Justitie: „Een
hoop wapens zijn
niét gevonden"
PLAN VOOR GIJZELING GEVONDEN
ZUIDMOLUKKERS ZIJN WOEDEND
OVER MASSALE POLITIE-INVAL
Zuidmolukse wijkraad:
vertrouwen weggenomen
geen hopeloze zaak"
MAANDAG 12 SEPTEMBER 1977
BINNENLAND
PAGINA 7
Zuidmolukkers: Politie wil zo mislukte actie goedpraten
ASSEN (SP) - Bij de zoe
kactie in de Molukse
wijk van Assen heeft de
politie een plan gevon
den voor een nieuwe
gijzeling.
De man in wiens huis dit
vlan is aangetroffen en
die volgens de -politie
ook zou hebben opge
steld is korte tijd later
buiten de wijk door de
politie aangehouden.
Na verhoor is hij weer
vrijgelaten.
Het maken van een plan
voor een misdrijf is in
Nederland niet straf
baar. Over het plan zelf
wenst de politie geen
enkele nadere medede
ling te doen.
De Molukkers zelf geloven
niets van dat nieuwe
gijzelingsplan. Voor
hen komt deze medede
ling als een totale ver
rassing
Volgens de Zuidmoluk
kers wil de politie met
deze kennisgeving de
actie die minder wa
pens heeft opgeleverd
dan werd verwacht min
of meer goedpraten.
Volgens het ochtendblad
De Telegraaf zou de In
donesische ambassade
het doelwit van de be
raamde actie zijn.
,Ons ideaal kunnen ze niet kapot schieten...
De marechaussee
bestormt één van
de Zuidmolukse
huizen in Assen
Volgens de
rijkspolitie werd
bij de inval
gericht
teruggeschoten
vanuit sommige
woningen.
ASSEN (SP) - "We zijn ervan overtuigd dat we
een hoop wapens niet hebben gevonden. Die wa
pens heeft men kennelijk verstopt op plaatsen
waar we ze ook niet konden ontdekken met onze
technische hulpmiddelen, zoals de metaaldetec
tors".
ASSEN (SP) - Met grote stappen banjert de 25-jarige J.
Matitaputty door zijn woning in de Zudmolukse wijk van
Assen. „Moet je hier eens kijken! En hier! Is het niet
schandalig!"
Inde huiskamer ligt een grote plant
tussen gekantelde stoelen. Dug-,
week- en advertentiebladen zijn
uit de kastjes gerukt en over de
vloer gesmeten. Delen van hel
bankstel staan schots en scheef in
de kamer. Blikjes en dozen staan
open. Dit was een huiskamer.
In het halletje is de vloerbedekking
op twee plaatsen losgescheurd.
Ook op sommige traptreden is de
bekleding losgetrokken. De chaos
in de keuken valt nog mee. Het
staat allemaal wat rommelig.
Ruïne
De troep in de berging is weer gro
ter. Een ijskast, waarin melk en
eten voor de hond werd bewaard,
is omver gegooid. Wat dozen met
oude rommel zijn leeg gehaald.
De inhoud ligt over de vloer.
De jonge Zuidmolukker wordt er
moedeloos van. ,Jk begrijp best,
dat ze eens een grbndig onderzoek
naar wapens wilden instellen,
maar moest het nou zo? Dit is toch
geen huiszoeking meer? Ze heb
ben er gewoon een ruïne van ge
maakt".
De eerste etage. De wasmand in de
douche heeft dezelfde positie in
genomen als de ijskast een ver
dieping lager. Het wasgoed ligt
tussen de brokken kalk,die van de
muren zijn geschoten.
In het kinderkamertje,
Matitaputty donderdagavond
bij de aanval op het jongerencen
trum Pattimura kruipend zijn
vier maanden jonge baby onder
een regen van kogels moest weg
halen, zijn talloze kogelinslagen
iden
i tez
.Der
tonen kleine ronde gaatjes. Oude,
van donderdag en verse van za
terdagmorgen.
Tenslotte de slaapkamer. Wat kle
ding is uit de kasten gehaald,
maar verder is er weinig rommel.
De bewoner mist alleen wat.
Een blik vanuit het raam maakt
echter duidelijker wat zich zater
dag in deze wijk heeft afgespeeld.
Diepe groeven van de rupsban-
tden van de pantserwagens
waarmee politie en militairen de
wijk binnenvielen, herinneren
aan het massale optreden van
justitie.
fIet begon met de helikopter. Die
was niet van de Molukkers, zoals
een correspondent van de Ameri
kaanse tv veronderstelde. Met een
2rustig gezicht deelde de man aan
zijn landgenoten mee dat de Ne
derlandse regering straaljagers
de lucht in had gestuurd om de
helikopter met Zuidmolukkers
neer te schieten.
