Strindbergs 'De Vader' maannemelijk melodrama PAR ADI JSEI LAND TMIFEIL DINSDAG 27 SEPTEMBER 1977 VARIA PAGINA 21 ;o Harlingen is een mooi gecon serveerd oud stadjewaarover burgemeester De Haantijdensde Vesldijkwandeling na afloop van de uitreiking van de Anton- Wachter-prijs waarover ik u gis teren al verteldeopmerkte: ,Zo'n stadje heeft meer zorg nodig dan de gemiddelde vrouw". Om er achter te komen of hij inderdaad met kennis van zaken kon spre ken heb ik hem beleefd gevraagd of hij met een gemiddelde vrouw was getrouwd, maar toen bleek dat hij meer had gesproken van uit zijn kennis van het stadje Harlingen. Ik ben altijd wel gevoelig voor dat soort historische wandelingen lajigs geboortehuizen en pleister plaatsen van beroemde lieden. Eerst kwamen we langs de Zuid-Oostersingel 35, de ouder lijke woning van Simon Vestdijk, vanwaar hij Anton Wachter in Terug naar Ina Damman" zijn bijna dagelijkse wandeling naar de Rijks Hogere Burgerschool liet maken. Weliswaar langs straten, grachten, parken en havens met gefingeerde namen in het even zeer gefingeerde .fiahringen" maar toch zo duidelijk beschre ven dat het geen moeite kost ze te traceren: dit is het huis, dit is de muur, etcetera. Hier liggen zijn honderdduizen den voetstappen, denk ik dan, weliswaar onzichtbaar en over woekerd door miljoenen voetstappen i>an anderen, maar eens, misschien over vijfhonderd jaar, zal er een footprinter worden uitgevonden waarmee de afdrukken van Simon Vestdijks kinderschoentjes tussen die mil joenen andere feilloos uitgevist kunnen worden, en zelfs zicht baar gemaakt, zodat onze naza ten zijn spoor door het stadje dan nog beter en nauwkeuriger kun- volgen dan wij, die ons moe ten behelpen met zijn aanwij- zingen in de Anton-Wachter-n Scheersalons Het merkwaardige is, dat Vest dijks geboortehuis in de Voor straat 61a, het huis in Lanen 82, waarin hij zijn kleuterjaren doorbracht, en het huis aan de Zuid-Ooster Singel waar hij als jongen woonde, geen uiterlijke kentekenen van hun beroemde ex-bewoner dragen. Er is nu het beeld van Anton Wachter.de stad Harlingen heeft de tweejaarlijkse Anton-Wachter-prijs ingesteld, maar een drietal gevelstenen kon er tot nu toe niet af. Hoe komt dat? Bestaat er een haat-liefde-ver houding tussen Harlingen ener zijds en Vestdijk en zijn werken anderzijds? Feit is dat Vestdijk, de „kluizenaar van Doorn",na de oorlog nooit meer in Harlingen is teruggeweest. En natuurlijk wa ren zijn beschrijvingen van Hae- lingen, pardon Lahringen, en haar inwoners niet altijd even vleiend. De laatste zin in een on gepubliceerd „apocrief roman fragment" over Harlingen voor Meneer Visser's hellevaart", dat op de tentoonstelling Jeugd als bouwstof in het werk van Vest dijk" in het Hannemahuis in Harlingen te zien valt, luidt al dus: ,JLahringen telt zes kerken, geen enkel bordeel, en zeven scheer salons". Alleen goedgeschoren Christenen zullen hierin een posi tieve beschrijving van hun stad E, G, of T? Op die tentoonstelling, die tot stand kwam met medewerking van het Nederlands Letterkundig Museum, staat ook een oude schrijfmachine van Vestdijk, die uit de verzameling van W.F. Hermans komt. Ik heb een blaadje uit mijn notitieboekje gescheurd, het in de schrijfmachine ge draaid,en heb er op getikt: „Dit is de schrijfmachine van Simon Vestdijk, betikt door Nico Scheepmaker"Ik moest dat half op de tast doen, omdat de letters op de meeste toetsen er afgesleten waren. Het lint bleek bovendien uitgedroogd, zodat het getikte nauwelijks