„ECONOMIE NOG
NIET GEZOND"
,Geen verworven rechten
van ambtenaren afpakken'
Oud-directeur-generaal H. JH. Bruins Slot
|u
MARKTBERICHTEN
oersen Amsterdamse Effectenbeurs
MAANDAG 12 SEPTEMBER 1977
Den Haag Hummelo - „Premier
Den Uyl heeft bij zijn eerste
optreden onmiddellijk aange
kondigd
dat het inkomensbeleid in ons land
moet veranderenn en het ligt voor de
hand dat een nieuw kabinet die lijn
doortrekt. Maar Den Uyl heeft nooit
gezegd, hoe die nivellering moet
worden uitgevoerd, en met welke
methodieken. Bovendien - waarop
is die gedachte in feite gebaseerd?
Er zijn op dit punt in ons land geen
harde gegevens bekend. Om op
grond van louter gedachten te
handelen, is fout.
Ook een besluit om eenzijdig het
mes te zetten in de
overheidssalarissen is niet eerlijk,
evenmin als men bepaalde
categorieën ambtenaren op het oog
heeft. Men spreekt erover om in het
bedrijfsleven „op de nullijn" te gaan
zitten, dus geen loonsverhoging
maar wel handhaving van de
prijscompensatie; via het
trendsysteem zouden de ambtenaren
daar dan ook van profiteren. Maar
je hoort nergens spreken over
aantasting van de verkregen rechten
van werknemers in het particuliere
bedrijfsleven. Waarom zou men dan
de ambtenaren extra moeten
pakken, hetzij via de salarissen,
hetzij via pensioenaanspraken? Op
die vragen heb ik nog steeds geen
bevredigend antwoord
Mr. H. J. H. Bruins Slot weet
waarover hij praat. Hij is
oud-directeur-generaal
Overheidspersoneelsbeleid van
het
ministerie van Binnenlandse Zaken,
behoort evenals minister De Gaay
Fortman tot de AR, en is een
deskundige bij uitstek op het gebied
van ambtelijke inkomens en
pensioenregelingen. Hoewel hij is
teruggetreden als directeur-
generaal,
blijft hij zich bij de actuele
ontwikkelingen nauw betrok
ken
voelen in zijn nieuwe woonplaats
Hummelo, waar hij een
Achterhoekse boerderij be~
woont.
Wantrouwen
De vijf centrales van
ambtenarenbonden wantrou
wen de
ambtenaren, die ons land telt.
Tenslotte is de rijksoverheid de
grootste werkgeefster van
Nederland, met een loonpost van 65
miljard. Ze vrezen dat diezelfde
overheid de ambtenaren nu als
„proefkonijn" wil gaan gebruiken bij
het uitvoeren van de
bezuinigingsplannen, en minstens de
helft van de 4 miljard-besnoei%ng
bij de ambtenaren wil „weghalen"
via het korten van de
welvaartsvaste pensioenen (be
taald
door offers in het verleden), of door
middel van een nieuw systeem van
salarisschalen: het herziene
Bezoldigings Besluit Rijks
Ambtenaren (BBRA).
De ABVA (Algemene Bond van
Ambtenaren), de Katholieke Bond
van Overheidspersoneel en de
Algemene Bond van Onderwijzend
personeel gaan dan ook op 24
september a.s. een massale
demonstratie houden, bij wijze van
protest tegen dergelijke voornemens
Mr. H. J. H. Bruins Slot: „Zelfsin
een tijd van een strikt geleide
loonpolitiek, de periode '46-'56, was
men niet in staat, zelfs voor
degenen die onder een CAO vielenn
de zogeheten secundaire
looncomponenten in de hand te
houden, terwijl daarnaast het
zwarte loon 'n ongekende omvang
kreeg.
In deze situatie wil ik ervoor
waarschuwen dat men bij alle
onbekendheid over dat
•inkomensbeleid alvast in de sector
„Overheid" (de ambtenaren, dus) een
ombuiging tot stand zou willen
brengen, voordat men over dat
inkomensbeleid een duidelijk inzicht,
heeft, enzonder dat die ombuiging
plaatsvindt in de rest van
Nederland".
