SPIEGEL
IN HONGKONG REGEERT DOLLAR
Voor Tan ja is er
na haarhart-operatie in
^Essssas^i
KERKDIENSTEN
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 197
ZOETERWOUDE - Als het met de
kleine Tanja goed blijft gaan en
de hartchirurg geeft het groene
licht, dan vliegt Heieen Kleyn 7
september terug naar Hong
kong, de Engelse kroonkolonie
aan de zuidkust van China.
Tanja, een tenger maar levendig
en praatgraag meiske van vier
en een half, heeft een paar weken
geleden in Leiden een hartope
ratie ondergaan. Die is zo goed
geslaagd, dat ze alweer in opa's
tuin langs de Rijn mag spelen.
Maar professor Brom wil haar
nog wel even onder controle
houden.
Tanja, een Vietnameesje, is één
van de vier geadopteerde kinde
ren van Heieen en Jan Kleyn die
in Hongkong, financieel ge
steund door de gereformeerde
diakonieën in Nederland, drie
kinder- en jeugdtehuizen run
nen. De moeder had haar al heel
vroeg voor adoptie ^aangegeven.
Toen Heieen en Jan haar kregen,
zat ?e in een weeshuis in Viet
nam. Het was oorlog.
Na Suzanne van 12 en Frank van 9,
twee Nederlandse kinderen, was
Tanja hun derde kind. Met haar
adoptie haalden Heieen en Jan
zich wel zorgen op de hals, want
Tanja bleek een ernstige har
tafwijking te hebben.
Nu is er in Hongkong wel een hart-
team, maar daarin hadden zij
niet voldoende vertrouwen,
vooral niet op het punt van de
begeleiding en de nazorg. Na
tuurlijk is geen enkele hartope
ratie zonder risico, maar, zegt
Heieen, "wij hadden sterk de
indruk dat de risicofactor in
Leiden minder zou zijn".
Jaar wachten
Dat er een operatie moest komen,
stond vast. Tanja zit op de kleu
terschool, maar ze is er meer niét
dan wél geweest. Als ze maar
even met andere kinderen
speelde, ging ze al moe in een
hoekje zitten. En omdat dit op de
lagere school, waar je in Hong
kong al op je vijfde jaar naartoe
moet, niet kan, raadde de dokter
aan, haar vooral tijdig te laten
helpen.
Vorig jaar kwamen Heieen - een
dochter van de heer Jonker, de
pas afgetreden voorzitter van de
gereformeerde kerkeraad in
Leiderdorp - en Jan met verlof
naar ons land. Tanja is toen een
poosje voor observatie in het
Academisch Ziekenhuis ge
weest. Daar durfden ze de opera
tie toen nog niet aan. Nog een
jaar wachten.
Maar nu is het dan toch gebeurd.
Professor Brom is tevreden over
de afloop. Heieen - haar man zit
alweer bij zijn 220 pupillen - is
vol lof over de verpleging en de
begeleiding hier. "Die zijn hier
geweldig goed".
En Tanja praat over het zieken
huis en de dokter en de zusters
en zelfs over de operatie even
gewoon als over het glas in haar
zonnebril dat eir steeds maar uit
rolt als ze dat ding wil opzetten.
Met een vingertje wijst ze op haar
truitje aan, waar het litteken zit.
Ze trekt een voorzichtige lijn
van oksel tot oksel. Ja, dat heeft
wel indruk op haar gemaakt.
Maar het deed de eerste dagen
dan ook erg pijn als ze gewassen
werd.
Het laat zich aanzien dat Tanja
straks met een gezond hartje
naar Hongkong terug mag. En
dat alle zorgen voorbij zijn als ze
over een poos naar de lagere
school gaat.
TANJA
uit Hongkong
wel indruk gemaakt
Is dit alles wel zo gebeurd? Dat is, voor vele mensen, de moeilijke
vraag. Zijn al deze dingen die wij in de Schrift lezen, wel Waar?
Slingert God met orkanen? Zendt Hij walvissen? Doet Hij grap
pige'mirakels: een Jood in een vissenbuik die dan na drie dagen
weer uitgespuwd wordt op het strand?
Wat is "waar"? Alleen de fotografie en de geluidsband? Kan alleen de
papegaai waarheid vertellen? Of mag een schrijver, ook als hij
schrijft, nog "mens" zijn? Zijn rijke verbeelding gebruiken in
dienst van de verkondiging? Mag hij symbool en gelijkenis door de
geschiedenis vlechten om de eigenlijke betekenis van de feiten
naar voren te brengen?
Bevat een proces-verbaal(!) meer waarheid dan een gedicht? Kan een
novelle zoals die van Jona, tintelend van humor en vol fantastische
gebeurtenissen die de zin van de heilsgeschiedenis aanwijzen, niet
een ideale vorm zijn om iets van Gods liefde door te geven?
Zo moeten wij het Jona-verhaal lezen.
