Albums van Verkade toe aan hun tweed jeugd" Lezers schrijven Geef me de papieren en uitstappen" Katwijkse betonwerker valt van steiger PAGINA 4 STREEK DINSDAG 30 AUGUSTUS 1077 door Herman van Amsterdam V Van de dertig tentoonstellingscollecties die de Neder landse Kunststichting in beheer heeft en die elk voor een bedrag van 175 gulden per week kunnen worden gehuurd, loopt er één als een trein: de collectie „Plaa tjes van Verkade, toén en nu". De albumprentjes uit het begin van deze eeuw beleven mo menteel onstuimig hun tweede jeugd. Niet alleen omdat ze perfect passen in de nog steeds aanwakkerende zucht naar tastbare herinne ringen aan wat is geweest, maar ook omdat zeven Neder landse kunstenaars de Ver- kadeplaatjes als basis hebben genomen voor wat van hun werkstukken. Uit de honderdduizenden plaa tjes die in het verleden door Verkade in omloop werden gebracht kozen zij er in totaal 21, allemaal vroegere Neder landse stads- en riviergezich ten en landschappen. Reprodukties Ze zijn nagegaan wat er anno zeventiger jaren van is ge worden. De zeven hebben nieuwe situaties in aquarel of pentekening vastgelegd en op de tentoonstelling hangen vroeger en nu ter vergelijking naast elkaar. Het zijn niet de originele Verkadeplaatjes die er dan hangen maar sterk vergrote reprodukties ervan Vanaf a.s. vrijdag tot 18 sep tember is de collectie te zien in de Kapel aan de Hoofd straat in Noordwijk. Toen in 1902 een Nederlandse fabrikant uit een oogpunt van reclame de kopers van zijn ar tikelen een plaatjesalbum voorschotelde volgden al snel (zo gaat dat in het bedrijfsle ven) talloze collega's zijn voorbeeld. Ook Verkade bleef niet achter, zij het met tegenzin. Want de albums waar Nederland mee zou worden overspoeld wa ren alle van een zelfde Duits fabrikaat. Ze verschilden on derling alleen door andere reclame-opdrukken. Bovendien vond Verkade de inhoud ervan beneden de maat. Want wat heb je nou aan plaatjes van de Duitse ambas sade in Peking, de Sioux- indianen in West-Amerika of Ethiopische paardrijders? En dan nog zonder tekst ook. De brood- en lekkernijenfabri kant zocht het liever in een andere richting. „Wij willen zoo gaarne dat de plaatjes niet alleen de verzamellust der kinderen zou bevredigen maar ook, dat ouders en ande ren er vreugde van zouden kunnen hebben. Dat er voor allen wat uit te leren zou zijn, wat hun lust tot op merken zou prikkelen, hunne liefde voor natuur zou ver- grooten. Wij zouden bijvoorbeeld eene vertelling kunnen uitgeven van de verschillende jaarge tijden. Van bloemen, vogels, vlinders en kevers, die overal te vinden zijn in ons kleine land, doch die maar door en kelen worden gekend". Uitgaande van die gedachte werd besloten de auteur Jac. P. Thijsse, bekend geworden door zijn natuurboeken, te vragen de tekst te verzorgen. Men verkeerde in de veronder stelling dat hij graag zou toe happen, vooral omdat Thijsse bekend stond als een vuur- vraat op het gebied van de mi lieubescherming (hij was het ook, die met succes de strijd aanbond tegen de plannen om van het Naardermeer de vuilstortplaats van Amster dam te maken). Maar Thijsse sloeg in eerste in stantie het aanbod af omdat hij niet voor het reclamekar retje van het kapitaal gespan nen wilde worden. Toch ging hij overstag op de argumen ten van de „oude heer" Ver kade dat „het uit te geven geld ten bate van eene brede schare van lezers en lezeres sen zou komen, in het belang van verbreiding en kennis onder hen en het aankweken van liefdé