Miljarden
Toch moet ook een nieuwe regering
ergens beginnen met de
noodzakelijk-geachte
miljardenbezuiniging. Forma
teur
Den Uyl kondigde onlangs al een
speciaal wetje aan, dat met ingang
van het nieuwe jaar de
top-inkomens ende vrije inkomens
van degenen, die niet onder een cao
vallen, aan banden zou leggen.
Mr. Bruins Slot: „Er moeten eerst
harde cijfers over de looninkomens
en even harde cijfers over de
loonstijgingen van deze groeperingen
in het vrije bedrijf op tafel komen.
Dan moet men het eens zien te
worden over loonsystemen en
inkomenspolitiek. Dat zijn ook de
voorwaarden voor het eventueel
invoeren van eenzogeheten
„gedifferentieerd trendsys
teem" bij
de ambtenaren - met andere
woorden: een systeem waarbij niet
elke inkomensgroepbij de
ambtenaren er even hard op vooruit
zou gaan.
Inderdaad is het huidige
trendsysteem bij de
ambtenarensalarissen niet
volmaakt.
Maar de opzet was bij de invoering
van de trend (onder minister
Toxopeus, in het kabinet-De
Quay): „We willen bij de
ambtenaren de loonontwikke
lingen
in het bedrijfsleven volgen".
Waarom? Omdat er geen
zelfstandige maat voor de overheid
bestaat die zelf aan te geven.
Toxopeus zei toen - „de
ambtenaren hoeven niet voorin de
trein te zitten, en niet achterin". Het
gemiddelde werd aangehouden, maar
dan van de regelingslonen. Die
beperking hebben we altijd betreurd,
maar dat was een gevolg van de
geheimzinnigheid omtrent de lonen
die boven de CAO uitgingen.
Nu hoor je telkens de kreet van de
gewenstheid om tot nivellering te
komen. Wel, bij de ambtenaren ligt
tussen het laagste en de
topinkomens ongeveer 1 ton - de
verhouding is dus 15. En Den Uyl
heeft zelf destijds juist die
verhouding bij de ambtenaren „zo
gek nog niet" genoemd".
De oud-directeur-generaal is ervan
overtuigd dat ook. mogelijke plannen
om, via een herzien
salarisschalensysteem, de
ambtenaren-inkomens recht
streeks
te beknotten, weinig kans van
slagen hebben.
Mr. Bruins Slot: „Iets dergelijks heb
ik zelf nog onder Colijn
meegemaakt. Je krijgt dan een
enorme rangen-inflatie. Amb-
tenarenf zijn er nu eenmaal-
een meester in
om, net als andere Nederlanders, de
regels met zulke schone
redeneringen toe te passen, dat men
er niets op achteruit gaat. Zo'n
maatregel zou de post „incidenteel",
vanwege het massaal aantal te
verwachten bevorderingen bij
ambtenaren, explosief doen
toenemen. Het invoeren van een
nieuw BBRA kan uitsluitend slagen
als dat fase-gewijs gebeurt, vanwege
de enorme gevolgen die ook
doorwerken bij het personeel van
provincies, gemeenten en bij
defensie".
Toch is mr. Bruins Slot niet gekant
tegen het afremmen van de
inkomens in het algemeen: „Als we
economisch in de mist zitten,
moeten we allemaal een veer laten,
'n Jaar of twee geen loonsverhoging
vind ik een zegen - maar dan over
de hele linie: bij overheid, in het
bedrijfsleven en in de vrije
beroepen. De pensioenen ondergaan
dan, doordat ze welvaartsvast zijn,
hetzelfde lot.
Nu wordt wel bepleit om de
welvaartsvastheid te wijzigen in
waardevastheid. Dat zou dan, indien
gerealiseerd, het merkwaardige
gevolg hebben, dat - indien er wel
prijsverhogingen plaatshebben
maar geen loonstijging - de lonen
niet stijgen (vanwege de „nullijn")
maar de pensioenen wel omhoog
gaan".