Het boek Jona is een literair juweeltje. Een novelle met ongehoorde
diepte. Maar het stelt ons ook ontelbare vragen. Zijn wij, joden en
christenen, wel gelovigen? Zijn de zogenaamde heidenen wel even
goddeloos als hun naam?
Dit boek is nooit erg geliefd geweest in zelfbewuste kerkelijke mi
lieus. De naïeve, luie en ongelovige Jona is al te zeer een spiegel die
voor onze kerkelijke neus wordt gehouden. Hij ergert ons. Hij
knaagt aan de wortels van ons "buiten onze(!) kerk. geen heil"-
bewustzijn!
Want dit maakt het boek Jona heel duidelijk: Gods zorg richt zich
naar het geluk van de hele wereldstad en niet alleen maar naar dat
van het uitverkoren volk!
DR. HANS JANSEN
„Er moet onwelluidend ge
gild worden, willen de mensen
er nog naar luisteren. Zonder
harde weerstand gaat alles ge
woon door". Dat is de reactie
van prof. dr. H. Berkhof, vc
zitter van de Raad van Kerken,
op het thema van de komende
Vredesweek: „Help de kernwa
pens de wereld uit. Om te be
ginnen uit Nederland."
Zijn reactie is te lezen in H
vormd Nederland van d
week.
ZOETERWOUDE - Heieen en Jan Kleyn zijn veertien jaar
geleden getrouwd. Toen er geen kinderen kwamen, hebben
ze eerst Suzanne geadopteerd en later Frank. Na Tanja
namen-ze ook nog Marjolein aan, een Chinees meisje. De
ongehuwde moeder kon het kind, door gebrek aan ruimte
en geld en een dreigende verstoting uit de samenleving,
niet houden en stond haar baby vlak voor de geboorte af.
Marjolein is nu 9 maanden oud.
„Ik ben erg blij dat opnieuw
mensen opstaan die zeggen: dat
nemen we niet, kernbewape
ning, is gekkenwerk. Het
hard nodig, want de nieuwe
ontwikkelingen zijn verontrus
tend genoeg. Ook al zouden we
nu met onze acties te laat zijn,
zwijgen is niet te verontschul
digen".
In hetzelfde blad wijst het
WD-kamerlid L. M. de Beer de
actie af, omdat zij in eerste i
stantie uitgaat van eenzijdige
ontwapening, en dat kan de
agressiviteit van dictaturen al
leen maar verhogen en een
bloedlinke situatie scheppen.
De defensiespecialist van de
PvdA, P Dankert, vindt het een
slechte actie. „Kernwapens uit
Nederland is niet het probleem.
Veel belangrijker is dat we ko
men tot uitdunning van de
voorraad kernwapens in het
gebied, waar het het gevaar
lijkst is, het centrale Europese
gebied. Daar is politiek me(
maken in Amerika, niet met het
eenzijdig weghalen van kern
wapens uit Nederland. De actie
hakt de relatie tussen gewe-
tensproblematiek en politiek
beleid door. Die kopien zo te
genover elkaar te staan en dat
acht ik een slechte zaak."
Aan ds. J. van den Heuvel,
hervormd predikant te Wad-
dinxveen, is met ingang van
oktober emeritaat verleend.
Heieen Kleyn
met twee van
haar vier
geadopteerde
kinderen:
Marjolein van
9 maanden,
een Chineesje,
en Tanja van
4'/2
LEIDEN - Herv. Gem. Hoogl. Kerk 10
ds.^Pannekoek, 11.45 oec. studenten-
dienst, Marekerk 10 dhr. De Haan Bode
graven, 5 ds. Poot Nieuw-Loosdrecht,
Maranathakerk 10 ds. v. Achterberg, Be-
thlehemkerk, Driftstr. 10 ds. v.d. Kley te
Leiderdorp, Eevrijdingskerk 10.30 ds.
Boogert, Vredeskerk 10 ds. Steenstra,
Waalse kerk geen dienst, Acad. Zieken
huis 10 ds. Bakker, Diac. 10.30 ds. Hem
mes, Merenwijk 10 ds. v. Leeuwen, Ge
ref. Kerk Zuiderk. 10 ds. Prins Den
Haag, 5 ds. Brederveld, Petrakerk 10 ds.
Brederveld, 5 ds. Prins, Oude V. 10 ds.
Koolstra, 5 dr. Vlijm av.-maal, Marana-
thak. 10 ds. v. Achterberg, 5 ds. Koolstra,
Bevr. kerk 9 ds. Schoch Z.woude, 5 ds.
Bovenberg, Groenh. 10 dr. Vlijm av.-
maal, De Mirt 10 dhr. v.d. Velden, Mie
rennest 10 dhr. Spijker, Merenwijk 10 ds.
v. Leeuwen, Dolerende Noodgem. Groot
Leiden (Pieterskerkstraat 1) 8.30 en 5 ds.
