'Een acteur alléén
vaak boeiender dan
grote toneelgroep'
i
f/RAll prggrmmm
Stemmige expositie in Wassenaars JA
(|^)ifandaaq...
TVmöfgm
toegelicht
VLAAMSE SOLO-ACTEUR DIRK CELIS:
Voorstelling
in het LAK
WOENSDAG 21 SEPTEMBER 1977
WASSENAAR - In de „chlo-
rierijke" omgeving van het
zwembad in Wassenaar ligt de
galerie JA, die in de voormalige
kleedhokken van het bad kunst
aan de man (soms ook zwemmer)
probeert te brengen. Een niet ge
heel ideale plaats zou men den
ken om kunst ten toon te stellen.
Wie verwacht er nu tussen bad
pakken en ander zwemgoed een
hartveroverend oliedoekje? Toch
is de galerie er wonderwel in ge
slaagd de ongemakken van de
ligging weg te nemen door ex
posities te houden die het water-
geklots geheel doen vergeten.
Ook de huidige tentoonstelling is
daar een voorbeeld van. Van
kunstenaars, te weten Kees de
Kruyff, Hugo Liebe, Andries
Frederiks en Jan Bernhard Mei-
nen tonen er hun creaties uit
eenlopend van bronsplastiekjes
tot pentekeningen. Bij bin
nenkomst van de galerie vallen
meteen de vier grote knalblauwe
doeken van Jan Bernard Meinen
op. Blauwe vegetatie, op een zeer
suggestieve en direkte
Eén van de suggestieve penteke
ningen van Jan Bernard Meinen in
galerie ,JA".
geschilderd, overwoekeren bor
dessen en Kurhaus en komen in
zo'n witte omgeving als de galerie
uitstekend tot hun recht. Ver
wachtingsvol zoek je naar andere
doeken van Bernard Meinen
maar dan blijkt dat hij voor het
merendeel pentekeningen
maakt. Vogels, speciaal uilen,
zijn in architecturale zettingen
weergegeven op een zodanige
manier dat het lijkt alsof ze na
derend onheil verkondigen. Ook
in deze pentekeningen is een
sterke suggestieve kracht aanwe
zig. Geheel anders is dit met de
houtskooltekeningen van An-
dreis Frederiks. Niet door dp
strakheid van uitvoeren zoals bij
Meinen maar door een soepel ge
bruik van het houtskool weet
Frederiks portretten te maken
die meteen boeien. Snel opgezet
in forse lijnen krijgen de portret
ten door deze manier van werken
een extra dimensie die een nog
betere uitdrukking van de toch al
markante hoofden van de afge
beelde personen tot gevolg heeft.
De gouaches van Hugo Liebe
hebben alle betrekking op de
scheepvaart. In stemmige
blauwgrijze tinten varen sküts-
jes, tjalken, klippers en andere
boten over het beeldvlak heen en
weer. Ook de havens hebben zo'n
typisch blauw mistig zeesfeertje
over zich.
Van een even fijne kwaliteit als
deze gouaches zijn de vele kleine
bronsplastiekjes van Kees de
Kruyff. Vooral de groep „Het
Kaartspel" is van een uitzonder
lijk gehalte. Zij valt zëlfs op al
lerlei verschillende manieren
samen te stellen.
Jurriaan van Kranendonk
LEIDEN/Hilversum - Hoe je het ook wendt of keert: Jukebox 2008 was een zeer goede
theaterproduktie, waarin Herman van Veen ondubieus bewees, dat hij ook als toneel
schrijver over capaciteiten beschikt. In dit volkstoneelstuk stonden o.a. Trudy Labij, Theo
Pont, Marlous Fluitsma, Fransjes Gelderblom, Caroline van den Berg en Dirk Celis. Dirk
speelde in Jukebox 2008" een wat wereldvreemde student, die zich met evenveel en
thousiasme in zijn toneelrol leek in te leven als de andere acteurs en actrices. Een gesprek
met hem, onlangs gevoerd in hotel Gooiland in Hilversum, leert echter, dat Celis zich toch
meer op z'n gemak voelt in solo-acteerprestaties.