Bezuinigingsdrift
Dat de regering in de drift tot
bezuinigen zo ver zal gaan, dat ook
opgebouwde pensioenrechten
worden
gekort, wil mr. Bruins Slot niet
aannemen: ,,De wetgever kan iets
veranderen. Maar men mag niet iets
afnemen, dat men al heeft
verkregen. Met andere woorden -
een ambtenaar bouwt nu per
dienstjaar 1 3ij4 procent pensioen
op. Als de overheid dat zou verlagen
tot bijvoorbeeld 1 lij2 procent, kan
dat alleen vanaf de datum van
invoering, en niet met
terugwerkende kracht.
„Ik zou het schandelijk vinden, als
de regering bijvoorbeeld op
hoofdpunten, zoals
„welvaartsvastheid" en „inbouw van
de AOW in het pensioen", met
wijzigingsvoorstellen zou komen in
ongunstige zin. In 1963 is over deze
zaken met de Centrale van
Overheidspersoneel overleg
gepleegd,
en voor het verkrijgen van die
welvaartsvastheid zijn de
ambtenaren toen bereid geweest
belangrijke verkregen rechten in te
leveren. En gezien de uitlatingen
over deze onderwerpen, afkomstig
van verschillende politici (PvdA en
D '66 - Th. de J.) kan ik me best
voorstellen dat de ABVA
zenuwachtig is gestemd".
Of de regering er in zal slagen de
noodzakelijk geachte „alge-
nivellering" te bereiken, is voor mr.
Bruins Slot een open vraag: „Ik
geloof niet dat zoiets uitvoerbaar is,
tenzij via de belastingaanslagen".
Kan het nieuwe Bezoldigingsbesluit
Rijks Ambtenaren behalve
vereenvoudigend, ook
inkomensverlagend uitwer
ken?
Mr. Bruins Slot „Dat systeem is nu
nogal gecompliceerd en dringend
aan vereenvoudiging toe. Ik heb zelf
de eerste hand gelegd aan het
stroomlijnen ervan. Maar dat
nieuwe BBRA moet niet verkapt
worden gebruikt om tot
salarisverlaging te komen - dat
lijkt me niet acceptabel.
Als je als regering echt wil
bezuinigen, moet men dat ook
duidelijk stellen, en zeggen: „De
ambtenaren vormen de sluitpost op
onze begroting".
Maar dat zal moed eisen - want
dan stemt toch geen ambtenaar
meer op de politieke partij, die
zoiets wil?"
IMF in jaaroverzicht
Weerrapporten
van hedenmorgen 7 uur
|c
l it
1
II
Amsterdam
zwaar bew.
20
0
De Bilt
0
Deelen
half bew.
20
0
Eelde
half bew.
19
0
Eindhoven
half bew.
19
0
Den Helder
20
0
Rotterdam
19
0
Twente
20
0
Vlissingen
licht bew.
19
0
Zd. Limburg
onbew.
21
0
Aberdeen
regenbui
20
3
Athene
half bew.
23
0
Barcelona
onbew.
27
0
geh. bew.
18
Bordeaux
29
0
onbew.
21
0
Frankfort
24
0
onbew.
24
0
Helsinki
12
0
Innsbruck
onbew.
23
0
Klagenfurt
onbew.
26
0
Kopenhagen
17
0.
Lissabon
onbew.
34
0
Locarno
24
0
Londen
onbew.
12
0
Luxemburg onbew.
Madrid
onbew.
33
0
Malaga
26
Mallorca
onbew.
28
0
München
onbew.
22
0
Nice
24
0
Oslo
13
0
Parijs
onbew.
26
0
zwaar bew.
26
0
Split
onbew.
26
0
Stockholm
zwaar bew.
11
4
WASHINGTON (ANP) - Halverwege 1977, zijn de econo
mische en de financiële omstandigheden in vele delen
van de wereld duidelijk beter dan die van één of twee jaar
geleden."
Niettemin verkeert de meerderheid
van de leden-landen van het Fonds
nog steeds in het proces van probe
ren haar economie op orde te bren
gen na de ernstige, hun weerga niet
kennende verstoringen van 1973-75
-verstoringen die een snelle krach
tige stijging van prijzen en kosten,
de ernstigste en langdurigste ecor
nomische inzinking van de na-
oologse periode, en de internatio
nale oliecrisis omvatten". Dit
schrijft het Internationale Mone
taire Fonds (IMF) in zijn verslag
over het boekjaar tot en met 30 april
1977.
