Wantrouwen nekt formateur Felle kritiek op General DEN UYL: CDA ONVERZETTELIJK "Economisch akkoord toch "Kom maar op. daar heb ik wel schik in Zwitsers hospitaal: geen schuld BEEQ2B2 Arubaanse commissie komt begin september Philip Agee wil blijven in Nederland VRIJDAG 26 AUGUSTUS 1977 DEN HAAG (ANP)- In een toelich ting op zijn besluit de formatie opdracht terug te geven heeft premier Den Uyl gisteravond dit gebeuren een "ongemeen ernstige zaak" genoemd. De aanleiding om koningin Juliana te vragen hem te ontheffen van zijn opdracht is, volgens Den Uyl gelegen in het feit dat het CDA in deze fase van de formatie niet bereid is gebleke.» mee te werken aan het totstand- brengen van een abortuswet in de komende kabinetsperiode. Den Uyl herinnerde eraan, hoe sinds vorige w eek maandag onaf gebroken is gepoogd te komen tot een afspraak voor een herziening van de nu geldende abortus wetgeving. Hij sprak in dit ver band over een "onafgebroken worsteling". De ex-formateur noemde een nieuwe afspraak noodzakelijk, zeker als formateur en niet als lid van de PvdA. Het ontbreken van een afspraak op dit punt zou, vol gens hem, voor het nieuwe kabinet "onverbiddelijk" èn politieke èn maatschappelijke problemen met zich brengen. Volgens Den Üyl zou het onvermijdelijke gevolg daar van zijn dat de rechter gedwongen zou worden om uitspraken te doen op grond van volstrekt verou derde wetgeving. Het niet-bieden door het nieuwe kabinet van een duidelijk uitzicht over de nieuwe abortus-wetgeving acht Den Uyl niet toelaatbaar. Hij wees er op, dat PvdA en D'66 op het terrein van de abortus wetgeving duidelijke standpun ten hebben ingenomen. Bij het CDA, aldus Den Uyl, ligt dat ge- heef anders. Er bestaat geen ze kerheid dat het CDA medewer king zal verlenen aan de totstand koming van een wettelijke rege ling op het terrein van de abortus. Het mogelijk weigeren van het contra-seign (de voorgeschreven mede-ondertekening van door het parlement goedgekeurde initiatief-ontwerpen) zou volgens Den Uyl - het vertrouwen in de werking van hetparlementaire stelsel ernstig schokken. Den Uyl zette uiteen, dat hij ge probeerd heeft te komen tot een oplossing van de abortus problematiek rekening te houden met de gevoelens die terzake bij het CDA leven. Ook beklemtoonde hij, dat hij bij PvdA en D'66 ter zake heeft aangedrongen op te rughoudendheid. De afgelopen dagen waren de for matiepartners elkaar volgens Den Uyl op veel punten genaderd. Hij wees er op, dat PvdA en D'66 be reid waren de procedure te ver schuiven en wel in die zin dat zij er genoegen mee namen dat het nieuwe kabinet eerst na de studie van de in te stellen commissie zou kunnen besluiten of het zelf met een wetsontwerp inzake abortus zou komen. "Het CDA bleef er steeds bij, dat het de uitvoering van één door het parlement goedgekeurd wetsont werp zou moeten kunnen blokke ren. En dat kon ik niet voor mijn verantwoording nemen", aldus Den Uyl. Hij voegde daaraan toe, het heel erg te vinden dat hij de partijen niet tot overeenstem ming kon brengen. "Nu vrees ik een heilloze polarisatie". 11 DEN HAAG (ANP) - "Het tij dens de kabinetsformatie geslo ten financiële, sociale en eco nomische akkoord zal moeten worden uitgevoerd". Dit zei Den Uyl gisteren op zijjn in Den Haag gehouden persconferen tie. "Kan het akkoord niet in samenwerking met het CDA worden uitgevoerd, dan zal het rhoeten gebeuren met steun van het CDA". Den Uyl zei niet te geloven, dat een samenwerking tussen CDA en WD mogelijk zal zijn. "Zouden er dan wel beginselen verkwanseld worden", zo vroeg Den Uyl zich af. In zijn toelichting noemde hij het financiële, sociale en eco nomische akkoord van