Hooghoudt
„Genève is
zonder PLO
gelijk"
onmo
RUIMTEVAART
^JUbedacm
Wapens zwijgen in
zuiden van Libanon
4 oktober 1957 - Spoetnik 1
Twee negers in
Z-Afrika gedood
Haringvangst weer een maand verboden
Oegandezen moeten veld
ruimen voor Palestijnen
Uw boterham is dol
op 'n lekkere spekbokking.
DINSDAG 27 SEPTEMBER 197
In de Noordzee:
ADVERTENTIE
BRUSSEL (ANP) - De haring-
vangst in de Noordzee zal ook in de
maand oktober verboden zijn. De
Europese landbouwministers heb
ben gisteren in Brussel dit besluit
genomen in afwachting van een de
finitief Europees visserijbeleid dat
in een speciale raad op 24 oktober
en 25 oktober in Luxemburg tot
stand gebracht zal moeten worden.
De Europese landbouwcommis
saris, de Deen Finn Olav Gun-
delach, zegde de landbouwminis
ters gisteren toe, dat hij voor de
speciale raad in oktober voldoende
"gespreksstof' gereed zal hebben
in de vorm van een document. Maar
of er dan al een blauwdruk voor het
geheel van het beleid gereed zal zijn
is de vraag. "Men mag geen wonde
in Europa wordt nu al langer dan
een jaar over een Europees vis
serijbeleid gekibbeld. Al voor de
zomervakantie van vorig jaar
kwam de toenmalige landbouw
commissaris, de Nederlander ir.
Pierre Lardinois, met plannen. Het
tot stand komen van een beleid is
tot dusverre stukgelopen op Britse
en Ierse onwil. De Britten wensen
rond hun kusten aanzienlijke delen
"Europese zee" voor zichzelf te re
serveren (tot vijftig mijl evenals de
Ieren.
Wat de haring betreft is de Euro
pese commissie, het "dagelijks be
stuur" van de EG, van mening dat
ook volgend jaar en het jaar daaop
geen vangsten in de Noordzee mo
gen plaatsvinden om de haring de
kans te geven zich weer (tot onge
veer een miljoen ton) te vermenig
vuldigen. Het Nederlands stand
punt is altijd geweest, dat enige
vangst toegestaan moet blijven. De
Denen delen die opvatting.
ARABISCHE WERELD:
Vance verklaarde dat de door Israël
gestelde voorwaarden "niet zijn be
sproken met de Sovjet-Unie (sa
men met de V.S. voorzitter van
"Genève") en met de betrokken
partijen."
Fahmi wees er nogmaals op dat de
PLO is erkend als rechtmatig ver
tegenwoordiger van het Palestijnse
volk.
BEIROET/NEW YORK/WASHINGTON (UPI/Reuter) -
De Arabische wereld ziet geen wezenlijke doorbraak in het
Israëlische regeringsbesluit om akkoord te gaan met be
perkte Palestijnse deelneming aan de Geneefse vredes
conferentie over het Midden-Oosten.
Volgens Israël zouden er Pales-
tijnen zitting mogen hebben in een
pan-Arabische delegatie. Deze pa
lestijnen zouden echter niet mogen
optreden als of namens de Pales
tijnse bevrijdingsorganisatie
(PLO).
Het Arabische oordeel over deze Is
raëlische standpuntswijziging va
rieerde gisteren van een "tactische
manoeuvre" tot een "poging om de
hervatting van Genève onmogelijk
te maken".
De Egyptische minister van Ook de permanente PLO-'
buitenlandse zaken Ismail Fahmi, mer bij de VN, Zehdi Labib, keerde
in New York voor de VN-as- zich tegen wat hij ziet als een Is-
semblee, stelde dat door Israël aan- raëlische poging "tot het misleiden
vaarde formule zonder "werkelijke van de openbare mening, met name
betekenis" is, aangezien zij de PLO die in de Verenigde Staten."
nog steeds buitenspel zet. De Israëlische VN-ambassadeur,
Volgens Fahmi is er geen sprake Chaim Herzog, vertelde echter dat
van, dat de Arabische wereld - in hem in de wandelgangen "veel po-
welke vorm dan ook - naar Genève sitieve reacties" op de Israëlische
gaat als de PLO niet als deelnemer kabinetsbeslissing hebben bereikt,
wordt toegelaten.
