Dr. Mulder: regering wilde
kapers wel
laten gaan
VVD er wil toch
Eerste Kamer
in
Toch pijlerdam
voor de
Oosterschelde
Het Motorhuis
Rijnmond: Industrieramp
is vrijwel uitgesloten
„Een hogere macht
hield me tegen...'
Politie houdt jonge
Zuidmolukkers aan
Als land van bestemming maar was genoemd
Ondanks zware druk van partij
Uit in de Randstad
Westerterp krijgt zijn zin
BEDFORD CF
DONDERDAG 8 SEPTEMBER 1977
BINNENLAND
PAGINA 7
ASSEN (SP) - Als laatste ver
dachte in het proces tegen de
Zuidmolukkers voor de recht
bank in Assen stond gister
middag de 23-jarige Mezack P.
terecht.
P. had aan de voorbereiding
van de treinkaping deelgeno
men, maar was op de maandag
dat de actie zou beginnen, niet
op het station van Assen ko
men opdagen. Hem was nu al
leen ten laste gelegd dat hij
aan het wapenbezit van de
treinkapers een pistool had
bijgedragen.
Gevraagd naar de oorzaak van
zijn op het laatste moment af
vallen, verklaarde Mezack P.
aan de rechtbank, dat hij na
zondag nog een laatste verga
dering over de treinkaping te
hebben bijgewoond, op maan
dagmorgen niet meer van zijn
bed kon opstaan. Een macht
hield hem tegen. Zijn Vader,
die in Indonesië woont, was
verschenen om hem tegen te
houden, zei hij.
„Later heb ik van mijn vader
gehoord dat ook hij stemmen
hoorde. Hij was opgestaan in
de nacht en had voor mijn
slaapkamerdeur twee voorva
deren gezien, die de wacht
hielden".
„Vindt u het nu prettig of niet
dat u niet hebt kunnen mee
doen?" wilde de president mr.
Fliek weten.
„Wel prettig", antwoordde P.
ASSEN (ANP) - De met de be
waking van het gerechtsge
bouw in Assen belaste politie-
eenheden hebben gistermid
dag tegen half zes een korte ac
tie uitgevoerd tegen een groep
van rond vijftig jonge Zuidmo
lukkers die rond de afzetting
de middag aan „agentje-
pesten" hadden besteed. Onder
meer hadden zij rotjes naar de
politiemensen gegooid. Bij de
actie, waarbij ook honden wa
ren ingeschakeld, zijn drie
jongens aangehouden en voor
verhoor mee naar het bureau
genomen. Voorts werd een
fiets, die over de afzetting heen
naar de agenten was gegooid,
in beslag genomen.
Nadat de politie de charge had
uitgevoerd hebben de jongelui
zich in de stad vérspreid. Op
drie plaatsen in het centrum
bij het gerechtsgebouw wer
den ruiten van winkels inge
gooid. Ook lopen Zuidmolukse
jongens van naar schatting
vijftien jaar door de stad met
maskers op. De politie heeft
verklaard ze voorlopig hun
gang te laten gaan. Dit om te
voorkomen dat de jongelui
zich geprovoceerd voelen.
ASSEN (SP) - Dr. D. Mulder, de psychiater die in
mei en juni de onderhandelingen met de Zuidmo
lukkers voerde, die in Drente een school en een
trein bezet hielden, is er gistermiddag niet in ge
slaagd een duidelijk antwoord te geven op de
vraag: is aan de Zuidmolukse kapers en bezetters
een vrijgeleide naar het buitenland beloofd, na
dat zij de schoolkinderen in Bovensmilde hadden
vrijgelaten?
Dr Mulder trad gisteren op als ge
tuige op de tweede dag van het pro
ces dat voor de rechtbank in Assen
wordt gevoerd tegen zeven deel
nemers aan de acties in Bovens
milde en De Punt en eén van mede
plichtigheid verdachte Zuidrno-
lukker.
De zeven verdachten van de trein
kaping en schoolbezetting lieten in
dit proces weten dat zij in de stel
lige overtuiging verkeerden, dat
met. de vrijlating van de kinderen,
aan het begin van de vijfde dag van
de schoolbezetting, aan de voor
waarden was voldaan om een bus
naar Schiphol te krijgen en daar
een vliegtuig naar "het buiten
land".
