CARVER: DOORGEWINTERD MILITAIR
Plan Owen-Young
heeft
weinig
kans van slagen
"Rusland misbruikt
de psychiatrie
Geen
wapens
YS aan
Somalië
Smith wil "interne regeling
Cuba en VS
hervatten
diplomatiek
contact
LEIDSCH
DAGBLAD
Israël weigert met
PLO te gaan praten
VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1977
BUITENLAND
'Bewindvoerder" van Britse regering in Rhodesië
LONDEN (Reuter) - Veldmaar
schalk Lord Carver die de
Britse regering heeft aangewe
zen als bewindvoerderin
Rhodesië tijdens de overgang
speriode naar een zwart meer
derheidsbewind, wordt be
schouwd als de knapste Britse
militaire leider sinds de
Tweede Wereldoorlog.
De 62-jarige Carver is een af
stammeling van de hertog van
Wellington, Engelaiids grootste
militaire leider. Zelf heeft hij
een briljante militaire loop
baan achter de rug, waarbij hij
in de meeste delen van de we
reld heeft gediend. Hij was ech
ter nog nooit in Rhodesië. Mi
chael Carver werd in 1935 in
gedeeld bij het tankkorps, hoe
wel hij eerder een loopbaan als
journalist of jurist had geam
bieerd
Bij het uitbreken van de Tweede
Wereldoorlog was hij in Egypte
gelegerd, waar spoedig zijn ta
lenten werden ontdekt. Hij
diende bij de staf van de ze
vende pantserdivisie, de lege
ndarische „woestijnratten"In
1941 nam hij deel aan de strijd
om Tobroek. Het jaar daarop
vocht hij bij El Alamein en in
het begin van 1943 in de be
langrijkste slag van Medinin.
In dat jaar werd hij commandant
van het eerste tankregiment in
Noord-Afrika.Na de landingen
bij Salerno in Italië streed hij in
dat land. Ook nam hij deel aan
de landing in Normandië in
juni 1944. Op 29-jarige leeftijd
werd hij ais jongste brigade
generaal in het Britse leger be
last met de leiding over de
vierde pantserbrigade. Drie
maal werd hij wegens dapper
heid onderscheiden.
In 1952 werd hij onder veldmaar
schalk Montgomery bij het NA-
VOópperbevel in Europa (Sha
pe) hoofd van de afdeling oefe
ningen Twee jaar later ging hij
als stafchef van generaal Sir
Gerald Lathbury naar Oost-
Afrika, waar toen in Kenia de
Mau Mau werd bestreden.
In 1964 werd de inmiddels tot
generaal-majoor bevorderde
Carver als bevelhebber van de
derde divisie naar het onrus
tige Cyprus gestuurd, waar hij
de leiding kreeg over de geza-
melijke bestandsstrijdmacht.
Toen de Verenigde Naties deze
taak overnamen, werd hij
plaatsvervangend
dant van deze vredesmachtIn
1967 werd Carver benoemd tot
opperbevelhebber van de Britse
strijdkrachten in het verre Oos
ten: Zes jaar later werd hij chef
van de defensiestaf.
Hoewel hij al enkele jaren werd
beschouwd als iemand voor wie
een topfunctie is weggelegd,
werden een zekere agressiviteit
in zijn optreden en wat som
mige critici zijn intellectuele
arrogantie noemden gezien als
een handicap. In de loop der ja
ren is Lord Carver echter wel
wat soepeler geworden, hetgeen
zijn betrekkingen met politici
ten goede is gekomen.
De veldmaarschalk deelde giste
ren in Londen mee, dat hij de
Britse minister van Buiten
landse Zaken David Owen had
gezegd, dat hij de post in Rho
desië alleen op zich zou nemen,
als hij verzekerd kan zijn van
een vreedzame overgang naar
een zwart meerderhexdsregime
,Jk maak me geen enkele illusie
over de moeilijkheden die me
wachten. Het is een zeer moei
lijk karwei in een zeer moeilijke
situatie. Er is geen handlei
ding".
WASINHGTON (UPI) - De Ver
enigde Staten en Cuba hebben
sinds gisteren weer rechtstreeks
diplomatiek contact. Hoewel dit
contact plaatsvindt op bescheiden
niveau, beschouwen beide landen
het als een mogelijke prelude op
volledig herstel van de in 1961 ver
broken betrekkingen.