Lievaart Roodeschool, Geref. Kerk
Vrijg. (Herengracht 70) 10 en 5 ds. Goo
tjes, Chr. Geref. Kerk (Steenschuur 9) 10
en 5 ds. Carlier, Geref. Gem. (N. Rijn) 10
en 4.30 ds. Boogaard, Geref. Gem. in
Ned. (Bethl. kerk Driftstraat) 11.30 en
5.30, Evang. Luth. Gem. (Hoogl. Kerk-
gracht) 10.15 ds. Happee, Remstr. Doop-
sgez. Gem. (Pieterskerkstraat 1) 10 dr.
Meijering, Baptistengem. (O. Rijn 3) 10
ds. v. Mameren, Evang. Chr. gemee
nschap (Middelstegracht 3) 10 dhr. Koe
horst Mijdrecht, Zendingswerk Midder-
nachtsroep (Zoeterw. singel 21) 5 dr.
Sprey, Evang. centrum Zijlsingel 2 10
dhr. Richards, di. 8 dhr. Zijlstra, Pink-
stergem. (O. Rijn 3) 3 dhr. Eikerbout, Le
ger des Heils (Hooigracht) 10 en 7.30,
Nw. Apost. Kerk (H. Rijndijk 24) 9.30 en
4, woe. 8, Christian Science (Steens
chuur 6) 10.30, Kerk v. J. Chr. v.d. Heili
gen der L. Dagen (Steenschuur 6) 10.15,
Soefie-beweging, OudKath. Kerk (Zoe
terw. singel) 10, Vrij Kath. Kerk (Vreew-
ijkstr.) 10.30. RK Kerken Merenwijk zat.
7, zo. 10, Haagweg zat. 7, zo. 9,10.45,12 en
6.30, Steenschuur zat. 10 en 7, zo. 8.30,10,
11.30, 6 en 7, Lammenschansweg zat. 7,
zo. 9, 0.30 12 en 6, Haarl. straat zat. 7, zo.
9.30,10.45,12 15 en 6, Rijndijk 281, zat. 7,
zo. 9.30 en 11.30, Boshuizerlaan zat. 7, zo.
9.30 en 11, Herensingelkerk zat. 7, zo.
8.30, 9.30 en 11.
ABBENES - Herv. Gem. 9.30 dhr. Hay-
tink Hillegom
Heieen en Jan houden veel van
kinderen. Het bijzondere karakter
van hun gezin geeft geen enkele
moeilijkheid. "Het is totaal niet an
ders dan wanneer het je eigen kin
deren waren", verzekert Heieen,
die zelf tussen veel broertjes en zus
jes is opgegroeid.
Groot gezin
Hun ideaal was een groot gezin. Ze
hebben beiden ook altijd aan
jeugdwerk gedaan. Dat begon al di
rect na hun trouwen in Nieuwkoop,
waar ze in hun vrije tijd kerkelijk
jeugdwerk aanpakten en 's zomers
evangelisatie op de plassen. Jan zat
bij een kleine im- en exportfirma in
medische en aanverwante artike
len. Heieen, die de sociale academie
had doorlopen, deed maatschappe
lijk werk. Na zeven jaar stond het
voor Jan vast, dat hij een andere
richting uit moest, meer in over
eenstemming met hun gemee
nschappelijke voorliefde.
Ze werden "vader" en "moeder"
van de grootste jeugdherberg in
Nederland, aan de Amsterdamse
Kloveniersburgwal, waar toen 200
bedden stonden die het hele jaar
door voor gemiddeld 80 procent
waren bezet. Meer dan 90 procent
van de jongelui kwam uit het bui
tenland. Het "moederschap" van
Heieen bestond in het leiding ge
ven aan de huishouding, terwijl Jan
als gastheer z'n handen vol had aan
de ontvangst van de gasten en de
administratie.
Het was allemaal erg massaal. Je
had nauwelijks gelegenheid, pers
oonlijke contacten te leggen. Al
leen 's winters, als de jongelui wat
langer dan drie dagen mochten
blijven, kon je soms fijne gesprek
ken hebben, maar verder was het
een doorgangshuis, en dat ver
sterkte bij Heieen en Jan het ver
langen naar een verzorgend kin
derhuis. Toch ziet Heieen met vol
doening op die vijf Amsterdamse
jaren terug. Ze hebben daar voor
veel jongelui toch iets kunnen be
tekenen, al was het alleen al door
AARLANDERVEEN - Herv. Gem. 10
ds. Wolthaus, 7 kand. v.d. Steen Wad-
dinxveen, Geref. Kerk 10 en 6.30 ds. Blok
Baarland, Chr. Geref. Kerk 9.30 dienst,
2.30 ds. Beekhuis Noordeloos, RK Kerk
zat. 7, zo. 7.30 en 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv. Gem.
Adventskerk 9.30 ds. Hanemaayer, 6.30
ds. Muilwijk Monster, Kruisk. 9.30 ds.
