Schitterende slagzetten
Kruiswoord
"Plezierige"
overwinning
van"oude"
man Pachman
Kom-er-ACHT-er
Postzegelprijzen fors omhoog oplossing
Bloempje
uit de
Zweedse
ruiker
M
w
I' if p pr
vorige
puzzel
Kom er achter
ZATERDAG 10 SEPTEMBER 1977
EXTRA
PAGINA 25
Zwitserland doet momen
teel veel aan de schaaksport
(schaakkunst moet ik zeg
gen, volgens de intellectue-
ien!). Behalve het toernooi
te Genève, waaraan een aan
tal (top)grootmeesters deel
nam, heeft men ook num
mer twee op de wereldrang
lijst Viktor Kortsjnoj een
huis en een salaris aangebo
den, wat de in ons land ver
blijvende Rus heeft aan
vaard.
Een van de verrassingen in dit
Zwitserse toernooi was de neder
laag van Bent Larsen tegen Ludek
Pachman. Hier volgt dit levendig
duel met vele kanttekeningen van
Pachman zelf, die de partij besprak
in een Duits schaaktijdschrift. Bij
Pachman die zich zelf een oude
man noemt (hij is 52 jaar oud) kon
men na afloop het "plezier" van zijn
gelaat afscheppen, las ik in een an
der tijdschrift
BENONI-verdediging
Wordt door Pachman van een
vraagteken voorzien, maar Larsen
kiest meestal "twijfelachtige" ope
ningsvarianten, waarin hij zich als
scherp aan valsspeler kan uitleven!
^Hr)
6. Lfl-d3 Lf8-g7 7. Pgl-e2 a7-a6
"Na7 0-0 8. f3 Ph5 9. Le3 f510. ef5:
gf5: 11. Dd2 a6 12. 0-0-0 b5 13.Tdgl
>c4: 14. Lblbenevens g4 komt wit
tot een sterke aanval (Pachman)."
Op 11.f5 volgt 12. ef5: gf5: 13. g4!
met goed spel voor wit.
12. h2-h4! b7-b5!?
13. c4xb5 Ph5-f4!? 14. Pe2xf-,'é5xf4
15. Le3xf4 Pd7-e5 16. b5-b6! Ta8-b8
17. h4-h5! Tf8-e8
Uit de laatste zes zetten herkent
men de echte Larsen! Door hier en
daar een pion aan te bieden hoopt
hij op verwikkelingen (complica
ties) in de opening, want zijn ver-
(Zie diagram)
Larsen
b c d e f
nuftig spel ligt in de tweede fase w
van het schaakspel: het middens
pel!
18. h5xg6 f7xg6 19. Lf4xe5Te8xe5 •-
2(k f3-f4 Te5-e7 21e4-e5Tb8xb6 22.
Tdl-el! c5-c4!? 23. e5xd6! Te7xel
24. Thlxel
Pachman heeft tot nu toe zeer vin
dingrijk gespeeld. In de grote toer
nooien in Zuid-Amerika, ongeveer
15 jaar geleden was de Tsjech im
mer een struikelblok voor de Deen,
al won deze wel meestal het toer
nooi
24 Tb6xb2!?
In de hoop op 25. Kb2:? Db4+ 26.
Kc2 cd3:+ 27. Kd3: Lf5+ enz.
Pachman heeft echter enkele
sterke tussenzetten.
25. Tel-e8+! Kg8-f7 26. Te8-e7
Kf7-f8 27. Dd2xb2 Lg7xc3 28.
Db2-b8 Da5-c5 29. Ld3-e2! Lc3-a5
30. d6-d7 Kf8xe7 31. d7xc8P
Wit vraagt een paard. Ook promotie
tot Dame wint, maar Pachman was
in tijdnood en vreesde eeuwig
schaak.
31 Ke7-e8
Pachman: "Larsen is een zeer cor
recte speler en zal met een stuk ach
ter normaliter niet verder spelen.
Hij wilde zich echter ervan overtui
gen of ik in mijn ouderdom(!) nog
snel genoeg spelen kan!" Een
vreemde zinsnede, want grootmee
sters tussen de 50 en 70 jaar hand
haven zich nog zeer goed aan de
top, t.w. Smyslow, Reshewsky,
Bronstein, Tal, Geiler, Najdorf, e.a.
Zelfs onze Euwe (77) schaakt nog in
competitieverband
32. Pc8-d6+ Ke8-e7 33. Pd6xc4
Dc5-f2 Db8-e5+ Ke7-f8 35. Pc4xa5
Df2-el+ 36. Le2-dl Delxa5 37.