Israël heeft het volgens hem doen
voorkomen alsof het kabinets
besluit van zondag werd genomen
conform een Amerikaans voorstel
om tot hervatting van "Genève,' te
komen. Fahmi zette daar vet
gedrukte viaagtekens achter. Vol
gens hem hebben de Verenigde
Staten dit niet aan Israël voorge
steld, althans niet in de vorm zoals
door Jeruzalem is gesuggereerd.
De Amerikaanse minister
Een Israëlische tank rijdt via een opening in het grenshek met Libanon terug naar eigen bodem.
BEIROET/TEL AVIV den van Libanon terugtrekken en
(DPA/UPI/AFP) - In Zuid-Libanon moeten de Palestijnse troepen zich
waar zich in de afgelopen elf da- terugtrekken tot op een afstand van
gen zware gevechten hebben afge- 15 kilometer van de grens tussen
speeld tussen Palestijnen en door Libanon en Israël. Geregelde Liba-
Israël gesteunde rechtse eenhe- nese troepen zullen deze zóne be
den, zwijgen de wapens. Door zetten en er voor zorgdragen dat er
Amerikaanse bemiddeling werd geen nieuwe gevechten uitbreken,
gistermorgen om tien uur plaatse- Enkele uren voor het bestand van
lijke tijd een bestand van kracht kracht werd, is er volgens berichten
dat volgens berichten uit Beiroet ui* Beiroet nog zwaar gevochten in
en Tel Aviv door alle betrokken Zuid-Libanon. Woordvoerders van
partijen wordt nageleefd. de Palestijnen gaven onomwonden
Krachtens dit bestandsakkoord te kennen dat er weliswaar
Het volksfront voor de bevrijding
van Palestina, de grote "bezielér"
van het zogenaamde afwijzings
front dat gekant is tegen elke door
onderhandelingen verkregen op
lossing van het conflict in het Mid
den-Oosten, liet echter in een
communiqué weten dat het in
Zuid-Libanon geen duimbreed zal
wijken. Wij zullen ons geen cen
timeter terugtrekken in Zuid-Li- SatfoAÏÏS^MteSte^Biko uit
het Bantoe-bestuur in brand en
bekogelden een aantal gebouwen
Samenwerking
tussen twee
persbureaus
ZAGREB (Reuter) - Het Joegos
lavische persbureau Tanjug en het
Cubaanse nieuwsagentschap
Prensa Latina hebben gisteren in
Zagreb een akkoord getekend voor
twee politiemannen gewond raak- nauwere samenwerking,
ten. De politie schoot terug en
doodde de neger.
Bij een huiszoeking die daarop
volgde, vond de politie een
hoeveelheid wapens. Twee man
nen, drie vrouwen en drie kinderen
die zich in het huis bevonden, wer
den meegenomen door de politie.
In het stadsgebied Dimbaza, in de
buurt van King Williamstown,
werd een zwarte jongen doodge
schoten door de politie. De agenten
openden het vuur toen een beto
ging tegen de dood van de zwarte
JOHANNESBURG (Reuter) - Bij
incidenten in Zwarte stadsgebie
den heeft de Zuidafrikaanse politie
twee negers doodgeschoten, zo
hebben politiewoordvoerders be
kendgemaakt.
In Soweto werd bij een vuurge
vecht een neger gedood en twee
blanke politiemannen gewond. De
schotenwisseling vond plaats toen
overheidsdienaren die „vermeende
terroristische activiteiten" onder
zochten, een huis in het bij Johan
nesburg gelegen stadsgebied om
singelden. Vanuit het huis zou het
eerst zijn geschoten, waarbij de
moet Israël zijn troepen uit het z
stand met de rechtse militie moge
lijk is, maar nooit met de "zionisti
sche vijand". Niemand, zo zeiden
zij, kan de Palestijnen het recht
ontzeggen hun strijd met Israël
voort te zetten.