Gemeten naar de tot dusverre ge
bruikte maatstaven is het interna
tionale economische beeld in 1977
in hoofdzaak als gevolg van die ver
storingen nog steeds onbevredige
nd. De percentages van de econo
mische groei zijn over het algemeen
lager dan normaal tegen de achter
grond van grote werkloosheid,
overschotten aan produktiecapaci-
teit en achterblijven van investe
ringen.
Inflatie is eveneens een wijd ver
breid probleem en in een aantal
landen gaat zij gepaard aan een
zwakke betalingsbalanspositie. In
veel gevallen, zo merkt het IMF op,
komen daar nog vraagstukken bij
als het zich neerleggen bij de infla
tie, gebrek aan vertrouwen bij be
drijfsleven en consument en aan
zienlijke vervorming van de eco
nomische structuur.
De sombere situatie van 1974 en
1975 en de gematigdheid van het
daarop volgende herstel hebben ge
leid tot een verbetering in de strijd
tegen de inflatie. Van 13,5 procent
op jaarbasis in de tweede helft van
1974 zijn de prijsstijgingen terug
gevallen tot 6,5 a zeven procent in
1976 en in de eerste helft van 1977.
Desondanks acht het IMF die per
centages "veel te hoog". In het jaar
verslag van het IMF wordt gewag
gemaakt van de aanhoudend grote
werkloosheid waar de ontwikke
ling van produktie en prijzen mee
gepaard is gegaan. In de industrie
landen was de geregistreerde werk
loosheid in de eerste helft van dit
jaar nog dicht in de buurt van het
hoogtepunt dat in de tweede helft
van 1975 als gevolg var
was ontstaan.
LEIDEN - Leidse veemarkt, 12 septem
ber. Aanvoer vandaag 2241 dieren,
waarvan 120 slachtrunderen, drie gras
kalveren, 48 varkens en 980 schapen of
lammeren. Prijsnoteringen slachtvee
(per kg geslacht gewicht) stieren le kw
7.40-7.80,2e kw 6.90-7.20; vaarzen le kw.
7 25-7.90, 2e kw 6.80-7.15; koeien ie kw
6.75-7.75, 2e kw 6.10-6.60, 3e kw
5.80-6.00: worstkoeien 4.60-5.70; extra
kw en dikbillen 9.60-13.00. Slachtvar-
kens (per kg levend gewicht): extra kw
boven notering, le kw 3.33-3.38, 2e kw
3.28-3.33, 3e kw 3.23-3.25. Gebruiksvee
(per stuk): schapen 180-220, lammeren
180-230. Toelichtingen (resp. aanvoer-
handel-prijzen): slachtrunderen ruim-
redelijk-staande; varkens redelijk-vlot-
lager; schapen en lammeren ruim-
rustig-stabiel.
Appels 55-100, Aardappelen 16-33, An
dijvie 35-60, Snijbonen 72, Kroten gek.
100, Postelein 56-76, Prei 53-72, Spinazie
136-153, Spruiten A 136-146, B 126-142, C
113, Tomaten A 500-530, B 510-540, C
330-340, CC 300, Uien 10-17, Witlof 570-
630, Meloenen 165-280 Bloemkool 1x6
142, 8 st 125, komkommers 90-op 43
75/op 40-43 60/op 28-33, 50/op 22-25,
40/op 22, Sla zwaar 22-45, Peterselie 17-
39, Selderie 37-40, Paprika kg 67, st. 19-
38.
Portugese
piloten staken
LISSABON (Reuter)-De Potugese
luchtvaartmaatschappij TAP
heeft ongeveer 50 uitgaande en
binnenkomende vluchten moeten
annuleren als gevolg van een 24-
uursstaking die haar piloten van
daag houden.
De staking is uitgeroepen door de
bond van Verkeersvliegers, die
ermee wil bereiken dat ontslagen
bestuursleden weer worden aan
gesteld. De ontslagen waren ge
vallen tijdens een conflict van
twee maanden over salaris en ar
beidsvoorwaarden.
