer.
rechts in het midden tv eindigen.
Dat is mijn oer-Hollandse 8. De
heer B. echter, inmiddels wonend
in Nederland, maar in de oorlog
als jood met protectie werkzaam
op distributiekantoren en derge
lijke totdat hij in 11)44 werd opge
pakt, begint zijn Duitse8 in het
midden bovengaat dan rechtsom
met de klok mee omlaag, zoals je
een dollarteken schrijft, passeert
het middelpunt, gaat tegen de
klok in eerst naar links beneden
en daarna weer omhoog,om door
het middelpunt heen naar boven
opnieuw met de klok mee te
draaien tot hij bovenin het be
ginpunt ontmoet. De Duitse 8 bijt
zichzelf in zijn staart, bij de Ne
derlandse 8 ontmoeten begin en
eindpunt elkaar niet.
Poolse pen
Mr. Van Heijningen, die er ken
nelijk op uit is zoveel mogelijk
twijfel en verwarring te zaaien,
niet alleen bij de getuigen en de
rechters, maar ook bij de journa
listen, attendeerde ons voor de
hervatting op wat hij het merk
waardige gedrag van de Poolse
officier van justitie noemde. Deze
schreef nagenoeg niets op, alleen
in het begin soms even iets, en de
rest van de tijd zat hij met zijn
pen zo tussen zijn vingers dat die
altijd in de richting van de recht
bank wees. Wij zouden eens moe
ten uitzoeken of dat echt een pen
was, of wellicht een micro-opna
meapparaat. Hij noemde dit ap
paraat geloof ik niet, wilde mis
schien ook nog de mogelijkheid
open laten dat het een fotoappa
raat was.of een mini-mitrailleur
maar hij bedoelde het wel.
Nadat getuige B. mij ook nog had
uitgelegd dat de volbloedjoden in
Duitsland tijdens de oorlog een
gele ster met een zwarte Jerop
droegen, maar de half- en kwart
joden alleen een gele ster (zonder
Jen de in Duitsland wonende
Polen een geel vierkantje met een
zwarte P. erop (ook in het bezette
Polen, voor zover hij wist: die
fabrikant van gele vierkantjes
met zwarte P's moet toen wel
schatrijkzijn geworden), begaf ik
mij naar de vier Polendie net als
wij pauzeerdeneen dame en drie
heren, die Duits spraken. Ik ver
telde hun wat mr. Van Heij
ningen gesuggereerd had, en
daar moesten ze erg om lachen,
alle balpennen werden tevoor
schijn gehaald en in en uitge
knipt zodat ik het puntje in beide
standen kon waarnemen (als de
tong van een slang), en mij werd
verzekerd dat enkele ervan in elk
geval in Tsjechoslowakije in li
centie vervaardigde Parkers wa
ren, zoals de naam er op inder
daad ook aangaf.
Flauwekul
Ik had na de brandmelding van
Van Heijningen natuurlijk goed
opgelet of de Polen (een journa
list, een vertegenwoordiger van
de ambassade en een waarnemer
van de Poolse justitie) hun balpen
inderdaad als richt instrument
gebruikten (dat was dus nog voor
ik hen erover had aangesproken),
en toen bleek al dat het volstrekte
flauwekul was. Inderdaad schre
ven ze weinig en zaten ze wel met
de balpen tussen hun wijs- en
middenvinger, maar ik merkte
dat ik ook zo zat als ik niet schreef
En het enige wat ik hoorde, toen ik
even aan mijn balpen luisterde,
was niet het gemor van Menten,
noch de terechtwijzingen van
president Schroeder ("Nee, nee,
nee, nee, ik ben aan het woord"),
maar gewoon het ruisen van de
NICO SCHEEPMAKER
AMSTERDAM - In de strijd om de
publieksgunst van de vrije produk-
ties heeft zich deze week in het
Nieuwe De Le Mar ook „Meneer
Klebs en Rosalie" gemengd, onge
twijfeld zijn verleden jaar Luc Lutz
en Simone Rooskens bekoord ge
raakt door de enkele voorstelling,
die Fransen, met Michel Bouquet
vooraan, van het stuk van René de
Obaldia in Den Haag hebben gege-
Het gaat om een ondergedoken
professor, die zich een kunstvreuw
schept, die zo geprogrammeerd is
dat het wezentje als levensgezellin
nu èens echt uit de hand eet. Dat is
natuurlijk de echte reden. De
schrijver laat Klebs ook wel zeggen,
dat de mensen zo tot levenloze ma
chines aan het worden zijn. dat de
tiid aanbreekt dat van machines
dan maar mensen moeten worden
gemaakt, maar dat telt toch minder
in een komedie. Net als de bijgele
verde bonusbom.