Stehouwer, Opst. k. 9.30 ds. De Vos
Katwijk, 6.30 ds. Bogers, Nabij 9.30 ds.
Bogers, G.H. Kerk 9 ds. Hoogendijk, De
Bron 10.30 ds. Hoogendijk, 5 ds. Ver-
ploeg, 6.30 ds. De Ruiter, Drieh. 7 ds.
Oort, Oudsh. weg 10 ds. Oort, Sionsk.,
9.30 ds. Bouw Neerlangbroek, 6.30 ds.
Verploeg, Geref. Kerk mar. kerk 9.30
dhr. Tenyenhuis, 6.30 ds. Vree, Salv.
kerk 9.30 ds. Vree, 6.30 dhr. Tenyenhuis,
G.H. Kerk 10.30 ds. De Ruiter, 6.30 ds.
v.d. Ree, De Bron 9 dhr. v. Dam, 9.30 ds.
v.d. Ree, 6.30 ds. De Ruiter, Geref. K.
Vrijg. 8.45 en 6.30 ds. Borgdorff, Geref.
Kerk Vrijg. Buiten V. 9.30 ds. v.d. Berg,
4.30 dhr. Mollema, Chr. Geref. Kerk 9.30
en 4.30 ds. Beekhuis Noordeloos, Oud
Geref. Gem. 9.30 en 4, Baptistengem. 10
evang. Kits sr., 6.30 ds. Koekoek m.m.v.
The Lighters, in Bonifaciuskerk, Volle
Evang. Gem. (school Preludeweg) 10
dhr. v. Leeuwen, Leger des Heils 10 en
6.30, Com. d. Vlamingstr., Moluks Prot.
Kerk 9.30 ds. Molle Den Bosch, Moluks
Evang. Kerk 11 ds. Sitanala, RK Kerken
Bonifaciuskerk zat. 7, zo. 8.30, 10 en
11.30,Piuskerk zat.7,zo.9,10.30en 11.45,
De Bron zat. 6.30, zo. 8.30 en 11.
BENTHUIZEN - Herv Gem. 9.30 en 6
ds. Den Dikken, Geref. Gem. 9.30 leesd.,
2.30 ds. Honkoop R.dam, di. 23 aug. 7.30
ds. Baaijens R.dam.
BODEGRAVEN - Herv. Gem. Dorps
kerk 9.30 ds. Kievit Gouda, 6.30 ds. Rich
ter, Salv. kerk 9.30 ds. Roseboom, Zwar-
tebroek, 6.30 ds. De Vreugd, Bethl. kerk
9.30 ds. Richter, 6.30 ds. Droogers, Geref.
Kerk 9.30 en 6.30 ds. Buitenhuis.
BOSKOOP - Herv. Gem. 9.30 ds. Stel-
wagen, 6.30 ds. Heijmans, De Stek 9.30
ds. Omta, Geref. Kerk 9.30 ds. Speelman
Mijdrecht, 6.30 ds. Omta, De Stek 9.30 ds.
Omta, Chr. Geref. Kerk 9.30 en 4.30 stud.
Jonkman, Geref. Gem. 9.30 en 6, Op-
wekkingsgem. (Concordia) 9.30, Verg. v.
Gelovigen (Nieuwstr.) 9.30 en 5, RK
hun bijdrage aan de sfeer, en ook
hebben ze er heel veel geleerd.
Een advertentie van het algemeen
diakonaal bureau van de gerefor
meerde kerken bracht hen op het
spoor van de drie kindertehuizen in
Hongkong, een project dat vanuit
Nederland al een aantal'jaren fina
ncieel werd gesteund en waarvan
de leider, een nogal autoritaire En
gelsman, om assistentie had ge
vraagd. In het ene huis zaten kinde
ren van 6 tot 12, het andere was voor
middelbare scholieren en in het
derde waren vooral kinderen mét
leer- en opvoedingsmoeilijkheden
opgenomen.
"Sociale wezen"
Ze waren allen van Chinese af
komst, kinderen van politieke
vluchtelingen en ouderlozen. De
laatste jaren zijn het meer "sociale
wezen" die de tehuizen bevolken:
nu ongeveer 200 jongens en 20
meisjes. Kinderen uit ontwrichte
gezinnen of wier moeder ziek of ge
estelijk gestoord is. Ook slachtof
fertjes van ouderlijk druggebruik.
Na een jaar studie, onder meer van
het Chinees, werd Jan, die nu direc
teur van de tehuizen is, hoofd van
één van de drie. Dat is niet zonder
hindernissen gegaan. De stichter
was een gestreng man, in wiens
disciplinaire schema Jan en Heieen
eerst helemaal niet pasten. Aan de
buitenkant zag alles er heel aardig,
uit, maar binnen heerste een ijzeren
wet. Als de directeur binnenkwam,
sprongen alle jongens, als op bevel,
in de houding. Hij paste ook lijf
straffen op ze toe. "Werkelijk" - He-
leen kan er nog met afgrijzen over
praten - "hij spotte met alles wat
liefde voor kinderen is. Och, onge
twijfeld met goede bedoelingen".