het grootste belang. "Er is een basis gevonden voor de noodzake lijke matiging van zowel inko mens als collectieve uitgaven. Er is een grondslag om de infla tie te bestrijden en de werkge legenheid te bevorderen". Den Uyl zei dat hij geen andere weg ziet om de economie te lijf te gaan. Dat overwoog hij ook, alvorens hij de beslissing nam om de formatieopdracht terug te geven. "Maar ik kon de abor tus niet vergeten". Gezien het belang van het ge sloten akkoord, waarbij PvdA en D'66 betrokken waren, meent Den Uyl dat deze beide, partijen verplicht blijven be reidheid te tonen regeringsver antwoordelijkheid te willen dragen. DEN HAAG (SP) - Aan het grote onderlinge wantrouwen tussen de PvdA en het CDA is kabinetsformateur Den Uyl voor de tweede keer ten onder gegaan. Een afspraak over abortus is onhaalbaar gebleken, omdat christen democraten en progressieven er elkaar telkens weer van verdachten de eigen zin te willen doordrijven. Daartussen stond Den Uyl machteloos. CDA-aanvoerder Van Agt moest niets hebben van het voo. stel om het nieuwe kabinet te laten beslissen of het zelf met een abortusvoorstel komt of dat aan de Tweede Kamer overlaat. Dat legde hij uit als een slimme truc van Den Uyl om het CDA voor het blok te zetten. Want - zo was zijn redenering - in het tweede kabinet-Den Uyl komt welhaast zeker een meerderheid van progressieve ministers, die er ongetwijfeld voor zullen kiezen dat de Kamer met een initiatiefvoorstel over abortus komt. Dat betekent dat PvdA en 'D'66 in het parlement vrij hun gang kunnen gaan om - met behulp van de WD - het abortusverbod uit de strafwet te schrappen. PvdA- fractievoorzitter Van Thijn was "verbijsterd" over deze over dosis aan wantrouwen. Dit voor stel was juist een serieuze poging om de abortuskwestie in een ver trouwenssfeer binnen het nieuwe kabinet op te lossen", zei hij gisteravond. PvdA en D'66 wantrouwden op hun beurt het tegenvoorstel van Van Agt om de hele abortuskwestie nog eens aan een commissie van deskundigen ("beraadsgroep") voor te leggen. Dat zagen zij als een poging om het probleem op de lange baan te schuiven, terwijl intussen het abortusverbod overeind blijft. Zolang er geen nieuwe abortusregeling is, kan de rechter niet met de armen over elkaar blijven zitten en moet hij de oude wet toepassen. Dit betekent dat het CDA voorlopig zijn zin krijgt: alleen in uiterste noodzaak is zwangerschapsafbreking mogelijk. In beide kampen werd gisteravond geklaagd dat de tegenpartij niet op hun voorstellen was ingegaan. Zowel PvdA als CDA beweerden dat grote concessies waren gedaan, maar dat de ander onverzoenlijk De progressieven wilden aanvankelijk de vrijheid om in de Tweede Kamer - samen met de WD - een nieuwe abortusregeling te maken die zwangerschapsafbreking in ruimere mate toelaat. Uiteindelijk hebben ze er mee ingestemd dat het kabinet eerst zelf probeert het eens te worden over een abortuswet. Ook het CDA heeft water in de wijn gedaan. Van Agt is in de loop van de onderhandelingen afgestapt van het CDA-standpunt dat abortus alleen toegestaan is als de gezondheid van de vrouw gevaar loopt. Via de 'beraadsgroep' zouden christen-democraten en progressieven dan overeenstemming over abortus kunnen bereiken. Dat Den Uyl's formatiepoging niettemin mislukt is, komt doordat Van Thijn en Van Agt op een ver schillend spoor zaten. Het CDA leek uit te zijn op een akkoord over de inhoud van de nieuwe abortusregeling. Maar PvdA en D'66 achtten overeenstemming tussen de twee tegenover elkaar staande opvattingen niet goed mogelijk. Het standpunt dat abortus vrij moet worden laat zich niet ver zoenen met het standpunt dat abortus beperkt