Met alle dramatische werken uit de
wereldliteratuur op een bandje
loopt het natuurlijk toch nog ferm
uit de hand tussen de twee.
Obaldia's werk is voor ons land
meestal nogal ontoegankelijk door
de typisch Franse verbale lyriek,
waar men niet zo goed raad mee
weet. Hoewel vertaler Max Nord
erin -slaagde grappige Hollandse
equivalenten te vinden, kreeg deze
produktie helaas niet de onbe
stemde lichtvoetigheid mee, die er
een charmant en lief sprookje van
maakte met onderhuidse humor.
Met andere woorden de zwakke
kanten van het stuk vielen meer
bloot in bijvoorbeeld een tekort aan
ontwikkeling. Nu is het ook moei
lijk om de bedrempelde Klebs van
Bogvet te evenaren. Voor Luc Lutz,
die de geleerde tot een voorzichtige
sputteraar maakte was dat ook niet
helemaal weggelegd, zijn vinding
Rosalie, kreeg in de trekken van
Simone Rooskens in vooral de
prille kanten meer kleur.
Het bleef bij aardig en niet meer,
het wetenschappelijke abacadabra
miste de vlucht van d ïchterhjkheid,
de regie van Alan Barlow bereikte
net niet het subtiele universum om
Klebs heen, dat deze Obaldie echt
kon laten overtuigen. Er was veel
werk gemaakt van het dekor in de
vernuftigheden, maar als totaal
ademde het een te zware toon.
Op vrijdagavond 6 januari in de
Leidse Schouwburg.
PIET RUIVENKAMP
Óalerie Denise Stephan,, Bakkersteeg.
5 8. Tentoonstelling Hubert van Lith -
bronsplastieken, José Calsina - tekenin
gen en glsen. Geopend tot 16 nov., vr.,
zat. en zo., van 14-18 uur (andere dagen
na tel. afspraak).
Galerie De Oude Rijn, Oude Rijn 40.
Tentoonstelling Paul Schro-Biltgen -
olieverfschilderijen Geopend
okt
ri 19-21
1 12-17 uur, do. ook
Cerkdam. Lange Kerkdam 113,
ar. Tentoonstelling Poek
- olieverfschilderijen, Iah La-
zilverwerk. Geopend woe t/m
'De Lakenhal. Oude Singel 28-32 Ten
toonstelling Herman Gordijn - schilderi
jen. Geopend van 9 sept t m 23 oktdag
an 13-17 uur (3 oktj.
'Rijksmuseum van Oudheden (Rapen--
fburg 28) Wefkd. 10 udr voorm.-5.uur
nam. zondag 1-5 uur nam.
Museum voor Volkenkunde, Steens
traat 1 Tentoonstelling „Taal en teken
binnen Chinese muren" Geopend ma
t/m za van 10-17 uur, zon- en feestdagen
van 13-17 uur. tot 15 februari 1978
LAK-foyer, Levendaal 150. Tentoon
stelling" Bill Potter - tekeningen.
Geopend t/m 14 okt., ma. t/m vrij. van
19-17 uur.
»Academiegebouw, Rapenburg 73. Ten
toonstelling Bruno J de Klerk - schilde
rijen en tekeningen Geopend van 26
sept. tot 14 okt. dag van 9-18 uur en 19-
.22 uur (zat. en zo gesloten)
uui\ 's avonds van 19-LM uur. t/m"lS ol
tobcr.