Protest
Toen Jan en Heieen, die in Amster
dam net het protest tegen autoritair
gezag hadden meegemaakt, de man
probeerden duidelijk te maken, dat
opvoeden nog wel iets meer is dan
Kerken kerk zat. 7, zo. 8.45, 10 en 11.30,
Ontm. zat. 5.30, zo. 10.30.
HAZERSWOUDE - Herv. Gem. 9.30 ds.
Droogers Bodegraven, 6.30 ds. Van Vliet
Papendrecht, Geref. Kerk 9.30 en 5 ds.
Brink A.foort, RK Kerk Het Anker zat. 7,
zo. 8.45 en 11.15, Bernardus zo. 10, dorp
zat. 7, zo. 10 en 11.30.
HILLEGOM - Herv. Gem. 10 ds. v.
Bruggen, av.-maal, 7 ds. Rothfusz,
Parkwyk 3 ds. Rothfusz, Geref. Kerk 10
en 7 ds. Pouwels, Chr. Geref. Kerk 9
stud. Groenleer, 7 ds. v. Smeden Den
Haag, RK Kerk Mart. kerk zat. 7, zo. 8.30,
10,11.30 en 12.45, Jozefk. zat. 7, zo'. 8.30,
10 en 11.30.
HOOGMADE - Herv. Gem. 10 dr. v.
Vliet, RK Kerk zat. 7, zo. 10.
DE KAAG - Herv. Gem. 9.30 ds. Car-
stens, RK Kerk zat. 7, zo. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem. Dorpskerk 9.30 ds. Teygeler, 6.30
ds. Gebraad, Ontm. kerk 10 ds. Gebraad,
6.30 ds. Teygeler, Geref. Kerk 9.30 en 6.30
ds. Vrolijk av.-maal, RK Kerk zat. 7, zo.
9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gem. N.
Kerk 10 ds. Kool, 6 kand. Kruijmer, O.
Kerk 10 ds. Arkeraats, 6 dhr. Kielder Ge-
esbrug, Ichthus 10 ds. Catsburg, 5 ds.
Gebraad, Pniëlk. 9.30 ds. Vink, 6 ds. Ar
keraats, Gr.' v. Pr.-school, 10 ds. Hovius,
Hoekst. 10 dovend., 10 Duitse dienst,
Overduin 2 ds. Baas, Geref. Kerk Vr.
kerk 9.30 en 5 ds. v.d. Horst, Tr. kerk 9.30
en 6.30 ds. v. Halsema av.-maal, Geref.
Kerk Vrijg. 10.15 ds/Hoff, 3.30 leesd.,
Geref. Kerk Vrijg. Buiten V. 8.45 ds.
Roukema, 7 ds. v.d. Brink, Overschie,
Chr. Geref. Kerk 10 en 5 ds. v.d. Ent,
Geref. Gem. 10 en 5 leesd., woe. 7.30 ds.
Boogaard Leiden, Volle Evang. Gem.
(Voorstr. 100) 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem. 10 ds. Honnef Leiderdorp av.-
maal, 7 ds. Lefeber Alphen av.-maal, Ge
ref. Kerk 8.30, 10.30 en 7 ds. Swierts,
LEIDERDORP - Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpskerk 10 ds. Knorth, Hoofd
eten, drinken; orde en naar school
sturen, en zij dat principe ook in
hun leiding van één der tehuizen in
praktijk wilden brengen, werd hun
dat niet in dank afgenomen. Om ge
zondheidsredenen is deze David
Taylor later weggegaan.
Jan is nu de directeur. Hij weet zich
gesteund door een stichtingsbe
stuur en wat een deel van het geld
betreft, doör het diakonale bureau
in Nederland, dat zijn inkomen ga
randeert en nog eens 30 procent van
de jaarlijkse kosten. Vroeger, toen
de Hongkong-regering een stuk ka
riger was, was het Nederlandse
aandeel nog groter. Elk kinderte
huis heeft nu zijn eigen hoofd. Jan
Kleyn zoekt nog een bekwame
adjunct-directeur die hem niet al
leen ter zijde kan staan en vervan
gen, maar ook kan opvolgen als hij
daar nog eens weg mocht gaan.
Heieen vérgelijkt de handelsstad
Hongkong - nog steeds onder En
gels koloniaal bestuur - een beetje
met Manhattan, het hart van New
York. De gebouwen worden er nog
steeds hoger. Laatst werd er één
van 18 verdiepingen - nog maar een
paar jaar oud - afgebroken om
plaats te maken voor één van 30. De
oppervlakte is zeer beperkt. Vier en
een half miljoen mensen in een ge
bied dat ongeveer zo groot is als de
provincie Utrecht. Alles staat er te
gen elkaar aan.