Jn het Maleis en Hollands werd
vanuit de heli gezegd, dat er een
huiszoeking zou worden gehou
den. We moesten alle ramen en
moest hij naar buiten komen en
werd gefouilleerd. Daarna begon
de huiszoekingAlles werd over-
-*hoop gehaald. Drie ploegen van
vijf a zes man losten elkaar af'.
Ook werd er geschoten.
Beleefd
Wat verder in de wijk verloopt alles
wat soepeler. Daar zijn geen ko
gels nodig om Zuidmolukkers af
te schrikken. Deuren gaan ge
woon open en de politiemannen
treden uiterst beleefd, op.
Toch blijft i7i de Molukse wijk het
onbegrip over de acties bestaan.
Nederlandse omwonenden zijn
echter blij met het massale
politie-optreden.
„Het werd hoog tijd dat er eens goed
in die wijk zou worden gezocht.
Het moet nu maar eens afgelopen
zijn met terreur door die jon
gens", stelt een buurtbewoner.
Angst
Militairen in dekking achter een auto in de Zuidmolukse wijk te
Assen. De bewoners moesten met de armen boven het hoofd tijdens de
huiszoeking op straat wachten.
deuren sluiten. Er werd nog bij
gezegd, dat de huiszoeking op een
fatsoenlijke manier zou gebeur-
enmNou,dat hebben we gezien!".
Justitie heeft overigens toegezegd
de schade te zullen vergoeden H.
S. Tahapary (20) vertelt wat zijn
ouders en broertje is overkomen.
Zijn vader is nog te zeer geschokt
door de gebeurtenissen om zelf
zijn zegje te doen.
,JAijn vader wilde de deur open
gaan doen, maar hij was nog niet
beneden of die werd al open ge
trapt. Met de karabijn op de borst
De angst in Assen is er niet meteen
weg mee. Dat blijkt s avonds
overduidelijk. Het uitgaansleven
bereikt een absoluut dieptepunt
en veel exploitanten van cafe's en
restaurants sluiten hun zaken
vanwege het gebrek aan belang
stelling.
Assen is bang. Niet echter de Zuid
molukkers zelf. „Want als ze den
ken dat ze ons ideaal, een vrije
Zuidmolukse republiek, kapot
kunnen schieten, hebben ze het
toch goed mis. Daarvoor zullen
we altijd blijven vechten!", zegt
een jonge Molukker verbeten.
Mr. Muntendam, hoofdofficier van
justitie in Assen zegt die conclusie
wel te moeten trekken na de groot
scheepse zoekacties in de Molukse
wijken van Assen en Bovensmilde.
Hij is de man geweest die, na over
leg met de procureur-generaal, de
commissaris der Koningin, by de
burgemeesters en de minister van
justitie ad interim, opdracht heeft
gegeven tot de acties.
Bovensmilde
De buit aan wapens was in Assen
aanzienlijk groter dan in Bovens
milde. In Assen kwamen boven wa
ter twee machinegeweren, zeven
pistolen en een revolver, 250 stuks
munitie, zestig slag- en steekwa
pens en een kist met molotovcock
tails. Die cocktails zijn onschade
lijk gemaakt door de explosieven
opruimingsdienst van het leger. Er
zijn 32 mensen meegenomen naar
het politiebureau. Van hen zijn er
vier in verzekerde bewaring ge
steld. De rest kon na verhoor naar
huis. Tegen zestien is proces
verbaal opgemaakt.
In Bovensmilde werden aanzien
lijk minder wapens gevonden: twee
vuurbuksen en enkele slag- en
steekwapens Hier zijn twee arres
taties verricht.
Volgens kolonel L. P. Bergsma, dis
trictscommandant van de rijkspoli
tie in Assen, waren alle wapens
klaar voor gebruik. Of ze de laatste
dagen inderdaad zijn gebruikt zal
het onderzoek in het gerechterlijk
laboratorium in Rijswijk moeten
uitwijzen.
Nadat in de nacht van donderdag
op vrijdag in Assen het Molukse
jongerencentrum Pattimura al op
wapens was doorzocht viel een
grote politiemacht zaterdagmorgen
kort na het aanbreken van de dag
de Molukse wijken van Assen en'
Bovensmilde binnen. Een leger van
politiemensen, militairen van de
genie, technische rechercheurs en
parketpolitie met arrestantenbus
jes begon in Assen meteen elk huis
te doorzoeken.