Lange rijen met wachtenden
mensen voor winkels die brood
verkopen. Dat was afgelopen
zaterdag straatbeeld van Lon
den. De Engelse bakkers zijn
sinds vrijdagnacht massaal in
staking gegaan. Inzet van het
conflict is het betaald vrijaf tij
densfeestdagen. Bovendien eist
de vakbond nog 425 duizend
gulden aan achterstallig loon
voor het doorwerken op de jong
ste nationale feestdag in'augus
tus. De staking geldt voor onbe
paalde tijd.
Beurso verzicht
Koersen vast
AMSTERDAM - Ondanks de
flauwe stemming in Wall Street is
de stemming op de Amsterdamse
effectenbeurs vandaag niet tegen
gevallen. De meeste koersen ble
ven goed liggen, mede door de me
dedelingen in het jaarverslag van
het IMF dat de wereldeconomie er
iets beter uitziet dan vorig jaar. Ook
de vastere koers voor de dollar
bleek een lichte stimulans.
Bij de internationals had Unilever
echter te lijden van gebrek aan af
faire en daalde daardoor met een
gulden tot 124,80. Kon. Olie
handhaafde zich onveranderd op
137,- terwijl Akzo een dubbeltje
duurder werd op 26.30. Hoog
ovens opende 70 cent lager op
28,50 en Philips 10 cent op/ 26,20.
De bankaandelen waren vrijwel
onveranderd, terwijl Deli zeer vast
in de markt lag. De scheepvaartsec
tor bood bij kalme handel een
vriendelijk aanblik met hogere
koersen. Alleen Van Ommeren viel
een gulden lager op 137 hier uit de
toon. Heineken, KLM en Nationale
Nederlanden waren licht in reactie.
Hoofdzakelijk door gebrek aan af
faire en licht aanbod was de staats-
fondsenmarkt bij uiterst kalme
handel met minimale omzetten
flauw.
MAANDAG 12 SEPTEMBER 1977
AKZO 20 26.2
ABN 100 320
AMRO 20 69
Deli-Mij (75 114.5
Dordtsche 20 172.5
Dordlsche Pi 171.4
Heineken 25 110.5
.leineken H (25 103
H A L Hold »0C 84.6
Hoogov. 20 29.2
HVA-Mijen eert 47.5
KNSM eert 100 78.5
KLM 100 117.1
Kon Olie 20 137
Nat Ned 10 94.1
Ned Lloyd 50 101.3
Ommeren Cert 138
Philips 10 26.3
Robeco 50 182.1
Rolinco 50 129
Unilever 2
ACF
Ahog-BOB
Ahold
AMAS
AMEV
102.2
138.5
26.4
181.5
128.5
125.5
Amfas
88
87.5
7 Asd. Droogd.
83,7
-
Asd. Rijtuig.
198,5
199.5
Aniem Nat.
23
23
1 Ant Brouw.
206
206
Ant Verf
162
162
Arnh. Schbw.
64
63
Asselberg
410
412
Ass. St R'dam
89,9
89.5
AUDET
444
446
Ant Ind Rt.
1510
1510
Ballast-N.
02
101
BAM
73,5
71.5
Batenburg
327
312
Beek, van
67,9
67.8
Beers
78
78.5
Begemann
90
90
Bergoss
57,5
57.5
Berkcl P
106
103.5
Bydonst. C
317
316
Boer Druk
170
168.5
Bols
68,5
68.5
Borsumij W
132,7
131.3
Bos Kalis
126,3
125.9
Braat Bouw
231
229
Bredero VG
1235
1220
id eert
1225
Bredero VB
283
280.5
jd. eert.
274
273
Buhrnv Tett
73.5
73.8
Calvé-D eert
175.5
175.5
id. 6 pet eert
1390
1390
Centr Suik
72.5
74.4
•d eert
72.5
74.4
Ceteco
ld. eert.
Chamotte
Cindu-Key
Crane Ned.
Desseaux
Dikkers
Dorp en Co.
Dr.Óv.Hout
Droge
Duiker App.
Econosto
Elsevier
EMBA
Ennia
Eriks
Fokker
Ford Auto
Fr.Gr.Hyp.
Fun
i H
id 4 pet PW
Gel Delft c
Gelder eert.
Geld Tram
Gerofabr.