Lfl-b3 Da5-c5+ 38. Kcl-d2!
Dc5-f2+ 39. Kd2-d3 Df2-fl+ 40.
De5-e2 Dfl-bl+ 41. Kd3-c3
Zwart gaf op.
De tijdnood was voorbij en Lar-
sen's laatste hoop op voortdurend
schaak!
BISHOP
Voor velen zal de Europese titel
van Zweden wat onverwacht
uit de lucht zijn komen vallen
maar dat is niet terecht. De
Zweedse bridgeorganisatie is,
evenals de Nederlandse trou
wens, zeer hecht en de Zweden
bouwen al jaren aan een sterk
nationaal team. Vijf jaar gele
den werd gestart met een kern
van spelers meteen gemiddelde
leeftijd van toen 30 jaar. Een
paar jaar later werd Zweden
reeds algemeen gerekend tot de
sterkere landen, maar de echte
doorbraak manifesteerde zich
vorig jaar toen Zweden bij de
Olympiade 5e werd. Daarvoor
bléven de successen veelal be
perkt tot een vliegende start om
vervolgens later omlaag te dui
kelen; naar boze tongen be
weerden ten gevolge van het te
uitbundig vieren van de eerste
overwinningen.
Feit is dat het Zweedse team in
Denemarken volgens Zweedse
maatstaven erg spartaans heeft
geleefd en zich met volle over
gave heeft ingezet om tot een zo.
goed mogelijk resultaat te ko
men, waarbij ongetwijfeld een
rol speelde dat een deel der spe
lers thans min of meer als pro
fessional door het leven gaat.
Een enkel bloempje uit de rijk
gevulde Zweedse ruiker:
A
H 10 6 4
O 8 4 2
A A H 8 5 2
8632 10 754
A 7 2 9
OAHB96 OV75
3 V 10 9 7 4
H VB 9
VB853
O 10 3
Verdedigend tegen 4 Ha van
zuid kwam Brunzell uit met Ru
H om vervolgens te switchen
naar zijn singleton klaveren. Hij
kwam weer aan slag met Ha A
en speelde onder Ru A vandaan
naar de vrouw van zijn partner
die hem prompt een klaverin-
troever bezorgde.
Niet moeilijk misschien voor
een echte expert, maar het werd
aan de andere tafel wel gemist.
Een soortgelijke coup overi
gens legde Belladonna op tafel
in de wedstrijd tegen Dene
marken:
A 7 5
C> 982
V 10 4 3
B 10 3
V Sr
<?AB V 6 3 4 3
OH9872 O B 6
A 9 7 4 H V 8 6 O
HB 10 6432
V H 10 7
O A 5
2
Tegen 4 Sch kwam Belladonna
(west) uit met Sch 8. De leider
nam en speelde onmiddellijk
Ru A en ruiten na (een tweede
troefronde zou oost in staat
hebben gesteld te signaleren).
Belladonna nam en speelde een
kleine klaveren waarna Ga-
rozzo de coup voltooide door Ha
V op tafel te leggen: één down.
TON SCHIPPERHEYN
Deze week een korte partij uit de
oefenwedstrijd KDC-LDG (Kat
wijk tegen Leiden), waarin enige
schitterende slagzetten te bewon
deren zijn, een partijtje uit de inter
land Nederland-Frankrijk en na
tuurlijk "het Probleem".
We beginnen bij de Interland, die
medio augustus in Rotterdam ge
houden werd. De Nederlanders
wonnen met 44-20 en deze cijfers
geven weer eens aan op wat voor
een grote hoogte Nederland als
damnatie staat. Of geeft het aan dat
Frankrijk op het ogenblik zo'n be
roerd damland is? Wie zal het zeg
gen?
Dubois (FrankrijkPJohn de Boer
0-2: 1. 32-28 19-23, 2. 28:19 14:23, 3.
35-30 20-25 4. 33-29 10-14, 5. 38-32
17-22, 6. 31-27 22:31, 7. 36:27 13-19!,
8. 40-35 14-20, 9. 42-38 11-17, 10. 38-
33 6-11,11.44-40 17-21,12.50-44 1-6;
13. 30-24 19:30, 14. 35:24 18-22! en
wit gaf op. Wit had natuurlijk 33-28
moeten spelen, waarna zwart
weinig zal kunnen bereiken.
I.32-28 19-23,2.28:19 14:23,3.37-32
10-14,4.34-30 14-19,5.30-25 17-21,6.
25:14 9:20, 7. 41-37 5-10; 8. 33-29
23:34, 9. 39:30 10-14, 10. 32-28 11-17,
II.30-25 7-11,12.44-39 1-7,13.50-44
4-9, 14. 38-32 21-26, 15. 43-38 17-21,
16. 31-27 18-23, 17. 40-34 12-18, 18.