Dirk Celis
Hij zegt veel bewondering te heb
ben voor een acteur als Henk van
Ulsen, die aangekondigd heeft bin
nenkort weer een solo-produktie
op de planken te brengen. Oogstte
LEIDEN - De Vlammse
Vlaamse Dirk Celis treedt mor
genavond op in het LAK-thea-
ter. Hij zal er hei solotoneelstuk
'Van de Rebellenclub' van Rob
Chrispijn vertolken. Het gaat
hier naar Celis zelf verklaart om
een proefvoorstelling, maar dat
hoeft uiteraard geen afbreuk te
doen aan de kwaliteit ervan.
Van Ulsen in het verleden veel suc
ces met „Dagboek van een gek" en
later met een toneelinterpretatie
rond het leven van de meester-ver-
valser Han van Meegeren, nu is Van
Ulsen van plan van de Russische
auteur Gogol het gegeven „Mijn
held Tjitsjikow" op de planken te
brengen. Bestaat het gevaar niet,
dat vooral Nederlandse theater-
gangers de Vlaamse acteur Celis
gaan vergelijken met de Neder
landse acteur Van Ulsen? Dit niet
in de laatste plaats, omdat Celis,
evenals Van Ulsen, in het verleden
gekozen heeft voor „Dagboek van
een gek" van Nicolaj Gogol. Beiden
hebben dit toneelstuk op de plan
ken gebracht met alle daaraan
bonden r
r Celis v
i dien.
Het orkest van de Belgische
opera heeft geweigerd de muziek
van Alban Bergs opera "Lulu" te
repeteren repeterenomdat twaalf
van hun collega's Britten en Ame
rikanen zijn die door dirigent
Maurice Huisman "illegaal" zou
den zijn aangenomen. Met "Lulu"
zou op 23 september het twee
maanden durende "Europalia-fes-
tival" in Brussel worden geopend
dat voornamelijk gewijd is aan de
Duitse cultuur.
Celis vindt, dat dat gevaar nauw
elijks bestaat, omdat hij nooit de
indruk heeft gewekt te proberen
Van Ulsen te imiteren, laat staan in
zijn dramatische expressie te
evenaren. Volgens Celis heeft Van
Ulsen het terrein, waarop hij toneel
maakt zo strak afgegrensd, dat het
gevaar van indentificatie niet aan
wezig is. Celis heeft op z'n éigen
wijze geprobeerd „Dagboek van
een gek" naar niveau te spelen en is
daar zeer redelijk in geslaagd. Na
tuurlijk is het „Dagboek" niet de
toneelpresentatie, waar hij het
meeste stof mee heeft doen op
waaien of waar hij de meeste pu
bliciteit mee heeft behaald. Die eer
viel ongetwijfeld het stuk „Cyriel
Verschaeve" te beurt. Vooral in
België Heeft het stuk over de col
laborateur de emoties hoog doen
opwaaien. De Rijkswacht moest
meermalen worden geroepen om
de orde en rust rond de voorstelling
te bewaren. De climax was de be
storming door de „Vlaamse Mili
tanten Orde" van het huis van de
auteur Bert Verhoye. Menwilde
voor elke prijs de opvoering van dit
stuk over de dichter-priester-col-
laborateur Verschaeve verhinde
ren. De directie van het „Inter-
Door
Bert Koekebakker
nationale Culturele Centrum" in
Antwerpen verbood zelfs een serie
voorstellingen om verdere ongere
geldheden te voorkomen. De ver
ontwaardiging was daarom in Bel
gië zo groot, omdat Verschaeve er
voor verantwoordelijk was, dat
20.000 Belgen naar het Oostfront
werden gezonden om het „Russi
sche gevaar" te bezweren. Dirc Ce
lis wil eigenlijk liever niet over die
periode in zijn toneelcarrière pra
ten. omdat hij er niet zulke prettige
herinneringen aan heeft. „Ik werd
min of meer door verschillende po
litieke stromingen misbruikt zon
der dat ik dat zelf wilde. Het waren
zeer tumultueuze voorstellingen,
waarbij het maar zelden voor
kwam, dat het publiek rustig naar
mij luisterde. Vaak werden er
spreekkoren in de zaal aangeheven
en er werd ook wel gevochten. Maar
'ik had mij voorgenomen om dóór te
gaan, steeds maar dóór te gaan en
niet te stoppen. Het roerige en on
beschofte deel uit het publiek heeft
het nooit van me kunnen winnen.