Tentoonstelling Marijke Raaymakers -
wandkleden en etsen, Margreet Huis
man - keramiek, Nico Los - collages.
Geopend do t/m zo. van 10-17 uur. woe
van 20-22 uur. t/m 16 okt
Galerie van der Vlist, Botermarkt 3.
Tentoonstelling Maud Muller Massis -
wandkleden. Rie Bouters - ikonen en
schilderijen. Ineke van dijk - brons - en
chamotte plastieken. Geopend van 2 okt
13 oktober 0)77
Honderd jaar geleden stond
de krant:
-Te Berlijn heeft een man met
zijne vrienden gewed voor 7ö
mark. dat hij een trein over zich
zou laten heengaan. Hij won de
weddenschap, maar verloor
zijne vrouw.die verklaarde niet
te willen samenwonen met een
man.die zoo weinig haaren zijn
gezin liefhad, om dergelijke
streken te begaan.
- De toestand van het Russische
leger, aldus de "Dailij News", is
el het oog op den naderende
inter alles behalve bevredi-
JC'llWd gend Hoewel de Russen den
Schipka-pad. wat den weg be
treft, sterk genoeg bezet hebben,
kan men toch niet zeggen dat
deze pas in hun macht is. daar
de Turken dien evenzeer tegen
over de Russen houden, als de
Russen tegenover de Turken.
Vijftig jaar geleden
- Het gevaar van complicaties
tusschen Bulgarije en Zuid-
Slavie is van de baan, nadat
Komitadsji's voor onrust in het
grensgebied hadden gezorgd.
Het gezond verstand heeft
zoowel in Sofia als in Belgrado
het doen van overijlde stappen
verhinderd. Van het zenden van
een ultimatum is dan ook geen
sprake geureest.
- Volgens een bericht uit Hong
kong is het Chineesche stoom
schip Finghu op weg naar
Foetsjau door zeerovers over
vallen. Alle passagiers werden
van hun bezittingen beroofd
Ongeveer zestig passagiers
werden als gijzelaars meege
nomen en naar het gebergte ge
bracht
- Volgens een officieus bericht
hebben de rebellen in Mexico een
beslissende nederlaag geleden.
Drie van hun generaals zijn ge
dood. President C alles ver
klaarde. dat de opstand als
geëindigd kan worden be
schouwd.
Amstelveld 11 120 z Anchorage nr Los
Angeles
Bothniabrug 12 v Amsterdam nr Delfzijl
Breda 11 250 zw Azoren nr Paramaribo
Calamares 11 v Kuwait nr Singapore
Capisteria 11 400 z Monrovia nr White-
gate
Chevron Eindhoven 11 56 nw San Fran
cisco nr Portland
Cinulia 11 v Curacao nr Stanlow
Daphne 11 te Bilbao
Deltadrecht 12 te Santos
Diadema 11 v Kharg nr Mombasa
Docklift-2 11 70 w Üporto nr Rotterdam
Duivendreeht 12 v Nordenham nr De-
Esso Europoort 11 100 zzw Kp Blanc nr
Wilhelmshaven
i 11 350 zo Bermuda nr New
Felania 11 220 w Manilla nr Yokkaichi
Fossarus 11 v Douala nr Port Gentil
dijk 11 480 nnw Azoren nr Rot-
Grotedijk 12 te Tampa
'Hollandia 11 v Pto Cortes nr Kingston
Idefix 11 p Port Elisabeth nr Bilbao
Kopionclla 11 v Aspra Spritia nr
Augusta
Lovellia 11 p Kp Leeuwin nr Gcelong
Macuma 11 90 zw Las Palmas nr Ang
lesey
Moordrecht 11 2?0 zw Lissabon nr La
Coruna
Nedlloyd Katwijk 11 480 zw Abidjan nr
Kaapstad