te lezen valt. Ik zal dat papiertje als een kleinood bewa ren maar ik deed het eigenlijk om een oude anekdote te controleren. Jarenlang zou de 'e' op Vestdijks schrijfmachine geweigerd heb ben, zodat hij alle 'e-tjes' in zijn manuscripten met de pen moest invullen. Maar op een vel getikte kopij van ,JDe andere school" in een der vi trines zag ik dat niet de 'e'.maar de 'g' niet gepakt had en steeds met inkt had moeten worden in gevuld. Ik vroeg aan Vestdijks weduwe,Mieke Vestdijk-Van der Hoeven, of die anekdote nu de 'e' of de 'g' betrof. Zij wist niet beter of het was de 't' geweest, maar voegde er meteen aan toe dat zij niet al zijn schrijfmachines had meegemaakt. Controle van de aanwezige schrijfmachine en de door mij getikte regels, leerde in derdaad dat de 't' geheel ontbrak: hij bleek van het armpje afgebro ken te zijn. Geïmponeerd ging ik mijns weegs. Een veel schrijvende veelschrijver heeft mij nooit enig ontzag ingeboezemd, maar een veelschrijver die 4 procent van zijn materiaal het alfabet) moet missen dat moet toch wel een groot man zijn geweest. NICO SCHEEPMAKER |NI5MEGEN - Toen de Zweed lAugust Strindberg in 1887 zijn a „Dé vader" schreef in de jbuurt van het Bodenmeer, stonden rschillende wissels verkeerd. Onder de indruk van Bismarck, de Duitse officieren, de goesting van de Beiers, spanningen met zijn vrouw Siri over opvoedingspro blemen onder meer, maar ook over door haar geconsulteerde IZwitserse arts en kinderlijke ja- lloezie ten aanzien van zijn con- ent Ibsen schreef hij het drama „De vader". Met de oogkleppen op van zijn ingeboren wantrouwen dat leen scherp en objectiverend zicht lop de werkelijkheid moest ontbe- De jammerklacht van een slach toffer dat ongecontroleerde ge- Ivoelens de vrije loop liet. „De va- Ider" is zeker nu in zijn eenzijdig heid een aan het belachelijke gren- jzend melodrama. Na de Haagse Comedie in 1962 jkwam Theater dit weekeinde met een presentatie van dit stuk vol twijfelachtige voorkeuren van de schrijver van „Dodendans". Het is hoogstens nog interessant als een kijk op „het geval Strindberg". Het programma doet een poging om diepte te geven aan „De vader" met een verhandeling over „vader- recht" en „moederrecht" en de ogenschijnlijke betekenis van het werk om te draaien met een „diepduiding", maar dat doet. on danks al die veronderstelde dub bele bodems, aan de simpele in stelling van het drama zelf niets af. De een week geleden aangetreden Hedda Gabler had door Ibsens nuanceringen boeiender antago nisten dan de door de feeks Laura belaagde ritmeester. De vraag van het vaderschap is een kleine eeuw later door verruimde eer- en fatsoenscodes niet meer zo'n dwingende en daardoor ver schuift het accent van „De vader" zich automatisch naar de machts strijd tussen man en vrouw. Naar folkloristische traditie het Scan dinavische gezelschapsspel bij uit nemendheid. De theaterman Strindberg heeft zeker wel wat op vallende middelen in huis (achter grondgeluiden o.m.), maar regis seur Ger Thijs slaagde in zijn Strindbergpassie ditmaal niet bij zijn scenische kwaliteiten dit te eenzijdige familiekrakeel over de streep der aannemelijkheid te trekken. Dat ondanks een mooie contrastkleding van Tom Schenk, die licht en donker tegenover el kaar zette. Bernard Droog leek nogal moeite te hebben zich uit een menselijke nuchterheid los te ma ken. Elisabeth Andersen kon beter overweg met de kille afstandelijk heid, die pas ontdooit als zij weet te triomferen. Het stuk wordt zater dagavond 