Zij hadden dit uit de gesprekken,
die dr. Mulder met de jongeren in
de school en de trein voerde, opge
maakt. Ze voelden zich dan ook be
drogen, toen de bus naar Schiphol
niet kwam. Ook onder de gijzelaars
in de trein heerste die dag versla
genheid.
Van de vraag waar "het buiten
land" precies lag, heeft het afge
hangen of het vrijgeleide verleend
zou worden, zo maakte dr. Mulder
gisteren duidelijk. "Hadden de
Zuidmolukkers de naam van hun
bestemming genoemd, dan is het
mijn overtuiging dat de regering de
eis van een vrijgeleide naar dat land
had ingewilligd", verklaarde hij.
Voorwaarde
Niet uit de verf kwam echter of er
bij de schoolbezetters en treinka
pers echt duidelijkheid had be
staan over die ene absolute voor
waarde, die aan toestemming voor
vertrek verbonden was: het bij
name noemen van een bestem
ming. Het lijkt dat de Zuidmoluk
kers aan het vrijlaten van alle
schoolkinderen (dus niet alleen de
zieken) al voldoende gewicht ge
hecht hebben.
Maar dr. Mulder zei dat hij in zijn
gesprekken steeds "de grondtoon",
die noodzakelijkheid van het noe
men van het land waarheen de Mo-
lukkers wilden uitwijken, had aan
gehouden.
Zonder het kennen van de be
stemming kon de regering geen
vliegtuig laten opstijgen. "Ik deed
steeds een beroep op Max (de man
aan de telefoon) om snel te zeggen
waar zij heen wilden, maar ik
stuitte op een geweldig wantrou
wen om dit prijs te geven omdat
men vreesde dat dan ook daar een
stokje voor gestoken zou worden.
Ik geloof niet dat het mij gelukt is
dit wantrouwen weg te nemen". 1
De noodzaak van het noemen van
een bestemming was al snel ter-
sprake gekomen in de gesprekken,
die dr. Mulder met Max voerde. Of
dat ook in het contact met de
Kan het zijn dat de Zuidmolukkers
bepaalde gezegden van dr. Mulder
naar hun eigen vorm hebben geïn
terpreteerd, vroeg mr. Fliek.
Dat gebeurt bijna altijd in dit soort
situaties", zei dr. Mulder.
"Met die wetenschap zou je toch
grote omzichtigheid moeten
Anderen?
Verdediger mr. W. G. A. Kousema-
daarna veronderstellender-
Wanneer?
Dr. Mulder antwoordde: "Je kunt
niet in elke zin een voorwaarde in
bouwen - dan krijg je helemaal
geen contact".
Hadden de Zuidmolukkers na de
schoolhoofd van der Vliet
beleidscentrum gevras
gaan we nu weg? Hij had zelfs
tijdstip verondersteld: tussen drie Mr. Fliek: "Dus met het
het had de sterke indruk dat ze er een
hadden - dan zou hij opgelucht
adem hebben gehaald.
r die vrijdagmiddag.
i de bestemming zou de laatste
"Ik heb me beijverd om die indruk hinderpaal zijn opgeruimd?
Mulder: "Het zou de inzet
i snel mogelijk weg te
dr. Mulder voor de rechtbank. „Van goede afloop zijn geweest'
der Vliet heeft later toegegeven dat
hij dat tijdstip niet van mij gehoord
had".
Het kon door Max doorgegeven
zijn, "afgeleid uit de gesprekken".
"Ik heb met Max wel details van
een vrijgeleide besproken", zei dr.
Mulder, "zoals beveiliging van de
wegen naar Schiphol, de zekerheid
of het vliegtuig in het land van be
stemming wel kon landen. En dan
vroeg ik: geef me nu de bestem
ming, dan kan het mechanisme op
gang gebracht worden. Ik heb met
Max ook over mogeliike bestem
mingen gesproken, Cuba, Rusland,
Benin en zelfs Oeganda".
wijs dat misschien anderen in het llf1.
beleidscentrum door de telefoon de
toezegging van de vrije aftocht
hadden gedaan. Dr. Mulder reage
erde: "Dat kan ik theoretisch nooit
uitsluiten. Het is niet waarschijn
lijk, dat een ander een toezegging
heeft gedaan, al heb ik natuurlijk
niet steeds 24 uur bij de telefoon
gezeten".
Gewonde
Als laatste treinkaper werd gister
middag Junus R. (27) ondervraagd.
