"Z.-Afrika heeft
plannen voor
kernexplosie"
China houdt been stijf
in de kwestie Y S-T ai wan
KLEINE ELITE MAG NAAR STEMBUS
Nederlands
ambassadeur
praat met
PLO-man
Franse minister:
Conferentie over
apartheid geopend
Zomer laat Europa in de steek
DINSDAG 23 AUGUSTUS 1977
BEIROET (SP/ANP) - De Ne
derlandse ambassadeur in Da
mascus, mr. van Ede van der
Pais, heeft onlangs contact op
genomen met een van de hoog
ste functionarissen van de Pa
lestijnse Bevrijdingsorganisa
tie (PLO). Dat hebben zegslie
den van de PLO in Beiroet
meegedeeld aan het persbureau
Reuter.
Volgens de Palestijnen hebben
ook de ambassadeurs van
Frankrijk en Engeland gespro
ken met- Khaled Fahoun, de
voorzitter van de Palestijnse
Nationale Raad - het parlement
van de PLO.
Zij spraken de hoop uit dat deze
ontmoetingen het signaal zijn
van een gewijzigde politieke
houding van de regeringen van
de landen, die de ambassadeurs
vertegenwoordigen.
Het is diplomaten namelijk
streng verboden om contacten
te onderhouden met PLO-
functionarissen zolang hun re
geringen de PLO niet officieel
hebben erkend. Om die reden
zijn de ambassadeurs van de
Verenigde Staten en WesU
Duitsland in Damascus dan ook
iedere vorm van gesprek met
Fahoum uit de weg gegaan.
De Nederlandse diplomaten in
het buitenland hadden tot dus
ver zeer strenge instructies van
het ministerie van Buiten
landse Zaken om niet met
PLO-mensen te spreken. Dat
ging zelfs zo ver, dat bij niet-
officiële diners de Nederlandse
vertegenwoordiger zijn Pales
tijnse tafelgenoot moest nege
ren, teneinde elke indruk te
vermijden dat Den Haag op weg
was naar erkenning van de
PLO. Alleen in het kader van de
Euro-Arabische Dialoog werd
op deze regel een uitzondering
gemaakt, omdat de daar aanwe
zige Palestijnen en Nederlan
ders officieel niet als zodanig
herkenbaar zijn; ze worden
aangeduid als resp. leden van
de Arabische en de Europese
delegaties.
Het was vanochtend nog onbe
kend of de contacten van mr.
van Ede van der Pais met Kha
led Fahoum een eigen initiatief
zijn of plaats vonden op instruc
tie van het ministerie van Bui
tenlandse Zaken. Eveneens 's
het onbekend of deze contacten
wellicht de voorbode vormen
voor een nieuwe politieke koers
van de EG-lidstaten om met de
PLO in zee te gaan, nu de Ame
rikaanse regering zo duidelijk
heeft aangegeven dat zij dat wel
wil doen, zodra de PLO
Veiligheidsraad-resolutie 242
heeft erkend.
Nederland is overigens geen
voorstander van aanpassing
van resolutie 242 aan de gewij
zigde opvattingen over de Pa
lestijnse kwestie. Maar het is
wel van oordeel dat een "be
paalde interpretatie" van wat
wordt gezegd over "het vluchte
lingenprobleem" gewenst is.
Dit bleek uit hetgeen minister
Van der Stoel gisteravond ver
klaarde in de Tweede-
Kamercommissie voor Buiten
landse Zaken in antwoord op
vragen van het CD A-kamerlid
Hans Gueltherie van Weezel.
In de resolutie wordt slechts ge
sproken over "een rechtvaar
dige oplossing van het vluchte
lingenprobleem". De negen
landen van de Europese ge
meenschap hebben zich, sinds
1973, meermalen over de Pales
tijnse kwestie uitgesproken. Op
de Londense topconferentie
van eind juni verklaarden zij,
dat een oplossing van het ge
schil slechts mogelijk is "indien
het recht van het Palestijnse
volk om zijn nationale identiteit
te bewerkstelligen, werkelijk
heid wordt, waarbij rekening
moet worden gehouden met de
behoefte aan een eigen land
voor het Palestijnse volk".
Nederland, aldus minister Van
der Stoel, stelt zich al jaren op
het standpunt dat het niet gaat
om een "humanitair" vluchte
lingenprobleem, maar om een
"politieke" kwestie. Maar als
men eenmaal begint met het
amenderen van een resolutie,
ontstaan geheel nieuWe pro
blemen, en het bereiken van
overeenstemming in de Veilig
heidsraad is geen eenvoudige
zaak.