Nedllovd Kvoto 11 te Rotterdam
Übelix 10490 w Conception nrPerz Golf
Ossendrecht 11 v Emden nr Montreal
Queen of Sheeba 11 p Algiers nr Mas-
Scherpendrecht 11 550 zzw Flores nr
Port Alfred
Seinelluyd 11 v Suezkanaal nr Muscat
Straat Hongkong 12 te Balboa
Straat Nagasaki 11 180 zzo Accra nr Wal-
Kleinc vaart
Aardenburgh 11 v Amsterdam nr Bar
Albert V 12 v Rotterdam nr Caen
Andrics 11 v Amsterdam nr How
dendyke
Antartic 12 te Rotterdam
Apollo 1 12 te Rotterdam
Barracuda 11 te Vlaardingen
Bierum 11 v Algiers
Breezand 11 60 nw Bizcrta nr Ellesmere
port
Canadian Express 11 290 no Rodrique:
eil. nr Japan
Dubhe 11 dw lie de Bas nr Goole
Dutch Engineer 11 te Rotterdam
Dutch Faith 11 v Rotterdam nr Stettin
Dutch Spirit 11 v Rotterdam nr Gr
Yarmouth
Geziena pass 12 Longstone nr Beverwijk
Jan Willem 11 110 z Freetown nr Lagos
Klipper 11 rede Lagos
Kosmos 12 te Rotterdam
Luther 11 v Amsterdam nr Harlingen
Okdine 11 rede Leixous
Pallas 12 te Rotterdam
PANDA EN DE DEUGZIENER
8-139
De garageman stapte uit zijn kraanwagen en staarde verbijsterd
naar zijn door de wielen gezakte voertuig. ,X>at is nou vervelend
zei Panda. ,Jk had nog wel zo gehoopt dat u m'n auto zou kunnen
maken. Maar daar zal nu wel niets van komen. Heel jammer - want
ik was juist op weg naar de stad om een baantje te zoeken. Hij
draaide zich teleurgesteld om en wendde zich tot Hop Hep.
,Jk ga naar huis terug".verklaarde hij,Jieb je zin om mee te komen?
Dan kan je wat uitrusten. Je zal wel een heel eind hebben gelopen
naar de wijde wereld. Want die is groot en ver".
Dat vond Hop een goed idee - en even later stonden ze voor Hob
beldonk. Maar het viel niet mee om het huis binnen te komen - want
Panda's sleutel bleef in het slot steken, zonder dat hij hem om kon
draaien. ,j\lweer ondeug monpelde Hop berustend.
Snijd 600 gram kal
koenfilet in grote
dobbelstenen. Roer
een sausje van 4 eet
lepels sherry, 2 eetl.
olie, 1 eetl. sojasaus, 2
theel. gembe
rpoeder, 2 theel. fijn
gewreven koriander
en knoflook uit de
knijper. Giet dit over
de dobbelstenen
kalkoenfilet en laat
dit twee uur staan.
Schep alles nu en
dan eens om. Laat
het vlees goed uit
lekken, steek het aan
spitjes en rooster het
hoogstens 8 minuten
boven gloeiende
houtskool (de
houtskool minstens
20 i
tevo
steken!); onder uw
ovengrill, met open
ovenklep, of in een
grillpan. Bakken in
boter, kan natuurlijk
ook. Neem dan wat
meer sherry voor het
marineren. Bind de
marinade met nog
wat heet water erbij,
aangemaakte
maizena. of giet de
marinade met wat
water, eerst bij het
braadvocht.
WINA BORN
j'SCf/OOL
ta.R(?oEM
fiemc-riE
PATEPJ WE
PAT IK PeZ-EiFPE
I IJD5CE HOOP
FRED BASSET
«ca ALLE ZEKSZHED
eism w oe hols*
KüieaNI
05 Psas
ZOETS 6 MOS MOOIT VCoeSSfEWEM
zAïjsoe
PATMOJSHM AggF
XWOOtT E5SD35 J
Hocapl
Heb ik dé twe
even gelukkia
De avonturen van Jommeke
H WOW ons toch!