Ze beschrijft het leven daar als
"vreselijk materialistisch". Wie
daarheen gaat, wil gauw een hele
boel geld verdienen, maar er is
Kerken Agathakerk zat. 7, zo. 8.30,10 err
11.30, Poelhuys zat. 7, zo. 9 en 11.30, Ma-
riakerk zat. 7, zo. 8.30, 10 en 11.30, Enge-
lbew. zat. 7, zo. 7.30, 9.30, 11 en 5.45.
maar een kleine top die daarin
slaagt, zoals ook alleen het puntje
van de samenleving van de aanwe
zigheid van een universiteit profi
teert.
Een positief punt is dat er volop
werkgelegenheid is. Ook de jeugd
kan er aan de slag, al is het onder
wijs niet voldoende ingesteld op de
vraag. Men moet in de fabriek wel
eens met een lager niveau genoe
gen nemen dan waarvoor men is
opgeleid. De laatste jaren wordt de
fabrieksarbeid wat beter betaald.
In de winkels van Hongkong ligt
meer luxe uitgestald dan in Am
sterdam, maar de meesten mogen
er alleen maar naar kijken. Hong
kong is een voorbeeld van een
harde concurrentiemaatschappij,
waar de dollar koning is en waar je
kerk zat. 7, zo. 9,10.30 en 12, Bon. kapel,
zat. 6.30, zo. 9 en 11, Volle Evang. gem.
(gem. centr.) 4 dhr. v.d. Brugge.
OUD ADE - RK Kerk zat. 7, zo. 8.30 en
10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem. 9.30 ds. Lalleman, Geref.
Kerk 9.30 ds. Cziria, 6.30 dhr. Schoen
maker, RK Kerk zat. 7, zo. 8.15, 9.45 en
11.30, Rem. Gem. 10 MEVR. Vos Kat-
ROELOFARENDSVEEN - RK Kerken
S. P. Banden, zat. 7, zo. 8, 9.30, 11 en
12.15, M. Pres., zat. 7, zo. 8, 9.30 en 11.
RIJNSATERWOUDE - Herv. Gem. 9.30
ds. De Kruijf, 7 ds. Janse, Nigtevecht,
Chr. Geref. Kerk 9.30 dienst, 2.15 ds.
RIJNSBURG - Herv. Gem. gr. kerk 9.30
ds. v. Niel, 5 ds. v.d. Bogerd, Bethelk.
9.30 ds. v.d. Bogerd, 5 ds. v. Niel, Petra-
kerk, Geref. Kerk 9.30 ds. Damsma, 5 dr.
v. Oeveren, Immanuel 8.30, dr. v. Oeve-
ren, 10 dr. v. Oeveren, 5 ds. Baayen, Mar.
kerk 9.30 ds. Baayen, 5 ds. Damsma,
camping 10 ds. Huisman, Geref. Kerk
Vrijg. 10 en 5.15 ds. Zomer, Chr. Geref.
Kerk 9.30 eh 5 student De Lange, Evang.
Chr. gem. (aula mavo) 10, RK Gemee
nschap (aula tuinb. school) zat. 7, zo.
10.30.
RIJPWETERING - RK Kerk zat. 7, zo.
7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv. Gem. 9 ds. Roth
fusz Hillegom, 10.30 dhr. Christ Leiden,
6.30 ds. Boogert Leiden, Geref. Kerk 9.30
ds. v.d. Berg, ds. v.d. Werff Voorhout,
Chr. Geref. Kerk 10.30 en 5 ds. Rebel,
Ned. Prot. Bond 10.30 ds. Bierman Bre
da, RK Kerk zat. 7, zo. 8, 9.30 en 11.
TER AAR - Herv. Gem. 9.30 ds,Bouman
te Heerde, 6.30 ds. Lindenburg, Geref.
Kerk 9.30 en 6.30 dhr. Van Wellinga, RK
Kerk Langeraar zat. 7, zo. 8, 9.30, 11 en
12.15, dorp 9 en 12.
VALKENBURG - Herv. Gem. 10 ds.
Richters Abcoude, 6.30 ds. Bezemer,
Scheveningen, Geref. Kerk 9.30 dhr.
Brouwer Katwijk, 6.30 ds. Damsma
Rijnsburg, Geref. Kerk Vrijg. 9.30 leesd.,
5 ds. HofT.
VOORHOUT - Herv. Gem. 10 dr. Van
Ravenzwaaij Oegstgeest, RK Kerk zat. 7,
zo. 9, 10.30 en 11.45.
om je heen moet trappen om je
plaats niet te verliezen.
Negatieve kanten van deze door
business beheerste samenleving
zijn ook het huizenvraagstuk, de
luchtvervuiling en het lawaai. Ker
ken en bibliotheken stellen hun
ruimte open voor scholieren die
daar rustig kunnen leren.