moet blijven. Het koppel-Van Thijn/Terlouw wilde alleen maar afspraken maken waarop abortus geregeld zou kunnen worden zonder dat er een kabinetscrisis zou uitbreken. Daarom stonden de progressieven er op dat abortus een "vrije kwestie" werd. Dat wil zeggen: het parlement krijgt het laatste woord, waar het kabinet zich naar schikt. Maar voor het CDA was die oplos sing niet aanvaardbaar. Dit komt er in feite op neer dat de christen democraten het in de Kamer altijd moeten afleggen tegen het 'monster-verbond' van PvdA en WD. Ook als het kabinet toch zelf met een abortusvoorstel zou komen. Want elke wijziging - hoë onwelgevallig voor de christen democraten ook - zou door het kabinet geaccepteerd moeten worden. Als abortus een "vrije kwestie" werd, zou het CDA ook zijn laatste verdedigingslinie verliezen: het contraseign (het mede ondertekenen) Het nieuwe kabinet moet - als de Kamer het laatste woord heeft - akkoord gaan met elk abortusvoorstel dat het parlement gepasseerd is. De toekomstige minister van justitie kan zo'n ontwerp niet - zoals Van Agt destijds van plan was - .egenhouden. De enige manier voor Van Agt en de zijnen om te voorkomen dat er een abortusvoorstel komt dat het CDA ce ver gaat is verhinderen dat PvdA en VVD elkaar opnieuw vinden. Maar dat vergt overeenstemming tussen PvdA en CDA over de inhoud van een nieuwe regeling. •Dat bleek niet mogelijk. Plan Schaefer maakt maar weinig kans DEN HAAG (SP) - Den Uyl is niet van plan om Monumentenzorg 'over te hevelen' ven het ministerie van CRM naar Volkshuisvesting. Staatssecretaris Schaefer van Volkshuisvesting had een derge lijke wens bij hem gedeponeerd. Bij het ministerie van CRM zegt men'aan wijzigingen te hebben dat een dergelijke verhuizing bij Den Uyl geen gehoor heeft gevonden. Wel is er een grote kans dat bij een volgend kabinet Staatsbosbeheer van het ministerie van Landbouw over gaat naar CRM - als verleng stuk van de landschapszorg die nu al tot het takenpakket van dit de partement behoort. Zoals bekend beheert CRM voor de nationale parken en de landschapsparken, waarvan er behalve de Hoge Ve- luwe en de Kennemerduinen nog 19 op officiële aanwijzing wachten. ZEILEN: De gebroeders Hans en Mare Schiet hebben na twee races in het jeugdwereldkampioenschap zeilen in de Vaurienklasse de lei ding. Het duo Jan van der Steeg en Jeroen van Schooten bezetten in het algemeen klassement de vierde plaats. BERGEN OP ZOOM (ANP) - Het ontbreken van ervaring met nieuwe technieken om daarmee storingsvrij te kunnen werken is één van de belangrijkste oorzaken dat bij General Electrix Plastics grote hoeveelheden benzeen en methyleenchloride zijn ontsnapt. Dit vertelde ir. M. van Doorn, hoofd van de afdeling veiligheid bij Gene ral Electric tijdens de gisteravond in Bergen op Zoom gehouden extra raadsvergadering over deze kwes tie. Het bedrijf woonde met een grote delegatie de raadsvergade ring bij. Vanuit de raad kwamen felle verwijten aan het adres van de bedrijfsleiding, die gebrek aan ver antwoordelijkheid en grote nala tigheid werd verweten. "Wij begrijpen dat het vertrouwen in ons is geschokt", zei de heer Schmittmann, woordvoerder van de General Electric-delegatie. "Wij zijn ons bewust van onze verant woordelijkheid. Wij zijn bereid de voortgaande ontwikkelingen op het gebied van normen en voor schriften te volgen. De zorg om ge zondheid van werknemers en om wonenden dient voorop te staan", zo verklaarde hij. Volgens de heer Schmittmann is er geen sprake van geweest dat de be drijfsartsen van het bedrijf ge heimhouding opgelegd hebben ge kregen met betrekking tot de gas- verliezen. "Onze artsen opereren geheel binnen hun eigen