Zelfs als de spreekkoren mij het
overdragen van mijn teksten bijna
beletten ging ik door. En steeds
kwam ik als overwinnaar uit de
strijd. Mijn tekst moest gezegd en
dat gebeurde ook. Maar leuk was
het niet"
De op 7 april 1949 in de buurt van
Antwerpen geboren Belgische ac
teur Dirc Celis laat zich dikwijls re
gisseren door zijn goede vriend Mi
chel Lafaille
Rebellenclub
Ook bij de nieuwe theaterproduk
tie „Van de Rebellenclub" heeft
michel de regie weer op zich geno
men. De tekst voor dit programma
is geschreven door Rob Chrispijn,
voor wie het het eerste grote to
neelstuk is. Wel schreef Chrispijn
in het verleden veel teksten voor
Herman van Veen. Liesbeth Listen
Loeki Knol, maar nog nimmer vol
tooide hij een toneelproduktie van
deze lengte. Sinds 1969 werkt Rob
Chrispijn al voor Harlekijn-Hol
land. Met „Van de Rebellenclub"
heeft Chrispijn een toneelstuk gesi
tueerd rond een fotograaf. Het stuk
handelt over de fotograaf F., die
druk bezig is met het voltooien van
een fotoboek, waar hij al jaren mee
bezig is. Het mag bekend zijn, dat
Chrispijn zelf een zeer verdienste
lijk fotograaf is (hij werkte bij „Fa
mous Artists Schools"), zodat de
opmerking gewettigd lijkt, dat
Chrispijn veel autobiografische ge
gevens in het stuk zal hebben ver
werkt. De produktie van het stuk
neemt „Harlekijn Toneel" voor z'n
rekening, terwijl Max van Tuil de
hele organisatie verzorgt. Is Dirc
Celis niet bang, dat hij na „Cyriel
Verschaeve „Dagboek van een
gek" en „Palloeter" (een bewerking
van de roman „Pallieter" van de
Vlaamse auteur Felix Tim-
mermans( teveel in een bepaaid
hokje gestopt zal worden? Dirc Ce
lis vindt, dat dit gevaar niet bestaat.
In „Jukebox 2008", waar hij wel
met plezier aan heeft meegewerkt,
maar wat toch niet precies datgene
was wat hij zocht, heeft hij bewezen
ook met andere acteurs en actrices
tot een wezenlijke toneelprestatie
te kunnen komen. Toch wil hij
liever proberen zichzelf als solo-ac
teur verder te ontwikkelen. Hij zegt
daarbij niet aan een massa décor
stukken en rekwisieten te denken,
om het verbale gegeven overdraag
baarder te maken. Celis is ervan
overtuigd, dat een acteur, die ge
noeg overtuigingskracht in z'n rol
legt, in staat is om het publiek niet
zo te boeien als een volledig toneel
gezelschap. Het ligt volgens Celis
niet aan de kwantiteit, maar aan de
intensiteit waarmee wordt ge
speeld.
Geloofwaardiger
„In Herman's „Jokebox „Jukebox
2008 voelde ik me als muziekstu
dent ook soms de vertolker van de
gedachte van de toneelschrijver.
Datzelfde gevoel heb ik, wanneer ik
de teksten van Rob speel. Ook hier
bespeur ik een sterk autobiogra
fisch aspect, dat mij in staat stelt
mijn teksten nog geloofwaardiger
op het publiek over te brengen. „We
brengen donderdagavond in het
LAK-theater èen van onze
proefvoorstellingen uit. En dat be
tekent dat er nog veel kan gebeuren
voordat ik het definitieve concept
heb bereikt. Ik geloof, dat een
goede tekst alleen maar kan ont
staan, wanner toneelschrijver, ac
teur en publiek volledig bereid zijn
zich in de tekst in te leven. Die inle
ving wordt realiteit,"wanneer men
zich bedenkt, dat reacties uit de
zaal natuurlijk verloop van de „Van
de Rebellenclub" wezenlijk kun
nen veranderen. Ik hoop daarom in
het LAK-theater een publiek aan te
treffen, dat mij behulpzaam kan
zijn bij het zoeken naar de defini
tieve versie van dit stuk. Er zijn
daarvoor handvaten en aankno
pingspunten genoeg.