Tot heden is het bestand alleen
door Israël officieel bekend
gemaakt. Toch hebben de Pales-
tynen wel te verstaan te geven dat-
zij voorstanders van een wapenstil
stand zijn. De Israëlische staatsra
dio wist te melden dat het bestand
een voorlopig karakter heeft. Het
Oeganda heeft ongeveer 150.000 moet de weg effenen voor onder
handelingen tussen Israël, Libanon
Syrië om tot een blijvende op-
banon want we zijn daar om het ge
bied en zijn bewoners te verdedi
gen, aldus het communiqué.
liep op geweldadigheden, aldus een
politiewoordvoerder.
De betogers staken de kantoren
Het contract voorziet ook in grotere
samenwerking tussen de twee bu
reaus en de persagentschappen van
niet-gebonden landen. Tanjug en
Prensa Latina zullen in het bij
zonder met elkaar samenwerken in
verband met een conferentie van
ministers van Buitenlandse Zakeh
van niet-gebonden landen, die vol
gend jaar in Belgrado wordt ge
houden, en een topconferentie van
niet-gebonden landen in het daarop
volgende jaar in Havanna.
De overeenkomst werd getekend
aan het eind van een bezoek van de
directeur-generaal van het Cu
baanse bureau, Gustavo Robreno
Dolz, aan Joegoslavië.
ADVERTENTIE'
buitenlandse zaken, Cyrus Vance NAIROBI (AFP)-President Idi Amin
bevestigde dat. De Amerikaanse boeren verdreven en wil op hun grond Palestijnen installeren,
bewindsman zei dat het Israëlische Nairobi vernomen uit Oegandese kringen, die nauwe betrekkingen
standpunt "niet precies overeen- derhouden met het bureau van de PLO (de organisatie voor de bevrijding lossing van het conflicMe komen,
komt met onze eigen denkbeel- van Palestina) in de Oegandese hoofdstad. Israël heeft het recht bij het op-
den"! Daarmee nam hij voorzichtig Een aantal Palestijnen zou reeds zeer vruchtbare ontruimde grond te laaien van de strijd opnieuw in te
maar niettemin duidelijk afstand Kigumba, 200 km ten noorden van Kampala, in bezit genomen hebben, grijpen.
van Israëlische persberichten Deze grond was hun in 1975 geschonken. De Libanese minister van Defensie
waarin was gesuggereerd dat de re- De van hun grond verdreven boeren en hun gezinnen zouden dakloos zijn en Buitenlandse Zaken, Foead
gering Begin was ingegaan op en honger lijden. Zij maken deel uit van de stam der Kikuyu's. Oegandese Boetros, bevestigde gisteravond in
concrete Amerikaanse voorstellen, militairen zouden de Palestijnen beschermen. Beiroet dat het bestand in Zuid-Li
banon wordt nageleefd.
Boterhammen, broodjes, tosti's-
als ze eenmaal de smaak te pakken
hebben, weten ze niet meer
van ophouden. Lonken
naar paling.
Dwepen met
garnalen. Knipogen
naar een stevig lekkerbekje. Ver
kikkerd op een sappige vissalade.
Smachten naar sardines of
pilchards. Verrukt van 'n moot
gebakken schelvis. Gek op
gerookte haringfilets.
Weg van 'n heerlijke
Hollandse Nieuwe. Tja, als ze
eenmaal de smaak te pakken
hebben, weten ze niet meer van
ophouden. En geef ze eens ongelijk.
Doe meer met vis, omdat 't zo lekker is. <4jf
Produktschap voor Vis en Visprodukten, Javastraat 2b, Den Haag.
Een betrekkelijk kleine glim
mende metalen bal van 58 cm
diameter voorzien van vier
lange als voelsprieten uitste
kende antennes en met een ge
wicht van 83,6 kg trok in de
nacht van 4 oktober 1957 een
lichtend, alleen door ster
renkijkers waarneembaar
spoor langs de sterrenhemel.