22 november opgevoerd in de Leidse Sachouwburg. Piet Ruivenkamp Galerie De Poort, Herensteeg 11. Ten- istelling "Leidse impressionisten en het landschap". Geopend di. I 13-17.30 uur, do. ook v i19-21L LAK-foyer, Levendaal 150. Tentoon stelling Bill Potter - tekeningen. Geopend t/m 14 okt., ma. t/m vrij. van 19-17 uur. Galerie Kerkdam, Lange Kerkdam 113, Wassenaar Tentoonstelling Thy s Mauve olieverfschilderyen. Geopend van 3 tot 25 sept woe. t m za. van 10-16 uur. di. ivan 14-20 uur. Rijksmuseum van Oudheden (Rapen burg 28). Wefkd 10 uur voorm.-5.uur nam. zondag 1-5 uur nam. Galerie JA, Sportfondsenbad, Wassena ar. Tentoonstelling Hugo Licbe - gewas sen tekeningen, gouaches, Andries Fre- denks - zwart-wit illustraties, Jan Bern- hard Meinen - diverse technieken en Kees de Kruvff - kleinplastieken in brons. Geopend van 8 tot 25 sept., do. t/m zo. van 10-17 uur, woe. van 20-22 uur. De Lakenhal, Oude Singel 28-32. Ten toonstelling Herman Gordijn - schilderi jen. Geopend van 9 sept. t/m 23 okt., dag. van 10-17 uur, zo. van 13-17 uur (3 okt0 van 10-12 uur). Galerie Kenosis. Oude Vest 53 Tentoon stelling Vine Snoek - schilderijen en ke ramiek. Geopend di t/m do van 12-16 uur, 's avonds van 19-21 uur, brede 15 okt Museum voor Volkenkunde, Steens traat 1. Tentoonstelling „Taal en teken binnen Chinese muren". Geopend, ma t/m za van 10—17 uur, zon-en feestdagen van 13-17 uur. tot 15 februari. 1978. Galerie Van der Vlist, Botermarkt 3. Tentoonstelling Peter Siccema - schil derijen en Martijn Vergouw - tekenin gen. Van 3 tot 30 september. Geopend di. 1 10-17 i do.1 bronsplastieken, Jose Calsina - tekenin gen en etsen. Geopend tot 16 nov., vr., zat. en zo., van 14-18 uur (andere dagen na tel. afspraak). Galerie De üude Rijn. Oude Rijn 40. Tentoonstelling Paul Schro-Biltgen - olieverfschilderijen. Geopend tot 26 okt., woe. t/m zat. van 12-17 uur, do ook van 19-21 uur. Academiegebouw, Rapenburg 73. Ten toonstelling Bruno J. de Klerk - schilde rijen en tekeningen. Geopend van 26 sept. tot 14 okt dag. van 9-18 uur en 19- 22 uur (zat. en zo. gesloten). Galerie-Bibliotheek, Luifelbaan 1, Was senaar. Tentoonstelling J. G. M. Delf- gaauw - Rietpentekeningen. Geopend van 3 tot 29 sept., openingstijden van de bibliotheek. Pulchri Studio, Passage 10, Oegstgeest. Tentoonstelling Nel Beekman - grafiek. Geopend dagelijks Van 10-16 uur (zo. ge sloten), t/m 29 sept.'. ■IÖUWÖ 21 september 1977 Honderd jaar geleden stond in de krant: - Een der voornaamste maga zijnen van goud- en zilverwer ken te Rotterdam is het slach toffer geworden van eene be hendige oplichtster. Een meisje van ongeveer 20 jaren was in het magazijn bericht komen brengen, dat zekere familie in de Jonker Fransstraat ver langde. dat men haar eenige trouwringen en gouden dames- kettingen zoude zenden, maar het moest tusschen 6 en 7 uren. Een bediende van het magazijn werd op het bepaalde uur naar het bovenhuis gezonden met een pakje met vier gouden trouw ringen en zestien gouden da meskettingen ter waarde van f1100. Toen hij aan het perceel kwam, werd hem dadelijk geopend door het meisje, dat aan het magazijn was geweest. Zij verzocht hem even te wach ten totdat de familie een keus had gedaan. Even later kwam een dametje naar beneden, in een mantel gehuld en met een hoed op, dat den bediende in het reeds donkere portaal voorbij schoof. Om kort te gaan: het bleek achteraf hetzelfde meisje te zijn, dat zich snel had aange- Vijftig jaar geleden: - In Goya, in het Noorden van Argentinië, is