medische verantwoordelijkheid". De gemeenteraad van Bergen op Zoom heeft aan het slot van de ex tra raadsvergadering over de Gene ral Electric-affaire met algemene stemmen een motie aanvaard, waarin de raad erop aandringt dat dit bedrijf alle pogingen zal moeten ondernemen om het vertrouwen tussen het bedrijf enerzijds en de bevolking en overheden anderzijds te herstellen. De motie zegt verder dat het bedrijf zich in de toekomst zal moeten houden aan alle door de overheid gestelde voorwaarden en dat het bedrijf in de toekomst het gemeentebestuur onmiddellijk moet informeren bij alle problemen die zich in het produktieproces voordoen. Tenslotte zegt de raad in de motie dat het bedrijf de bevolking in de toekomst zal moeten informeren over nieuwe beveiligingsmaatrege len en andere ontwikkelingen bin nen het bedrijf. Meerderheid Kamer tegen baroktuin bij Het Loo DEN HAAG (ANP) - Met alleen de stemmen van de fracties van CDA en PPR tegen heeft de Tweede Kamer gistermiddag uitgesproken, •dat de regering geen baroktuin (ge ometrische tuin) mag laten aanleg gen achter Het Loo, te Apeldoorn. De Kameruitspraak kwam tot stand door het aannemen van een desbetreffende motie van de dames Veder-Smit (WD) en De Boois (PvdA). De meerderheid van de Kamer wil, dat de huidige tuin, in grote lijnen, gehandhaafd blijft en een landschappelijke stijl krijgt. Woensdag, tijdens het Kamerdebat over het plan van de regering in zake de tuin, hadden minister Van Doorn van CRM en zijn collega Gruijters van Volkshuisvesting de aanneming van de motie ontraden. Pieter Menten strijdlustig: AMSTERDAM (SP) - "Rustig aan, alstublieft. U moet me niet haasten, meneer de president. Ik moet tenslotte vragen kunnen stellen. Daar ben ik speciaal voor gekomen. Anders was ik beslist weggebleven. Ik heb het advies van de artsen toch al in de wind geslagen. Mijn gezondheid laat het eigenlijk allemaal niet toe". Pieter Menten is op dreef. Hij vervolgt: "We komen nu aan de clou van de zaak. De hele rechtzaak komt nu op losse schroeven te staan, nu we opnieuw Michael Hauptman gaan verhoren. Kom maar op met hem. Daar heb ik wel schik in", aldus gisteren de 78-jarige Blaricummer, die wordt verdacht van het plegen van oor logsmisdaden of het uitlokken daarvan. De in Stockholm wonende Hauptman had ook al half mei ter zitting een verklaring afgelegd, maar vanwege enkele misverstanden en wat kleine onjuistheden werd besloten hem gisteren opnieuw te horen. De verrassende wending bleef uit en Hauptman's eerdere ver klaring, die er op neer kwam dat Pieter Menten inderdaad betrokken is geweest bij de massa-executie van 27 augustus 1941 inUrycz, bleef overeind. Het woord was gisteren verder aan de Russische getuigen, aie overigens nagenoeg gelijke verklaringen aflegden als de getuigen die tijdens voorgaande zittingen zijn gehoord. Allereerst was er de 63-jarige Herman Sleifer, die sinds 1938 in Urycz woont. Samen met z'n vader en Michael Hauptman heeft hij vanaf de vliering in het huis van Hauptman de executie gevolgd. Alleen, Sleifer heeft slechts schoten gehoord, terwijl Hauptman heeft ver klaard dat hij enkele militairen onder leiding van Menten heeft zien schieten. Het verhaal van Sleifer; "Tegen een uur of twaalf s middags werd iedereen bijeengedreven, althans de joden. Dat gebeurde door Oekraiense nationalisten, kennelijk op aanwijzing van de Duitsers. We vermoedden wel wat er ging gebeuren want we kenden de ver halen uit Podhorodce waar 7 juli zo'n tweehonderd mensen waren geëxecuteerd. Op een gegeven moment kwam er een jeep voorrijden waaruit een officier en twee soldaten stapten. In Duits uniform. Volgens mijn vader was die