Hij is degene, die bij de overval op
de trein zo zwaar werd gewond dat
hij nog steeds in het Groningse
Academisch Ziekenhuis verpleegd
wordt.
Op een brancard en tot hoog op de
borst met een deken bedekt, werd
hij de rechtszaal binnengereden.
Hoog niveau
AMSTERDAM
Concertgebouw: Grote/kleine zaal: 9 sept., 20 en 24 uur, Het Con
certgebouw NV; Grote zaal: 10 sept., 20.15 uur, Amsterdams Philh.
Orkest o.l.v. Anton Kersjes; Kleine zaal: 10 sept., 20 uur, Ensemble
Pro-Kontra o.l.v. David Porcelijn.
Stadsschouwburg: 9 sept, 19 uur, 11 sept., 14 uur, Ned. Opera Stich
ting met "Der Rosenkavalier", van R. Straus; 10 sept., 20.15 uur, "De
Kersentuin" van Tsjechov; 12, 14 en 15 sept., 20.15 uur, Hoofdstad
Operette met "Wiener Blut".
Nieuwe de Ia Mar: 9 t/m 15 sept. (12 sept.), 20.15 uur, Robert Long
met zijn programma "Levenslang", m.m.v. Ansje van Brandenberg.
ROTTERDAM
Rotterdamse Schouwburg: 9 sept., 20.15 uur, Publiekstheater met
"Medea"; 10 sept., 20.15 uur, Seth Gaaikema met "Familie Wille
keur"; 11 en 12 sept., 20.15 uur, le Grand magie circus "Courage"; 13,
14 en 15 sept., 20.15 uur, Fons Jansen.
De Doelen: 13 sept., 20.15 uur, Ein Abend in Wien; 14 sept., Punk
concert door Iggy Pop.
Luxor Theater: 9, 10, 13, 14 en 15 sept., 20.15, uur, Toon Hermans.
Hofplein Theater: 9, 10, 13, 14 en 15 sept., 20.15 uur, 'De Stoeipoes'
met o.a. Pleuni Touw en Hugo Metzers.
Piccolo Theater: 14 en 15 sept., 20.15 uur, Toneelgroep Globe met
"De neef van Rameau".
De Lantaren: 9, 10,11 en 15 sept., 20.30 uur, Hauser Orkater met hun
show ,,'t Vermoeden"; 13 sept., 20.30 uur, popmuziek; 14 sept., 20.30
uur, theater De Bloemgroep met "Bij ons is het anders".
DEN HAAG
Koninklijke Schouwburg: 9, 10, 11 en 14 sept., 20.15 uur, Haagse
Comedie met "De Waaier", blijspel van Carlo Goldoni; 13 sept., 20.15
uur, Haagse Comedie met "Beschuit met muisjes" van Herman
Heijermans.
Circustheater: 9 en 10 sept., 20.15 uur, Neerlands Hoop Interieur,
met Freek de Jonge en Bram Vermeulen; 15 sept., 19 uur, Ned. Opera
Stichting met "Der Rosenkavalier" van R. Straus.
Congresgebouw: 10 sept., 20.30 uur, Residentie-orkest o.l.v. Sergiu
Comissions; 12 sept., Ein Abend in Wien.
Appeltheater: 9 en 10 sept., 20.3,0 uur, toneelgroep De Appel met "De
heiligen en de krakeling", gebaseerd op verhalen van Belcampo.
Theater Pepijn: 9 en 10 sept., 20.30 uur, folk- en bluesmuziek door
Colin Scot.
LEIDEN
LAK-Theater: 9 sept., 20.15 uur, het Handke Weissgezelschap met
"Büchners dood".
Stadsgehoorzaal: 8 en 9 sept., 20.15 uur, Herman van Veen "Ander
mans in de pijn show".
"Bij de aanval had ik net de wacht
beëindigd", verklaarde hij, "ik
wilde gaan staan toen ik in mijn
toen ben
op de grond gaan liggen tot
vonden".
"Als u nu terugdenkt aan die ka
ping, wat vindt u er dan van?"
vroeg de president.
"De Nederlandse regering heeft
ons bedrogen", antwoordde Junus.
Raadsman H. de Ruijter zei: "Wat
zou je zeggen als straks andere jon
geren bij je komen, die een actie
willen beginnen?"