de galerij van een bioscoop ingestort terwijl de voorstelling aan den gang was. Zeventig personen, voor het meerendeel vrouwen en kinde ren, zijn bij deze ramp om het leven gekomen. - In Yokohama, Japan, heeft een razzia onder communisten plaats gehad. Veertig schepen werden doorzocht en eenige honderden personen, onder wie een aantal Russen, werden gearresteerd. Ook in Korea zijn scherpe maatregelen tegen de communisten genomen. KLEINE VAART Cornelis Broere 26 v Rotterdam nr Havre Daniel pass 26 Humber nr Seaham Dutch Faith 25 te Amsterdam Dutch Glory pass 26 Corsica nr Pc Dutch Master 25 v Rotterdar Mare Bonum 24 te Rotterdar Mare Silentum 24 v Rotterdai ir Shell- s 24 Falls nr Pooie GROTE VAART Acmaea 24 v Shellhaven nr Stcnlow Acteon 24 v Bahrain nr Townsville Amersfoort 24 v Genua nr Marseille Amstelburcht 26 250 n Djibouti r istoteles 23 v Baltirr Diogenes 23 v Guayaquil nr Callao Dione 24 500 ozo Colombo nr Mena al Ahmadi Dordrecht 24 rede Gdansk Eemsborg 24 v Delfzijl nr Mantyluoto Esso Europoort 24 150 no Durban nr Wilhelmshafen Freetown 24 v Middlesborough nr Apapa Hollandia 24 te Port of Spain Idefix 24 70 no Dubai nr Bilbao Kellatia 24 te Singapore voor orders Maasbree 24 25 no Grande Comore nr Durban Macoma 24 60 o Port Elizabeth nr Le Havre Mam Lloyd 24 v Colombo nr Suez Mercunus 23 v Richmond nr Bremen Moordrecht 24 te Paranagua Neder Elbe 24 rede Port Said Nedl'oyd Dejima 24 te Hamburg Nedlloyd Delft 24 170 w Penm nr Port Kelang Nedlloyd Houtman 25 v Rotterdam Nedlloyd Fukuoka 24 rede Cotonou Nedlloyd Karakorum 24 v Khor- Nedlloyd Kingston 26 ten anker Co lombo Nedllyd Kyoto 24 v Port Said nr Jeddah Nedlloyd Loire 24 v Palembang nr Be- Nedlloyd Marne 24 300 nnw Chagos nr Mahe Nedlloyd Merwe 24 te Rotterdam Nedlloyd van Diemen 24 te Manila Neptunus 26 te Curagao Pericles 23 v Bremen nr Antwerpen Rijn borg 23 v Lu beek nr Halmstad Scherpendrecht 24 v Nordenham nr Port Kamsar Straat Fremantle 24 v Belawan nr Port Straat Futami 25 te Hongkong Straat Johore 25 te Hongkong. Straat Luanda 24 300 w Djakarta nr Sin gapore Straat Luzon 24 v Bombay nr Colombo Straat Nagasaki 24 v Takoradi nr Lagos Thameshaven 26 290 n Madeira nr Ant- 23 v Rotterdai Trident Rotterdam 24 te Maracaib Wonosobo 24 te Ilo Zaankerk 24 180 o Aden nr Suez PANDA EN DE SPORTMEESTER 71-138 Joris was er in geslaagd, uit het Sportpaleis te komen zonder ontdekt te worden, en nu haastte hij zich het winkeltje binnen waar men weddenschappen boekte. "Ik kom even afrekenen," sprak hij. "Ik had ingezet op de jonge Pam, die een op honderd staat. Welnu - hij is winnaar van de Voorronde "Een ogenblikje," zei de bediende "Ik heb juist het Stadion aan de telefoon, om de uitslag officieel te horen." M-maar ik heb persoonlijk de winnaar binnen zien komen, en hem de eerste prijs gegeven!" riep Joris verblekend uit. "Dat is toch of ficieel genoeg?! Waarom nu toch dat getreuzel?! De ander legde rustig de hoorn weer op de haak, en glimlachte "U moet even wachten," sprak hij. "Er is een klacht over de winnaar Pam binnengekomenHij wordt er van beschuldigd dat hij een pep middeltje heeft gebruikt." VIS-RAGOUT Snijd 600 g visfilet (schelvis of kabeljauw) in grote dobbelstenen, besprenkel deze met troensap en laat ze zo min. staan. Schil ruir kg aardappelen (geen stukkokers) en snijd ze eveneens in grote dob belstenen. Snipper 50 g ontbijtspek en 1 uitje Fruit spek- en uisnip pers in 2 eetl olie licht goudgeel en roer er dan eetl tomatenpuree door, 1 theel