PARIJS (AFP/UPI/Reuter)
- Frankrijk beschikt over in
lichtingen waaruit blijkt dat
er in Zuid-Afrika "voorbe
reidingen worden getroffen
voor een kernexplosie", zo
heeft minister van buiten
landse zaken Louis de Gui-
ringaud gisteren bekend
gemaakt. Volgens De Gui-
ringaud geven de Zuid-
Afrikanen voor dat deze
proef een vreedzaam doel
moet dienen.
Nochtans heeft de informatie
waarover Frankrijk beschikt (over
de inhoud deelde De Guiringaud
niets mee) ertoe geleid dat Parijs
Zuid-Afrika op 18 augustus via of
ficiële diplomatieke kanalen heeft
duidelijk gemaakt dat zo'n kern-
proefde vredeskansen in zuidelijk
Afrika in gevaar brengt" en "ern
stige consequenties" zou hebben
voor de Frans-Zuidafrikaanse be
trekkingen.
Frankrijk levert Zuid-Afrika tech
nologie en (onder het beding van
niet-opwerking) splijtstof voor een
nucleair programma waarvan Pre
toria bij hoog en bij laag volhoudt
dat het alleen voor de energievoor
ziening is bedoeld.
De Sovjet-Unie maakte al op 9 au
gustus bekend dat de Zuidafrika
nen onder het mom van kerncen
trales bezig zouden zijn met de
ontwikkeling van een eigen
atoomwapen. Dit bericht van het
persbureau Tass werd enkele da
gen later onderstreept toen
partijleider-president Breznjev in
Londen, Bonn en Parijs persoon- var> De Guiringauds ministerie,
lijke boodschappen over deze heeft de Verenigde Staten en de
kwestie liet afgeven. Sovjet-Unie op de hoogte gebracht
Frankrijk, vertelde een zegsman van zijn diplomatieke demarche.
In antwoord op de Franse stappen
heeft de regering in Pretoria op
nieuw de Russische beschuldiging
tegengesproken.
De Zuidafrikaanse minister van
buitenlandse zaken, Pik Botha, zei
dat hij op het verzoek om uitleg
door de regering van de V.S. en
"andere regeringen" officieel had
geantwoord dat de geruchten van
het Sovjet-persagentschap Tass
"volkomen van elke grond ontbloot
waren". Zij maakten deel uit van
een campagne die onder leiding
van de Sovjet-Unie tegen Zuid-
Afrika aan de vooravond van de
anti-apartheidsconferentie in La
gos werd gevoerd.
De Westduitse regering heeft ook -
op 10 augustus - de regering in Pre
toria gewaarschuwd voor "de ge
volgen die kernproeven zouden
kunnen hebben". Dit heeft het mi
nisterie van buitenlandse zaken in
Bonn gisteren verklaard.
Die waarschuwing, zo voegde men
er aan toe, is op 13 augustus door de
minster van buitenlandse zaken,
Hans Dietrich Genscher, tegenover
zijn Zuidafrikaanse ambt-genoot,
Pik Botha, herhaald toen laatstge
noemde op doorreis in Frankfort
was. Daarbij deed Genscher de
suggestie dat Zuid-Afrika het
non-proliferatieverdrag zou teke
nen. Botha verzekerde toen dat zijn
land zich slechts een vreedzaam
gebruik voor ogen stelde en geen
kernexplosie voorbereidde.
Een woordvoerder in Bonn ver
klaarde gisteren tenslotte dat de re
gering in contact met de V.S.,
Frankrijk en Groot-Brittannië
stond teneinde deze zaak te volgen.
Irak stelt
zich harder
op tegen VS
BEIROET (DPA) - De Iraakse rege
ring heeft haar anti-Amerikaan se
houding onlangs verhard door te
bepalen dat er uit de Verenigde Sta
ten alleen produkten mogen worden
ingevoerd die nergens anders te
koop zijn, zo meldt het Libanese
dagblad „Le Reveil"
Onder de Amerikaanse artikelen
waar Irak niet omheen kan rekent
de krant bijvoorbeeld onderdelen
voor de Boeing-verkeersvliegtuigen
die de nationale luchtlijn onlangs
in dienst heeft genomen.
Irak, geregeerd door een vleugel
van de Baath-partij die overhoop
ligt met de geestverwanten in Syrië,
is een van de Arabische landen die
zich het onverzoenlijkst opstelt ten
opzichte van Israël en zijn grote
bondgenoot. Bagdad verbrak tij
dens de zesdaagse oorlog van 1967
de banden met Washington. Vol
gens „Le Reveil" zou Irak zijn te
ruggekomen van zijn plan om de
betrekkingen op korte termijn te
herstellen.