Toch ontkomt ook de kerk niet he
lemaal aan die zelfzuchtige instel
ling. Jan Kleyn, met Heieen zelf lid
van de Engels sprekende Unión
Church, heeft eens 700 brieven naar
evenzovele Chinese protestantse
kerken verzonden waarin hij mee
leven en steun vroeg voor zijn kin
derdorp. Er kwarn zegge en
schrijve 1 reactie binnen, en dan
nog van een jeugdvereniging die
wilde dat hij eens kwam spreken.
De kerken, met name de Chinese,
zijn erg op zichzelf gericht.
Drijfveer
Heieens kritiek op de Hongkongse
maatschappij neemt de drijfveer
waarmee ze hier zijn begonnen niet
weg. En die is: mensen die onder
aan zitten toch nog een kans geven,
en eraan meewerken dat die maat
schappij in sociaal opzicht iets be
wuster en verantwoordelijke!'
wordt. De ervaring heeft hun be
doeling eigenlijk nog versterkt.
Wat niet wil zeggen dat Jan en He-
leen en de vier kinderen er blijven.
Voor de Engels-sprekenden zijn de
onderwijsmogelijkheden vrij be
perkt. Suzanne is nu 12 en gaat naar
de middelbare school. Maar die is
daar wel wat anders dan hier. Met
nog een paar klassen in Nederland
zou ze later misschien ons niveau
kunnen halen. Dat kan een reden
zijn voor remigratie. Maar mis
schien wordt het iets heel anders.
Heieen gelooft datje in een agrari
sche samenleving van een ontwik
kelingsland als mens een stuk ge
lukkiger kunt zijn.
"Toekomst"
Dat alles is echter van later zorg.
Straks vliegt ze met haar kinderen
terug naar Hongkong, waar ze Jan
vindt die probeert, voor 220 kinde
ren een begaanbare weg naar de
toekomst te banen.
En wat "toekomst" betekent, dat
weten Heieen en Jan Kleyn nu be
ter dan ooit tevoren.
Ze hoeven maar naar hun kleine
Tanja te kijken.
S. J. DE GROOT
VOORSCHOTEN - Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. Meijering, 7 ds. Van der
Schoot, Hulp en Heil, 10 ds. Verheule,
aula NH 9.30 ds. De Zwart, kapel Rijn
dijk 10 ds. v.d. Schoot, Geref. Kerk 9.30
ds. De Zeeuw, 7 zie Herv. Kerk, Geref.
Kerk Vrijg. 9.30 leesd., 3 ds. Zomer, RK
Kerken M. Godskerk zat. 7, zo. 8, 10 en
11.30, Laurentiusk. zat. 7, zo. 8.30, 10.30
en 12, aula NH 11.
WADDINXVEEN - Herv. Gem. Brug-
kerk 9.30 kand. Bor, 6.30 ds. Verboom,
Hoeksteen 9.30 kand. v. Harten, 6.30 ds.
v.d. Heuvel, Bethelkerk 9.30 ds. v.d.
Heuvel, 5 kand. v. Harten, Immanuel
9.30 ds. Lefeber Alphen, 7 ds. De Mey,
Geref. Kerk Kruiskerk 9.30 en 5 ds.
Modderaar, Ontm. kerk 9.30 en 5 ds. v.d.
Brugge, Berg, Afgesch. Gem. 9.30 en 5
ds. Verloop, Volle Evang. Gem. (Lin-
dengaarde 17a) 9.30, Rem. Gem. 10 ds.
Bosman-Huizinga, RK Kerk Viktorkerk
10, Ontm. kerk 8.30 en 11.45.
WARMOND - Herv. gem. 10 ds. Den
Tonkelaar, RK Kerk zat. 7, zo. 8.30,10 en
11.30.
WASSENAAR - Herv. Gem. Dorpskerk
8.30 ds. Tukker, 10.15 dr. Frederikse, 4.30
ds. Tukker, 7 ds. De Jong Zoetermeer,
Kievietkerk 10 drs. Van der Kloot Mey-
burg, Messiaskerk 10 ds. v. Heerden Den
Haag, Geref. Kerk 10 ds. Boonstra, 7 ds.
Bosman Noordwijk, Zuid, 10 prof.
Lammens, bevestiging ds. v.d. Kamp, 7
ds. v.d. Kamp av.-gebed.
WOUBRUGGE - Herv. Gem 9.30 ds.
Mostert Zwammerdam, 6.30 ds. Hage
Voorburg, Geref. Kerk 9.30 en 6.30 dr.
Wind, Leiden, RK Kerk zat. 7, zo. 10.
ZEVENHOVEN - Herv. Gem. 9.30 en 7
ds. Nicolai, av.-maal, Geref. Kerk 9.30 en
7 ds. 't Hart Bodegraven av.-maal, RK
Kerk zat. 7, zo. 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE - Herv. Gem. 10 ds.