basilicum, 2 theel paprikapoeder, snufje nootmus kaat, en zout en peper naar smaak. Giet er 2 dl heet water bij, roer door voeg de aardappel blokjes toe. Leg deksel op de pan en laat 1 min. sudderen. Roer niet meer in. Voeg de visblokjes toe laat het geheel pruttelen tot aardappel en vis j WINA BORN A£/\I<XC>, JE HEÊT V TUSSEM WA/MUE?, JE -HESr AL do 'A kAAP' $E(BJEA> MAAC WK ^BSTUUCLP, -JE VUUR. £jE/7AAfcP- A BE/JT" irEPOK i/evjESTEAD vAoJ V&tPUCHT BPIÊI/&M SCHRgvEAi FRED BASSET De avonturen van Jommeke \//ewe/ /omperik, wat nu Zc/zo fiat papmanneke is A/er aan boordFn d/'e zwarte snerthond, die aar/gek/eeddepa/jas.h/J was't d/'e weer met de worst aan de haai ging.' /k houd u in de gaten, Jommeke. /A heb nude kans m/j te wreken. Tuvee- maai overwon h/j m '/j. kei fortuin van gravin Groen vijver kaapte hu voor m 'n neus weg en dan de schat van zeerover bonderwater. M- y fiu ze/k zegevieren.' CAMERA. "Jaws", dag. 7 en 9.30 uur 1'. Kindermatinee: "Dik Trom knapt he Nachtvoorstelling: "Herz aus Glas," vr. LUXOR: "The Exorcist II, The Heretic," dag. 2.30,7 en 9.15 uur, zo. 2.15,4.30. 7 en STUDIO: "Cadaveri Eccellenti," dag 2.30, 7 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur. 16 LIDO I "Soldaat van Oranje," dag. 2.30 uur. 16 jaar LIDO II: "Fist full of dollars." dag. 2.30,7 15 uur. zo ook 4 45 uur 16 jaar. LIDO III "Turks Fruit," dag. 7 en 9.15 16 jaar. ermatinee "Donald Duck goes Ongevallend ïenst ziekenhuizen Leiden Ongevalleiidienst elke.dag Academisch Ziekenhuis behalve van dinsdag 1300 uur tot woensdag 13 00 yur (Diacones- rijdag 13 00 uur tot za- abeth-ziekenhuis). Bezoekuren ziekenhuizen Diaconrssenhuis: Middagbe/oekuur 13 45-14 30 uur. Avond bezoek uur 18.^0-19 30 uur Kin derafdeling dagelijks van 14.00-19.00 uur alleen voor ouders zondag 14 00-15 00 uur voor overige familieleden Kinderen beneden 14 jaar hebben geen toegang op kinderafdeling ook Sint Elizabeth-ziekenhuh REX: "Sex-rc behalve za. i .ok 4 30 uur 3e KLASSE: Vu 14.00-14 45 uur Kraamafdr ling ssenen dngelyks van •an 1830-19 30 uur g van 11 15-12.00 uur ..htgenoot) van 15 00-16 00 van 18 30-19 30 uur Laatste kwar- in middag- en avondbezoek ba. Kinderafdeling: dag van 15 00-1 2e KLASSE: Volwassenen dagelijks 11 15-12 60 uur en van 14 00-14 45 uu vgn 18 30-19 30 uur Kraamafdellng: dag van 11 15-12.OOuur (alleen voor echtgenoot) van 15 00-16 00 uur en van 18 30-19,30 uur. Babyshow laatste kwartier van middag- en avond- Academisch-Ziekenhuis Voor alle palienten (behalve kinderen) zijn de bezoekuren als volgt: Elke dag: 14 15-15 00 uur. 18 30 19.30 uur. Voor de prematurenafdehng gelden dt volgende bezoekuren (alleen voor ou Bezoek aan ernsuge patiënten Wryineer voor ernstige patiënten dooi- lopcnd bezoek wordt toegestaan kan de hoofdverpleegkundige hiervoor spe ciale kaarten verstrekken. Bezoektijden K\ndêrklimek: Dagelijks Bezoektijden kinder Afdeling: Elke dag: 14 15-15.00 uur. 18.-30-19 00 uur. Alphen aan den Rijn Rijnoord: le en 2e klas 11-11 30. 13.30 14.15 en 18.30-19 30 uur; 3e klas 13 30- 14 15 en 18.30-19Ü0 uur, Kraamafdeling 13 30-14 15 uur alleen voor echtgenoten 19-20 uur. Kinderafdeling 15-15 30 uur alleen voor ouders 18-18.30 uur. 18 30-18 -f5 uur Zaterdag en zondag 14.45 15.00 uur. jel.uidshinder Schiphol Klachten over geluidshinder van vlieg verkeer van en naar Schiphol kunnen dag én nacht worden gemeld bij het in- förtnatiecentrum Geluidshinder Schio hol (020*175000)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1977 | | pagina 21