voor alles wat groeit en bloeit in onze zoo mooie natuur". In 1906 (er waren toen al drie „onechte" Verkade-albums verschenen) kwam het eerste natuuralbum van de pers: „Lente", met als illustratoren L. Wenckebach, J. v. Oort en J. Koeman, die toen pas zes tienjaar was. Er volgden, met een onderbreking in en na de eerste wereldoorlog, nog 26 albums, steeds opgezet vol gens dezelfde formule. Albums (leeg) konden toen bij de winkelier worden gekocht. Vijf dubbeltjes, die eerste. De bijgaande plaatjes werden, voor zover mogelijk bij de ar tikelen verpakt. Bij brood (tot 1919), beschuit, biscuit, cho colade, suikerwerk en koek, uitgezonderd de spritsachtige koekjes omdat het vet daar van vlekken op de plaatjes zou kunnen achterlaten. In de gevallen dat er niets was inge sloten kon een bon worden opgestuurd en kreeg men de plaatjes thuisbezorgd. Dubbele Vooral in die beginperiode zat aan die albumrage een enorme organisatie vast. Zo had Verkade in 1910 zes vrouwen in full-time dienst, die alleen tot taak hadden de door verzameleers toege stuurde dubbele plaatjes te ruilen voor die nog niet in de verzameling zaten. Die verzamelwoede is langzaam maar zeker weggeëbd en het uitbrengen van nieuwe al bums en plaatjes werd stop gezet. In 1965 is de draad nog even opgepakt. Toen werd de 100e geboortedag herdacht van de inmiddels overleden schrijver Thijsse. Van h'erp lag er in een kluis nog een volledig, ongebruikt ma nuscript, getiteld Vogelzang. Dat is posthuum postuum uitgegeven (in de in 1940 ge bruikte spelling).. Dat was de laatste activiteit van Verkade op het gebied van de erg populair geworden al bums. De Wageningse uitge verij Zomer Keuning heeft de draad echter weer opgevat en is van start gegaan met herdrukken van de originele albums. Daar zijn er nu drie van in om loop gebracht. Met redelijke verkoopcijfers. Het is nog niet zeker of er nieuwe uitgaven komen. Bij de Koninklijke Verkade B.V. in Zaandam komen nog dagelijks aanvragen binnen voor plaatjes en albums. „Maar we kunnen ze er na tuurlijk niet aan helpen", zegt Verkade-staflid De Bruin, die onder meer als taak heeft alle „naWeeën" van de natuural- bums in goede banen té lei den. „We hebben wel alle plaatjes, maar die zitten in de kluis en komen er niet meer uit. Voor ons is dat waardevol histo risch materiaal. Wie er nog aan wil komen zal daarvoor erg veel moeite moeten doen. En er veel geld voor over moe ten hebben". Friesland De Verkade-albums liggen goed in de markt. De eerste uitgave (1906) doet nu ruim honderd gulden per stuk. De prijzen variëren overigens sterk. Het deeltje over Fries land bijvoorbeeld is het duurst. Daar wordt nu al een dikke 200 gulden voor neer geteld. „Dat komt", zegt De Bruin, „vanwege de kleine oplage, maar ook omdat na de tweede wereldoorlog veel import- Friezen naar Friesland zijn gekomen. Die hebben, om de provincie een beetje te leren kennen, bijna allemaal zo'n album aangeschaft. Want er staat enorm veel over Friesland in. Zulke mensen doen hun al bum niet meer van de hand. Vandaar die hoge prijs". DVS AAN DE LEIDING LEIDEN - Het tweede team van DVS heeft alleen de leiding geno men in de Leidse Hengel Competi tie. Tijdens de vierde serie van drie wedstrijden die het afgelopen weekeinde in de Ringvaart werden vervist behaalde men de volle winst: 6 punten. Daarmee nam men duidelijk afstand van Alphen I waarmee men tot dusver de koppo sitie deelde. De Alphenaren waren volledig van slag en kregen drie ne derlagen te