34-30 7-12, 19. 39-34 20-24, 20. 44-40
11-17, 21. 49-43! 17-22! De afwikke
ling 17-22,23-28 geeft zwart minder
spel. 22. 28:17 2-7,23.36-31. Er volgt
nu op 7-11 een slagzetje door 27-22,
46-41 en 32-28! 23.24-29,24.32-28
en zwart gaf het op want er volgt
altijd een dam op veld één.
Op maandag 29 augustus vond in
Katwijk de oefenwedstrijd
KDC-LDG plaats. Oefenweds
trijden hebben als kenmerk dat er
nogal gedurfd gespeeld wordt en
daarvan getuigt de diagramstelling,
die voorkwam in de partij Burger-
hout-Van der Kwartel. Na 10-14
speelde wit 1.35-30. Indien U schijf
26 eventjes wegdenkt, dan is de
volgende mogelijkheid aanwezig:
49-43 (5-10?) 24-19 (13:24) 27-22
(18:36) 29:18 (12:23) 33-29 (24:33)
39:19 (14:23) 37-31 (36:27) 32:5!!
1 2 3 4 5
De witspeler speelde het laatste ge
deelte abominabel slecht. Wel ko
misch ergens om met een bord met
nog 38 schijven erop, op te houden
met spelen.
Probleem voor dammers
1 2 3 4 5
Vanuit de diagramstelling zag de
witspeler heel vaag ook nog de vol
gende variant: 35-30 (5-10) 41-36
(17-21) 48-43 (13-19??) 24:22 (23-28)
32:23 (21:41) (42-37) (41:32) 38:27
(26:37) 23-19 (14:23) 29:18 (12:23)
27-21 (16:18) 33-28 (23:32) 30-24
(20:29) 34:5!! Zeer fraai.
In de partij ging het verder met
1.5-10, 2. 40-35 14-19, 3. 48-43 10-
14, 4. 44-40 17-22, 5. 41-36 en wit gaf
direkt op, want tegen de dreiging
23-28x28-32 is niets meer te doen.
o
V Pt /f\
g
<-i i=i jj
J
fe-j. HS CM ///A
De stand van de vorige week (wit
speelt, haalt dam(!) en wint), moet
voor U op het eerste gezicht een
vergissing geweest zijn. Immers,
zwart heeft de onderste drie rijen
bezet en dam lijkt dan onmogelijk.
Maan 1. 23-18 12:23, 2. 21:12 7:27, 3.
16:7 1:12 (A), 4. 29:7 20:40, 5. 31:22
2:11, 6. 22-18 13:22, 7. 28:17 11:22, 8.
39-34 40:29, 9. 33:2! En de dam staat
er. Bij (A) is mogelijk: 32:11, 4.
29:18 20:40, 5. 32:21 13:22, 6. 28:17
11:22, 7. 39-34 40:29, 8. 33:2 en wit
wint eveneens met een dam op veld
twee.
Ter oplossing voor deze week: wit
speelt en forceert de winst. Er ko
men twee dwangzetten in voor! Op
lossing in de volgende rubriek.
JOOP BURGERHOUT
Kunt u de acht afwijkingen in bovenstaande tekeningen vinden?
De juiste oplossing vindt u elders op.déze pagina.
HORIZONTAAL
1. kledingstuk
4. dichter
7. liefdegod
10. deel
12. gewoonte
14. ijver
16. familielid
17. lijn
19. watering
20. volgens de akten
22. uitroep van afkeer
23. meisjesnaam
NEDERLAND - „Het enige dat
men weggooit is de verpakking" is
jarenlang een televisieslogan ge
weest van een broodfabrikant. Bij
het verschijnen en doorbladeren
van de Speciale NVPH-catalogus
van de postzegels van Nederland en
overzeese rijksdelen, 37e editie,
geldend voor 1978, die dezer dagen
is verschenen, kunnen we ook maar
tot één conclusie komen en die
luidt: het enige dat niet duurder is
geworden is het boekwerkje zelf.
Ook dit jaar namelijk zijn de prijzen
weer fors gestegen in veel gevallen
10 tot 50 procent. Bij één uitschieter
noteren we zelfs een stijging die tot
300 procent loopt.