Junus: "Dan zeg ik: niet meer hier
doen, in Nederland. Ze willen je
hier niet begrijpen":
De derde treinkaper die gisteren te
recht stond, de 18-jarige scholier
Andreas L. uit Assen - die in de
trein een vrij bescheiden rol heeft
gespeeld - zei voor de rechtbank
dat er in de toekomst meer harde
acties moeten komen.
Rechtbankpresident mr. Fliek In
formeerde of er mogelijk misver
standen ontstaan waren door taal
problemen bij de communicatie.
Dr. Mulder antwoordde: "Max was
stellig een gesprekspartner van
hoog niveau, die geen enkele
moeite had met de woorden en be
grippen".
Mulder: "Met de school waren de
gesprekken zo kortaf, dat ik geen
kans kreeg om de dingen zo duide
lijk te stellen als ik wilde".
DEN HAAG/ARNHEM
(SP) - De fractievoorzitter
van de VVD in provinciale
staten van Gelderland, drs.
T. R. A. Veen, heeft - on
dank»; 7warp drnk van hot up aeze manier gaven ae
?®"J5suzw?,r,e aruK va,n net WD-statenleden uiting
VVD-hoofdbestuur - beslo- - -
ten zich op prinsjesdag te la
ten beëdigen als lid van de
Eerste Kamer.
Evenals burgemeester Wiebenga
van Eelde is drs. Veen dit jaar door
provinciale staten met voorkeurs
stemmen tot senator gekozen.
Op deze manier gave
WD-partijvoórzitter Korthals Al-
tes vindt dit "een ernstige zaak". ter-
Het bestuur van de WD is niet van
plan dit over zijn kant te laten gaan. JvJu beslist
DEN HAAG (SP) - De de
missionaire minister Wes
terterp (Verkeer en Wa
terstaat) mag van de
Tweede Kamer de Oos
terschelde afsluiten met
een dam met een doorlaat-
opening van 14.000 vier
kante meter.
Om deze toestemming los te
peuteren hacl Westerterp
behalve de steun van zijn
CDA-fractie ook de hulp
nodig van VVD en SGP.
PvdA, D'66 en PPR weigerden de
demissionaire minister te steu
nen. De eerste twee fracties wil
den dat het nieuwe kabinet het
besluit zal heroverwegen.
De socialisten gaven de voorkeur
aan een dam met een doorlaat-
opening van 20.000 vierkante me
ter. De democraten wilden - eve
nals de PPR - een geheel open
Oosterschelde.
Niet haalbaar
Dat laatste bleek gisteren echter
geen haalbare kaart, omdat daar
een wijziging van de Delta-wet
voor nodig is. Een meerderheid
van de Tweede Kamer voelt niets
voor een dergelijke wijziging.
Wel is het mogelijk dat het nieuwe
kabinet alsnog zal besluiten de
doorlaatopening in de dam groter
te maken. Dat zal dan wel extra
geld kosten, orrfdat minister Wes
terterp gisteren al opdracht heeft
gegeven aan de directeur van
Rijkswaterstaat voor de bouw
van een dam met een doorlaat
opening van 14.000 vierkante me-
jaar waarop de Zeeuwen veilig
heid is beloofd - niet klaar is. Elke
dag worden al miljoenen guldens
uitgegeven voor de voorberei
ding van de bouw, zo vertelde
Westerterp.
Alleen al de 600 mensen die sinds
1974 op zoek waren naar alterna
tieven voor een totaal afgesloten
Oosterschelde vergden een be
drag van 500 miljoen gulden. De
totale kosten van de doorlaatbare
dam zullen ongeveer 5,7 miljard
gulden bedragen.
Een dam met een doorlaatopening
van 20.000 vierkante meter zal
nog eens 160 miljoen gulden
meer kosten. Een fractie van de
totale kosten, meenden de pro
gressieve fracties in de Tweede
Kamer, zeker gezien de grotere
voordelen voor het milieu in de
ADVERTENTIE
Een BEDFORD CF die uw vervoerproblemen oplost
k0m, op een INVESTERING VAN 10.579,-
(excl. btw)
Wij hebben voor u maar liefst 20 TYPEN
beschikbaar, van luxe bus tot bestelwagen.
Keuze uit 4 MOTOREN waaronder de
uiterst zuinige GM-dieselmotor
U kunt met ons dus alle kanten uit!
Kom daarom eens lanqs of bel ons voor een afspraak.