Zowel Cuba als de Verenigde Sta
ten hebben 10 man sterke
„belangen-afdelingen" ingekwar
tierd bij de ambassades van de lan
den die deze belangen 17 jaar lang
officieus hebben behartigd. De
Amerikanen zijn in Havanna inge
trokken bij de Zwitserse ambassa
de, terwijl de Cubanen hun werk
.doen vanuit de Tsjechoslowaakse
ambassade in Washington.
De Amerikaanse onderminister
van buitenlandse zaken Philip Ha-
bib zei daar gisteren:
Deze stap is niet groot, maar niet
temin belangrijk. Het is geen ein
dpunt, maar een begin. De dialoog
zal niet altijd even makkelijk zijn."
Ramon Sahchez-Tarodi, chef van
de Cubaanse missie, onderstreepte
dat zijn land de nog steeds
4 geldende Amerikaanse handels
blokkade beschouwt als het groot
ste struikelblok op de weg naar een
volledige normalisering van de be
trekkingen. Pas als die blokkade is
opgeheven kan wat Cuba betreft
een punt worden gezet achter de
-periode die begon met de fameuze
.tfakettencrisis.
Habibs specialist voor Latijns-
Amerikaanse zaken, Terence Tod
man, stelde daar drie Amerikaanse
verlangens tegenover. Dat zijn, in
-volgorde van belangrijkheid:
de Amerikaanse regering wenst
opheldering over de situatie rond
de mensenrechten op Cuba, met
name over het lot van de 20 Ameri-
■"kanen die daar gevangen zitten,
de Amerikaanse regering wenst
- ook opheldering over de aanwezig-
;heid van Cubaanse troepen in Afri
ka, met name in Angola. Washing
ton meent te weten dat er in dat
land nog steeds ca. 13.000 Cubaanse
soldaten liggen.
Washington wil een geldelijke
./compensatie voor de Amerikaanse
■bezittingen die begin 1961 door
Cuba werden geconfisqueerd of
genationaliseerd. Volgens Todman
liggen die aanspraken in de orde
van 1.8 miljard dollar.
Incidenten in
Zuid-Afrika
BLOEMFONTEIN (AFP) - De
;Zuidafrikaanse politie heeft giste-
ren met wapenstokken en honden
een eind gemaakt aan een betoging
■van zwarte scholieren in nederzet-
tingen bij Bloemfontein in
- Oranje-Vrij staat.
De betogers protesteerden tegen
- het optreden van de leiders van drie
middelbare scholen, die volgens
hen schoolgelden ten eigen bate
zouden hebben gebruikt. De de
monstranten bekogelden auto's
met stenen en vielen drankwinkels-
LONDEN (Reuter/AFP/UPI/DPA) - In Londen zijn giste
ren de Brits-Amerikaanse plannen voor de vreedzame tot
standkoming van een Rhodesisch meerderheidsbewind
gepubliceerd. Minister van Buitenlandse Zaken David
Owen en de Amerikaanse VN-ambassadeur Andrew
Young zijn op het ogenblik in Rhodesië om premier Ian
Smith een nadere uitleg van hun plannen te geven.
WASHINGTON (AFP) - De Ver
enigde Staten hebben besloten
vooralsnog geen wapens te leve
ren aan Somalië zo heeft gisteren
de woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken,
Hodding Carter, bekendge
maakt.
Het besluit is volgens hem geno
men in overleg met Frankrij k, dat
zich eveneens had bereidver-
klaard Somalië van wapens te
Smith heeft reeds negatief gerea
geerd op de hoofdpunten zoals hij
die ruim een week geleden leerde
kennen door publikaties in de in
ternationale pers. De toen uitge
lekte kernvoorstellen-zoals Smith'
eigen aftreden en de ontbinding
van zijn leger maken integraal deel
uit van de plannen zoals die zijn
vervat in een officieel witboek van
de Britse regering.
Owen en Young hebben in Salis
bury te maken met een Smith die
zich door zijn enorme verkiezings
overwinning van woensdag nauwe
lijks toeschietelijker zal opstellen.
Smith streeft met verdubbelde ij
ver en het fiat van Zuid-Afrika naar
een zogenaamde „interne" regeling
- met zwarte leiders die geen guer
rilla voeren tegen zijn minder
heidsbewind, zoals bisschop Abel
Moezorewa en dominee Ndaba-
ningi Sithole.