Tijdens de eerste omwenteling om
de aarde bracht de Russische
geleerde prof. Anatoli Blagon-
rawow in de Russische am
bassade in Washington een
toast uit op het Amerikaanse
Vanguard-project, dat beoogde
een kunstmaan te lanceren m
het kader van het Internatio
nale Geofysische Jaar. De di
recteur van dit project dr. John
Hagen had zojuist een nogal
zelfverzekerde en bombastische
voordracht gehouden over het
Amerikaanse voornemen om
binnenkort het ruimtetijdperk
in te luiden.
Even later kreeg Blagonrawow
een briefje toegespeeld van een
ambassadelid, waarna hij zeer
emotioneel mededeelde, dat
Rusland zojuist de eerste
kunstmaan had gelanceerddie
op enkele kilometers hoogte (om
nauwkeurig te zijn 229 tot 946
kilometer) rond de aarde cir
kelde. Daarmee was het ruimte
tijdperk nu twintig jaar gele
den ingeluid. Niet door Ame
rika maar door Rusland.
Grotere consternatie dan bij het
Amerikaanse gezelschap in de
Russische ambassade kan men
zich niet denken. Een ontzetting
die zich in de uren daarna als
een banjir over de wereld
stortte. Amerika, het land van
de ongekende mogelijkheden en
gerenommeerd technologisch
pionier van de mensheid, was
in de ruimte geslagen door de
technologisch als tweede of der
derangs gedoodverfde Sovjet-
Unie. De adelaar op z'n num
mer gezet door de beer
De invloed van deze Russische
stunt op de Amerikanen en op
het oordeel van het Westen over
de Russische technische poten
tie is onvoorstelbaar groot ge
weest.Vooral toen de Russen het
VI
niet bij het eerste succes lieten
maar in korte tijd ook de
Spoetnik II en III lanceerden,
waarin het hondje Laika de
ruimtedoop onderging om na
een verblijf van een week in de
ruimte de geest te geven. Laika
was de voorloper van de tegen
de honderd mensen die nadien
een ruimtevlucht hebben ge
maakt,van wie velen twee, drie
of viermaal.
Pas op 1 februari 1958 slaagde
Amerika er in een ruimtesonde
te lanceren, niet een Vanguard
maar de Explorer 1de ontdek
ker van de Van Allen stralings-
(P. Bok)
gordels, welke satelliet nog
steeds om de aarde wentelt.
Ook politiek betekende de eerste
Spoetnik geweldig veel voor de
Russen juist in een tijd dat de
strijd tussen de twee grote we
reldmachten zich toespitste op
de gunst van de derde wereld,
waar de Russen al op kracht
van verraad door Claus Fuchs -
dus niet op eigen kracht - het
succes had geboekt van de con
structie van een atoombom. De
Spoetnik bevestigde dat Rus
land die atoombom ook zou
kunnen afleveren
Merkwaardig is dat de Russen
faalden in een volledige uitbui
ting van hun voorsprongook al
boekten zij in de ruimte pri
meur na primeur: de eerste
menselijke vlucht van Gaga
rin nog nauwelijks vier jaar na
de Spoetnik), de eerste vrouw in
de ruimte, de eerste meermans-
vluchten in één of in meer cap
sules, de eerste ruimtewande
ling buiten een capsule, de
eerste treffer op de maan en de
eerste foto's van de ach terkant
van onze natuurlijke satelliet
etc. etc.
De Amerikanen onder leiding
Zo stond de spoetnik I in 1967 in Belgrado geëxposeerd.
van de raket-fanaticus van
Duitse herkomst Von Braun
wierpen zich op een technolo
gisch veel meer belovend prog
ramma van m iniaturisering en
precisie dan de Russen, die het
voo-rnamelijk op een initieel
grotere brute lanceerkracht
hielden.
Getuigenis daarvan was de op
roep van president John F.
Kennedy van 25 mei 1961, ruim
een maand na de eerste vlucht
van Gagarin, om de activitei
ten er op te richten dat Amerika
als eerste land binnen tien jaar
een mens naar de maan zou
sturen en behouden naar de
aarde zou terughalen. Feitelijk
had Amerika toen de wedloop
in de ruimte al gewonnen en ze
ker ook de race naar de maan.