slikken, waardoor men afzakte naar de zesde plaats. Van de misstappen werd onder méér ge bruik gemaakt door DVS 1 en Hen gelsport I die alle drie wedstrijden in winst omzetten en nu de tweede en derde plaats delen, elk met 19 punten. Vierde is Sportvrienden dat ook alle punten binnenhaalde. De stand na 12 wedstrijden in de Leidse Hengel Competitie is nu: 1. DVS 2 22 pnt (282 stuks), 2. DVS 119 (277), 3. Hengelsport 1 19 (191), 4. Sportvrienden 18 (212), 5. Zuid- West I 16 (257), 6. Alphen 1 16 (201), 7. Ons Genoegen 16(181), 8. Alphen 2 16 (149), 9. DVS 3 14 (179), 10. Zuid-West 2 11 (190), 11. DW 10 (158), 12. De Brasem Leiden 10 (153), 13. HSV 10 (141), 14. Henge lsport 2 8 (98), 15. De Meerval 6 (95), 16. De Brasem. Ter Aar 3 (75). In het persoonlijk klassement gaat nog steeds J. Mooibroek van Zuid-West 2 aan kop met een totaal van 83 gevangen visjes. Hij heeft iets meer afstand genomen van J. van Loon van DVS 2 die er 79 ving. De stand luidt verder: 3. J. Helver- stein (DVS 2) 65. 4. J. den Os (DVS 1) 65, 5. R. Verkade (Alphen I) 64, 6. W. Moenen (Zuid West I) 63, 7. J. Sinteur (DVS 3) 63. 8 H. v. Loon (DVS 1) 62, 9. W. v. Berkel (DVS I) 59 en 10. K. Laterveer (HSV) 59 st. Drs. Bouterse commissaris LDM LEIDEN - Met de steun van 20 van de 30 aanwezige raadsleden werd gisteravond drs. H. Bouterse be noemd tot commissaris van de NV Leidsche Duinwater Maatschappij. De heer Bouterse, die voorzitter is van de Leidsche Vereeniging van Industrieelen en directeur van de meelfabriek De Sleutels neemt de plaats in van ir. M.C. de Jong, die in verband met zijn leeftijd (72 jaar) niet meer voor herbenoeming in aanmerking komt. Verder ondersteunde een meer derheid van de Leidse raad (18-12) de kandidatuur van het PvdA- raadslid J. v. Baaren. De heer Van Baaren is al commissaris, maar was aan de beurt om aaaffafa afam affm om af te treden. Een minderheid in de raad steunde de kandidatuur van het CDA-raadslid Bleijie. Mond spoelen Nadat de fluoridering van het drinkwater bij de debatten in de Tweede Kamer (maart 1976) over het wetje van minister Vorrink geen schijn van kans kreeg zijn en kele hooggeleerden door blijven gaan met hun pleidooien voor al ternatieve methoden ter voorko ming, afremming en/of bestrijding van het tandbederf. Dit mag worden gesteld naar aan leiding van plannen om voor 1978 op de Leidse begroting een post uit te trekken om op de Leidse basis scholen de leerlingen eens per week de mond te laten spoelen met een fluoride-oplossing. Dit wordt dan geen taak voor de onderwijs krachten, maar gedacht wordt aan vrijwillige hulpkrachten uit de groep moeders van schoolgaande kinderen. In het L.D. van 19 augustus jl. heeft hierover al een verslag gestaan van de vergadering, die de Leidse raadscommissie voor o.a. gezond heidszorg hield en waarin het plan van de directrice van de plaatse lijke gezondsheidsdienst werd be handeld. De kosten zijn gering, de bedoelin gen zijn ongetwijfeld goed en ook zullen alleen die kinderen weke lijks spoelen waarvan de ouders toestemming hebben gegeven. Waarom dan toch nog vraagtekens gesteld en bedenkingen inge bracht? Wel omdat van het effect praktisch niets bekend is. Op de 76ste jaarvergadering van het Ivo ren Kruis, op 23 mei in Utrecht ge houden, heeft de Amsterdamse hoogleraar prof. dr. B. Houwink negentien alternatieven genoemd. Maar één en ander kan niet meteen. Er zal nog veel onderzoek aan vooraf moeten gaan", zo stelde dr. Houwink. Speciaal de mond spoelen met