Owen heeft de plannen al doorge
sproken met de leiders van het wel
tegen Smith vechtende „Patriot
tisch Front" - Joshua Nkomo en
Robert Moegabe - evenals met de
vijf „frontlijnstaten" die hun guer
rillastrijders maximale steun (en
onderdak) geven - Tanzania, Bots
wana, Zambia, Mozambique en
Angola. Aangezien de eerste reac
ties in dat kamp evenmin onver
deeld gunstig waren - zo voelen
Nkomo/Moegabe niets het plan om
ook hun troepen te ontwapenen -
moet de kans van slagen voor dit
nieuwe Brits-Amerikaanse plan, al
thans integraal, betrekkelijk laag
worden aangeslagen.
Hoofdpunten
De zeven hoofdpunten van het
„plan Owen-Young" luiden:
1 het illegale (immers eenzijdig van
het Verenigd Koninkrijk losge
scheurde) regime Ian Smith treedt
terug als eerste stap naar een legaal
bewind,
2. tussen dat tijdstip en eind 1978
komt er een overgangsbewind dat
op ordelijke en vreedzame wijze
toewerkt naar volledige onafhanke
lijkheid van de nieuwe staat Zim
babwe,
3. uiterlijk zes maanden na het af
treden van Smith worden er vrije,
onpartijdige en algemene verkie
zingen gehouden waaraan alle vol
wassenen kunnen deelnemen. Er
zijn in Rhodesië ongeveer zes mil
joen zwarten en ongeveer 270.000
blanken. (De verkiezingen van
woensdag waren alleen voor de
blanken en een handjevol zwarten
dat aan de door blanken vastge
stelde normen voldeed),
4. de Britse regering stelt vooor de
overgangsperiode een bewind
voerder aan. In zijn handen rust de
hoogste regeringsbevoegdheid. Hij
is ook verantwoordelijk voor de
eerste algemene verkiezingen.
Londen benoemde gisteren meteen
de kandidaat voor deze post. Het is
veldmaarschalk Lord Carver,
voormalig chef van de Britse de
fensiestaf,
5. de vrede in Rhodesië wordt ge
durende de overgangsperiode ge
handhaafd en gegarandeerd door
een strijdmacht van de Verenigde
Naties. Ook op burgerlijk be
stuursgebied is de VN vertegen
woordigd,
6. met het oog op de onafhankelijk
heid wordt er een grondwet voor
Zimbabwe geschreven. Centrale
punten daarin: een democratisch
gekozen regering, afschaffing van
de discriminatie, de bescherming
der individuele mensenrechten en
de onafhankelijkheid van de rech
terlijke macht,
7. de stichting van een ontwikke
lingsfonds om de 'nationale econo
mie van Zimbabwe/Rhodesië
nieuwe impulsen te geven.
Ontbinding
Verder zegt het witboek dat er zo
spoedig na de installatie van de
Britse bewindvoerder en diens
overgangsregering moet worden
begonnen met de opbouw van een
nieuwe strijdmacht „die na verloop
van tijd alle bestaande legers in
Rhodesië vervangt en die het leger
zal zijn van de toekomstige onaf
hankelijke staat Zimbabwe". Deze
paragraaf betekent niets anders
dan de ontbinding van Smith' hui
dige leger en (hoewel er waarschijn
lijk niet voor niets is gekozen voor
de term „in Rhodesië) ook de ont
wapening van de zwarte guerrilla
strijders.
Het witboek zegt dat er een VN-
vredesleger moet komen, maar dat
de veiligheid gedurende de
interim-periode in hoofdzaak dient
te worden gegarandeerd door de
Rhodesische politie. Het is de be
doeling dat die onder bevel komt te
staan van een door de Britten te be
noemen nieuwe korpscomman
dant. De politie zou verder met de
VN-soldaten samen dienen te wer
ken.
Ambassadeur bij de VN voor de Verenigde Staten Andrew Young en de Britse minister van Buitenlandse Zaken
David Owen flankeren de zwarte leider van de Rhodesische nationalisten Abel Moezorewa tijdens een gesprek
over hun voorstel voor een zwart meerderheidsbewind in Rhodesië.
Congres veroordeelt Sovjet-Unie;
Geen tijdstip
Het witboek zegt dat het geven van
een vast tijdschema op het ogenb
lik ondoenlijk is. Met Smith zou
over de datum van diens aftreden
moeten worden onderhandeld. Ge
rekend vanaf die datum zou het
echter hoogstens zes maanden mo
gen duren voor het onafhankelijke
Zimbabwe een feitris.
Over de precieze termen van de
nieuwe grondwet zou volgens het
witboek moeten worden onder
handeld tijdens de overgangspe
riode, in het kader van een grond
wetgevende conferentie.