Het was een uiterst gedurfde sug
gestie van Kennedy, die echter
bleek te werken als katalisator
voor een centrale aanpak van
het technologische probleem dat
nog tezeer traumatisch ver
stoord werd door de ver
schillende krijgsmachton
derdelen waaraan de raket
techniek toebedeeld was. Reso
luut werden alle twisten en ri
valiteit terzijde gesteld, waar
door Armstrong en Aldrin in
juli 1969 de eerste mensen wer
den die op de maan rondliepen,
dwz op een ander hemel
lichaam dan de wieg der mens
heid, de aarde.
Tot dusver - twintig jaar na de
eerste Spoetnik - zijn het het
twaalf geweest, allen Ameri
kanen.
Rusland heeft tot de laatste dagen
voor deze revanche van Ame
rika nog getracht, iets van de
glorie van dit moment in 1969
weg te nemen door als eerste
maan-materiaal naa r de aarde
te brengen door een onbemande
robot maar de poging mislukte
jammerlijk. Rusland was
daarmee definitief zijn voor
sprong van nu twintig jaar ge
leden kwijt, hoewel het thans,
nu de ondernemingen op
ruimtevaartgebied zover uit
een liggen, moeilijk is om van
een wedloop te blijven spreken.
Er zijn sinds die gedeukwaa rdige
vierde oktober 1957 tegen de
tweeduizend ruimtevoertuigen
gelanceerd. Het grootste aantal
door de Russen, o.m. in de zeer
gevarieerde maar onder één
naam gerangschikte Kosmos-
serie. Naast Russische en Ame
rikaanse zijn er onder die paar
duizend sondes ook enkele
tientallen van "kleinere"
ruimte-m ogendheden, zoals
Frankrijk, Italië, Engeland,
Japan en communistisch
China.
Dit alles gebeurde niet alleen in
een soort prestige-slag maar
ook met een nuttig effect voor de
mensheid op aarde.
Wie zich afvraagt of de honder
den miljarden, die in Oost en
West zijn besteed aan de
ruimtevaart, wel goed besteed
geweest zijn in het licht van de
behoeften van de mensheid op
de aarde zelf hoeft voor een po
sitief antwoord slechts te den
ken aan de miniaturisering bij
veel industriële produkten
waarvan vooral de medische
instrumentatie van de gezond
heidszorg profiteert. Voorts
aan de verbeterde mate
riaalcontrole bij de industrie,
aan de wereldwijde directe
communicatiemiddelen voor
televisie, telefoon en telegrafie,
aan de weer-satellieten wier
gegevens als miljarden hebben
opgebracht, aan de opsporing
vanuit de ruimte van erts- en
waterbronnen voor de mens
heid, aan de ruimtelijke navi
gatiesystemen, aan op-
voedings- en ontwikkelingspro
jecten voor de derde wereld via
kunstmanen en aan de ontwik
keling van nieuwe voedings
waren en conserveringssyste-
Dit alles, maar vooral ook aan de
zeer voorzichtige verbroede
ring tussen Oost en West die een
eerste aanzet kreeg in het ge
combineerde Apollo-Sojoez-
project van juni 1975. Boven
dien wordt het dank zij de
ruimtevaart binnenkort waar
schijnlijk mogelijk het grootste
menselijke probleem op de
aarde van vandaag, de ener
gievoorziening, tot een oplos
sing te brengen.
Terwijl w>j dit schrijven zijn er.
sinds kort opvolgers van de
eerste Spoetnik, de Ameri
kaanse Voyagers I en II,op weg
naar de buitenplaneten van
ons zonnestelsel die een op
dracht meekregen voor een on
derzoek vanruim twintig
jaar, dezelfde tijd die thans in
het ruimtetijdperk is verstre
ken.
Nog nooit heeft een nieuwe tech
niek van de mensheid zich op
een zo voortvarende wijze ont
wikkeld. Men kan zich niet
voorstellen, waartoe dit alles
over nog eens twintig jaar ge
leid zal hebben