Gegarandeerd dat wij er met u uitkomen!
uw BEDFORD-CF-dealer
de Gelderse
hun
ongenoegen over het besluit van de
WD-top om Veen laag (en onver
kiesbaar) op de kandidatenlijst te
plaatsen. Dit gebeurde tegen het
advies van de Gelderse statenfrac
tie en Gelderse kamercentrale in.
De Gelderse WD'ers trotseerden
niettemin het besluit van de WD-
top en kozen drs. Veen met voor
keursstemmen tot lid van de Eerste
Kamer.
Veen heeft inmiddels - ondanks
zware pressie van het hoofd bestuur
van de WD om te bedanken - be
sloten zijn zetel in de Senaat te be
zetten. Het gevolg is dat het WD-
Eerste Kamerlid ir. H. J. Louwes
het veld moet ruimen. Louwes is
sinds 1963 lid van de Eerste Kamer.
Veen had het compromisvoorstel
gedaan om Louwes nog twee jaar in
de Senaat te laten zitten. Daarna
zou hij plaats moeten maken voor
de Gelderse WD'er. Maar het
WD-bestuur heeft daar volgens
Veen niet op gereageerd. Daarop
besloot hij niet in te gaan op het
dringende verzoek van de WD-top
om van zijn Kamerzetel af te zien en
Louwes voor te laten gaan.
Vanavond wordt de kwestie-Veen
opnieuw in het dagelijks bestuur
aan de orde gesteld.
Minister Westerterp hield gisteren
de Tweede Kamer voor dat hij nu
een belissing moest nemen, om
dat anders de dam in 1985 - het
Daarnaast zou een grotere opening
extra werkgelegenheid beteke
nen in de metaalindustrie. Wes
terterp betoogde gisteren dat
voor dat geld elders meer werk
gelegenheid te koop is.
"Ik zou er daarnaast veel moeite
mee hebben om opnieuw aan het
kabinet om 160 miljoen gulden te
vragen. Dat moet ergens vandaan
komen. Ik heb niet van de voor
standers van een grotere door
laatopening gehoord waar dan
wel bezuinigd moet worden", zei
Westerterp.
Geen trek
De progressieve fracties hadden ei
genlijk gisteren weinig trek in
een debat met een demissionair
minister, dat tegen hun zin door
een meerderheid (CDA en WD)
op de agenda van de Tweede
Kamer was gezet. Tegen een der
gelijk minister kan geen vuist
worden gemaakt. WD en CDA
hielden het er echter op dat de
Tweede Kamer reeds in zijn
nieuwe samenstelling vergadert
en daarom best een beslissing
kan nemen over de Oosterschel
de.
ROTTERDAM (ANP) - De kans dat
een bewoner van het Rijnmondge
bied om het leven komt als gevolg
van een industriële ramp is onge
veer even klein als de sterftekans
ten gevolge van het bezwijken van
de Deltawerken. De kans op een
industriële ramp in het Rijnmond
gebied, waarbij bewoners buiten de
industriecomplexen om het leven
komen, is minder dan één maal in
de 10 miljoen jaar.
Dat is de belangrijkse conclusie
van een onderzoek, dat de dienst
Centraal Milieubeheer Rijnmond
heeft gedaan naar de gevaren die de
Rijnmondbevolking van de kant
installaties (sabotage) en met de
gevolgen van kettingreacties die na
een indüstrieongeluk in het Wa
terweggebied zouden kunnen on-
ststaan.
van de industrie bedreigen. Bij
deze globale gevarenanalyse is uit
gegaan van het "maximaal denk
bare ongeluk", maar het zei geen
rekening te houden -met ongeluk
ken die kunnen gebeuren bij het
vervoer van gevaarlijke stoffen, die Hoewel de kans op een ramp bij een
per schip, over de 'weg of per trein, van de in het Rijnmondgebied ge-
"Aangenomen moet worden dat vaarlijk geachte bedrijven volgens
dergelijke ongelukken kunnen ge- het onderzoek klein is, moet Rijn-
beuren, waarbij effecten denkbaar mond volgens milieugecommit-
zijn die in omvang niet onderdoen teerde A. van Dijk in staat worden
voor incidenten in de industrie". gesteld een regionaal rampenplan
Ook is bij de bepaling van het op te stellen. "Zo'n ramp kan tens-
maximaal denkbare ongeluk geen lotte ook morgen gebeuren en dan
rekening gehouden met de gevol- moet de overheid snel en adequaat
gen van moedwillige vernieling van kunnen ingrijpen", aldus Van Dijk.