Het witboek gaat er echter wel van
uit dat Zimbabwe een onafhanke
lijke republiek wordt. De algemene
verkiezingen zouden worden ge
houden voor een nationale verga
dering van één huis. Er zouden
kiesdistricten moeten komen die
elk één lid naar de nationale verga
dering afvaardigen.
De Britse regering zal, na
ding van het pakket in zijn geheel,
al het mogelijke doen om de nieuwe
staat te laten toetreden tot het Ge
menebest.
HONOLOELOE
(DPA/AFP) - De Sovjet-
Unie is gisteren op het we
reldcongres van psychiaters
in Honoloeloe veroordeeld
wegens het misbruik maken
van de psychiatrie voor poli
tieke doeleinden. Dit ge
beurde in een door de Britse
afvaardiging opgestelde re
solutie die met een krappe
meerderheid werd aange
nomen door de algemene
vergadering van de confe
rentie.
Een ander belangrijk punt op de
laatste dag die het congres (dat
overigens de rest van de week nog
voortduurt) wijdde aan het gebruik
van de psychiatrie was dat de zoge
naamde „verklaring van Hawaii"
inzake een ethische beroepscode
voor psychiaters met algemene
stemmen, inbegrepen die van de
Sovjetrussisclie afvaardiging, werd
aangenomen.
In Moskou reageerde het officiële
orgaan van de Russische commu
nistische partij de „Pravda" on
middellijk op de veroordeling door
het congres door deze als voort
vloeiend uit „een machinatie van
de CIA" te bestempelen.
In de resolutie, die met 90 tegen 88
stemmen werd aangenomen, wordt
in het bijzonder „elk misbruik van
de psychiatrie voor politieke doe
leinden" veroordeeld en wordt de
„systematische uitbreiding van
deze praktijken in de Sovjet-Unie"
gesignaleerd.
Tijdens de debatten die aan de
stemming voorafgingen had de lei
der van de Russische delegatie, dr.
Edouard Babian stelling genomen
tegen wat hij noemde „elke inmen
ging in de binnenlandse aangele
genheden van een land", al bleef hij
open staan voor politieke discus
sies „zelfs als deze eigenlijk niet
zouden moeten plaatsvinden in een
wetenschappelijk congres". Hij
stelde dat de psychiatrie in de
Sovjet-Unie de beste van de wereld
Er werd nog een tweede, van de
Amerikaanse afvaardiging afkom
stige, resolutie aangenomen met
121 stemmen voor en 66 tegen,
waarin het congres zich uitsprak
tegen elk gebruik van de psychia
trie tegen politiek andersdenken
den en besloot tot de instelling van
een commissie van onderzoek naar
de misbruiken die naar voren zijn
gekomen.
Een aantal van de belangrijkste
punten van de „verklaring van Ha
waii", die ook stelt dat elke zieke de
best mogelijke therapie moet
krijgen, is dat „geen enkele behan
deling mag worden toegepast tegen
de wil van de persoon of onafhan-,
kelijk van hem", de psychiater
nooit de mogelijkheden van zijn
beroep mag gebruiken met het doel
personen of groepen te benadelen,
hij niet mag meewerken aan een
psychiatrische behandeling die
wordt opgelegd wanneer geen psy
chische ziekte aanwezig is en er in
gevallen waarin gedwongen be
handeling of opneming in een in
richting nodig is altijd een onaf
hankelijke en neutrale beroepsin
stantie moet zijn.
De Amerikaanse regering had op 27
juli verklaard „in beginsel ak
koord" te gaan met levering aan
Mogadisjoe van „wapens voor
zelfverdediging".
Carter rechtvaardigde het Ameri
kaanse besluit met te zeggen dat
de Verenigde Staten „geen olie
willen gooien op een vuur dat wij
willen blussen". Hiij wees er
voorts op dat Amerika is voor een
vreedzame oplossing van het
Somalisch-Ethiopische conflict
over de woestijn van Ogaden on
der auspiciën van de Organisatie
van Afrikaanse Eenheid.
Uit welingelichte kringen in Was
hington is vernomen dat het be
sluit van de Amerikaanse rege
ring is ingegeven door het succes
dat het bevrijdingsfront van
West-Somalië boekt in Ogaden.
In de Amerikaanse hoofdstad is
men er van overtuigd dat, wat
Mogadisjoe ook zegt, soldaten
van het Somalische leger aan de
strijd in Ogaden deelnemen en
dit niet maar een strijd van een
bevrijdingsfront is. Men wil er
geen deel aan hebben, zelfs indi
rect niet.