Cyrus Vance in Peking
PEKING (Reuter) - De Ameri
kaanse minister van buitenlandse
zaken, Cyrus Vance, heeft zijn Chi
nese gastheren gezegd dat de
regering-Carter streeft naar volle
dige diplomatieke betrekkingen
met Peking, maar de Chinezen
hebben hun standpunt herhaald
dat Washington eerst de betrekkin
gen met Taiwan (Nationalistisch
China) dient te verbreken.
Vance uitte de Amerikaanse wens
tijdens een heildronk aan een ban
ket dat volgde na de eerste formele
besprekingsronde na zijn aan
komst gisteren. De besprekingen
werden gehouden in de grote zaal
Dreigementen
gevangenen
Baader-
van het volk. De Chinese delegatie
stond onder leiding van minister
van buitenlandse zaken Hoeang
Hoea, die zonder commentaar een
algemeen overzicht aanhoorde van
de Amerikaanse buitenlandse poli
tiek. Daarna besprak Vance de si
tuatie van gebied tot gebied.
De kwestie-Taiwan, het voornaam
ste struikelblok, zal later diepgaand
worden besproken als bilaterale
kwestie, maar in de beantwoording
van Vance's heildronk liet Hoeang
Hoea geen twijfel bestaan aan het
Chinese standpunt. Hij herinnerde
aan de toespraak van partijvoorzit
ter Hoea Koea-feng tot het partij
congres. Daarin zei deze dat de
Amerikaans-Chinese betrekkingen
steeds beter zullen worden als de in
1972 in Shanghai overeengekomen
beginselen worden nageleefd. De
VS dienden echter hun diploma
tieke en militaire banden met Tai
wan te verbreken en China blijft
vastbesloten het eiland „te be
vrijden".
Vance blijft vier dagen in China.
Voorzitter Hoea Koeo-feng van de
Chinese communistische partij is
van mening dat de „sussingspoli-
tiek" van het Westen de kans op een
wereldoorlog heeft vergroot. Dit
staat in het politieke rapport, dat
unaniem is aangenomen door de
1510 leden van het onlangs gehou
den elfde partijcongres en dat gis
teren door het persbureau „Nieuw
China" is gepubliceerd.
Het rapport bevat scherpe kritiek
op de Sowjet-Unie en maakt de
ontspanningspolitiek en het ont-
wapeningsstreven belachelijk. Hoe
harder de Sowjet-Unie en de Ver
enigde Staten om ontwapening
schreeuwen, des te meer bewape
nen zij zich". Dat men door com
promissen en concessies vrede kan
scheppen, wordt een illusie ge
noemd. „Het Russische optreden in
Zaïre, Angola en Soedan" wordt als
bewijs aangevoerd voor Ruslands
streven naar verovering van Euro
pa, Azië en Afrika.
LAGOS (Nigeria) (Reuter) - De secretaris-generaal van de VN, Kurt Wald-
heim, heeft gisteren in Lagos, de hoofdstad van Nigeria, een wereldconfe
rentie voor actie tegen apartheid geopend die vijf dagen zal duren.
Waldheim zei dat de beste manier om het apartheidsprobleem op te lossen
het houden van een nationale conventie zou zijn, samengesteld uit de ware
vertegenwoordigers van alle volkeren van Zuid-Afrika.
In die conventie zouden de leiders op voet van gelijkheid bij elkaar kun
nen komen om de problemen rechtvaardig en menselijk op te lossen, zei
hij.
Intussen moet volgens hem de internationale campagne tegen de apart
heid worden voortgezet.
Volgens Waldheim zijn er aanwijzingen dat de wereldopinie tot Zuid-
Afrika is doorgedrongen, hoewel de regering nog niets heeft ondernomen
om haar politiek te wijzigen.
Aan de conferentie in Lagos nemen meer dan 60 landen en een groot aantal
organisaties deel.
President Kaoenda van Zambia riep op tot versterking van de hulp aan de
bevrijdingsbewegingen in het zuiden van Afrika onder een plan van negen
punten ter omverwerping van de apartheid. Hij had kritiek op de grote
internationale maatschappijen die nog steun verlenen aan de regering van
Pretoria.