officier Menten. Nee, zelf heb ik niet gezien dat er werd geschoten. Wel gehoord. Wat dat betreft kon Hauptman het beter zien.". Tijdens de middagzitting werd de 54-jarige bosarbeider Iwan Scur gehoord over de moorden in Podhorodce. Anders dan onder meer drie poolse zusters in mei hadden verteld, zei Iwan dat hij Pieter Menten niet zelf had zien schieten. Iwan Scur: "Ik herinner me die 7de juli nog goed. Het was een feestdag. Ik was de koe aan het weiden toen mijn vrienden me kwamen waarschuwen dat de Duitsers in Podhorodce waren aangekomen. Bij het erf van Pistyher, de man met wie Menten een vete had, stond een jeep met militairen eromheen. Ik herkende duidelijk Pieter Menten. Hy was in uniform en droeg een pet, die diep over zijn ogen was getrokken. Ik heb de executies voor een deel bijgewoond, maar ik heb Menten Vliet zien schieten". Precies om zes uur gistermiddag wilde de rechtbankpresident mr. J. A. Schröeder de zitting schQïsen vanwege mogelijk ver moeidheidsverschijnselen bij de verdachte. Maar Menten wilde doorgaan. De Blaricummer: "We gaan gewoon verder. Deze getuige maken we in ieder geval af'. En zo duurde de zitting opnieuw 's avonds voort. 's Ochtends had rechtbankpresident mr. Schröeder duidelijk laten weten dat hij er schoon genoeg van had dat het proces-Menten behalve in de rechtszaal ook tussentijds in de pers wordt gevoerd. Hij deed een beroep op officier van justitie mr. Habermehl en - met name - verdediger mr. Van Heijningen verder geen verklaringen af te leggen of stukken uit het dossier aan onbevoegden toe te spelen. De president: "Laten we vanaf nu dit proces alleen op de zitting i niet in de kranten of weekbladen". OSS - Wat één zaadje al niet kan uitrichten! Het echtpaar Van Zandvoort kweekte een reuzesuikermeloeri met een omvang van ander halve meter en een doorsnede van een halve meter. De meloen, die 24 kilo weegt en ongeveer vier keer zo groot is als een normale meloen had nog groter kunnen zijn, ware het niet dat het echtpaar bang was dat het gevaarte door de vele regens zou gaan rotten en hem daarom maar hebben binnengehaald DEN HAAG (ANP) - Een grote meerderheid van de vaste Kamer commissie voor Antilliaanse zaken staat achter het beleid dat de Ne derlandse regering heeft gevoerd tijdens de ongeregeldheden op het Antilliaanse eiland Aruba. Dit is gebleken tijdens het onderhoud dat de commissie gistermiddag in den Haag had met minister De Gaay Fortman van Antilliaanse Zaken. Tijdens de vergadering is meege deeld dat zaterdag 3 september een Arubaanse commissie naar Neder land komt om te praten over het onafhankelijkheidsstreven. De re gering en de vaste Kamercommis* sie zijn bereid tot een open gesprek met de Arubanen. Tijdens die ge sprekken zullen echter geen af spraken worden gemaakt of ver bintenissen worden gesloten. De Nederlandse regering zal de com missie alleen aanhoren terwijl tij dens het onderhoud met de vaste Kamercommissie ook de Neder landse parlementariërs hun me ning zullen geven. De regering in BAZEL (SP)- Het departement van volksgezondheid in het district Ba zel vindt dat het personeel van het Kantonhospital geen schuld treft aan de persoonsverwisselhig van Henriëtte Blokland (16) uit Vlaar- dingen en de reeds op 5 augustus in Rotterdam gecremeerde leerling verpleegster Ruth Haberthüruit het Zwitserse plaatsje Ettingen bij Ba zel. In een verklaring zegt het minis terie dat reeds voor het moment dat de lichamen van de twee meisjes op zondag 31 juli het ziekenhuis in werden gedragen fouten zijn ge maakt. Bij het eerste transport, zo staat in de verklaringwerden rond acht uur in de morgen gelijktijdig twee jonge vrouwen binnenge