Evenals voorgaande jaren zullen
we de catalogus 1978 met u door
nemen en daarbij vergelijkingen
trekken met de catalogus die nu
dus heeft afgedaan. De eerste Ne
derlandse emissie - 1852, koning
Willem II - stond vorig jaar onge
bruikt genoteerd voor 8000, nu
voor 8500 en gebruikt voor 425
tegen 460. De prinses Wilhelmina
van 5 gulden, 1896, hangend haar,
liep ongebruikt op van 2250 naar
f 2650 en gebruikt van 900 naar
f 1250, stijgingen van bijna 20 en 40
procent. De jubileumzegels 1913:
ongebruikt van f 3925,50 naar
f 4898,20 en gebruikt van 2756,35
naar 3687 (stijging 33%). DeToor-
opzegels (1923) noteren nu onge
bruikt 125 en vorig jaar 95 en
gebruikt 90 tegen nu 130. De
Olympische serie uit 1928 steeg zo
wel ongebruikt als gebruikt 25:
van 125 naar 150 en van 100
naar 125. En wat te denken van de
ANVV-serie uit 1932 die onge
bruikt steeg van 200 naar 300
(50%) en gebruikt van 120 naar
195 (ruim 60%). Ongeveer 30 pro
cent steeg ook de serie guilloche-
opdrukken uit 1940: ongebruikt
van 245 naar 318,05 en gebruikt
van 257,70 naar 324,60.
We zijn dan aangekomen bij de ze
gels die na de Tweede Wereldoor
log zijn verschenen. De eerst^.uit-
schieter is de 2Va c.-cijferzegel die
ook nu - evenals voorgaande jaren -
weer flink steeg, ongebruikt van
30 naar 40 en gebruikt van 2,50
naar 3,50. Ook de eerste
Koningin-Julianaserie die liep van
■1949 tot 1952 bleef weer niet achter.
'eze serie liep op van 2235 naar
ƒ2970 (ongebruikt) en van ƒ61,65
naar ƒ71,65 (gebruikt). De zomer-
zegels 1950 stegen van 80 naar
135 (ongebruikt) en van 45 naar
75 (gebruikt) en de serie Kerken
in oorlogstijd 1950 van 125 naar
215 (ongebruikt) en van 70 naar
100 (gebruikt). Voor de zomers-
erie 1956 (Rembrandt) moet nu
165 worden neergeteld tegen het
vorig jaar 100 (postfris). Een van
de eerste Europazegels 1956 die van
25 cent liep op van 62,50 naar
82,50.
In de prijzen voor de zegels uit het
midden van de jaren '60 zit nu toch
ook enige beweging, hoewel moet
worden geconstateerd dat ze toch
in vergelijking met de prijzen die
voor de zegels van na 1970 moeten
worden betaald uiterst laag blijven.
De zomerserie 1965 bijvoorbeeld
komt nog niet verder dan 3,50,
terwijl de zomerserie 1970 al op 18
staat en die van 1971 zelfs op 22,50
(allesongebruikt).
Overigens liggen de zegels die tus-
spn 1970 en 1974 zijn uitgegeven
toch goed in de markt. Waar dat
precies aan ligt is ons nog niet ge
heel duidelijk. In enkele gevallen
gnisschien aan de beperkte oplaag,
maar dat is beslist niet steeds de
oorzaak. Een reden zou ook kunnen
zijn dat veel verzamelaars grote
voorraden in hun boeken houden -
voor later - om te verkopen. Een
postzegelhandelaar zei onlangs nog
eens tegen ons dat hij slechts met
heel veel moeite aan zegels kan
komen die in het begin van de jaren
'70 zijn verschenen. „Maar ze moe
ten toch ergens zitten", voegde hij
eraan toe.
Zegels uit die periode die hoog ge
noteerd staand zijn b.v. de 45
c-zegel uit de gelegenheidsserie
van 1971 (Boroboedoer). Deze zegel
staat nu ongebruikt op 6,50 tegen
4,50 vorig jaar. Gebruikt kost hij
overigens net zo veel. De vlag-
zegels uit 1972 20 en 25 cent) staan
ook al op 1,25 en de zomerserie
1973 liep (ongebruikt) op van 8,50
naar 14. Het stripje gelege
nheidszegels 1974 met kraai, boom
en visser is op 3,75 gekomen; was
2,25. Gevraagd zijn ook de zegels
75 jaar KNAU van 55 cent die het
vorige jaar verscheen en nog niet
eerder genoteerd stond, maar me
teen op 1,25 is gekomen, alsmede
de reumazegel (55 25 cent) uit de
gecombineerde uitgifte van vorig
jaar. 2,25. De eerste Amphilex
77-zegels vorig jaar 8 oktober uit
gekomen staan zowel ongebruikt
als gebruikt op 13,50.
De topper van de laatste jaren is en
blijft echter de in 1974 uitgegeven
zegel van 25 cent ter gelegenheid
van 100 jaar rundveestamboek.