He/aas, nie -
mand hoort
onsOe storm,
o/erdon derd
ons geroep
Leidse bioscopen
LUXOR: „The Deep", dag. 2.30, 7 00
9.30 uur, zo 2 00. 4.30 uur enz 16 jaar
STUDIO: „Cria cuervos". dag. 2 30, 7.00
00 uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jaar
CAMERA: „My name is nobody", dag.
.00 en 9.15 uur, 12 jaar.
Kindermatinee: „Dertig jaar kolder", zu
Nachtvoorstelling „Intermezzo", vr en
za 11.30 uur. 16 jaar
LIDO 1 „Soldaat van Oranje", dag. 2.30
en 8.00 uur, 16 jaar
LIDO 2 „Herbie", dag. 2.30, 7.00 en 9.15
uur. zo ook 4 45 uur. a l.
LIDO 3 „Turks Fruit", dag. 7.00 en 9 15
uur. 16 jaar
Kindermatinee „Donrjld Duck goc>
Ongfêvallcnd ïenst
ziekenhuizen Lei.den
Ongèvallendienst elke.dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woehsdag 13 00 qui (Diacone--
genhuis) en van vrijdag 13 00 uur tot za
terdag 13 00 uur.(Elisabeth-ziekenhuis)
ezoek u ren ziekenhui zen
.enliuis:
Diacones
Middagbt
Avondbez
derafdeling dagelijks vtin 14 00-19 00 uur
alleen voor ouders zondag 14 00-15 00
uur voor overige familieleden Kinderen
beneden 14 iaat hebben geen toegang op
Jf kinderafdeling
Kinderafdeling: dag van 15 00-H
2e KLASSE: Volwassenen dagelijks
11 lS-10 00 uur en van 14 00-14 45 uu
van 18 30-19 30 uur
Kraam afdeling: dag van 11.15-12 00 uur
(alleen voor echtgenoot) van 15 00-16 00
uur en van 18 30-19.30 uur. Babyshow
Kinderafdeling: dag van 15.00-18 30
2.30 L
TRIANON: „De opdracht", dag 2.30,
7 00 en 9.15 uur. zo. ook 4 30 uur. 16 jaar
REX „De duivelse zussen", dag 2.30.
7 00 en 9.15 uur, zo. ook 4.30 uur, 16 jaar.
Kindermatinee: „Piraten van het
schateiland", za. en woe. 2.30 uur.
Nachtvoorstelling: „Gejodel in het wilde
land", vr. en za. 11.30 uur, 16 jaar,
Sint Elizabeth-ziekenhuis
3e KLASSE: Volwassenen dagelqks van
14.00-14 45 uur en van 1830-19 30 uur
.Kraamafdeling: dag vyn II 15-12 00 uur
/alleen voor echtgenoot) van 15 00-16 00
Academisch-Ziekenhuis
Voor alle patiënten 'behah
zijn de bezoekuren ais volg
Elke dag
14 15-1500 uur
18 30 19 30
Voor de prema
volgende bezoi
Seroek aan ernstige portenten
Wanneer voor ernstige patiënten doo -
lopend bezoek wordt toegestaan kan de
hoofdverpleegkundige hiervoor spe
ciale kaarten verstrekken
Bezoektijden K\nderklimek
Dagelijks
15 00-15 45 uur,
18.30-19 00 uur.
Bezoektijden kinderó/dehng
Elke dag.
Alpher. aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30," 13 30-
14 15 en 18 30-19 30 uur: 3e klas 13 30-
14 15 en 18 30-19 30 Uur. Kraamafd^hng
13 30 14 15 uur alleen voor echtgenoten
19-20 uur. Kinderafdeling 15-15.30 uu i
alleen. vt>or ouders 18-18 30 uur.
nafdehng gelden dt
"I'H 30-18.45 i
14 45 15 (I
njdo
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder v in vlie
dag en-nacht worden gemeld bij het i
forfnatiecentrum peluidshinder Sehi
hol (020475000).