bracht. Beiden waren ongeveer van gelijke leeftijd en bouw. Een van hen lag op sterven en was zo het heet afkomstig uit de Hollandse auto. Het andere slachtoffer was uit de Zwitserse auto afkomstig en werd. direct naar de operatiekamer afge voerd. Duidelijk laat het departe ment tot uitdrukking komen dat ook de nabestaanden van Ruth Ha- berthür fouten hebben gemaakt. Letterlijk staat in de tekst het vol gende: "Ongeveer twintig minuten nadat Henriëtte op de intensive care lag kwam meneer Haberthür vergezeld van zijn aanstaande vrouw bij het bed van de patiënt. Op de vraag of dit zijn zuster res pectievelijk schoonzuster was ant woordden beiden bevestigend". het ging hier om juffrouw Habert hür. De andere drie slachtoffers, zo dacht men, war en de Hollanders. In de verklaring staat voorts dat Jac queline Broek de dochter van het verongelukte echtpaar niet in staat is geweest direct na het ongeval te identificeren omdat zij in een shocktoestand verkeerde. Voor de ziekenhuisdirectie was er verder geen aanleiding meer om de licha men nog eens te laten identificeren omdat de ouders van Ruth hun le vend gewaande dochter meenden te herkennen. Op een persconferentie woensdagavond sprak prof. André Levy, de behandelend geneesheer van Henriëtte, er zijn opperste ver bazing over uit dat noch de ouders van het meisje noch de broer niet eerder argwaan hadden gekregen. Ook al omdat Henriëtte tijdens haar drie weken durende bewuste loosheidstoestand enkele malen "gesluimerd" heeft. Intussen heeft de Zwitserse pers scherp gereageerd op de gang van zaken in het Kan- tonspital. Zo verwijt de Baseier Zei- tung de directie van het ziekenhuis dat men alleen het zwaargewonde slachtoffer (Henriëtte) heeft laten identificeren, terwijl naar de an dere dode slachtoffers niet meer is omgekeken. En hei landelijke och tendblad Tat schrijft dat men in het ziekenhuis verzuimd heeft de iden titeitspapieren nauwkeurig van de slachtoffers te bestuderen. Als dat was gebeurd dan had men kunnen zien dat de bloedgroep van de twee meisjes totaal verschillend was. Den Haag blijft op het standpunt staan dat zij in de kwestie van onaf hankelijkheid voor Aruba geen ge sprekspartner is. Dat is volgens haar een zaak die alleen de Antil liaanse regering aangaat. Daarom zal ze van het onderhoud met de Arubaanse commissie verslag uit brengen aan de Antilliaanse rege ring. Van de zijde van de Partij van de Arbeid is meegedeeld dat men een eenzijdig uitroepen van de onaf hankelijkheid van Aruba niet in de weg kan staan. Over een eventueel doorgaan van de ontwikkelings samenwerking met het eiland zou dan nog gesproken kunnen wor den. AMSTERDAM (ANP) - De voor malige CIA-agent Philip Agee wil zich met zijn gezin voorgoed in Ne derland vestigen. Nog deze week zal hij ook voor zijn vrouw Angela en kinderen een permanente ver blijfsvergunning aanvragen, zo heeft hij jie Amsterdamse vreemde lingenpolitie meegedeeld. Agee werd acht dagen geleden uit Frankrijk gezet. Eerder moest hij Engeland verlaten. Volgens Agee heeft Frankrijk hem uitgewezen om hem te dwarsbomen in zijn jongste onderneming: het opzetten van een data-bank met gegevens van alle personen en organisaties, die in de afgelopen dertig jaar met de CIA te maken hadden. Agee pu bliceerde al eerder over vroegere CIA-activiteiten. Agee zelf had op 9 juni van dit jaar, kort na zijn uitzetting uit Engeland, een permanente verblijfsvergun ning in Nederland aangevraagd. In afwachting van een beslissing van het ministerie van Justitie daarover is zijn voorlopige verblijfsvergun ning onlangs met drie maanden verlengd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1977 | | pagina 7