ADVERTENTIE
|Sv?0°fsT0>
,_n schoon solderen^
a alle metalen.
n hobbyist
voor snel e
I van bijna a
|Voor vakman e
Chemische Fabr 'Schiedam' 010-26 47.56
ADVERTENTIE
Oosterse
pracht en praal
aan het Leidse
Levendaal
Bij Het Tapijtcentrum
(afd. Oosterse tapijten)
Recht tegenover de
Consumarkt, Levendaal,
Leiden.
Kom eens vrijblijvend kijken en genie-
n de bijzondere pracht en de
rijke historie van het Oosterse tapijt.
s zoveel te zien: honderden (éch
te!) Perzen en andere Oosterse tapij-
handgeknoopte marokkaanse
berberkleden. hand/weef boerenkle-
nog veel meer!
De show is de gehele week geopend,
behalve maandag. jf&l
Donderdag kijk-koopavond.
[üafeo
vOödtf
De illustrator
Rien Poortvliet
heeft gisteren
als lakei van
de koningin
gefunctioneerd.
Poortvliet,
wiens illustraties
voornamelijk dieren
tot onderwerp
hebben,
komt volgend
jaar met een
boek over paarden.
Het boek zal
de titel
fa arden" krijgen
en óók gaan
over de
Prinsjesdag-paarden.
NEDERLAND I
18.45
18.55
19.04
19.50
20.00
20.55
21.35
21.50
22 05
22.35
- Duits (TELEAC)
- De Fabeltjeskrant (NOS)
- Journaél (NOS)
- Van Gewest tot Gewest (NOS)
- Democraten '66 (POL. PARTIJEN)
- Scènes uit een huwelijk (NOS)
- Beethoven-cyclus III (NOS)
- Journaal (NÓS)
- Den Haag vandaag (NOS)
- Panoramiek (NOS)
- Studio Sport (NOS)
- Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.45 - Trekking Staatsloterij (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.04 - Heeft de regen een vader (IKON)
19 29 - Kenmerk (IKON-KRO/RKK)
20.00 - Journaal (NOS)
20.25 - Prinses Beatrix Fonds (SOCUTERA)
20.30 - Hoe het Koninkrijk der Nederlanden er weer hele
maal bovenop kwam en wat er daarna gebeurde (VPRO)
23.30 - Journaal (NOS).
DUITSE TV
DUITSLAND I
17.15 Journaal. 17.20 Amusementsp-
rogr. (Regionaal progr NDR: 10.30
Sesamstrasse. Program maoverz.
WDR: 9.05-12.55 Schooltelevi
sie! 10.30 Sesamstrasse)).
18.05 Kinderprogr. 18.55
Journaal. (Regionaal progr. NDR:
19.00 Gesprek 19.30 Aktualiteiten.
19.45 Zandmannetje. 19.55 Nord-
schau Magazin. 20.26 Wer einmal in
Verdacht gerat. 20.59 Prog-
rammaoverz. WDR 19.00 Regionaal
nws. 19.05 Programmainformatie.
Aansluitend Dokumentaire(l) 19.40
Dokumentaire (2). 20.15 Aktualitei-
ten. 20.45 4tel vor 8.). 21.00 Journaal
en weerber. 21.15 Reportage. 22.00
Liedjesprogr 22.45 Satirisch amu-
sementsprogr. 23.30 Journaal,
kommentaar en weerber. 23.50
Soortreportage. 0.50 Journaal.
DUITSLAND II
Tekenfilmserie. 17.35;
18.00 Journaal. 18.10 Gooc
helaars. 18.40 Aktualiteiten en muz.
18.20 Kein Pardon fur Schutzengel.
Journaal en weerber. 21.15 End
station Sehnsucht. 23.15 Boeken-
joumaal. 24.00 Informatief
progr.
t 18.00-19.00 Schooltelevisie.