Schoch, RK Kerken Janskerk zat. 7.30,
zo. 9.30, chr. D. kerk zat. 7, zo. 8.30 en 10,
Rijndijk Meerburgkerk zat. 7, zo. 10, 12
en 6.
ZWAMMERDAM - Herv. Gem. 10 dhr.
Drijver Voorschoten, 6.30 ds. Mostert,
Geref. Kerk 10 dhr. Van der Kraan Rot
terdam, 5 kand. Tenyenhuis Alphen.
straat 10 ds. v. Loenen, 6.30 ds. Does
burg, Scheppingskerk 9 en 10.30 ds. Ge-
ursen av.-maal, 5 ds. v. Loenen av.-maal,
Baptistengem. 10 dhr. De Vries av.-maal,
5 "Rondom de open bijbel", RK Kerk
zat. 7, zo. 9, 10.30 en 12.
LEIMUIDEN - Herv. Gem. 9.30 ds. Wa
penaar Tiel, Geref. Kerk 9.30 ds. Los, 7
ds. De Wit, Lisse, RK Kerk zat. 7, zo. 7.30,
9.30 en 11.15.
burg, Pauluskerk 9 ds. Brokerhof, Geref.
Kerk 10 ds. De Wit, 7 dienst, Geref. Kerk
Vrijg. 10.15 ds. Simpelaar, 4.30 leesd.,
Geref. Kerk Vrijg. Buiten V. 10.45 ds.
Schuurman, in av. dienst ds. Moggré
Ryswijk, Chr. Geref. Kerk 9 ds. Rebel
Sassenheim, 4.30 ds. Biesma, Geref.
Gem. 10 en 4 ds. Hakkenberg, Oud Ge
ref. Gem. 9.30 en 3 ds. V. Prooyen, RK
Aalsmeer, Geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds.
Nooteboom, av.-maal, Chr. Geref. Kerk
9.30 dienst, 2.15 ds. v.d. Ent Katwijk, RK
Kerk zat. 7, zo. 7.30, 9 en 10.45.
NIEUWVEEN - Herv. Gem. 9.30 ds. Ko-
revaar Tienhoven, av.-maal, 6.30 ds. De
Kruijff Rijnsaterwoude av.-maal. Geref.
Kerk 9.30 ds. v. Wijk A.dam, 7 ds. Den
Hengst Hoofddorp, RK Kerk zat. 7, zo. 9
en 11.
NIEUW VENNEP - Herv. Gem. 9.30 ds.
Goverts, 7 ds. van Winterswijk Benne-
broek, Geref. Kerk 9.30 ds. Hasper Half
weg, 6.30 ds. Rang, Chr. Geref. Kerk 9.30
en 3 dhr. v.d. Sluys Apeldoorn, RK Kerk
zat. 7, zo. 9.30 en 11.
NOORDEN - Herv. Gem. 9.30 ds. Rijns-
burger A.foort av.-maal, 7 ds. Roelofsen
Zeist, Geref. Kerk (Woerdense Verlaat)
•10 en 7 ds. Treurniet Woerden, RK Kerk
zat. 7.30, zo. 9 en 10.30.
NOORDWIJK - Herv. Gem. Binnen 10
dr. Jansen av.-maal, 7 ds. Keu'ning Zee,
Hoofdstr. 10 ds. Keuning, 5.30 ds. Jan
sen, De Rank, 10 kand. Nap Ede, 3.30 ds.
v. Eyk Gouda, 8 Duitse dienst, Geref.
Kerk Hoofdstr. 10 ds. Warnink Apel
doorn, 7 ds. Bosman, Vinkenlaan 9.30 ds.
Bouma, 7 ds. Warnink sr., Sole Mio 9 dr.
Jansen, v.d. Bergh stichting, 11 ds. Bos-
man, RK Kerken Zee 9,11 en 7, Binnen 8,
10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT-Herv. Gem. 10
ds'. Kalkman, RK Kerk Jozefkerk zat. 7,
zo. 8,10,11.30 en 6, Viktorkerk zat. 7, zo.
8, 9.30, 11 en 6. De Zilk zat. 7, zo. 8.30,10
en 11.30, Bavo 9.30, S. Maria zat. 7.15, zo.
10.
OEGSTGEEST - Herv. Gem. Groene K.
9.30 ds. Baart en pater Sweerts, Paulusk.
10 ds. v. Malssen Leiderdorp, Gem.
centr. 10.30 ds. Bruinsma Den Haag, 7 ds.
Heemskerk, Van Wyckerslooth, 4.30 ds.
Steenstra Leiden, Geref. Kerk 10 ds.
Heemskerk, gez. dienst, Geref. Kerk
Vrijgem. 8.45 en 4.30 ds. Simpelaar, Ge
ref. Kerk Vrijg. Buiten V. 8.45 dhr. Groe-
nevelt, 4 ds. v.d. Berg, RK Kerk Will.