na- triumfluoride werd naderhand nog eens uitvoerig besproken door jhr. J.D. van Foreest, directeur tandarts schoolverzorging in Hen gelo. Deze vertelde dat in 1976 met twee scholen werd begonnen. Eerst was aan de ouders toestemming gevraagd. Nu deden er van de 85 scholen 30 mee en daarvan door 90 procent van de leerlingen. Het allerbelangrijkste wat de heer Van Foreest vertelde was echter dat het best een zo zou kunnen zijn, dat van het spoelen geen effect werd verkregen, maar van de voorlich ting over voeding en snoepen. Want in Hengelol blijft het niet bij spoe len, maar krijgen kinderen en wel licht ook de ouders de nodige voor lichting. Wanneer dit het geval is kan men zich afvragen of dan niet beter alle energie kan worden besteed aan die voorlichting over voeding en snoe pen. Dan mag de post op de gemee ntebegroting best een veelvoud van die voorgestelde f 8000.- zijn. We menen dat de Leidse bevolking in toenemende mate rijp wordt voor betere voeding, dat men steeds meer kinderen een appel of peentje geeft in plaats van een zoet koekje een toffee of meer van dat spul. Met kundig tanden poetsen, controle door de tandartsen en scholing van kinderen en ouders op het gebied van het noodzakelijk gebruik van volwaardige voeding is dit niet alleen in het belang van de gebitten, maar van de gehele ge zondheid. Laat men zich op het stadhuis nog eens buigen over het probleem. N.A. van den Toorm Fagelstraat 42, LEIDEN Studenten Verleden week heeft de jaarlijkse introduktieweek voor de le jaars studenten weer plaatsgevonden. Een van de doelstellingen van deze week zou zijn om de nieuwe stu denten te laten kennismaken met de stad Leiden en daarmee vanzelf sprekend met zijn bewoners. Dat dit laatste punt van integratie met de Leidse bevolking uitermate Maar wat bleek nu? Met name het slotfeest van de introductieweek, dat o.a. gehouden werd in een afge zette Kaiserstraat, was niet toegan kelijk voor de Leidse bevolking. Zij mochten, enige glimpen van de feestende studenten opvangend door het gaas van de afrastering, slechts gering getuige zijn van het gebeuren. Een studentenorde dienst moest erop toezien dat er geen "Leidse indringers" zouden kunnen binngenglippen. De organisatoren hebben mijns in ziens volledig hun doel gemist en hebben met deze discriminatie juist het tegendeel bereikt. De con troverse tussen de burgerij ener zijds en de studenten anderzijds zal op deze manier alleen nog maar verscherpt zijn. Rik Hasselbach Jacques Urlusplansoen 145 Leiden W issel woningen Dit schrijven gaat over de wissel woningen aan de Tasmanstraat. Mooie woningen, maar je moet ze wel kunnen bereiken. Al weken lo pen de mensen te verhuizen in de bagger. Al vier weken wordt er geen tegel meer gelegd. De bewo ners doen dat nu zelf. Die tegels wegen denk ik 25 kilo. De oudere mensen kunnen dat niet tillen, die moeten door het water hun woning bereiken. Van de organisatie deugt niets. Wie is daarvoor verantwoor delijk? De woningstichting of de aannemer. Het is duidelijk dat er snel wat moet gebeuren. We wach ten ook al acht weken op telefoon. W. Bodrij Vanhuiswêg 44 Leiden ALPHEN AAN DEN RIJN - "Zó is het ver genoeg. Geef me de papie ren en uitstappen!" luidde het be vel dat een 29-jarige havenarbeider uit Zevenbergen gaf aan een auto- handèlaar in Alphen aan den Rijn, tijdens een proefrit met een gloed nieuwe auto. Ter ondersteuning van dat bevel richtte de man een vuurwapen op de eigenaar van de auto die het op dat moment het ver