19.00 Sesamstrasse. 19.30 TV-kursus
Engels. 20 00 Zandmannetje. 20.05
programma voor Spaanse werkne
mers. 20.15 Stop dem Stress. 20.45
Regionaal nws. 21.00 Journaal en
weerber. 21.15 Tagesthema 21.30
Quelmada. 23.30 Kultureel maga
zine. 0.15 Klassieke muz. 0.35
Journaal.
BELGISCHE TV
WOENSDAG 21 SEPTEMBEi
18.35 Tekenfilmserie. 18.40
Korte film. 18.50 Science-fiction
feuilletin. 19.40 Mededelingen en
weerber. 19.45 Journaal. 20.15 TV-
feuilleton. 20.50 De conspiratie (Die
Verschworung des Fiesco zu Ge
nua). 22 40 Trekking van de Natio
nale Loterij. 22.45 Journaal.
24.30 Journaal.
DUITSLAND III
9.00 Sesamstrasse. 19.30
Gymnastiek met muz. 19.45 Infor-
NEDERLAND I
15.00 - De Waltons, tv-si
De onderwerpen, waarmee „Van gewest tot gewest" zich van
avond (Ned. 1, 19.04-19.50bezig houdt zijn herinneringen aan de
vroegere glorie van Edam, een stadswandeling langs Haagse Jugen-
dstilgevels, het 150-jarige kanaal van Gent naar Temeuzen en de
borgen in de provincie Groningen. Edam, reeds in de middeleeuwen
een belangrijk exportcentrum voor de bekende bolronde kaasjes en
toen nog met een, inmiddels verzande, haven, krijgt deze maand een
kaaskeurconcours binnen zijn muren. Jugendstil is één van de meest
karakteristieke stijlen van kunst en architectuur rond 1900 en enkele
Haagse gevels zijn tot ver over de grenzen bekend. Het anderhalve
eeuw oude kanaal Gent-Temeuzen is voor de belgische haven- en
industriestad Gent van levensbelang en men wil het na de uitbrei
ding van 1968 alweer gaan vergroten, vooral het sluizencomplex in
Temeuzen. De provincie Groningen heeft nooit echte adel gekend en
dus ook geen kastelen. Maar wel borgen op kastelen lijkenden onder
komens van rijke boeren uit de Ommelandenspottend wel de boere-
nadel genoemd In vroeger eeuwen moeten er ver over de honderd van
dergelijke borgen hebben bestaan. Een deel wordt nog altijd particu
lier bewoond, een deel is overheidsbezit en ingericht als museum.
Weer andere zijn kantoorruimte of café-restaurant geworden. Sinds
enkele jaren tracht de provincie Groningen te komen tot oprichting
van een borgenstichtingeen overheidsparaplu, waaronder de nog
bestaande borgen kunnen worden veilig gesteld.
..Het is mogelijk binnen achttien maanden werkgelegenheid te
creëren voor een miljoen mensen in het noordelijk deel vaii Bihar, de
armste streek van India aldus George Fernandes, de Indiase minis
tervan Industrie in de NOS-rubriek Panoramiek (vanavond Ned. 1
22.05-22.35). Deze minister, die op het ogenblik een rondreis maakt
dooreen aantal EG-landen, behoorde tot de iyitemationaal bekendste
gevangenen van de Indiase oud-premier Indira Gandhi. Deze leider
van de Sociale Partij neemt een belangrijke positie in de nieuwe
Indiase regering van Morardji Desai in.
De VPRO laat ons nog eens herinneringen ophalen uit de jaren
vijftig en zestig in een herhaling van het avondvullende tv-prog-
ramma ,JIoe het Koninkrijk der Nederlanden er weer helemaal bo
venop kwam en wat er daarna gebeurde (Ned.2,20.30-2330). Met
het scherpe commentaar van Jan Blokker laten Ad 's-Gravensande
en Rob Klaasman gebeurtenissen, stromingen, idolen en vedettes op
alle terreinen uit de periode nog eens de revue passeren.