Stond deze zegel in 1976 meteen al
op 1.00, via het vorige jaar 2,25)
is hij nu al op 7,50 gekomen. En
echt, we geven u niet veel kans dat
u hem ook werkelijk voor die prijs
krijgt, te meer daar er een grote
vraag naar paartjes is als gevolg van
het feit dat de beelden op de zegels
doorlopen. Hier en daar wordt al
35 voor een paartje gevraagd. De
zegel kankerbestrijding, ook van 25
cent en in dezelfde oplaag (6 mil
joen), die tegelijk met de rundvee
zegel uitkwam blijft daarentegen
met een prijs van 50 cent ver achter.
Tot slot willen we nog even wijzen
op de eerste-dagenveloppen. We
kunnen hier aan niet voorbijgaan
hoewel deze rubriek al bol staat van
de prijzen, iets waar de echte ver
zamelaar van zal gruwen. Het echte
verzamelen, zo vinden zij, heeft
niets met geld te maken. Toch me
nen wij dat dit een vorm van struis
vogelpolitiek is. Want iedere hart
stochtelijke verzamelaar weet ook
wel bij benadering wat zijn collec
tie waard is, moet dat zelfs weten.
De FDC's dug. De E 1, zomer 1950,
liep op van 2000 naar 3250, de E
4 van 350 naar 575, de E 6 van
300 naar 475, de E 9 van 150
naar 250, de E 11 van 125 naar
225 en om de rij te sluiten, want
we zouden nog een hele tijd kunnen
doorgaan, de E 38 van 35 naar
60.
HERO WIT
BDHÜBBk S3 MejUQHH
ar jb 'h
Cl BDBQKEZ1JIQDBD B
3 Qr ^E2ö3QE!Er
a r H
Br^cDk ja' ie ia
SI Bw^BBBBISIk^a a
O BBBOVBIBBHB D
(sik ar ra it! m
QHfflHBEr D 'fflaESEQ
De eerste prijs van 10.- werd toe
gekend aan de heer H. J. v. d Werff,
Brittenburg 50 te Leiderdorp. De
tweede prijs van 7.50 werd toe
gekend aan de heer G. Zandbergen,
Camphuysenstraat 204 te Rijns-
burg. De twee prijzen van 5.-
werden toegekend aan mevr. Tijs
terman, Middenweg te Valkenburg
en aan mevr. P. J. Jagel-Handgraaf,
Zwarte Pad 19 te Leiden.
De prijzen worden de winnaars
toegezonden.
Oplossingen met in de linkerbo
venhoek vermelding "Kruiswoord
raadsel" voor donderdag zenden
aan redactie Leidsch Dagblad,
•Witte Singel 1, Leiden.
ueui ja^ui( sef do ^ez g
japuosjipar afpiaAserS i
jnap ap uaAoqs^uii uie^a 9
jnap do snquaAauq q
jamais ueA apuiajin ajsiapuo
sinq
do ueeuaAoq uaajs ais^appiui
uaAoqsspjii ^JOM^OOJ aisjeei z
'A'l do afseBA X
24. grond om boerderij
26. jaargetijde
27. gesteente
28. bijwoord
29. zoogdier
31. vruchtennat
33. kopers keus
36. vordering
39. straatsteen
40. vyvloon
41. eerste vrouw
43. dwarsmast
45. tijdperk
47. een zekere
49. stilte
50. lokspijs
52. planeet
53. ijzeren mondstuk
55. groente
56. en dergelijke
57. bekende motorraces
59. veerkrachtig
61. kaartenboek
63. hoender
64. strijdperk
66. vleesgerecht
68. geestdrift
69. delfstof
70. zangnoot
71. keur
VERTIKAAL
1. bleekgeel
2. pees
3. getemd
4. deel van de bijbel
5. loochening
6. vreemde munt
7. plaats in Gelderland
8. spelleiding
9. rustteken in psalmen
11. paard
13. bid
15. omlaag
18. azijn
21. hoge berg
22. vrucht
25. muzieknoot
27. grammofoonplaat
28. uitbouw
30. dreg
32. sleeën
34. kluit
35. bloem
36. roem
37. bevel
38. soort
42. vermaak
44. mestvocht
45. boom
46. jongensnaam
47. bevel
48. getijde
49. wapen
51. plaats in Gelderland
54. meisjesnaam
55. legende
56. Europeaan
58. hoeveelheid
60. metselspecie
62. lokspijs
65. mannelijk dier
67. emeritus
68. oude lengtemaat
STfCHTMtr
WKOUO-
«RMiiOW