Het plan van Kaoenda tegen de apartheid houdt in erkenning van de
wettigheid van dégewapende strijd, hulp aan de volkeren in het zuiden en
hun bevrijdingsbewegingen, snellere opleiding van Zuidafrikaanse
vluchtelingen, totale isolering van de regering van Pretoria op econo
misch, sociaal cultureel en diplomatiek vlak, volledig verbod op wapenle
veranties aap Zuid-Afrika, verplichte economische sancties tegen dat land
waaronder volledige stopzetting van olieleveranties.
"Opnieuw moet de oproep van de VN worden herhaald dat geen enkel land
betrekkingen moet aanknopen met de thuislanden (Bantoestans).
Wanneer bqvendien Zuid-Afrika een land dat V.N.-lid is en vooral een van
de frontlinielanden aanvalt, moet de internationale gemeenschap de'no-
dige maatregelen treffen.
Tenslotte stelt Kaoenda vo<
op sportgebied verbreken.
r dat alle landen de banden met Zuid-Afrika
Meinhof
STUTTGART (AFP) - De leidster
van de Baader-
Meinhofgevangenen, Gudrun Ens-
slin, heeft bekendgemaakt dat er
„belangrijke reacties" zullen ko
men ingeval een gevangene zou
sterven aan de gevolgen van de
huidige honger- en dorststaking in
de gevangenis van Stuttgart-
Stammheim.
Volgens het Westduitse ministerie
van Justitie heeft zij dit meege
deeld tijdens een bezoek van de
secretaris-generaal van Amnesty
International, Helmut Frenz.
De gerechtelijke autoriteiten die
deze dreigementen ernstig nemen,
zijn echter niet genegen te buigen
voor de „chantage" van de gevan
genen, zo gaf men gisteren op het
ministerie van Justitie te kennen.
De bevoegde rechter had toestem
ming gegeven voor het onderhoud
waaraan ook de voorzitter van Am
nesty voor West-Duitsland, Wolf
gang Heinz, alsmede andere leden
van de harde kern van de anarchis
tische beweging, Andreas Baader
en Jan Carl Raspe, deelnamen.
Na de bijeenkomst gaven de verte
genwoordigers van Amnesty uiting
aan hun steun aan de eisen van de
gevangenen, met name het bijeen
brengen in Stammheim van min
stens 15 anarchistqri.
De gerechtelijke autoriteiten ver
wierpen van hun kant de kritiek
van de bezoekers dat de gevange
nen te hard behandeld werden.
Sedert gisteren zijn door de autori
teiten twee artsen en een verpleger
„gemobiliseerd" om de hongersta
kers in Stuttgart-Stammheim te
verzorgen.
PARIJS (SP) - Sinds zestig jaar
heeft Europa niet zo'n droefge
estige zomer meegemaakt als
die'van nu. Van Londen tot
Moskou en van het noorden van
Portugal tot Belgrado wordt het
vakantieseizoen verziekt door
regen en kou.
In Frankrijk regende het gedu
rende het hele weekeinde en op
hoogten boven de 2500 meter-
was er zelfs s
Engeland wordt overspoeld
door regen, België komt er al
niet beter af. De Duitsers
krijgen van hetzelfde laken een
pak. Ook in Polen, dat een zeer
warm voorjaar had, slaan kou
en regen toe.
Moskou heeft overdag een tem
peratuur van 15 graden, 's
nachts daalt het kwik er naar 2
graden boven nul. Het toeris
tengebied langs de Zwarte Zee,
dat zich anders koestert in een
temperatuur van 30 graden,
wordt nu gegeseld door regen en
warmer dan rond de 18 graden
wordt het er niet.
Griekenland baadt in de zon,
dat doen Zuid-ltalië en Zuid-
Joegoslavië ook. Maar dat is een
schrale troost voor de Joegosla
vische hoofdstad Belgrado
waar regen en zelfs hagel de
straten blank zétten.
WARSCHAU - De sjah
Een onbekende Poolse i
gaf de sjah ook nog bloemen.
Volgende week verkiezingen in Rhodesië
SALISBURY (UPI/ANP) - Op 31
augustus zullen er in Rhodesië ver
kiezingen worden gehouden waar
aan mag worden deelgenomen
door circa 93.000 mensen op een
inwonertal van rond 6.6 miljoen
van wie 270.000 blanken.