HILVERSUM I
WOENSDAG 21 SÉPTEMBER
P P 18.19 Uitzending van
DS'70.18.30 Nws 18.41 (S) Big Band
Festival. 19.00 (S) Muziektriptiek.
van zeven tot tien, met om 19.00 (S)
Jazz sir. 20.00 Eight o'clock. 21.00
Kruis en mol. 22.00 (S) Een mondje
Frans. 22.30 Nws. 22.40 (S) Aktua III
23.00 (S) Coulissen. Woensdag
avond-magazine. 23.55 Nws
HILVERSUM II
18.00 Nws. lb.i i Dingen van
de dag. 18.25 (S) Tussen start en fi
nish sportprogr. 19.30 (S) Bras
sband Magazine. 20.00 Nws. 20.05 De
feestpantoffels, komische opera van
Tsjaikofsky NOS 22.30 Gamma van
Alpha en Beta. 23.00 (S) Met het oog
op morgen. 23.05 Aktualiteiteno-
verz. adio-TV. 23.10 De krant van
23°55N* Den Haag vandaag.
HILVERSUM III
Ieder heel uuw nws. 18.03
De vacaturebank. 18.10 (S) NOS-
maal. 19.30 (S) Langs de lijn - sport
en muz. 23.02 (S) NOS-Jazz. 0.02 (S)
Take it easy. 2.02 (S) Dat wordt weer
nachtwerk. 4.02 (S) de achter-
Hl LVERSUM I
SEPTEMBER DONDERDAG _22
NCRV 7 00 Nws 7 02 Het Levende
Woord. 7.08 (S)Te Deum Laudamus.
Gewijde koorzang. 7.30 Nws. 7.41 (S)
Hier en nu. 7.55 (S) Vandaag....don
derdag. Gevar. progr. 8.24 Meditatie.
8.30 Nws. 8.36 Gym. v.d. huisvrouw.
8.45 (S) Tot uw dienst: klass. muz.
9 45 (S). Onder de hoogtezon. Pas
toraal muzikaal ziekenbezoek. 10.30
Nws. 10.33 (S) In 't zilver. Progr. voor
bejaarden. 12.00 (S) De Kilima Ha-
waiiansShow. 12.15 Boer en tuinder
12.26 Meded voor land- en
tuinbouw. 12.30 Nws. 12.41 (S) Hier
en nu. 12.55 (S) Middagpauzedienst.
13.15 (S) Metropoleorkest. Amus.
muz. 13.30 (S) NCRV Globaal. Ge-
var. progr. (15.30 Nws.) 17.30 Nws.
17.32 (S) Hier en nu.
HILVERSUM II
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Och-
tendgym. 7.20 Op blote vofeten:
spelprogr 8.00 Nws. 8.11 Ra-
diojourn. 8.25 Op blote voeten (ver
volg). 8.50 Morgenwijding. 9.00 Het
klooster "in"?, docum. 9.35 Waterst.
9.40 Schoolradio. 10.00 Radio La-
waaipapegaai 10.10 Arbeidsvitami
nen: verzoekplatenprogr. 11.00 Nws.
11.03 Radiojourn 11.05 Arbeids»-
vitaminen (vervolg). 11.30 Rondom
twaalf: een uur allerlei. 12.30
Country en Western Muziek. 13.00
Nws. 13 11 Radiojourn. 13.25 Beurs-
ber. 13.30 'n Middagje AVRO. (16.00
Nws.) 17.00 (S) 13-Speciaal:
jeugdprogr. 17.40 Nederlands-Is-
raelitisch Kerkgenootschap. 17.55
Meded.
HILVERSUM III
TROS: 7.02 (S) Vaak 's och
tends. 9.03 (S) De Hugo van Gelde-
11-03 CS) Verzoekplaten.
12.03 (S) Boter, Klaas en prijzen.
14.03 (S) Polderpopparade 16.03 (S)
Europarade.
HILVERSUM IV
<RO: 7.00 Nws. 7.02 (S) Ba-
dinerie. 9.00 Nws. 9.02 (S) Overwe
ging. 9.10 (S) Gitaar-recital. 9.30 (S)
Muziek voor blazers. 10.00 (S) Inter
nationaal vocalistenconcours Den
Bosch. 12.00 (S) Rondom Clara
Schumann-Wieck. 14.00 Nws 14.02
(S) Kamermuz. 15 00 (S) Kollage -
van alledaags en zeldzaam