standigst achtte om inderdaad maar uit te stappen. De man ver dween met "zijn" auto maar kon al snel door de politie worden gear resteerd. De volgende dag verkocht hij na melijk de dure auto en zocht zelf een goedkoper exemplaar. Door de papieren kwam de politie de man op het spoor. De Haagse rechtbank veroordeelde hem tot een jaar ge vangenisstraf van welk vonnis hij nu in hoger beroep kwam bij het gerechtshof. Daar bekende hij ge-, noemde feiten wel. Het vuurwapen was, zo betoogde de man, een alarmpistool geweest. "Maar dat wist het slachtoffer toen ook niet", stelde de president van het hof vast. Naar de verdediger, mr. Snijckers, meedeelde, had de verzekering de geleden schade aan de Alphense autohandelaar vergoed. Deze vor derde de schade echter terug van de havenarbeider. Op zijn beurt be weerde deze tot zijn daad gekomen te zijn door financiële moeilijkhe den. Hij bleek met zijn gezin eerst in een kraakpand gezeten te heb ben en toen kreeg hjj een woning in Zevenhoven toegewezen, die moest worden ingericht. De officier bij de rechtbank had ne gen maanden gevangenisstraf waarvan drie maanden voorwaar delijk geëist. De procureur- generaal vorderde nu twaalf maan den gevangenisstraf, waarvan drie maanden voorwaardelijk. Het ar rest komt op 7 september. Boetiek Wilco uitgebrand KATWIJK - Boetiek Wilco aan het Hoornesplein in Katwijk is vanna cht door onbekende oorzaak volle dig uitgebrand. Door de grote rookontwikkeling hebben de aan palende winkels een aanzienlijke rookschade opgelopen. De schade wordt door de verzekering gedekt. Een brandje woedde eveneens bij de familie Van Duyn in de Merels traat. De brand ontstond maan dagmiddag in de kelder door kort sluiting in de vrieskist. Het vuur kon al spoedig door de brandweer worden geblust, waardoor de schade tot 5000 gulden beperkt kon blijven. NOORDWIJK - Op de bouwerij van Dura aan de Noordwijkse Koningin Wilhelmina Boulevard vond gisteren een ongeval plaats waarbij de Katwijkse bêtonwerker J.N. hoofdletsel opliep. Bij de verplaatsing van een hangsteiger liep het slachtoffer over het al gedeeltelijk losgemaakte plateau, waarop de steiger kantelde. Het slachtoffer bleef met de hak van z'n schoen haken en stortte van een hoogte van ongeveer drie meter naar beneden. Met zijn hoofd kwam hij op een betonnen vloer terecht. Hij werd naar het Acade misch Ziekenhuis overgebracht. Nostalgie Winkelavond Nieuwe brug NOORDWIJK - De nostalgie vierde gisteravond op het Gemee ntelijk Sportpark in Noordwijk hoogtij. De oude garde van de zee- kanterS onderstreepten tegen de -j-y p -J Feyenoord-veteranen (met onder over riooiclvaart andere Reinier Kreyermaat) nog eens nadrukkelijk het niet verleerd te zijn. Na een heroïsch duel won nen de Rotterdammers tenslotte met 2-3. LEIDEN - PV „Het Oosten" hield een wedvlucht vanaf Duffel. De uitslag van deze vlucht waaraan 212 duiven deelnamen was: 1. W. Fok ker 2,3,4, 9. C. Gijsman 5, C. Selier, 6. J. de Wolf, 7 W. v. Klink, 8. P. Juffermans, 10. T. v. As. LPV „De Vriendenclub" hield een wedvlucht vanuit Vilvoorde en er werd deelgenomen door 449 dui ven. De uitslag was: 1 7 Jac. Siera, 2 10 T. Gijsman, 3 4 M. Noordervliet, 5 J. v. Seggelen, 6. Jac. Turk, 8. W. Vijlbrief, 9 p. de Jong. PV „Columba" hield een wed vlucht vanaf Vilvoorde. De uitslag was: 1 2 3 4 6 7 W. v. d. Nieuwendijk en Zn, 5 10 L. Klein, 8 9 C v. d Nieuwendijk LPV „De Rijnklievers" hield een wedvlucht vanaf Vilvoorde met 240 duiven. De uitslag was: 12 7 Gebr. Kok, 3 