Voorts is men in Washington van
mening dat Arabische landen de
Sowjet-Unie al als voornaamste
wapenleverancier van Somalië
hebben vervangen, waardoor het
minder urgent, zoal niet overbo
dig is geworden militaire betrek
kingen met Mogadisjoe aan te
knopen.
Franse regeringsfunctionarissen
verklaarden gisteren dat ook
Frankrijk heeft besloten geen
wapens aan Somalië te leveren,
uit vrees dat zij worden gebruikt
voor de gevechten tegen Et
hiopië.
President Valéry Giscard d'Estaing
heeft zijn bezorgdheid over de
gevechten uitgesproken omdat
zij volgens hem ook het pas onaf
hankelijke Djiboeti bedreigen.
Dit voormalige Franse gebied
van Afars en de Issa's grenst zo
wel aan Ethiopië als aan Somalië.
In Franse regeringskringen ver
luidde dat president Mohammed
Siad Barre van Somalië twee
maanden geleden een „hele was
lijst" van gewenste wapens aan
Frankrijk en de Verenigde Staten
heeft voorgelegd. Frankrijk ver
klaarde zich toen bereid daar
voor tien procent aan tegemoet te
willen komen en de leveranciers
te willen beperken tot wapens
van licht kaliber voor verdedi
ging.
In verband met de verhuizing van
onze huidige correspondente naar el
ders zoekt het Leidsch Dagblad op
korte termijn een
CORRESPONDENT(E)
voor LEIDERDORP
Van deze medewerk(st)er wordt ver
wacht, dat zij of hij het nieuws in die
gemeente op de voet volgt. Bijvoor
beeld door het bezoeken van verga
deringen, bijeenkomsten e.d.
Voor meer informatie/inlichtingen
bij Bram van Leeuwen, tel.
071-125260.
Britse-
assistent-
viuchtieiders
staken weer
LONDEN (UPI) - De ongeveer
900 assistentluchtverkeerslei
ders in Engeland zijn gisteren
weer in staking gegaan. Dit ge
beurde onmiddellijk nadat de
schorsing van een van hen offi
cieel was aangezegd wegens het
niet normaal hervatten van het
werk met de computer, die de
vluchtgegevens verwerkt.
We kunnen de vluchten zonder
hen gewoon vlot blijven afwik
kelen, al zvjn het er minder", zo
zei een woordvoerder van de
Britse Raad voor de Burger
luchtvaart, ofschoon hij ver
wachtte dat de vliegvelden in de
provincie het het moeilijkst
zouden krijgen zodra het sta
kingsparool daar ook zou door
klinken.
De meeste internationale
luchthavens in Engeland heb
ben sinds het begin van de
eerste staking van vier dagen
vorige week donderdag slechts
60 procent van hun normale
aantal vluchten afgewerkt.
Overigens zei een woordvoer
der van de Britse luchtvaar-
maatschappij British Airways
nu weer ongeveer hetzelfde te
verwachten als tijdens het afge
lopen weekeinde met de nodige
wachttijden voor de lange
vluchten.
STOCKHOLM - De 50-jarige Panamees Leopoldo Aragon, die al enige
jaren in de Zweedse hoofdstad woont en indertijd als journalist door
Tsjechoslowakije werd uitgewezen, heeft zichzelf gisteren voor de Ameri
kaanse ambassade in brand gestoken uit protest tegen de komende onder
tekening van het nieuwe kanaalverdrag tussen Panama en de Verenigde
Staten. Vanmorgen is hij aan zijn verwondingen overleden.
JERUZALEM (AFP) - Het Israëli
sche parlement heeft gisteren een
resolutie aangenomen waarin de
regering Begin nogmaals uit
spreekt dat er niet zal worden on
derhandeld met de Palestijnse be
vrijdingsorganisatie (PLO) - niet
nu en niet in de toekomst.
De resolutie werd door de "Kness-
eth" aanvaard met 57 stemmen
voor, zes tegen bij 40 onthoudingen
aan het slot van een debat over de
buitenlandse politiek.
Het stuk stelt: "De PLO is de orga
nisatievorm van een groep moor
denaars wier uiteindelijke doel de
vernietiging van Israël is. De rege
ring weigert elke vorm van discus
sie met een dergelijke organisatie".
Premier Begin had ervoor gezorgd
dat het debat achter gesloten deu
ren plaatsvond.