Giessen
Gist Broc
id eert
Goudsmit
Grasso
Grofsmed.
Hagemeijer
Hero Cons.
Heybroek
1160
175.5
38.3
167.5 166
Hoek's Mach.
Holec
Holl.Beton
I-Ju liter D
ICU
IHC Holland
Ind. Maatsch.
IBB Kondor
Interlas
Internatio M.
Inventum
Kempen Beg.
Kev Houth.
Kiene S
Kloos
Kluwer
KBB
id. cert
id 6 cum
Kon Ned. Pap
Krasnapolskv
KSH
Kwatta
Landre&GI
Leids.Wol
Macintosh
Maxw. Petr.
Meneba
Metaverpa
MHV A dam
Mocara En
id 1-10
id 1-4
MijnbW.
130,5
93,2
28,1
78,5
76.5
14.6
40.7
52.8
2090
50.5
Naarden
Naeff
Nat Grondb.
NBM-Bouw
Nedap
Ned Bontw.
Ned. Crediet
Ned. Dagbl
id.eert.
NMB
Ned. Scheepshy
Net am
Nierstrasz
Norit
Nutricia GB
Nutricia VB
Nijverdal
Oce v. d Gr
OGEM Hold
Orenstein
Otra
Oving-D-S
Pakhoek H
id eert
Palembang
Palthe
Philips
Pont Ho.ut
Porcel Fles
Proost Br
Rademakers
Reesink
Reeuw ijk
Reiss en Co
RIVA
id eert
Rohte& Jisk
Rommelholl
Rijn-Schelde
Sanders
910
94.8
45.2
45.2
33.8
150.5
28.1
235
94.5
45.2
45.2
33.2
Schev.Expl.
Schlumberger
Schokbeton
Schuitema
Schuppen
Schuttersv.
Slavenb.Bnk
Smit Internat.
Stevin Gr.
Stoomsp. Tw.
Tab.Ind.Phil.
Telegraaf
Tilb.Hyp.bk
Tilb.Waterl.
Tw.Kabelf.
Ubbink
Unikap
Unil. eert.
ld. 7 pet.
id 6 pet.
v.d Vliet-W.
Veneta
Ver Glansf.
VMF Stork
Ver Uitg.mij
Verto eert
Vezelverw.
Vihamij Butt.
VRG Gem Bez
Wegener C.
id. eert.
Wessanen c
W U Hyp
Wolsp Ede
Wyers
Wijk en Her
16.7
16.8
830
Celeggings Inst.
Alg. Fondsenb.
103.1
103.1
America Fnd
125.5
124
1240
1240
167
Asd Belegg.D
131
130
380
70
237.8
90
Binn.Belf.VG
148
149
379
69
237
B.O.G.
138
136
Breevast
156.2
157
Converto
545
545
129.5
Dutch Int
111
110.6
129.5
46.2
Eur.Pr.Inv.
97
96
58
Goldmines
395
401
60
Holland F
IKA Belegg
127.5
106.5
127.5
94
94.8
Interbonds
550
549
167
165
Leveraged
79
79.3
339.5
339
Obam
70.1
69.9
288
285
Rorento
124.9
124.9
181.8
176
Sumabel
58
58
180.1
181
Tokyo PH(S)
69.5
69.5
Toky.o PH
96.5
96
78.3
75.6
87.3
Uni-Inve~st.
82.2
82.5
75.6
86
Wereldhaven
113.7
113.5
87
Concentra
210
206
18
17.8
Europafonds
-
-
99.4
99.1
Eurunion
1082
188
1080
188
Unifonds
411
411
51.5
51.5
Chemical F.
15.6
15.3
96.6
96.8
Col Growth
Q 1
26.5
36.2
9.1
17
17.1
Dreyfus F
153
152
Fidelty F.
67.5
65.4
Investors M
19.9
-
48.7
48.1
Japan Fund
20.2
19.7
Lehman Corp.
25
25
60
60
Madison F.
-
60
60
Manhattan
69.5
68.2
Massachus
22.7
22.7
374.5
376.5
Oppenheimer
-
-
106
105.5
Technology
15.7
15.6
72.5
72
Value Line
2440
2440
Vance. Sand
14.1
14.1