4 10 Gebr. Hoogervorst, 5 6 8 B. v. Mil, 9 K. v. Leyden. P.V. De Reisduif hield een wed vlucht uit Vilvoorde. Uitslag: 1,4 R. Bouwman, 2 3 8 C. Strik, 5 10 W. Kop, 6 7 9 P. Mooten. Dizier, met 79 jonge duiven. De uit slag: 1. P. Hommel; 2. A. Geyteman; 3,5,6,7,9,10 A. Rosmolen; 4 en 8 G. Noteboom. Vanaf Strombeek met 73 jonge duiven. Uitslag: 1,3 en 6 J. Oosterlee; 2 en 9 G. Noteboom; 4 en 7 A. Rosmolen; 5 en 10 A. Geyte man; 8. C. van Beelen. Vanaf Essen met 97 duiven. Uitslag: 1 en 2 Gebr. Slootweg; 3 comb. Jojo; 4,8 en 10 G. Noteboom; 5 en 6 J Hoekstra; 7 J. Oosterlee; 9. A Geyteman. Vanaf Duffel met 92 duiven. Uitslag: 1. Gebr. Slootweg; 2,6,8 en 10 G. No teboom; 3. C. van Beelen; 4. P. Hommel; 5. A. Rosmolen; 7 A. Ge yteman; 9 J. Hoekstra. NIEUW-VENNEP - Burgemeester C. van Stam zal morgenmiddag om 3 uur de nieuwe brug over de Hoofdvaart, ter hoogte van de Noorderdreef officieel in gebruik De brug is genoemd naar Herbert Vissers, de stichter van de land bouwwerktuigen en machinefa briek Vicon, vlak bij de brug gele gen, De heer Vissers overleed twee jaar geleden. In leven heeft hij veel gedaan voor het christelijk onder wijs in Niéuw-Vennep en voor het dorpshuiswerk. NOORDWIJKERHOUT - In de Noordwijkerhoutse Kerkstraat is gistermiddag een auto, vermoede lijk door overhitting in brand ge vlogen. De bestuurder van de auto, de heer H. uit Voorhout, kon de auto tijdig verlaten. De brandweer van Noordwijkerhout moest eraan te pas komen om de brand te blus sen. De auto brandde geheel uit. COV Hosanna brengt „Elias" ALPHEN AAN DEN RIJN - De christelijke oratoriumvereniging Hosanna uit Alphen aan den Rijn geeft donderdag 15 september een concert in de Sint Bonifaciuskerk aan de Paradijslaan in Alphen. Op dit concert zal „Elias" van Men- delsshohm worden uitgevoerd. De solopartijen zullen worden gezon gen door Christine Harvey (sop raan), Joke de Von (alt), Hein Meens (tenor) en Ruud van der Meer (bas). Het Nederlands Bege- leidingsorkest zorgt voor de in strumentale begeleiding. Dirigent is Barend Schuurman. Het concert begint om 20 uur. gehandicapten in Ridderveld ALPHEN AAN DEN RIJN - Mede ter gelegenheid van het eerite lus-, trum van het kerkelijke en gemee nschapscentrum "De Bron" in de Alphense wijk Ridderveld wordt donderdag 15 september een koop avond voor gehandicapten georga niseerd. Op-die avond zullen ge handicapten met hun begeleiders in het winkelcentrum "De Ridder hof' rustig hun inkopen kunnen gaan doen. Bij winkelen alleen blijft het overigens niet, want de jubileum-commissie zal na het in kopen zorgen voor "koffie-met", waarbij de majorettes van de drumband Ridderveld een show ten beste zullen geven. Zij die willen komen winkelen kunnen zich aanmelden bij de da mes D. Taal, Valeriusplein 318, tele foon 21597, A. van Esch, Volkerak 63, telefoon 74902, M. A Wolf. Wik kestraat 72, telefoon 22240. Ook au tomobilisten die donderdagavond zichzelf en hun auto ter beschik king willen stellen kunnen op deze adressen terecht. Tips voor deze rubriek kunt U elke. morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel. 071-144941, toestel 222. U mag ook schrijven. Zó za$ „Verkade-illustrator" L. Wenkebach destijds het Zwarte Water i «r» «f Ir .en zó ziet dat voormalige Zwarte Water er nu uit. Een hedendaagse impressie van Jan Burger hart. In totaal hangen er 21 van dit soort vergelijkingen op de komende tentoonstelling in Noord- wijk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1977 | | pagina 4