De Assense politiechef commissa
ris L. Spaanderman: "Assen is een
van de twee grootste woonconcen-
traties. Daar konden we dan het
langst bij daglicht werken. Het is
zuiver een politie-technische reden
geweest waarom we eerst voor As
sen hebben gekozen. Als er meer
technisch personeel beschikbaar
zou zijn geweest, zouden de zoekac
ties zeker gelijktijdig zijn gehou
den. Nu heeft men in Bovensmilde
zo wat een hele dag de tijd gehad
om één en ander te verbergen. Want
hoewel de wijk 's ochtends al her
metisch van de buitenwereld was
afgesloten begonnen we met zoe
ken toch pas op zaterdagmiddag
half zes".
Zowel in Assen als in Bovensmlde
had de politie 's ochtends vroeg
huis aan huis enveloppen bezorgd
waarin de actie werd gemotiveerd
en waarin instructies zaten voor de
Molukse bewoners. Maar in Assen
wachtte de binnenvaders een warm
onthaal.
"Vanuit Molukse huizen werd ge
richt op ons geschoten. Daarbij
heeft een politieman een schot
wond in zijn been opgelopen. Hij is
niet ernstig gewond. Daarop heb
ben wij enkele huizen onder vuur
genomen temeer daar, tegen de in
structies in, nog enkele ramen
openstonden. Die eerste uren is
men blijven vuren op ons. Dat heeft
het tempo van de actie flink ver
traagd. De zoekploegen moesten
wachten voordat ze de huizen in
konden. Bij de inzet van zoveel
personeel ben je gebonden aan een
strak patroon en kun je weinig im
proviseren", aldus kolonel Berg-
Medewerking
In Bovensmilde was de medewer
king van de Molukkers volgens de
politie aanzienlijk beter. Daar werd
niet geschoten door Zuidmoluk
kers: Alleen door de politie is en
kele malen geschoten om te intimi
deren. Op de deur van een flink
aantal Molukkers hing zelfs een
briefje waarop stond: "Wij verlenen
alle medewerking".
DE GAAY FORTMAN:
„Justitie in Assen
besloot tot acties"
DEN HAAG (ANP) - Minister De Gaay Fortman van Binnenlandse
Zaken en - sinds drie dagen - ook van Justitie heeft zaterdagavond in
de actualiteitenrubriek "Hier en Nu" van de NCRV gezegd dat de
beslissing tot de acties van zaterdag door de justitiële autoriteiten in
Assen is genomen. Wel was hij, gezien de aard ervan, tevoren op de
hoogte gebracht "hetgeen betekent dat ik politiek verantwoordelijk
ben", aldus de bewindsman. Hij ontkende dat de regering tot de actie
heeft besloten. "De actie is bevolen door de Hoofdofficier van justitie
in Assen met instemming van de procureur-generaal, die weer zijn
chef is".
Richtlijn
Over het waarom van de actie zei minister De Gaay Fortman dat
minister Van Agt van Justitie aan het eind van het Tweede Kamer
debat over de laatste gijzelingen heeft gesteld dat het aanvankelijk
voornemen onmiddellijk na de gewelddadige beëindiging van die
gijzelingen een zoekactie naar wapens te houden, om bepaalde rede
nen niet is uitgevoerd. Maar zoekacties naar wapens, aldus minister
De Gaay Fortman, zouden plaatsvinden zodra door schieten aan
toonbaar was dat ergens wapens aanwezig waren. "Men kan dit
beschouwen als een richtlijn die minister Van Agt toen gegeven
heeft voor het optreden van de politie ten aanzien van het ongeoor
loofd gebruik van vuurwapens. Deze actie is daarvan een gevolg",
aldus de bewindsman.
Begrip te boven
Hij stelde verder dat de gebeurtenissen in Assen, Bovensmilde en
ook in Krimpen a/d IJssel doeltreffend moeten worden bestreden
waarbij de overheid er niet aan ontkomt daartegen met haar
machtsmiddelen op te treden. "Als dat dan gebeurt en van Molukse
zijde wordt vervolgens gesteld dat de overheid een gesprek onmoge
lijk maakt, dan is dat iets wat mijn begrip in elk geval te boven gaat".
ASSEN (SP) - De Molukse wijkraad in Assen kan best begrip opbrengen voor de
zoekacties. "Alleen de manier waarop, daar hebben we geen greintje waardering
voor", aldus P. Tuhumury.