Van de 93.000 kiesgerechtigden zijn
er ruim 7.000 Afrikaan, de rest is
blank, kleurling of Aziaat. Mede in
verband met de militaire verplich
tingen worden de kleurlingen en
Aziaten krachtens de wet als „Eu
ropeaan" beschouwd. De verkie
zingen worden twee jaar eerder ge
houden dan het plan was. Premier
Ian Smith wil een mandaat van het
merendeel uit blanken bestaande
kiezerkorps om te proberen een re
geling te vinden voor een meerder-
heidsbewind dat voor de blanken
aanvaardbaar is. Volgens hem zal
Engeland aan het resultaat van de
verkiezingen kunnen zien dat het
blanke Rhodesië niet zwak en ver
deeld is en geen „onbillijke" rege
ling hoeft te aanvaarden. Critici
zeggen dat Smith opdracht gege
ven heeft verkiezingen uit te
schrijven om te pogen de 12 parle
mentsleden uit te schakelen die
zich verzet hebben tegen zijn op
vatting van een meerderheidsbe
wind en nu lid zijn van de pas ge
vormde Rhodesische Actiepartij
die van geen enkel soort meerder
heidsbewind wil weten. De Britten
en Amerikanen spannen zich nog
steeds in om nog vóór 1978 tot een
meerderheidsbewind in Rhodesië
te komen op basis van algemeen
kiesrecht voor volwassenen.
Rhodesische regeringsfunctiona
rissen hebben inmiddels laten we
ten dat nog honderden Afrikanen
aanspraak zouden kunnen maken
op stemrecht als zij hun inkomsten
zouden opgeven en inkomstenbe
lasting zouden betalen.
Het Rhodesische parlement telt 66
zetels, 50 voor blanken en 16 voor
Afrikanen. Acht van de zestien
„zwarte" parlementsleden worden
rechtstreeks gekozen. De andere
acht worden door stamraden aan
gewezen. Vrijwel alle zwarte natio
nalistische organisaties willen al
gemeen stemrecht als onderdeel
van een regeling voor een meerder
heidsbewind. Het patriottische
Front, de bundeling van Zanu en
Zapu onder leiding van Nkomo en
Moegabe die uit is op een harde
confrontatie met het blanke be
wind, eist echter onvoorwaardelijk
de macht nog voor er verkiezingen
gehouden worden. Smith heeft die
eis met kracht verworpen. Volgens
hem zou inwilliging van deze eis
neerkomen op overdracht van de
macht aan het gepeupel. Hij wil ook
dat elke regeling waarborgen bevat
dat de blanken een vinger in de pap
houden bij het bestuur van het
land. Zijn voorkeur gaat voorts uit
naar handhaving van strenge
voorwaarden voor de uitoefening
van het stemrecht, maar hij is be
reid alternatieven in overweging te
nemen. De huidige wetgeving die
bij een eventuele regeling gewij
zigd zal worden, voorziet niet in een
meerderheidsbewind, maar houdt
wel rekening met het ontstaan van
een situatie waarin de zwarten
evenveel parlementszetels zullen
hebben als de blanken. Er kunnen
dus meer Afrikanen in het parle
ment komen, maar om slechts twee
zetels meer te kunnen krijgen moet
de zwarte gemeenschap 24 procent
van de totale, betaalde inkomsten
belasting voor haar rekening ne
men. Op het ogenblik is dit nog
geen 1.5 hoewel dit percentage toch
het elfvoudige is van dat van een
tiental jaren geleden. Gezien dit
groeitempo en de huidige wetge
ving zou het nog veel langer dan
een eeuw duren voordat de Afrika
nen nog twee parlementszetels
zouden bemachtigen.
Stemrecht hebben thans
die 21 jaar zijn geweest, onderwijs
van een zeker niveau hebben geno
ten of bepaalde inkomsten of bezit
tingen hebben. Om te kunnen
stemmen moet een „Europeaan" of
blanke minstens vier jaar middel
baar onderwijs genoten hebben en
een jaarinkomen van zeker 2.527
Amerikaanse dollars of onroerende
goederen in Rhodesië zelf ter
waarde van minstens 5.054 dollar
hebben. Zelfs als hij helemaal geen
onderwijs genoten heeft, kan een
blanke stemmen mits hij een jaar
inkomen van minstens 3.790 dollar
of onroerend goed ter waarde van
minimaal 7.581 dollar heeft. Een
zwarte moet minstens twee jaar
onderwijs gehad hebben en ofwel
een jaarinkomen van 842 dollar of
bezittingen ter waarde van 1.684
dollar hebben. Als een Afrikaan het
voorgeschreven onderwijsniveau
niet haalt, kan hij toch stemmen als
hij 1.263 dollar per jaar verdient of
eigendommen heeft die zeker 2.527
dollar waard zijn.
Aan de vorige verkiezingen in 1974
nam 88 procent van de Europese
kiesgerechtigden en 44 procent van
de Afrikaanse deel.