"We hadden juist het idee dat
we een goed contact hadden
met de jongeren, hun vertrou
wen weer hadden gewonnen.
We meenden dat we verdere ac
ties konden voorkomen. Maar
nu, nu hebben we binnen de
wijk weer de indruk gewekt dat
we toch niet kunnen samen
werken met de overheid. Dat is
misschien ook wel zo, maar het
is in elk geval niet onze schuld.
Donderdag nog hebben we een
gesprek aangevraagd met de
burgemeester en zijn wethou
ders. Na de rellen van woensdag
dus. We hebben tegen onze
mensen gezegd: "Jongens tot
zover en niet verder. Anders
loopt het verkeerd af. Dat heb
ben we ook uitgelegd in een
brief in het Maleis aan alle be
woners van de wijk, maar dat
gesprek met B en W kwam er
maar niet. De burgemeester
was niet te bereiken, kregen we
steeds als antwoord".
Volgens Tuhumury is er een si
tuatie gecreëerd die rijp is voor
nieuwe acties van de kant van
Zuidmolukse jongeren. Hij
zegt: "Vanuit vele Molukse
wijken in het land zijn we ge
beld. De reacties zijn allemaal:
het is weer zover. De maat is nu
vol. We zitten gevangen binnen
Nederlandse grenzen. Ook bij
de wijkraad heersf de stemming
om alle contacten met de over
heid te verbreken. In elk geval
nemen we de moeite niet om B
en W van Assen te benaderen.
Dat initiatief moet maar van
hen uitgaan".
Gistermorgen nam burgemee
ster Masman van Assen contact
op met Tuhumury om over de
affaire te praten. Hij kreeg als
antwoord dat de wijkraad op
deze basis niet meer wilde pra
ten. Een hernieuwd contact zou
mogelijk kunnen uitgaan van
enkele Molukse opbouwwer
kers.
Eén van hen, Ruud Metekohy,
vertelde: "Er moeten discussies
komen over wat we nu verder
moeten gaan doen. In de wijk
heerst ronduit een rotstem-
ming. Er lopen heel wat mensen
rond, een beetje mataklap, die
in het centrum alles kort en
klein willen slaan. Het is nu
eenmaal zo: de wijkraad heeft
een doel van de jongeren niet
onder controle. We vrezen ei
genlijk het ergste".
De commissie-Köbben, die is
ingesteld na de gijzelingen van
Amsterdam en Wijster, is van
middag om drie uur in Utrecht
bijeen gekomen voor een extra
vergadering.
PROF. KOBBEN:
Moeilijke maar toch
DEN HAAG (ANP) - De voorzitter van de Nederlands-Zuidmolukse
commissie die na de gijzelingen in Wijster en Amsterdam in het
leven is geroepe'n, prof. dr. A. Kobben heeft zaterdagavond erkend
dat de commissie voor een heel moeilijke taak staat. "Je moet toch
proberen door te gaan en toch proberen zoveel mogelijk mensen
voor een redelijke oplossing zien te winnen. Maar hoe
Hij zei dit in een tv-uitzending van het NCRV-programma "Hier en
Nu". Zijn Zuidmolukse medevoorzitter A. Mantou stelde dat het een
beetje gevaarlijk is te stellen dat "de Zuidmolukker" de commissie
een paskwil vindt. Beide voorzitters benadrukten de problemen
waarmee de commissie gezien haar opdracht worstelt. Het leggen
van contacten, het tot stand brengen van communicatie en het win
nen van vertrouwen is volgens hen een moeizame arbeid. De heer
Mantou: "Ons werk is het niet eclatante successen tot stand te bren
gen. Daar leent de materie zich niet toe". Prof Kobben: "De commis
sie moet de tijd en de rust hebben om dingen met een lange historie
uit te zoeken. Dat kan niet in een vloek en een zucht tot stand
komen".
Gerechtvaardigd
Prof. Kobben noemde het optreden van de justitie op zichzelf een
gerechtvaardigde zaak. "Ook minderheden in de Nederlandse sa
menleving moeten zich aan de wet houden en onwettig wapenbezit
is niet meer binnen de grenzen van de wet". Volgens hem geldt voor
slechts enkele Zuidmolukkers dat zij alleen nog maar de wapens
willen laten spreken. "Ik blijf van mening en ik heb daar allerlei
signalen voor, dat dat lang niet voor allemaal geldt. We moeten ons
best blijven doen", aldus prof. Kobben. De heer Mantou vroeg zich,
op basis van de hem ter beschikking staande informatie, af of de actie
niet op een andere wijze uitgevoerd had kunnen worden.
